Өндөр Гэндэнгийн чонон нүдэт банди
Миний өвөг эцэг Лувсангэлэгийн Зоригт нь 1903 оны туулай жил эх Цэрэнмядагийнхаа ууган хүү нь бөгөөд бага насандаа Цагаан толгойн хийдэд шавилан сууж тангад номыг гаргууд сайн сурч, говийн догшин хутагт Данзанравжаагийн “Саран хөхөөний намтар” дуулалт жүжигт тоглож явсан гэдэг. Хэдий тийм ч цагийн аясаар хар болж, мал маллан ардын аж ахуйтан, нэгдлийн гишүүн болжээ.
Харин морь уясан тухайд эхийнх нь дүү “өндөр” Гэндэнтэй нягт холбоотой. Нагац ах Гэндэн нь түүнд морь уяхыг зааж, 1945 онд Сүмийн гүнд таван сумын наадам болоход өвөөгийн уясан хүрэн морь айрагдаж ихээхэн урам өгсөн гэдэг юм.
Нутгийнхан өвөөг маань “Өндөр Гэндэнгийн чонон нүдэт банди” гэх нь цөөнгүй бөгөөд Рэнжимээгийн Данахүү, Чимэд, Мядагийн Дарьсүрэн, зээ охин Зулзага нараар хурдан морьдоо унуулдаг байжээ. Өвөө морь сайн уяхын зэрэгцээ танихдаа гойд сайн байсан тухай хууччуул одоо ч ярьдаг. Мөн уртын дууг сайхан дуулдаг. Олон ч дуу мэддэг. Бие жижигтэй ч сайн барилддаг. Чухамдаа чамгүй хөдөлгөөнтэй авьяаслаг эр байсан гэнэ лээ. Уясан морь нь түрүүлээд ирэхэд өөрөө барилдаад зогсож байсан удаа цөөнгүй бөгөөд амжилтаас нь өөрийн мэдэхээр сийрүүлбэл:
1946 онд улаан хээр даага, хээр шүдлэн уяж даагаа 10-т, шүдлэн үрээгээ айргийн дөрөвт давхиулсан.
1948 онд хоёр их насны морь уяж, харыг нь Рэнжимээгийн Данахүү унан түрүүлсэн бол саарлыг нь зээ охин Зулзага унаж аман хүзүүджээ. Харин 1952 онд хязаалан зээрд үрээ нь түрүүлэн “Зандан гуурст” цол авч байв. 1953 онд их насны хар морийг нь Дарьсүрэн унаж аман хүзүүнд хурдлуулсан байдаг.
Нэг насанд гол төлөв хоёр морь уях бөгөөд 1948 онд хоёр морь нь зэрэгцэж яваад хар морь нь түрүүлж барианд ороход зээ охин Зулзага нь гомдоллон уйлж, “Би түрүүлж байсан юм. Гэтэл энэ муу Данахүү түрүүлчихлээ” гэж. Тэгэхэд өвөө “Хоёулаа миний морьд шүү дээ. Аль нь түрүүлэх нь ямар хамаа байхав, миний хүү” гээд инээж байсан гэдэг. Уяж хурдлуулж байсан морьдоос сүүлд 1961 онд зээрд морь нь өтөлж зөнөөд ясаа тавьсаныг Гавилууд багийн нутаг Цалгайн бууцны зүүн өндөр харын оройд толгойг нь залсан гэх ба хурдан хар морины толгой ч бас тэнд тахигдаж байгаа гэнэм.
Дашрамд дурдахад, манай өвөөгийн уяж хурдуулж байсан хурдан морьд нь дан унаган адуунууд байснаараа онцлог юм.
Ач хүү Т.Түвшинболд /Өмнөговь аймгийн Ханбогд сумын тусгай дугаараас/
0 Сэтгэгдэл
ХХЗХ-ны журмын дагуу зүй зохисгүй зарим үг, хэллэгийг хязгаарласан тул ТА сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээг зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй.
- 1 цагийн өмнө Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2 цагийн өмнө 2023 оны ММСУХ-ны чансаа өндөр уяачид
- 3-р сарын 05 -нд 2023 ОНЫ 21 АЙМГИЙН ШИЛДЭГ УЯАЧ, УРАЛДААНЧ ХҮҮХДҮҮ…
- 3-р сарын 05 -нд Аймгийн Алдарт уяач Ш.Мөнхбаатар:Ах дүү дөрвүүл аа…
- 3-р сарын 05 -нд 2023 ОНЫ ММСУХ-НЫ 21 АЙМГИЙН ШИЛДЭГ САЛБАР ХОЛБОО,…
- 3-р сарын 05 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2-р сарын 27 -нд Манлай уяач Ч.Сугар: Алаг морийг харсан хүн болгон…
- 2-р сарын 27 -нд 2022 оны чансаа өндөр сонгомол дээд насны хүлгүүд
- 2-р сарын 26 -нд Н.Билэгтсайхан 66 оноогоор 2022 оны чансаа өндөр у…
- 2-р сарын 26 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2-р сарын 26 -нд МОНГОЛ УЛСЫН 2022 ОНЫ ӨНДӨР ЧАНСААТАЙ ИХ НАСНЫ МОР…
- 2-р сарын 26 -нд О.Батбилэг 73 оноогоор 2022 оны чансаа өндөр уяачд…
- 2-р сарын 26 -нд МУ-ын Алдарт уяач Г.Болдбаатар:Наадмын маргаашнаас…
- 2-р сарын 22 -нд 2022 оны чансаа өндөр азарганууд
- 2-р сарын 22 -нд 2022 оны МУ-ын шилдэг уяач, уралдаанч хүүхдүүд
- 2-р сарын 21 -нд ММСУХ-ны 2022 оны шилдгүүд шагналаа авлаа
- 2-р сарын 21 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2-р сарын 20 -нд Уяач Б.Батжаргал: Сүүлд цоохор даага даяндуулсан
- 2-р сарын 19 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 2-р сарын 14 -нд Цолоо ахиулсан уяачид
- 2024 оны 2-р сарын 07 -нд Нийслэлийн Алдарт уяач цолоор 28 хүн шагнагджээ
- 2024 оны 2-р сарын 07 -нд Дөрвөн Тод, дөрвөн Манлай, 18 Алдарт уяач цол авах…
- 2024 оны 2-р сарын 07 -нд Сумын Алдарт уяач Н.ДУГАРЖАВ: БИ ДӨРӨВДҮГЭЭР АНГИА…
- 2024 оны 2-р сарын 05 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 2-р сарын 05 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 1-р сарын 27 -нд Сумын Алдарт уяач Д.Батбаяр: Би Биндэрт анх адуу т…
- 2024 оны 1-р сарын 26 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 1-р сарын 25 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 1-р сарын 24 -нд СУМЫН АЛДАРТ УЯАЧ А.Цэрэндорж: ЗААМАРТ ДАЛАЙ ЛАМЫГ…
- 2024 оны 1-р сарын 22 -нд Завхан аймгийн 100 жилийн ой, баруун бүсийн уралда…
- 2024 оны 1-р сарын 21 -нд Аймгийн Алдарт уяач Б.Баттөр: Таван жилийн дотор с…
- 2024 оны 1-р сарын 18 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 1-р сарын 15 -нд Аймгийн Алдарт уяач Ц.Жамсран: Өөрийн тамгатай уна…
- 2024 оны 1-р сарын 15 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 1-р сарын 11 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 1-р сарын 10 -нд Аймгийн Алдарт уяач М.Мөнхбаяр: Адууны төлөө уйгаг…
- 2024 оны 1-р сарын 10 -нд Завхан аймгийн 100 жилийн ой, баруун бүсийн уралда…
- 2024 оны 1-р сарын 08 -нд Сумын Алдарт уяач Ц.ГЭРЭЛБААТАР: Сайн адууны удам …
- 2024 оны 1-р сарын 08 -нд Завхан аймгийн 100 жилийн ой, баруун бүсийн урал…
- 2024 оны 1-р сарын 03 -нд Хамгийн шимт тэжээлийг мэдэх үү?
- 2024 оны 1-р сарын 02 -нд М.Энхтайван: Хүн хэдий чинээ сэтгэлээ өгнө, адуу т…
- 2023 оны 12-р сарын 27 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2023 оны 12-р сарын 25 -нд Баахан хэрэг тарих Баяндэлгэрийн буурал
- 2023 оны 12-р сарын 23 -нд Нийслэлийн Алдарт Уяач цолны болзол хангасан уяачд…
- 2023 оны 12-р сарын 22 -нд Аймгийн Алдарт уяач Г.Энхбаатар: Аавынхаа уяаны ар…
- 2023 оны 12-р сарын 17 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2023 оны 10-р сарын 29 -нд Сумын Алдарт уяач Л.Батноров: Азарганы түрүүгээр а…
- 2023 оны 10-р сарын 28 -нд Өвгөн ноён М.Пүрэвжавын нэрэмжит уралдаануудын нэг…
- 2023 оны 10-р сарын 17 -нд Өнөө жил яах бол...
- 2023 оны 10-р сарын 09 -нд Сумын Алдарт уяач О.ДАШЗАВ: Сумынхаа наадмын айрги…
Сэтгэгдэл бичигдээгүй байна