Уяач Д.Гантулга: Хэдэн жилийн дотор уяаны арга барил их өөрчлөгдсөн байна
А.Тэлмэн
2015 оны 10-р сарын 23 -нд
Завхан аймгийн Нөмрөг сумын уугуул, уяач Д.Гантулгатай хийсэн ярилцлагыг уншигч танаа хүргэж байна.
-Хурдан морьтой холбогдсон түүхээс яриагаа эхэлье?
-Манай аав Завхан аймгийн Нөмрөг сумын Дархан-Уул багийн гаралтай хүн. Аймаг, сумын баяр наадмаас 11 айраг, түрүү хүртсэн өдгөө нас сүүдэр 70 хүрч байгаа буурал уяач байна. Би айлын ууган хүү, удам залгасан. 1990-ээд оны эхэн үеэс морь уяж эхэлсэн. Миний хээр даага 1991 онд сумандаа аман хүзүүдэж, халиун азарга түрүүлж анхны айраг, түрүүгээ амсаж байлаа. Дараа нь 1993 онд миний халиун азарга Нөмрөг сумын 70 жилийн ойд айрагдаж, хээр хязаалан түрүүлсэн.
-11 айраг, түрүүний эзэн аавын тань ямар хурдан буянгууд байсан бэ?
-Хар морь, жороо хул морь байлаа. Надад өгсөн халиун азарга жороо хул морины төрсөн дүү нь байгаа юм. Мөн сартай хүрэн морь, бор морь байсан. Аавынхаа уясан морьдыг би нэг их унаагүй ээ. Манай дүү нар унаж байсан. Би чинь доороо гурван бүстэй дүүтэй хүн.
-Удам дамжсан уяач унаган адуугаараа л наадаж байна уу?
-Тиймээ. Хурдан хээр морь өвөг эцгийн адууны угшилтай. Халиун азарга болохоор манай аавын талын угшлын адуу. Нөмрөг сум байгуулагдсаны 70 жилийн ойгоор миний халиун азарга айрагдаж, хээр үрээ маань түрүүлж байлаа. Мөн аймгийн 70 жилийн ойгоор хээр үрээ, халиун азаргатайгаа очиж хээрийгээ наймаар давхиулж байсан. Халиун азарга суманд айрагдчихаад очсон болохоор 15-аар ирсэн.
-Халиун азарга дааганаасаа уягдсан уу?
-Соёолон азарга тавиад л уяж эхэлсэн. Эцэг нь жороо хул азарга, эх нь цагаан халиун гүү байсан юм. Манай аав чинь Завхан дотроосоо морь, гүү их худалдаж авна. Аавын хар морь гэхэд Тэс гаралтай адуу юм билээ. Түүний угшлын гүүнүүд манайханд одоо ч бий. Манай хоёр бүстэй дүү одоо ид морь уяж байна. 2000 оноос хойш морьд нь сайн давхиж байгаа. Хамгийн бага дүү сүүлийн 2-3 жилд Завхан тойрсон бүх ойд очиж айраг, түрүү олныг авлаа. Хар морины угшлын бор үрээ дааганаасаа соёолон хүртлээ айрагдсан. Наана нь Сонгино талаас авсан бас нэг улаан хээр үрээ бас давхиж байна лээ. Зүүн зүгээс ч гэсэн хэд хэдэн адуу авсан нь сайн давхиж байгаа гэсэн. Миний хувьд 1997 онд Түдэвтэй сумын 70 жилийн ойгоор халиун азаргаа айрагдуулснаас хойш морь уяагүй дээ.
-Морь уяхаас татгалзах шалтгаан байв уу?
-Би хоёр охинтой. Хүүхэд шуухад сургууль соёлд явах гээд төв бараадахаас аргагүй болсон. Тэгээд 2008 онд сумандаа ирж төвхнөөд уяаныхаа ажилд эргэн орж байна даа. Хэдэн жилийн дотор уяаны арга барил их өөрчлөгдсөн байна. Хаа сайгүй тэжээдэг болчихож. Ер нь уяа нарийн болсон байна шүү. Тэгээд ямар сайндаа сүүлийн үеийн залуусын жишгийг дагаж Увсын Зүүнхангайгаас азарга авч гайгүй угшилтай гүүнүүдээ хураалгасан. Ирэх жилээс төлийг нь уяна даа.
-Амжилт хүсье. Ярилцсанд баярлалаа.
"Тод магнай" сэтгүүл №54
-Хурдан морьтой холбогдсон түүхээс яриагаа эхэлье?
-Манай аав Завхан аймгийн Нөмрөг сумын Дархан-Уул багийн гаралтай хүн. Аймаг, сумын баяр наадмаас 11 айраг, түрүү хүртсэн өдгөө нас сүүдэр 70 хүрч байгаа буурал уяач байна. Би айлын ууган хүү, удам залгасан. 1990-ээд оны эхэн үеэс морь уяж эхэлсэн. Миний хээр даага 1991 онд сумандаа аман хүзүүдэж, халиун азарга түрүүлж анхны айраг, түрүүгээ амсаж байлаа. Дараа нь 1993 онд миний халиун азарга Нөмрөг сумын 70 жилийн ойд айрагдаж, хээр хязаалан түрүүлсэн.
-11 айраг, түрүүний эзэн аавын тань ямар хурдан буянгууд байсан бэ?
-Хар морь, жороо хул морь байлаа. Надад өгсөн халиун азарга жороо хул морины төрсөн дүү нь байгаа юм. Мөн сартай хүрэн морь, бор морь байсан. Аавынхаа уясан морьдыг би нэг их унаагүй ээ. Манай дүү нар унаж байсан. Би чинь доороо гурван бүстэй дүүтэй хүн.
-Удам дамжсан уяач унаган адуугаараа л наадаж байна уу?
-Тиймээ. Хурдан хээр морь өвөг эцгийн адууны угшилтай. Халиун азарга болохоор манай аавын талын угшлын адуу. Нөмрөг сум байгуулагдсаны 70 жилийн ойгоор миний халиун азарга айрагдаж, хээр үрээ маань түрүүлж байлаа. Мөн аймгийн 70 жилийн ойгоор хээр үрээ, халиун азаргатайгаа очиж хээрийгээ наймаар давхиулж байсан. Халиун азарга суманд айрагдчихаад очсон болохоор 15-аар ирсэн.
-Халиун азарга дааганаасаа уягдсан уу?
-Соёолон азарга тавиад л уяж эхэлсэн. Эцэг нь жороо хул азарга, эх нь цагаан халиун гүү байсан юм. Манай аав чинь Завхан дотроосоо морь, гүү их худалдаж авна. Аавын хар морь гэхэд Тэс гаралтай адуу юм билээ. Түүний угшлын гүүнүүд манайханд одоо ч бий. Манай хоёр бүстэй дүү одоо ид морь уяж байна. 2000 оноос хойш морьд нь сайн давхиж байгаа. Хамгийн бага дүү сүүлийн 2-3 жилд Завхан тойрсон бүх ойд очиж айраг, түрүү олныг авлаа. Хар морины угшлын бор үрээ дааганаасаа соёолон хүртлээ айрагдсан. Наана нь Сонгино талаас авсан бас нэг улаан хээр үрээ бас давхиж байна лээ. Зүүн зүгээс ч гэсэн хэд хэдэн адуу авсан нь сайн давхиж байгаа гэсэн. Миний хувьд 1997 онд Түдэвтэй сумын 70 жилийн ойгоор халиун азаргаа айрагдуулснаас хойш морь уяагүй дээ.
-Морь уяхаас татгалзах шалтгаан байв уу?
-Би хоёр охинтой. Хүүхэд шуухад сургууль соёлд явах гээд төв бараадахаас аргагүй болсон. Тэгээд 2008 онд сумандаа ирж төвхнөөд уяаныхаа ажилд эргэн орж байна даа. Хэдэн жилийн дотор уяаны арга барил их өөрчлөгдсөн байна. Хаа сайгүй тэжээдэг болчихож. Ер нь уяа нарийн болсон байна шүү. Тэгээд ямар сайндаа сүүлийн үеийн залуусын жишгийг дагаж Увсын Зүүнхангайгаас азарга авч гайгүй угшилтай гүүнүүдээ хураалгасан. Ирэх жилээс төлийг нь уяна даа.
-Амжилт хүсье. Ярилцсанд баярлалаа.
"Тод магнай" сэтгүүл №54
0 Сэтгэгдэл
ХХЗХ-ны журмын дагуу зүй зохисгүй зарим үг, хэллэгийг хязгаарласан тул ТА сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээг зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй.
- 4-р сарын 15 -нд Уяач Ц.Батсайхан: Гэсэрваань гуай тарган ирэн дээр…
- 2024 оны 3-р сарын 27 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 3-р сарын 27 -нд МУ-ын Тод манлай уяач Б.Далай: Уяачийн амжилтанд г…
- 2024 оны 3-р сарын 19 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 3-р сарын 19 -нд 2023 оны ММСУХ-ны чансаа өндөр уяачид
- 2024 оны 3-р сарын 05 -нд 2023 ОНЫ 21 АЙМГИЙН ШИЛДЭГ УЯАЧ, УРАЛДААНЧ ХҮҮХДҮҮ…
- 2024 оны 3-р сарын 05 -нд Аймгийн Алдарт уяач Ш.Мөнхбаатар:Ах дүү дөрвүүл аа…
- 2024 оны 3-р сарын 05 -нд 2023 ОНЫ ММСУХ-НЫ 21 АЙМГИЙН ШИЛДЭГ САЛБАР ХОЛБОО,…
- 2024 оны 3-р сарын 05 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 2-р сарын 27 -нд Манлай уяач Ч.Сугар: Алаг морийг харсан хүн болгон…
- 2024 оны 2-р сарын 27 -нд 2022 оны чансаа өндөр сонгомол дээд насны хүлгүүд
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд Н.Билэгтсайхан 66 оноогоор 2022 оны чансаа өндөр у…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд МОНГОЛ УЛСЫН 2022 ОНЫ ӨНДӨР ЧАНСААТАЙ ИХ НАСНЫ МОР…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд О.Батбилэг 73 оноогоор 2022 оны чансаа өндөр уяачд…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд МУ-ын Алдарт уяач Г.Болдбаатар:Наадмын маргаашнаас…
- 2024 оны 2-р сарын 22 -нд 2022 оны чансаа өндөр азарганууд
- 2024 оны 2-р сарын 22 -нд 2022 оны МУ-ын шилдэг уяач, уралдаанч хүүхдүүд
- 2024 оны 2-р сарын 21 -нд ММСУХ-ны 2022 оны шилдгүүд шагналаа авлаа
- 2024 оны 2-р сарын 21 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 2-р сарын 20 -нд Уяач Б.Батжаргал: Сүүлд цоохор даага даяндуулсан
- 2024 оны 2-р сарын 19 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 2-р сарын 14 -нд Цолоо ахиулсан уяачид
- 2024 оны 2-р сарын 07 -нд Нийслэлийн Алдарт уяач цолоор 28 хүн шагнагджээ
- 2024 оны 2-р сарын 07 -нд Дөрвөн Тод, дөрвөн Манлай, 18 Алдарт уяач цол авах…
- 2024 оны 2-р сарын 07 -нд Сумын Алдарт уяач Н.ДУГАРЖАВ: БИ ДӨРӨВДҮГЭЭР АНГИА…
- 2024 оны 2-р сарын 05 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 2-р сарын 05 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 1-р сарын 27 -нд Сумын Алдарт уяач Д.Батбаяр: Би Биндэрт анх адуу т…
- 2024 оны 1-р сарын 26 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 1-р сарын 25 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 1-р сарын 24 -нд СУМЫН АЛДАРТ УЯАЧ А.Цэрэндорж: ЗААМАРТ ДАЛАЙ ЛАМЫГ…
- 2024 оны 1-р сарын 22 -нд Завхан аймгийн 100 жилийн ой, баруун бүсийн уралда…
- 2024 оны 1-р сарын 21 -нд Аймгийн Алдарт уяач Б.Баттөр: Таван жилийн дотор с…
- 2024 оны 1-р сарын 18 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 1-р сарын 15 -нд Аймгийн Алдарт уяач Ц.Жамсран: Өөрийн тамгатай уна…
- 2024 оны 1-р сарын 15 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 1-р сарын 11 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 1-р сарын 10 -нд Аймгийн Алдарт уяач М.Мөнхбаяр: Адууны төлөө уйгаг…
- 2024 оны 1-р сарын 10 -нд Завхан аймгийн 100 жилийн ой, баруун бүсийн уралда…
- 2024 оны 1-р сарын 08 -нд Сумын Алдарт уяач Ц.ГЭРЭЛБААТАР: Сайн адууны удам …
- 2024 оны 1-р сарын 08 -нд Завхан аймгийн 100 жилийн ой, баруун бүсийн урал…
- 2024 оны 1-р сарын 03 -нд Хамгийн шимт тэжээлийг мэдэх үү?
- 2024 оны 1-р сарын 02 -нд М.Энхтайван: Хүн хэдий чинээ сэтгэлээ өгнө, адуу т…
- 2023 оны 12-р сарын 27 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2023 оны 12-р сарын 25 -нд Баахан хэрэг тарих Баяндэлгэрийн буурал
- 2023 оны 12-р сарын 23 -нд Нийслэлийн Алдарт Уяач цолны болзол хангасан уяачд…
- 2023 оны 12-р сарын 22 -нд Аймгийн Алдарт уяач Г.Энхбаатар: Аавынхаа уяаны ар…
- 2023 оны 12-р сарын 17 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2023 оны 10-р сарын 29 -нд Сумын Алдарт уяач Л.Батноров: Азарганы түрүүгээр а…
Сэтгэгдэл бичигдээгүй байна