Cумын Алдарт уяач Ч.Сэргэлэнбаатар: “Адуу эдэлж сураагүй байж морь уяна гэдэг аюултай”
-Унаган адуугаараа наадна гэдэг уяачийн том бахархал. Таны өвөг дээдэс хурдан хүлгийн хийморьт сүсэглэдэг хүмүүс байсан уу?
-Тиймээ, миний өвөө моринд дуртай, адуугаа их чанаржуулдаг хүн байсан гэдэг. Нутгийнхан андахгүй дээ. Юндэнбямба гэж. Хойшоо жин их тээдэг, Ханхөх, Сартуул, Увс талаас адуу их авчирдаг байсан гэсэн. Бүр нэгдэл нийгмээс ч өмнө. Харин аав маань нэгдлийн адууг их олон жил хариулсан. Тэгэхээр миний хувьд морь сонирхох нь аргагүй байгаа биз.
-Тийм байна?
- Адуучин аавын хүү билээ гээд өдөр болгон адуундаа давхина. Өдөртөө 140-150 км газрыг дан мориороо туулна. Хүүхэд байсан болохоор гэлдрээд байхгүй, мордоод л алга болж өгнө шүү дээ. /Инээв/ Манайх Завханы Алдархаан, Дөрвөлжин сумдтай хил залгаа нутагладаг. Завханы төв эндээс 180 км. Аймгийн төв рүү мориор л шурхийнэ шүү дээ. Хоёр талдаа давхиад ирдэг байсан гэж бодохоор өвгөдийн маань адуу сайн байсан байгаа биз.
-Бүтэн өдрийн цогиотой адуу байжээ дээ?
-Зуны цагт өглөө 10-н цагт гарлаа гэхэд орой саальны үеэр л ирчихдэг. Дарви сум эндээс 140 км. Тэндэхийн худалдаа бэлтгэлийн ангид манай эмээ, ах ажилладаг байсан юм. Цагаан сараар эмээтэйгээ золгоно гээд өглөө гарахад харуй бүрийн цагаар л очдог байсан. Тэр үеийн адуу тэжээл энэ тэр гэж мэдэхгүй. Цагаан өвсөөр тэгж явж байгаа юм шүү дээ. Одооны адуу бол яагаад ч чадахгүй. Тэгэхээр ?онгол адууны яс чанар муудаад байх шиг бодогддог шүү.
-Хурдны чиглэл рүү хэт анхаарснаас уналгаа эдэлгээ даахдаа муудаад байна уу? гэж хөгшчүүд ярьдаг.
-Магадгүй л юм. Миний хувьд адуу эд?лж л явснаас уяж сойж сүйд болж байсангүй. Гэхдээ яахав сүүлийн хэдэн жил эр хүний хийморь байна гээд ганц нэг адуу уяж байгаа. Миний уяна ч гэж юу байхав. Гол нь зөв аятайхан эдэлчихбэл болчихоод байх шиг байдгийн. Онон Тод манлайн уяаны арга барилын тухай ярьсан номыг унших дуртай. Надад ойр санагддаг юм. Манай сумынхан морьдоо голдуу үсэргэж уядаг. Харин би хөлс, тар, сунгаагаар уяхыг хичээдэг. Сүүлийн үеийн уяаны арга барилд бага сагаар суралцаж л байна.
-Танай нутгийнхан зүүн зүгээс адуу нэлээд зөөж байгаа сурагтай?
-Тиймээ, зүүн зүгийн адуу үнэхээр хурдан болохоор хошуурахаас ч аргагүй юм. Гэхдээ хурдан адууг бий болгож чанаржуулдаг гол зүйл нь азарга, гүүний тохироо. Ялангуяа азаргаа их зөв сонгож тавих хэрэгтэй. Ганц хурданд нь биш, бусад хэв шинжийг нь харж байж азарга тавих хэрэгтэй л дээ. Ер нь эхлээд адуугаа зөв мэдэрч, харьцаж сурах хэрэгтэй юм шиг санагддаг. Адуу эдэлж сураагүй байж морь уяна гэдэг аюултай. Малыг зөв эдэлсэний буян хишиг гэж бий. Манай аав морь уяж байгаагүй ч адуу сайн таньдаг хүн байсан. Адууг анагаах, хатгах тал дээр хэнээр заалгахгүй.
-Та аавынхаа тэр эрдэмд хэр суралцаж байна?
-Алтны дэргэдэх гууль шарлана гэгчээр суралгүй яахав. Гэхдээ онгирч байгаа юм биш, би өнөөдрийг хүртэл морины хөл авч үзээгүй. Өнгөрсөн жил манай аймагт даншиг болсон. Тэр наадамд явах боллоо. Миний алаг морь зудны жил их муудсан ч тэнхрүүлж тэжээж байгаад даншигт аваад явсан юм. Шингэн, тарилгын талаар сайн мэддэггүй байлаа. Наадамд уралдуулахын өмнө сайн гэхээр нь шингэн хийчихдэг юм байна. Тэгсэн алаг морь маань уралдаад шөрмөсөө авчихсан. Гайгүй юм шиг байхаар нь сумын наадамд мордуулчихсан чинь бүр балраад хөлөө авчихсан.
-Тэгээд эмчилгээ аваагүй юу?
-Авалгүй яахав. Хатгаад зүгээр болчихсон. Тэгж л амьдралдаа анх удаа морины хөл авч байлаа. Ингээд бодохоор л морь малаа зөв эдэлж сурах нь л уяаны эрдмийн хамгийн чухал нь байгаа биз.
-Алаг мориныхоо амжилтаас дурдвал?
-Алаг морь маань гурав орсон адуу.
-Хүүхдүүд тань морь мал сонирхох юм уу?
-Манайх гурван охин, ганц хүүтэй. Хүү маань одоо л таван нас хүрч байна. Хоёр охин маань сургуульд сурдаг. Хүү маань том болоод морь мал сонирхох байх л гэж бодож байна.
-Удам залгасан сайн адуучин, уяач болохын ерөөл өргөе. Ярилцсанд баярлалаа
Ш.Бадамрагчаа
0 Сэтгэгдэл
ХХЗХ-ны журмын дагуу зүй зохисгүй зарим үг, хэллэгийг хязгаарласан тул ТА сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээг зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй.
- Өчигдөр, 17:46 минут Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- Өчигдөр, 11:21 минут МУ-ын Тод манлай уяач Б.Далай: Уяачийн амжилтанд г…
- 3-р сарын 19 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 3-р сарын 19 -нд 2023 оны ММСУХ-ны чансаа өндөр уяачид
- 3-р сарын 05 -нд 2023 ОНЫ 21 АЙМГИЙН ШИЛДЭГ УЯАЧ, УРАЛДААНЧ ХҮҮХДҮҮ…
- 3-р сарын 05 -нд Аймгийн Алдарт уяач Ш.Мөнхбаатар:Ах дүү дөрвүүл аа…
- 3-р сарын 05 -нд 2023 ОНЫ ММСУХ-НЫ 21 АЙМГИЙН ШИЛДЭГ САЛБАР ХОЛБОО,…
- 3-р сарын 05 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2-р сарын 27 -нд Манлай уяач Ч.Сугар: Алаг морийг харсан хүн болгон…
- 2-р сарын 27 -нд 2022 оны чансаа өндөр сонгомол дээд насны хүлгүүд
- 2-р сарын 26 -нд Н.Билэгтсайхан 66 оноогоор 2022 оны чансаа өндөр у…
- 2-р сарын 26 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2-р сарын 26 -нд МОНГОЛ УЛСЫН 2022 ОНЫ ӨНДӨР ЧАНСААТАЙ ИХ НАСНЫ МОР…
- 2-р сарын 26 -нд О.Батбилэг 73 оноогоор 2022 оны чансаа өндөр уяачд…
- 2-р сарын 26 -нд МУ-ын Алдарт уяач Г.Болдбаатар:Наадмын маргаашнаас…
- 2024 оны 2-р сарын 22 -нд 2022 оны чансаа өндөр азарганууд
- 2024 оны 2-р сарын 22 -нд 2022 оны МУ-ын шилдэг уяач, уралдаанч хүүхдүүд
- 2024 оны 2-р сарын 21 -нд ММСУХ-ны 2022 оны шилдгүүд шагналаа авлаа
- 2024 оны 2-р сарын 21 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 2-р сарын 20 -нд Уяач Б.Батжаргал: Сүүлд цоохор даага даяндуулсан
- 2024 оны 2-р сарын 19 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 2-р сарын 14 -нд Цолоо ахиулсан уяачид
- 2024 оны 2-р сарын 07 -нд Нийслэлийн Алдарт уяач цолоор 28 хүн шагнагджээ
- 2024 оны 2-р сарын 07 -нд Дөрвөн Тод, дөрвөн Манлай, 18 Алдарт уяач цол авах…
- 2024 оны 2-р сарын 07 -нд Сумын Алдарт уяач Н.ДУГАРЖАВ: БИ ДӨРӨВДҮГЭЭР АНГИА…
- 2024 оны 2-р сарын 05 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 2-р сарын 05 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 1-р сарын 27 -нд Сумын Алдарт уяач Д.Батбаяр: Би Биндэрт анх адуу т…
- 2024 оны 1-р сарын 26 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 1-р сарын 25 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 1-р сарын 24 -нд СУМЫН АЛДАРТ УЯАЧ А.Цэрэндорж: ЗААМАРТ ДАЛАЙ ЛАМЫГ…
- 2024 оны 1-р сарын 22 -нд Завхан аймгийн 100 жилийн ой, баруун бүсийн уралда…
- 2024 оны 1-р сарын 21 -нд Аймгийн Алдарт уяач Б.Баттөр: Таван жилийн дотор с…
- 2024 оны 1-р сарын 18 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 1-р сарын 15 -нд Аймгийн Алдарт уяач Ц.Жамсран: Өөрийн тамгатай уна…
- 2024 оны 1-р сарын 15 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 1-р сарын 11 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 1-р сарын 10 -нд Аймгийн Алдарт уяач М.Мөнхбаяр: Адууны төлөө уйгаг…
- 2024 оны 1-р сарын 10 -нд Завхан аймгийн 100 жилийн ой, баруун бүсийн уралда…
- 2024 оны 1-р сарын 08 -нд Сумын Алдарт уяач Ц.ГЭРЭЛБААТАР: Сайн адууны удам …
- 2024 оны 1-р сарын 08 -нд Завхан аймгийн 100 жилийн ой, баруун бүсийн урал…
- 2024 оны 1-р сарын 03 -нд Хамгийн шимт тэжээлийг мэдэх үү?
- 2024 оны 1-р сарын 02 -нд М.Энхтайван: Хүн хэдий чинээ сэтгэлээ өгнө, адуу т…
- 2023 оны 12-р сарын 27 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2023 оны 12-р сарын 25 -нд Баахан хэрэг тарих Баяндэлгэрийн буурал
- 2023 оны 12-р сарын 23 -нд Нийслэлийн Алдарт Уяач цолны болзол хангасан уяачд…
- 2023 оны 12-р сарын 22 -нд Аймгийн Алдарт уяач Г.Энхбаатар: Аавынхаа уяаны ар…
- 2023 оны 12-р сарын 17 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2023 оны 10-р сарын 29 -нд Сумын Алдарт уяач Л.Батноров: Азарганы түрүүгээр а…
- 2023 оны 10-р сарын 28 -нд Өвгөн ноён М.Пүрэвжавын нэрэмжит уралдаануудын нэг…
Сэтгэгдэл бичигдээгүй байна