Б.Дамдин, Ш.Гонгор нар Мэргэн цол хүртсэн 1950 оны сурын харваа

2015 оны 4-р сарын 01 -нд

Энэ жилийн наадамд Батлан хамгаалах яамнаас 150, хязгаарын газраас 180, Улаанбаатар хотоос 100, аймгуудаас 100 орчим, нийт 512 бөх дуудан авчирч барилдуулжээ. Ийнхүү Ц.Чимэд-Очир аварга ес даван түрүүлж Даян аварга цол хүртээжээ. Харин найм давж үзүүрлэсэн “Хужаа” хэмээх Ө.Чүлтэмсүрэн арсланд “Аварга цол” гэж бичсэнээ буцаагаад дарчихсан цолны бүртгэл архивд хадгалагдаж буй аж.
Хурдан морины уралдааны азарганд О.Санжаабүрэг /Төв.Авдарбаян/-гийн цавьдар, их насанд И.Даваацэрэн /Төв.Баянцогт/-гийн зээрд халзан, соёолонд Лувсанбалдан /Төв.Авдарбаян/-гийн хар, хязааланд Дамдинжав /Төв.Баян/-ын хонгор, шүдлэнд Гармаа /Дундговь.Дэрэн/-гийн хөх саарал, дааганд Баяр /Төв.Баянцагаан/-ын саарал торгон жолоо өргүүлжээ.
Үндэсний сурын харваа:
1. Б.Дамдин /Сэлэнгэ.Дулаанхан/-17
2. Шагдарсүрэн-16
3. Д.Намсрай /Дорнод.Булган/-15
4. Х.Лувсанцэрэн /Төв.Лүн/-14
5. ................................
1950 онд буюу АХ-ын 29 жилийн ойн улсын их баяр наадмын үндэсний сурын харваанд Улсын бага хурлын дарга асан Бумцэндийн төрсөн дүү, партизан Б.Дамдин 20 сумаас 17 онож түрүүлэн Улсын мэргэн цол хүртжээ.
Тэрбээр Түшээт хан аймгийн Эрдэнэ вангийн хошуу буюу одоогоор Сэлэнгэ аймгийн Шаамар сумын нутаг Дулаанханы өвөрт 1890 онд төржээ. Хожмоо айлд үрчлэгдсэн тул ахаасаа өөрөөр овоглогдох болсон байна. Бага наснаасаа мал маллаж, хадлан тариалангийн ажил эрхэлж байгаад 1921 онд Ардын журамт цэрэгт сайн дураар элсэн орж, цэргийн агт хүнс сэлбэх ажилд дайчлагдан явжээ. Хувьсгалын дараа 1950 он хүртэл улс, олон нийтийн байгууллагад алба хашиж байв.
Улсын мэргэн Б.Дамдин нь 1943 онд анх улсын наадмын харваанд маршал Х.Чойбалсан, Сэлэнгэ аймгийн Ерөөгийн модон заводын харваач С.Самдан нарын адил 20 сумаас 14 онож гуравдугаар байрын төлөө товх харван өрсөлдөж, улмаар дөрөвдүгээр байрт шалгаран үлдсэнээс хойш тавантаа айрагджээ. Удаад нь 1947 онд буюу АХ-ын 26 жилийн ойн баяр наадмын хаваанд 17 онож аман хүзүүдсэн байна. Гурав дахь удаад нь 1948 оны наадмаар 16 онож гуравдугаар байр эзэлжээ. 1949 оны улсын наадмаар 15 онож мөн гуравдугаар байрт орсноор дөрөв дэх удаагаа айрагдсан агаад дараа жил нь түрүүлсэн нь энэ бөлгөө. Мөнхүү 1951 оны АХ-ын 30 жилийн ойн наадмын сур харваа болон 1960 онд тус тус дөрөвдүгээр байрт шалгарснаар нийт нэг удаа түрүүлж, зургаа удаа айрагдсан цэцтэй мэргэн байсан юм.
Улсын мэргэн, спортын мастер Д.Балдандорж өгүүлсэн нь:
-Үндэсний сурын харваа бол бусад спортоос ялгаатай нь нүдний хараа гүйцэж, дөрвөн мөч сульдаагүй цагт залуу тамирчин шиг харваж болдог. Ийм жишээ олныг дурдаж болно. Үүний жишээ гэвэл хаад ноёдын үед банздуулж байж харваж сурсан, хожмоо олонд алдаршсан Ш.Ишчогдов, Б.Дамдин зэрэг мэргэчүүл 70 гаруй насандаа сайн харвадаг байсан.
Улсын наадмын хүүхдийн харваа:
1. Гиймаа
2. Шагдарсүрэн
3. ...............
Отго харваа:
1. БНМАУ-ын баатар Ш.Гонгор
1950 оны отго харваагаар Хэнтий аймгийн Баянхутаг сумын уугуул, БНМАУ-ын баатар Ш.Гонгор түрүүлж Улсын мэргэн цол хүртжээ.
Улсын мэргэн, спортын мастер П.Гарамдорж гуай өгүүлрүүн:
-...Ш.Гонгор гуай ч мэргэн цолтой харваач байлаа. Халимаг үсээ хажуу тийш нь самнаж, улсын баатрын алтан таван хошуу тэмдгээ байнга зүүж явдаг, шаламгай хурдан хөдөлгөөнтэй, их яриа хөөрөөтэй, ан гөрөө, ялангуяа чонын тухай ярианд сэтгэл нь сэргэж, нүд нь гялалзаад ирдэгсэн. Нумаа огцом ширүүн их сунгаж татдаг тул нумд нэлээн халгаатай хүний нэг байсан даа.
Дээрх ярианаас үүдэн дурдахад Ш.Гонгор мэргэн улсын анчин нэгэн байсан бөгөөд түүний тухай үлгэр домог лугаа зүйл бишгүй тархсан нь бий. Хэвлэлд бичигдсэнээс нь иш татахад тэрбээр 1940 онд Хэнтий аймгийн Идэрмэг сумын нутаг Янт хүрээгийн ууланд чонын авд явж ахуйдаа долоон сумаар долоон чоно, мөн 1942 оны намар ганцхан өдөрт 66 сумаар 63 зээр, 1959 онд нэг цагийн дотор 50 метрийн зайнаас мөн долоон сумаар долоон чоно агнаж байжээ.
Анианханы Хүрэн-Алагийн Отгонбаатар
Хурдан морины уралдааны азарганд О.Санжаабүрэг /Төв.Авдарбаян/-гийн цавьдар, их насанд И.Даваацэрэн /Төв.Баянцогт/-гийн зээрд халзан, соёолонд Лувсанбалдан /Төв.Авдарбаян/-гийн хар, хязааланд Дамдинжав /Төв.Баян/-ын хонгор, шүдлэнд Гармаа /Дундговь.Дэрэн/-гийн хөх саарал, дааганд Баяр /Төв.Баянцагаан/-ын саарал торгон жолоо өргүүлжээ.
Үндэсний сурын харваа:
1. Б.Дамдин /Сэлэнгэ.Дулаанхан/-17
2. Шагдарсүрэн-16
3. Д.Намсрай /Дорнод.Булган/-15
4. Х.Лувсанцэрэн /Төв.Лүн/-14
5. ................................
1950 онд буюу АХ-ын 29 жилийн ойн улсын их баяр наадмын үндэсний сурын харваанд Улсын бага хурлын дарга асан Бумцэндийн төрсөн дүү, партизан Б.Дамдин 20 сумаас 17 онож түрүүлэн Улсын мэргэн цол хүртжээ.
Тэрбээр Түшээт хан аймгийн Эрдэнэ вангийн хошуу буюу одоогоор Сэлэнгэ аймгийн Шаамар сумын нутаг Дулаанханы өвөрт 1890 онд төржээ. Хожмоо айлд үрчлэгдсэн тул ахаасаа өөрөөр овоглогдох болсон байна. Бага наснаасаа мал маллаж, хадлан тариалангийн ажил эрхэлж байгаад 1921 онд Ардын журамт цэрэгт сайн дураар элсэн орж, цэргийн агт хүнс сэлбэх ажилд дайчлагдан явжээ. Хувьсгалын дараа 1950 он хүртэл улс, олон нийтийн байгууллагад алба хашиж байв.
Улсын мэргэн Б.Дамдин нь 1943 онд анх улсын наадмын харваанд маршал Х.Чойбалсан, Сэлэнгэ аймгийн Ерөөгийн модон заводын харваач С.Самдан нарын адил 20 сумаас 14 онож гуравдугаар байрын төлөө товх харван өрсөлдөж, улмаар дөрөвдүгээр байрт шалгаран үлдсэнээс хойш тавантаа айрагджээ. Удаад нь 1947 онд буюу АХ-ын 26 жилийн ойн баяр наадмын хаваанд 17 онож аман хүзүүдсэн байна. Гурав дахь удаад нь 1948 оны наадмаар 16 онож гуравдугаар байр эзэлжээ. 1949 оны улсын наадмаар 15 онож мөн гуравдугаар байрт орсноор дөрөв дэх удаагаа айрагдсан агаад дараа жил нь түрүүлсэн нь энэ бөлгөө. Мөнхүү 1951 оны АХ-ын 30 жилийн ойн наадмын сур харваа болон 1960 онд тус тус дөрөвдүгээр байрт шалгарснаар нийт нэг удаа түрүүлж, зургаа удаа айрагдсан цэцтэй мэргэн байсан юм.
Улсын мэргэн, спортын мастер Д.Балдандорж өгүүлсэн нь:
-Үндэсний сурын харваа бол бусад спортоос ялгаатай нь нүдний хараа гүйцэж, дөрвөн мөч сульдаагүй цагт залуу тамирчин шиг харваж болдог. Ийм жишээ олныг дурдаж болно. Үүний жишээ гэвэл хаад ноёдын үед банздуулж байж харваж сурсан, хожмоо олонд алдаршсан Ш.Ишчогдов, Б.Дамдин зэрэг мэргэчүүл 70 гаруй насандаа сайн харвадаг байсан.
Улсын наадмын хүүхдийн харваа:
1. Гиймаа
2. Шагдарсүрэн
3. ...............
Отго харваа:
1. БНМАУ-ын баатар Ш.Гонгор
1950 оны отго харваагаар Хэнтий аймгийн Баянхутаг сумын уугуул, БНМАУ-ын баатар Ш.Гонгор түрүүлж Улсын мэргэн цол хүртжээ.
Улсын мэргэн, спортын мастер П.Гарамдорж гуай өгүүлрүүн:
-...Ш.Гонгор гуай ч мэргэн цолтой харваач байлаа. Халимаг үсээ хажуу тийш нь самнаж, улсын баатрын алтан таван хошуу тэмдгээ байнга зүүж явдаг, шаламгай хурдан хөдөлгөөнтэй, их яриа хөөрөөтэй, ан гөрөө, ялангуяа чонын тухай ярианд сэтгэл нь сэргэж, нүд нь гялалзаад ирдэгсэн. Нумаа огцом ширүүн их сунгаж татдаг тул нумд нэлээн халгаатай хүний нэг байсан даа.
Дээрх ярианаас үүдэн дурдахад Ш.Гонгор мэргэн улсын анчин нэгэн байсан бөгөөд түүний тухай үлгэр домог лугаа зүйл бишгүй тархсан нь бий. Хэвлэлд бичигдсэнээс нь иш татахад тэрбээр 1940 онд Хэнтий аймгийн Идэрмэг сумын нутаг Янт хүрээгийн ууланд чонын авд явж ахуйдаа долоон сумаар долоон чоно, мөн 1942 оны намар ганцхан өдөрт 66 сумаар 63 зээр, 1959 онд нэг цагийн дотор 50 метрийн зайнаас мөн долоон сумаар долоон чоно агнаж байжээ.
Анианханы Хүрэн-Алагийн Отгонбаатар


0 Сэтгэгдэл
ХХЗХ-ны журмын дагуу зүй зохисгүй зарим үг, хэллэгийг хязгаарласан тул ТА сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээг зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй.
-
Ням, 16:47 минут Сонгомол бага насанд Ч.Ганцогтын хээр түрүүллээ
-
Ням, 14:55 минут Сонгомол бага насанд 105 даага бүртгүүлж, 76 мордл…
-
Ням, 14:46 минут АХ-ын 104 жилийн ойн сонгомол дунд насны ангилалд…
-
Ням, 13:53 минут Сонгомол дунд насанд Д.Даяндэмидийн Наран зээрд т…
-
Ням, 13:12 минут Сонгомол дунд ангиллын хурдан хүлгүүд мордлоо
-
Ням, 12:16 минут Сонгомол дунд насны ангилалд 106 хүлэг бүртгүүлжэ…
-
Ням, 11:54 минут АХ-ын 104 жилийн ойн сонгомол дээд насны ангилалд …
-
Ням, 10:35 минут Сонгомол дээд насанд Г.Хүрэлбаатарын хүрэн халзан …
-
Ням, 09:09 минут Сонгомол дээд ангиллын хүлгүүд гарааны зурхай рууг…
-
Ням, 07:59 минут Сонгомол дээд насны ангилалд 78 хүлэг бүртгүүлжээ
-
Бямба, 16:15 минут АХ-ын 104 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан даагану…
-
Бямба, 15:28 минут Ш.Мөнгөншагайн сартай хээр даага түрүүллээ
-
Бямба, 14:32 минут Уралдаанч Б.Нармандах: Уяач ах нараасаа суралцах г…
-
Бямба, 13:54 минут Хамгийн бага нас дааганы уралдаанд 240 даага бүртг…
-
Бямба, 13:07 минут Уралдаанч Н.Боорчи: Шүдлэн түрүүлгэж, соёолонгоо …
-
Бямба, 12:29 минут АХ-ын 104 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан соёолонг…
-
Бямба, 11:20 минут З.Мэндсайханы хул соёолон түрүүллээ
-
Бямба, 09:56 минут МУ-ын Алдарт уяач Ч.Уламбаяр: Дөрвөн настай морины…
-
Бямба, 09:14 минут Фото - Соёолон мордуулахын эргэн тойронд
-
Бямба, 08:02 минут 195 соёолон бүртгүүлжээ
-
Баасан, 17:43 минут АХ-ын 104 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан их насны…
-
Баасан, 17:01 минут Л.Анхбаатарын хүрэн халзан морь түрүүллээ
-
Баасан, 16:01 минут Уралдаанч Ц.Түвшинсайхан: Ээжээ, ааваа хүү нь түрү…
-
Баасан, 15:43 минут МУ-ын Алдарт уяач Ч.Амарсанаа: Баянхонгороос анх у…
-
Баасан, 15:05 минут 210 их насны морь бүртгүүлжээ
-
Баасан, 12:43 минут АХ-104 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан азарганууд
-
Баасан, 11:58 минут МУАУ И.Золбоогийн хүрэн халзан азарга түрүүллээ
-
Баасан, 08:49 минут Фото - Азаргаа мордуулав
-
Баасан, 08:27 минут 153 азарга бүртгүүлжээ
-
7-р сарын 10 -нд Манлай уяач Х.Улам-Өрнөх: Морь айрагдана гэдэг оло…
-
7-р сарын 10 -нд Уралдаанч Б.Эрдэнэбилэг: Бөмбөгөө ахыгаа нэг оруул…
-
7-р сарын 10 -нд Б.Лхагвацэрэн:Таван жилийн дараа төрийн наадмын хи…
-
7-р сарын 10 -нд Ж.Түмэн-Өлзийн бор шүдлэн түрүүллээ
-
7-р сарын 10 -нд Тод манлай уяач О.Батбилэг:Түрүүлэх байх гэж бодсо…
-
7-р сарын 10 -нд 225 шүдлэн бүртгүүлжээ
-
7-р сарын 10 -нд АХ-ын 104 жилийн ойн эхний 10-т хурдалсан хязаалан…
-
7-р сарын 10 -нд Б.Гантигийн сартай хүрэн хязаалан түрүүллээ
-
7-р сарын 10 -нд Хязаалан 256 бүртгүүлжээ
-
7-р сарын 10 -нд Хүйн долоон худагт хязаалангийн эргэн тойронд
-
7-р сарын 02 -нд Эрдэмт уяачид, эрэмгий хүлгүүд- Тод манлай уяач С.…
-
2024 оны 8-р сарын 05 -нд Хангайн бүсийн сонгомол бага насанд Х.Бат-Эрдэнийн…
-
2024 оны 8-р сарын 05 -нд Хангайн бүсийн дааганы уралдаанд М.Цэрэнжавын хээр…
-
2024 оны 8-р сарын 04 -нд Хангайн бүсийн сонгомол дээд насанд С.Баярсайханы …
-
2024 оны 8-р сарын 04 -нд Хангайн бүсэд Я.Содбаатарын бор соёолон түрүүллээ
-
2024 оны 8-р сарын 04 -нд Хангайн бүсийн их насанд Э.Бат-Эрдэнийн Солонго зэ…
-
2024 оны 8-р сарын 04 -нд Хангайн бүсэд Д.Батбаярын Түмт хээр азарга түрүүлж…
-
2024 оны 8-р сарын 01 -нд Хангайн бүсийн сонгомол дунд насны ангилалд Г.Ганб…
-
2024 оны 7-р сарын 31 -нд Хангайн бүсэд П.Баярбатын бор хязаалан түрүүллээ
-
2024 оны 7-р сарын 31 -нд Хангайн бүсэд Г.Энхбатын хар шүдлэн түрүүлжээ
-
2024 оны 7-р сарын 28 -нд "Говьшанхын хурд-7" говийн бүсийн уралдааны сонгом…
-
Ням, 10:35 минут Сонгомол дээд насанд Г.Хүрэлбаатарын хүрэн халзан …
-
Бямба, 11:20 минут З.Мэндсайханы хул соёолон түрүүллээ
-
Ням, 13:53 минут Сонгомол дунд насанд Д.Даяндэмидийн Наран зээрд т…
-
Бямба, 16:15 минут АХ-ын 104 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан даагану…
-
Бямба, 15:28 минут Ш.Мөнгөншагайн сартай хээр даага түрүүллээ
-
Ням, 16:47 минут Сонгомол бага насанд Ч.Ганцогтын хээр түрүүллээ
-
Ням, 14:46 минут АХ-ын 104 жилийн ойн сонгомол дунд насны ангилалд…
-
Бямба, 09:56 минут МУ-ын Алдарт уяач Ч.Уламбаяр: Дөрвөн настай морины…
-
Бямба, 12:29 минут АХ-ын 104 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан соёолонг…
-
Ням, 07:59 минут Сонгомол дээд насны ангилалд 78 хүлэг бүртгүүлжээ
-
Ням, 11:54 минут АХ-ын 104 жилийн ойн сонгомол дээд насны ангилалд …
-
Бямба, 13:07 минут Уралдаанч Н.Боорчи: Шүдлэн түрүүлгэж, соёолонгоо …
-
Ням, 14:55 минут Сонгомол бага насанд 105 даага бүртгүүлж, 76 мордл…
-
Ням, 13:12 минут Сонгомол дунд ангиллын хурдан хүлгүүд мордлоо
-
Бямба, 08:02 минут 195 соёолон бүртгүүлжээ
-
Бямба, 13:54 минут Хамгийн бага нас дааганы уралдаанд 240 даага бүртг…
-
Ням, 12:16 минут Сонгомол дунд насны ангилалд 106 хүлэг бүртгүүлжэ…
-
Бямба, 09:14 минут Фото - Соёолон мордуулахын эргэн тойронд
-
Ням, 09:09 минут Сонгомол дээд ангиллын хүлгүүд гарааны зурхай рууг…
-
Бямба, 14:32 минут Уралдаанч Б.Нармандах: Уяач ах нараасаа суралцах г…
Сэтгэгдэл бичигдээгүй байна