Аймгийн Алдарт уяач Ч.Наянжин: Түрүүлэх боломжтой байсныг буруу тооцоолоод аман хүзүүдүүлсэн
Хөвсгөл аймгийн Бүрэн сумын уугуул, Түнэл сумын суугуул аймгийн хошой аварга малчин Чулууны Наянжинтай уулзаж ярилцсан. Түүний хээр азарга аймгийнхаа баяр наадамд зургаантаа аман хүзүүдэж байсан хурдан хүлэг юм.
-Наянжин Алдартын хээр азарга аймгийнхаа баяр наадамд зургаантаа аман хүзүүдэж байсан юм байна. Тэр сайхан хурдан хүлгийн талаар яриагаа эхэлбэл ямар вэ?
-Би хоёр хээр азаргатай байсан хүн. Өөрийн чинь асуугаад байгаа бол миний том хээр азарга юм. Том хээр бол Цагаан-Уул сумын уугуул Нацаг гэж хүний унаган адуу юм билээ. Хээр азарганы эцэг нь хурдан хар азарга байсан гэдэг юм. Нацаг гуайг энд отроор явж байхад нь манай нутгийн Төмөр гэж хүн таараад хээр үрээгээр нь азарга тавихаар авсан юм билээ. Тэр хүнээс би нас нийлээд нэг жил болж байхад нь авсан юм.
-Ямархуу ханштай авч байсан юм бэ. Ер нь тэр үеийн адууны ханш хэд хүрч байв?
-Битүү азарга байсан учраас бүдүүн мориор л солиод авчихсан. Тэр үед адуу одоогийнх шиг үнэтэй байсангүй дээ. Намар нь аваад хойтон зун нь аймгийн наадамд уяад зургаад давхиулж их урамшиж байсан. /инээв/ Давхихаар хурдан авлаа гэж.
-Түүний дараа жилээс эхлээд аман хүзүүдсэн үү. Зургаан жил завсаргүй аман хүзүүдсэн гэдэг байх аа?
-Тиймээ. Уг нь эхлээд аман хүзүүддэг жилээ түрүүлж болохоор байсныг би буруу тооцоолоод алдчихсан юм.
-Уяаны алдаа гаргасан гэж үү?
-Үгүй ээ, түрүүлэх азаргыг буруу тооцохгүй юу. Одоогийн аймгийн Алдарт уяач Пүрэвийн хонгор азарга хоёр жил дараалаад түрүүлчихсэн байсан юм. Би хонгор азаргыг түрүүлнэ гэж тооцоод хүүдээ “гаргаад хонгортой наачихаарай” гээд захичихсан. Тэгсэн хонгор биш Зоригтын бор өнгөлж, хүү маань жаахан байсан учраас аавынхаа үгийг дагаад хонгортой нь холбоотой явсаар байгаад аман хүзүүдчихсэн. Түүнээс хойш хээр азарганы маань аз харьсан уу би уяаг нь гүйцэд тааруулж чадаагүй юу ямартаа ч таван удаа удаалсан.
-Олон удаа аман хүзүүдэх уяачийн сэтгэл зүйд бас ч амаргүй биз?
-Миний уяж тохируулсан хэмжээ л юм байна гэж боддог доо.
-Хээр азарга хэд хүртлээ уралдсан юм бэ?
-14 хүртлээ уралдсан. Хамгийн сүүлд зодог тайлах гээд аймгийн наадамд тавихад 36-д давхиж байсан.
-Хээр азарганы үр төлүүд хэрхэн давхисан бэ?
-Уядаг азарганы ганц хэцүү тал нь төл муутай. Отгон төл хээр даага нь л гайгүй давхисан даа. Даагандаа аймгийн наадамд аман хүзүүдээд, давхар уяагаар сургуулийн 70 жилийн ой болон Түнэл сумын наадамд тус тус түрүүлж гурван медаль авсан. Дараа нь бүдүүрсэн хойноо бага сага наадмуудад нэлээд хэдэн удаа шөвгөрсөөн. 11 хүртлээ уралдахдаа аймгийн наадамд 10 дотор их олон орсон доо.
-Алдартын нэртэй өөр ямар ямар хурдан хүлгэд байсан бэ?
-Хурдан буурал морьтой байсан. Буурал маань хязааландаа аймгийн наадамд зургаалаад, соёолондоо Түнэл сумын наадамд түрүүлж, давхар уяагаар аймгийн наадамд дөрвөлсөн. Нас нийлснээсээ хойш бас нэг зургаалаад бусдад нь бариатай л давхисан хөөрхий. Мөн би дүү Бадарчийн Мөнхбатынхаа хээр үрээг дааган цагаас нь эхэлж уяад даага, шүдлэн, хязааланд нь аймагт түрүүлгэж, соёолонд нь аман хүзүүдүүлж, нас нийлснээс нь хойш нэг жил уяад өөрт нь өгсөн. Мөн Тосонцэнгэл сумын Идэр гэдэг хүний унаган адуу саарал морио 2011 оны Түнэл сумын наадамд түрүүлгэсэн.
-Анхны айраг, түрүүгээ хэдэн онд хүртэж байсан бэ?
-Би 1962 оноос эхэлж морь уясан хүн байгаа юм. Анхны жилээ шүдлэн, хязаалан, соёолон гурван насны морь уяж аймгийн наадамд мордуулаад шүдлэнгээ дөрөвлүүлж, хязаалангаа бариатай давхиулж байлаа. Түүний дараа жил 1963 онд цоохор соёолон маань таваар давхиж байсан. Тэгээд 1964 онд цэргийн албанд явж, 1967 онд халагдаж ирээд 1970 оноос морь уясан. 1973 онд Бүрэн сум маань хоёр тасарч би Түнэл суманд харьяалагдах болсон доо. Тэр цагаас хойш аймаг, сумын нийлсэн долоон түрүү, 40 гаруй айраг хүртэж аймгийн Алдарт уяач цолыг авсан даа. Би Түнэл сумынхаа “Ялалт” нэгдэлд төллөх мал олон жил малласан. 500-600 мал төллүүлж хоёр удаа аймгийн аварга малчнаар шалгарч байлаа.
-Алдартын амжилтын түүх нэлээдгүй арвин бололтой. Бидний урилгыг хүлээн авч ярилцсан танд баярлалаа. Хурдан хүлгийн хийморьт адислагдаж яваарай.
-“Тод магнай” сэтгүүл, сайтаар дамжуулаад нутгийн зон олондоо болон ах дүүстээ эрүүл энх байж, урт удаан наслахыг хүсэн ерөөе.
А.Мөнх /"Тод магнай" сэтгүүл. Дугаар 10/45/. 2013 он/
0 Сэтгэгдэл
ХХЗХ-ны журмын дагуу зүй зохисгүй зарим үг, хэллэгийг хязгаарласан тул ТА сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээг зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй.
- 4-р сарын 15 -нд Уяач Ц.Батсайхан: Гэсэрваань гуай тарган ирэн дээр…
- 2024 оны 3-р сарын 27 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 3-р сарын 27 -нд МУ-ын Тод манлай уяач Б.Далай: Уяачийн амжилтанд г…
- 2024 оны 3-р сарын 19 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 3-р сарын 19 -нд 2023 оны ММСУХ-ны чансаа өндөр уяачид
- 2024 оны 3-р сарын 05 -нд 2023 ОНЫ 21 АЙМГИЙН ШИЛДЭГ УЯАЧ, УРАЛДААНЧ ХҮҮХДҮҮ…
- 2024 оны 3-р сарын 05 -нд Аймгийн Алдарт уяач Ш.Мөнхбаатар:Ах дүү дөрвүүл аа…
- 2024 оны 3-р сарын 05 -нд 2023 ОНЫ ММСУХ-НЫ 21 АЙМГИЙН ШИЛДЭГ САЛБАР ХОЛБОО,…
- 2024 оны 3-р сарын 05 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 2-р сарын 27 -нд Манлай уяач Ч.Сугар: Алаг морийг харсан хүн болгон…
- 2024 оны 2-р сарын 27 -нд 2022 оны чансаа өндөр сонгомол дээд насны хүлгүүд
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд Н.Билэгтсайхан 66 оноогоор 2022 оны чансаа өндөр у…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд МОНГОЛ УЛСЫН 2022 ОНЫ ӨНДӨР ЧАНСААТАЙ ИХ НАСНЫ МОР…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд О.Батбилэг 73 оноогоор 2022 оны чансаа өндөр уяачд…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд МУ-ын Алдарт уяач Г.Болдбаатар:Наадмын маргаашнаас…
- 2024 оны 2-р сарын 22 -нд 2022 оны чансаа өндөр азарганууд
- 2024 оны 2-р сарын 22 -нд 2022 оны МУ-ын шилдэг уяач, уралдаанч хүүхдүүд
- 2024 оны 2-р сарын 21 -нд ММСУХ-ны 2022 оны шилдгүүд шагналаа авлаа
- 2024 оны 2-р сарын 21 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 2-р сарын 20 -нд Уяач Б.Батжаргал: Сүүлд цоохор даага даяндуулсан
- 2024 оны 2-р сарын 19 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 2-р сарын 14 -нд Цолоо ахиулсан уяачид
- 2024 оны 2-р сарын 07 -нд Нийслэлийн Алдарт уяач цолоор 28 хүн шагнагджээ
- 2024 оны 2-р сарын 07 -нд Дөрвөн Тод, дөрвөн Манлай, 18 Алдарт уяач цол авах…
- 2024 оны 2-р сарын 07 -нд Сумын Алдарт уяач Н.ДУГАРЖАВ: БИ ДӨРӨВДҮГЭЭР АНГИА…
- 2024 оны 2-р сарын 05 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 2-р сарын 05 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 1-р сарын 27 -нд Сумын Алдарт уяач Д.Батбаяр: Би Биндэрт анх адуу т…
- 2024 оны 1-р сарын 26 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 1-р сарын 25 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 1-р сарын 24 -нд СУМЫН АЛДАРТ УЯАЧ А.Цэрэндорж: ЗААМАРТ ДАЛАЙ ЛАМЫГ…
- 2024 оны 1-р сарын 22 -нд Завхан аймгийн 100 жилийн ой, баруун бүсийн уралда…
- 2024 оны 1-р сарын 21 -нд Аймгийн Алдарт уяач Б.Баттөр: Таван жилийн дотор с…
- 2024 оны 1-р сарын 18 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 1-р сарын 15 -нд Аймгийн Алдарт уяач Ц.Жамсран: Өөрийн тамгатай уна…
- 2024 оны 1-р сарын 15 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 1-р сарын 11 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 1-р сарын 10 -нд Аймгийн Алдарт уяач М.Мөнхбаяр: Адууны төлөө уйгаг…
- 2024 оны 1-р сарын 10 -нд Завхан аймгийн 100 жилийн ой, баруун бүсийн уралда…
- 2024 оны 1-р сарын 08 -нд Сумын Алдарт уяач Ц.ГЭРЭЛБААТАР: Сайн адууны удам …
- 2024 оны 1-р сарын 08 -нд Завхан аймгийн 100 жилийн ой, баруун бүсийн урал…
- 2024 оны 1-р сарын 03 -нд Хамгийн шимт тэжээлийг мэдэх үү?
- 2024 оны 1-р сарын 02 -нд М.Энхтайван: Хүн хэдий чинээ сэтгэлээ өгнө, адуу т…
- 2023 оны 12-р сарын 27 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2023 оны 12-р сарын 25 -нд Баахан хэрэг тарих Баяндэлгэрийн буурал
- 2023 оны 12-р сарын 23 -нд Нийслэлийн Алдарт Уяач цолны болзол хангасан уяачд…
- 2023 оны 12-р сарын 22 -нд Аймгийн Алдарт уяач Г.Энхбаатар: Аавынхаа уяаны ар…
- 2023 оны 12-р сарын 17 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2023 оны 10-р сарын 29 -нд Сумын Алдарт уяач Л.Батноров: Азарганы түрүүгээр а…
Сэтгэгдэл бичигдээгүй байна