Залуу уяач Х.Шархүү: Адууны захад өссөн хүн төв бараадахаар сэтгэл өөр зүгт тэмүүлээд хэцүү юм байна лээ
А.Тэлмэн
2016 оны 9-р сарын 06 -нд
Өмнөговь аймгийн Цогтцэций сумын уугууо, залуу уяач Х.Шархүүтэй хийсэн ярилцлагыг уншигч танаа хүргэж байна.
- Хэзээнээс эхлэн уяа сойлго тааруулах болов?
- Манай аав, ээж адуу малтай хүмүүс байсан ч аав маань морь уядаггүй байлаа. Манай гэр бүлээс ах бид хоёр л морь сонирхож уяж байна даа. Багадаа хөдөөгийн бяцхан жаалуудын л адил нутгийн хурдан морь уядаг хөгшдийн хурдны морийг унаж өслөө. Хожмоо 1988 оноос адуу малтай нөхөрлөж, морь уяж байсан ч арваад жилийн дараанаас төв бараадах болсон юм. Гэхдээ яагаад ч юм сэтгэл зүрх адуу руу тэмүүлээд чадамгүй санагдаад удалгүй эргээд ирсэн. Одоогоор Говьшанх угшлын хориод сайхан унаган адуутай. Энэ жил сумын наадамдаа даага наймаар давхиж, Цогт-Овоод есөллөө.
- Хэсэг хугацаанд завсарлажээ. Энэ хооронд уяаны ялгаа их болсон байх юм уу? Адуу цуглуулж байна уу?
- Цаг хугацаа явахын хэрээр өөрчлөлт их гарч байна. Арваад жилийн өмнө чинь бэлчээрийн өвсөөр уячихдаг байлаа. Одоо бол жүчээнд морио тэжээж уралддаг болж. Сая наадмаар явж байгаад найздаа “би заримдаа морь уяад яваад байгаа юм шиг, майханд орохоор эмийн санд ч ороод байх шиг” гэж хэлээд бөөн инээдэм болсон. Одоо чинь овъёос тэжээл, дусал шингэн, өвчин намдаах эм тариа гээд хэрэглээ ч их болсон байна шүү. Энэ тэндээс адуу ч их авчрах болж. Одоохондоо би зөөхгүй байна. Би чинь хэдэн сайхан Шанхын унаган адуутай. Гурав дөрвөн жилийн өмнө Дундговь аймгийн Өлзийт сумын Айлтгүй гэж найзаасаа хар азарга авсан. Тэр азарганы удам угшил нь Дорнойн Сундуйн улсад цуутай хүрэн азарганы гал төлийнх нь төл байсан юм.
- Төвийн хүн болчихоод яагаад бодлоо өөрчилсөн юм бэ?
- Хар багаасаа адууны захад өссөн хүн чинь төв бараадлаа ч зүрх сэтгэл өөр зүгт тэмүүлээд хэцүү юм байна лээ. Хаа ч явсан өнөө хэдэн адуу бодогдоод санаа амар байна гэж үгүй гээч. Одоо ч гэсэн цагийн ажилтай болохоор хөдөө явж амжихгүй юм. Харин энэ жил ээлжийн амралтаа авч байгаад, найз нөхдийн дэмжлэгтэйгээр морьдоо уялаа. Үүнээс өмнө нутгийн хязаалан эмнэг үрээг Баатарцогт гэж найзаасаа авч сурган, уяж уралдуулсан. Тэр адууны жинхэнэ эзэн нь Шанх нутгийн Үлмээ гэж хөгшин бий. Хавчигт нь анх өвлийн наадамд уралдуулж айрагдуулснаас хойш миний хүрэн азарга сумандаа гурав, дөрвөн удаа цулбуур өргүүлсэн. Би чинь аймгийн Алдарт уяач Мөнхбат гэж хүний хүргэн байгаа юм. Хашир уяач хадам маань нэг азарга тавьж, бас нэг хүрэн үрээ өгсөн юм. Тэр жилээ Манлайд очиж уралдаад шүдлэн үрээ тавд давхиулсан. Даанч 2000 оны зуднаар тэр сайхан азаргаа алдчихсан. Тэр зуднаар олон малаа алдаад төв бараадахаас өөр аргагүйд хүрсэн юм даа. Миний адууны ажлыг хадам Мөнхбат, миний найз Очироо нар л хийдэг юм. Тийм болохоор “Тод магнай” сэтгүүлийнхээ хуудсаар дамжуулан баярлаж явдаг шүү гэдгээ дамжуулмаар байна.
- Унаач хүү явлаа гэж байсан. Сайхан дурсамж задлаач?
- Бага байж дээ. 1983 онд анх удаа сумынхаа Хамархүү гэж хүний харлаг морийг музейн нээлтийн уралдаанд унаж айрагдуулсан юм. Анхны жилээ унаж байгаа хэрнээ айрагдсан болохоор хүн бүр өхөөрдөөд л. Би ч хөөрөөд л. Эндээс л өөрийн эрхгүй моринд хорхойсох болсон юм даа. Түүнээс хойш ахынхаа болон нутгийн сайхан хөгшчүүдийн морьдыг унаж, уяаны ажилд нь тусалж явсаар морины “хэнээтэн” болчихсон. /инээв/
- Одоо хүүхдүүдээс тань морь уяж байна уу?
- Би гурван охинтой. Охид морь уяна гэж юу байхав. Би өөрөө л найз нөхдийнхөө дэмжлэгтэйгээр адуу малаа уяад, ажил төрлөө амжуулаад л явна. Гэхдээ охинтой бол хүүтэй гэдэг дээ. /инээв/
- Ярилцсанд баярлалаа.
"Тод магнай" сэтгүүл Өмнөговь аймгийн тусгай дугаар
- Хэзээнээс эхлэн уяа сойлго тааруулах болов?
- Манай аав, ээж адуу малтай хүмүүс байсан ч аав маань морь уядаггүй байлаа. Манай гэр бүлээс ах бид хоёр л морь сонирхож уяж байна даа. Багадаа хөдөөгийн бяцхан жаалуудын л адил нутгийн хурдан морь уядаг хөгшдийн хурдны морийг унаж өслөө. Хожмоо 1988 оноос адуу малтай нөхөрлөж, морь уяж байсан ч арваад жилийн дараанаас төв бараадах болсон юм. Гэхдээ яагаад ч юм сэтгэл зүрх адуу руу тэмүүлээд чадамгүй санагдаад удалгүй эргээд ирсэн. Одоогоор Говьшанх угшлын хориод сайхан унаган адуутай. Энэ жил сумын наадамдаа даага наймаар давхиж, Цогт-Овоод есөллөө.
- Хэсэг хугацаанд завсарлажээ. Энэ хооронд уяаны ялгаа их болсон байх юм уу? Адуу цуглуулж байна уу?
- Цаг хугацаа явахын хэрээр өөрчлөлт их гарч байна. Арваад жилийн өмнө чинь бэлчээрийн өвсөөр уячихдаг байлаа. Одоо бол жүчээнд морио тэжээж уралддаг болж. Сая наадмаар явж байгаад найздаа “би заримдаа морь уяад яваад байгаа юм шиг, майханд орохоор эмийн санд ч ороод байх шиг” гэж хэлээд бөөн инээдэм болсон. Одоо чинь овъёос тэжээл, дусал шингэн, өвчин намдаах эм тариа гээд хэрэглээ ч их болсон байна шүү. Энэ тэндээс адуу ч их авчрах болж. Одоохондоо би зөөхгүй байна. Би чинь хэдэн сайхан Шанхын унаган адуутай. Гурав дөрвөн жилийн өмнө Дундговь аймгийн Өлзийт сумын Айлтгүй гэж найзаасаа хар азарга авсан. Тэр азарганы удам угшил нь Дорнойн Сундуйн улсад цуутай хүрэн азарганы гал төлийнх нь төл байсан юм.
- Төвийн хүн болчихоод яагаад бодлоо өөрчилсөн юм бэ?
- Хар багаасаа адууны захад өссөн хүн чинь төв бараадлаа ч зүрх сэтгэл өөр зүгт тэмүүлээд хэцүү юм байна лээ. Хаа ч явсан өнөө хэдэн адуу бодогдоод санаа амар байна гэж үгүй гээч. Одоо ч гэсэн цагийн ажилтай болохоор хөдөө явж амжихгүй юм. Харин энэ жил ээлжийн амралтаа авч байгаад, найз нөхдийн дэмжлэгтэйгээр морьдоо уялаа. Үүнээс өмнө нутгийн хязаалан эмнэг үрээг Баатарцогт гэж найзаасаа авч сурган, уяж уралдуулсан. Тэр адууны жинхэнэ эзэн нь Шанх нутгийн Үлмээ гэж хөгшин бий. Хавчигт нь анх өвлийн наадамд уралдуулж айрагдуулснаас хойш миний хүрэн азарга сумандаа гурав, дөрвөн удаа цулбуур өргүүлсэн. Би чинь аймгийн Алдарт уяач Мөнхбат гэж хүний хүргэн байгаа юм. Хашир уяач хадам маань нэг азарга тавьж, бас нэг хүрэн үрээ өгсөн юм. Тэр жилээ Манлайд очиж уралдаад шүдлэн үрээ тавд давхиулсан. Даанч 2000 оны зуднаар тэр сайхан азаргаа алдчихсан. Тэр зуднаар олон малаа алдаад төв бараадахаас өөр аргагүйд хүрсэн юм даа. Миний адууны ажлыг хадам Мөнхбат, миний найз Очироо нар л хийдэг юм. Тийм болохоор “Тод магнай” сэтгүүлийнхээ хуудсаар дамжуулан баярлаж явдаг шүү гэдгээ дамжуулмаар байна.
- Унаач хүү явлаа гэж байсан. Сайхан дурсамж задлаач?
- Бага байж дээ. 1983 онд анх удаа сумынхаа Хамархүү гэж хүний харлаг морийг музейн нээлтийн уралдаанд унаж айрагдуулсан юм. Анхны жилээ унаж байгаа хэрнээ айрагдсан болохоор хүн бүр өхөөрдөөд л. Би ч хөөрөөд л. Эндээс л өөрийн эрхгүй моринд хорхойсох болсон юм даа. Түүнээс хойш ахынхаа болон нутгийн сайхан хөгшчүүдийн морьдыг унаж, уяаны ажилд нь тусалж явсаар морины “хэнээтэн” болчихсон. /инээв/
- Одоо хүүхдүүдээс тань морь уяж байна уу?
- Би гурван охинтой. Охид морь уяна гэж юу байхав. Би өөрөө л найз нөхдийнхөө дэмжлэгтэйгээр адуу малаа уяад, ажил төрлөө амжуулаад л явна. Гэхдээ охинтой бол хүүтэй гэдэг дээ. /инээв/
- Ярилцсанд баярлалаа.
"Тод магнай" сэтгүүл Өмнөговь аймгийн тусгай дугаар
0 Сэтгэгдэл
ХХЗХ-ны журмын дагуу зүй зохисгүй зарим үг, хэллэгийг хязгаарласан тул ТА сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээг зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй.
- 2024 оны 8-р сарын 05 -нд Хангайн бүсийн сонгомол бага насанд Х.Бат-Эрдэнийн…
- 2024 оны 8-р сарын 05 -нд Хангайн бүсийн дааганы уралдаанд М.Цэрэнжавын хээр…
- 2024 оны 8-р сарын 04 -нд Хангайн бүсийн сонгомол дээд насанд С.Баярсайханы …
- 2024 оны 8-р сарын 04 -нд Хангайн бүсэд Я.Содбаатарын бор соёолон түрүүллээ
- 2024 оны 8-р сарын 04 -нд Хангайн бүсийн их насанд Э.Бат-Эрдэнийн Солонго зэ…
- 2024 оны 8-р сарын 04 -нд Хангайн бүсэд Д.Батбаярын Түмт хээр азарга түрүүлж…
- 2024 оны 8-р сарын 01 -нд Хангайн бүсийн сонгомол дунд насны ангилалд Г.Ганб…
- 2024 оны 7-р сарын 31 -нд Хангайн бүсэд П.Баярбатын бор хязаалан түрүүллээ
- 2024 оны 7-р сарын 31 -нд Хангайн бүсэд Г.Энхбатын хар шүдлэн түрүүлжээ
- 2024 оны 7-р сарын 28 -нд "Говьшанхын хурд-7" говийн бүсийн уралдааны сонгом…
- 2024 оны 7-р сарын 28 -нд Ламын Гэгээний 385 жилийн ойн сонгомол дунд насанд…
- 2024 оны 7-р сарын 28 -нд "Говьшанхын хурд-7" говийн бүсийн уралдааны сонгом…
- 2024 оны 7-р сарын 28 -нд Ламын Гэгээний 385 жилийн ойн сонгомол дээд насанд…
- 2024 оны 7-р сарын 27 -нд Ламын Гэгээний 385 жилийн ойд О.Баасанцэрэнгийн хү…
- 2024 оны 7-р сарын 27 -нд "Говьшанхын хурд-7" говийн бүсийн уралдаанд Э.Бат-…
- 2024 оны 7-р сарын 27 -нд Ламын Гэгээний 385 жилийн ойд Ц.Амарсанаагийн хонг…
- 2024 оны 7-р сарын 27 -нд "Говьшанхын хурд-7" уралдаанд Д.Отгонлхагвын хүрэн…
- 2024 оны 7-р сарын 27 -нд Ламын Гэгээний 385 жилийн ойд Б.Отгонсэлэнгийн Ава…
- 2024 оны 7-р сарын 27 -нд "Говьшанхын хурд-7" уралдаанд Д.Отгонлхагвын Солон…
- 2024 оны 7-р сарын 26 -нд Говийн бүсэд Ч.Батжаргалын халтар даага түрүүллээ
- 2024 оны 7-р сарын 26 -нд Төвийн бүсийн сонгомол бага ангилалд Х.Цогтсайханы…
- 2024 оны 7-р сарын 26 -нд Хангайн бүсэд Ч.Уламбаярын хээр соёолон түрүүллээ
- 2024 оны 7-р сарын 26 -нд Говийн бүсийн сонгомол дунд насны ангилалд Б.Норов…
- 2024 оны 7-р сарын 26 -нд Төвийн бүсийн сонгомол дунд насанд Б.Бат-Өлзийн ха…
- 2024 оны 7-р сарын 26 -нд "Говьшанх-7" говийн бүсийн уралдаанд Ц.Амарсанааги…
- 2024 оны 7-р сарын 26 -нд Ламын Гэгээний 385 жилийн ойд Ч.Болд-Эрдэнийн халт…
- 2024 оны 7-р сарын 26 -нд Төвийн бүсийн уралдааны сонгомол дээд насанд С.Бая…
- 2024 оны 7-р сарын 26 -нд "Говьшанхын хурд-7" уралдаанд Б.Пүрэвжаргалын хүрэ…
- 2024 оны 7-р сарын 13 -нд АХ-ын 103 жилийн ойн сонгомол бага ангилалд Х.Гарь…
- 2024 оны 7-р сарын 13 -нд АХ-ын 103 жилийн ойн сонгомол бага ангилалд 106 да…
- 2024 оны 7-р сарын 13 -нд АХ-ын 103 жилийн ойн сонгомол дунд ангилалд эхний …
- 2024 оны 7-р сарын 13 -нд АХ-ын 103 жилийн ойн сонгомол дунд насны уралдаанд…
- 2024 оны 7-р сарын 13 -нд АХ-ын 103 жилийн ойн сонгомол дунд насанд 65 хурда…
- 2024 оны 7-р сарын 13 -нд АХ-ын 103 жилийн ойн сонгомол дээд насанд эхний 10…
- 2024 оны 7-р сарын 13 -нд АХ-ын 103 жилийн ойн сонгомол дээд насанд С.Баярса…
- 2024 оны 7-р сарын 13 -нд Сонгомол дээд насанд 79 хурдан хүлэг бүртгүүлжээ
- 2024 оны 7-р сарын 13 -нд Цоллооч хүүд Д.Чулуунбат Тод манлай даага амлав
- 2024 оны 7-р сарын 12 -нд АХ-ын 103 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан хурдан д…
- 2024 оны 7-р сарын 12 -нд АХ-ын 103 жилийн ойд Х.Улам-Өрнөхийн хээр даага тү…
- 2024 оны 7-р сарын 12 -нд 258 даага бүртгүүлжээ
- 2024 оны 7-р сарын 12 -нд АХ-ын 103 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан хурдан с…
- 2024 оны 7-р сарын 12 -нд Уралдаанч Б.Энх-Очир: Захаар нь дайрч ороод Нандин…
- 2024 оны 7-р сарын 12 -нд АХ-ын 103 жилийн ойд Хишиг-Очирын Бөхбатын хүрэн с…
- 2024 оны 7-р сарын 12 -нд 217 соёолон бүртгүүлж, 152 нь гараа руу хөдөлжээ
- 2024 оны 7-р сарын 11 -нд АХ-ын 103 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан их насны…
- 2024 оны 7-р сарын 11 -нд АХ-ын 103 жилийн ойд Б.Ерөөлтийн халтар морь түрүү…
- 2024 оны 7-р сарын 11 -нд 228 их насны морь бүртгүүлжээ
- 2024 оны 7-р сарын 11 -нд АХ-ын 103 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан хурдан а…
- 2024 оны 7-р сарын 11 -нд АХ-ын 103 жилийн ойд С.Гал-Эрдэнийн Нандин хонгор …
- 2024 оны 7-р сарын 11 -нд 192 азарга бүртгүүлжээ
Сэтгэгдэл бичигдээгүй байна