Самурай нарын морь
Японы хурдан морь сонирхогчдыг дэлхий өөр орны сонирхогчдоос тэс өөр гэдэг. Учир нь тэдний ихэнх нь моодны диско бааранд бүжиглэх дуртай залуустай адил залуус эзэлдэг аж. Ганган чамин хувцасласан, дуу шуу ихтэй охид хөвгүүд нь нэр алдартай хурдан морьдын фэн клубуудын хамгийн идэвхтэй гишүүд байдаг. Залуус ингэж хурдан моринд хайртай байх нь маш том давуу тал. Ялангуяа техник, технологийн хамгийн өндөр хөгжилтэй Япон орны хувьд. Гэхдээ тэд шууд л ийм байдалд хүрчихсэнгүй. Нэлээд амаргүй замыг туулсан гэж болно.
Түүх
Арлын Японд морьд хэдийд орж ирсэн талаар одоо хүртэл нарийн тогтоож чадаагүй байгаа ч ямар ч байсан манай эрины 3-4-р зууны бичиг баримтанд морьдыг уналга, ачлаганд ашиглаж байсныг анхлан заасан байдаг. Энэ үеэс эхлэн эх газраас оруулж ирсэн морьд Япон даяар өргөн тархжээ. Дундад зууны үед эгэл япончууд морьдыг гол төлөв ачлаганд ашиглагдаг байсан бол дээд давхаргынхан буюу самурай нар л морь унах эрхтэй байж. Самурайн чадваруудын дундаас хамгийн өндөр үнэлэгддэг нэг чадвар нь морь унах.
Ингээд олон зууны туршид арлын улсын нутаг ус, цаг агаар, хэрэглээнд зохицсон өөрийн гэсэн үүлдэр бий болжээ. Үүлдэр гэхээс илүүтэйгээр нэгэн цагт эх газраас оруулж ирж байсан морьдыг цус муудсан удам л үлдсэн гэж болох байх. Тэд бүгд бие жижиг байсан болохоор эрх баригчид цэвэр үүлдрийн цус сэлгэх замаар биеийн давжааг арилгах арга хэмжээг эрчимтэй авч эхэлсэн байна. Тухайлбал, Эдогийн эрин үе буюу 1607-1867 онуудад Голланд наймаачдаас өгч байсан бэлгүүдийн дотор “пэрс үүлдрийн азарга” гэж заавал шахуу дурьдагддаг байсныг өдгөө архивын бичиг баримтаас бэлхэнээ харж болно. Пэрс үүлдэр гээд байгаа нь туркмен, эсвэл араб үүлдрийг л хэлж байсан байх гэж мэргэжилтнүүд үздэг.
Мэйжийн өөрчлөлтийн үе буюу 1862-1912 оны үед үүлдэр сайтай азаргын импорт мэдэгдэхүйц нэмэгджээ. Учир нь газар тариалангийн аж ахуйд морьд ашиглахыг эзэн хааны засгийн газраас ихээхэн хөхүлэн дэмжиж байсан аж. Тухайлбал, шаардлага гарвал армийн хэрэгцээнд ч ашиглах боломжтой бие томтой морьдыг үржүүлэхийн ашиг тусыг ард олонд ухуулан ойлгуулах зориулалттай тусгай сургалтыг фермерүүдийн дунд зохион байгуулж байжээ. Өөрийн уугуул адуу бие жижигтэй болохоор энэхүү зорилтыг хэрэгжүүлэхийн тулд Европ, Хойд Америкаас цэвэр цусны Англи, Араб азаргуудыг их хэмжээгээр импортлон оруулж ирэх болж. Дээр нь нэмээд Бельги ба Бретон гэсэн хүнд даацын тэрэгний морьдыг ч онцлон импортлох болсон байна.
Аливаа зүйл хоёр талтай байдаг болохоор ийнхүү гадны үүлдэрийг олноор оруулж ирэн эрлийзжүүлсний үр дүнд олон зуун жилийн турш японд бүрэлдэн бий болоод байсан нутгийн үүлдэр нь алслагдсан цөөн газруудад л хадгалагдан үлдэсний эс тооцвол бүрэн устаж үгүй болсон байдаг.
Адуунд ээлтэй арал Хоккайдо
Одоогоор Японд нутгийн найман үүлдрийн 3500 гаруй морьд л үлдсэн гэж үздэг. Эдгээрийн дийлэнх нь Хоккайдо арлын үүлдэр буюу Вашу, Досанко гэж нэрлэгддэг үүлдэр. Үлдсэн долоо нь тус бүрийн амьдардаг мужийн нэрээр Мисаки, Токара, Мияко, Нома, Кисо, Тайшуй, Ионагуни гэж нэрлэгддэг бөгөөд тус бүртээ 20-100 гаруй тоо толгойтой.
Эдгээр нутгийн үүлдрийн морьд нь гол төлөв 110-140 см өндөртэй, том толгой, өтгөн дэл сүүл, хүчирхэг туурай, унжуу хүзүү гэсэн төрхтэй. Цагаан толбо огт байдаггүй, харин нуруун дээрээ тод хар судалтай. Өрнөдийн хүнд даацын морьдтой эрлийзжүүлж байсны ул мөрийг хадгалсан Кинос үүлдрийн эс тооцвол японы нутгийн морьд нь Европ, Азийн морьдуудтай огт төсгүй.
Нутгийн морьдыг жилдээ ганц удаа л эмчийн үзлэгт оруулдагийг эс тооцвол Мустангуудтай адил жилийн дөрвөн улиралд тааваараа бэлчиж байдаг эмнэг морьд юм. Фермүүд дээр байдаг цөөн хэдэн морьд нь өдөр тутмын амьдралдаа адууг амьдаар нь харах боломжгүй болсон сурагчдад амьд үзүүлэн болох гэсэн гол зорилготой. Тэднийг унаж, тэргэн хөллөж хүүхдүүдэд сонирхуулдаг. Дашрамд сонирхуулахад досанко үүлдрийн морьдын дунд жороо морьд маш их байдаг.
0 Сэтгэгдэл
ХХЗХ-ны журмын дагуу зүй зохисгүй зарим үг, хэллэгийг хязгаарласан тул ТА сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээг зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй.
- 22 цагийн өмнө Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- Өчигдөр, 11:21 минут МУ-ын Тод манлай уяач Б.Далай: Уяачийн амжилтанд г…
- 3-р сарын 19 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 3-р сарын 19 -нд 2023 оны ММСУХ-ны чансаа өндөр уяачид
- 3-р сарын 05 -нд 2023 ОНЫ 21 АЙМГИЙН ШИЛДЭГ УЯАЧ, УРАЛДААНЧ ХҮҮХДҮҮ…
- 3-р сарын 05 -нд Аймгийн Алдарт уяач Ш.Мөнхбаатар:Ах дүү дөрвүүл аа…
- 3-р сарын 05 -нд 2023 ОНЫ ММСУХ-НЫ 21 АЙМГИЙН ШИЛДЭГ САЛБАР ХОЛБОО,…
- 3-р сарын 05 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2-р сарын 27 -нд Манлай уяач Ч.Сугар: Алаг морийг харсан хүн болгон…
- 2-р сарын 27 -нд 2022 оны чансаа өндөр сонгомол дээд насны хүлгүүд
- 2-р сарын 26 -нд Н.Билэгтсайхан 66 оноогоор 2022 оны чансаа өндөр у…
- 2-р сарын 26 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2-р сарын 26 -нд МОНГОЛ УЛСЫН 2022 ОНЫ ӨНДӨР ЧАНСААТАЙ ИХ НАСНЫ МОР…
- 2-р сарын 26 -нд О.Батбилэг 73 оноогоор 2022 оны чансаа өндөр уяачд…
- 2-р сарын 26 -нд МУ-ын Алдарт уяач Г.Болдбаатар:Наадмын маргаашнаас…
- 2024 оны 2-р сарын 22 -нд 2022 оны чансаа өндөр азарганууд
- 2024 оны 2-р сарын 22 -нд 2022 оны МУ-ын шилдэг уяач, уралдаанч хүүхдүүд
- 2024 оны 2-р сарын 21 -нд ММСУХ-ны 2022 оны шилдгүүд шагналаа авлаа
- 2024 оны 2-р сарын 21 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 2-р сарын 20 -нд Уяач Б.Батжаргал: Сүүлд цоохор даага даяндуулсан
- 2024 оны 2-р сарын 19 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 2-р сарын 14 -нд Цолоо ахиулсан уяачид
- 2024 оны 2-р сарын 07 -нд Нийслэлийн Алдарт уяач цолоор 28 хүн шагнагджээ
- 2024 оны 2-р сарын 07 -нд Дөрвөн Тод, дөрвөн Манлай, 18 Алдарт уяач цол авах…
- 2024 оны 2-р сарын 07 -нд Сумын Алдарт уяач Н.ДУГАРЖАВ: БИ ДӨРӨВДҮГЭЭР АНГИА…
- 2024 оны 2-р сарын 05 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 2-р сарын 05 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 1-р сарын 27 -нд Сумын Алдарт уяач Д.Батбаяр: Би Биндэрт анх адуу т…
- 2024 оны 1-р сарын 26 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 1-р сарын 25 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 1-р сарын 24 -нд СУМЫН АЛДАРТ УЯАЧ А.Цэрэндорж: ЗААМАРТ ДАЛАЙ ЛАМЫГ…
- 2024 оны 1-р сарын 22 -нд Завхан аймгийн 100 жилийн ой, баруун бүсийн уралда…
- 2024 оны 1-р сарын 21 -нд Аймгийн Алдарт уяач Б.Баттөр: Таван жилийн дотор с…
- 2024 оны 1-р сарын 18 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 1-р сарын 15 -нд Аймгийн Алдарт уяач Ц.Жамсран: Өөрийн тамгатай уна…
- 2024 оны 1-р сарын 15 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 1-р сарын 11 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 1-р сарын 10 -нд Аймгийн Алдарт уяач М.Мөнхбаяр: Адууны төлөө уйгаг…
- 2024 оны 1-р сарын 10 -нд Завхан аймгийн 100 жилийн ой, баруун бүсийн уралда…
- 2024 оны 1-р сарын 08 -нд Сумын Алдарт уяач Ц.ГЭРЭЛБААТАР: Сайн адууны удам …
- 2024 оны 1-р сарын 08 -нд Завхан аймгийн 100 жилийн ой, баруун бүсийн урал…
- 2024 оны 1-р сарын 03 -нд Хамгийн шимт тэжээлийг мэдэх үү?
- 2024 оны 1-р сарын 02 -нд М.Энхтайван: Хүн хэдий чинээ сэтгэлээ өгнө, адуу т…
- 2023 оны 12-р сарын 27 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2023 оны 12-р сарын 25 -нд Баахан хэрэг тарих Баяндэлгэрийн буурал
- 2023 оны 12-р сарын 23 -нд Нийслэлийн Алдарт Уяач цолны болзол хангасан уяачд…
- 2023 оны 12-р сарын 22 -нд Аймгийн Алдарт уяач Г.Энхбаатар: Аавынхаа уяаны ар…
- 2023 оны 12-р сарын 17 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2023 оны 10-р сарын 29 -нд Сумын Алдарт уяач Л.Батноров: Азарганы түрүүгээр а…
- 2023 оны 10-р сарын 28 -нд Өвгөн ноён М.Пүрэвжавын нэрэмжит уралдаануудын нэг…
Сэтгэгдэл бичигдээгүй байна