Монгол улсын мэргэн, спортын мастер П.Гарамдорж: Харваачдын ёс зүй алдагдах болсонд сэтгэл эмзэглэж үзэг, цаас холбох болсон
-Цэц магнай булангийн маань идэвхтэн бичигч болж буйд юуны өмнө талархлаа илэрхийлье?
-Монголын сурын төлөө бодож явдаг зүйлээ илэн далангүй бичих бололцоо олгосон та бүхэнд баярлалаа. Бас миний сурын төлөө сэтгэл гаргаж явдгийг минь үнэлж надад шагналаа хайрласанд их баярлаж байна. Яагаад гэхээр би бүхэл амьдралынхаа төлөө сурын тухай бодож ирсэн. Тэгээд сүүлийн үед сур харваачдын дотор элдэв сөрөг үзэгдлүүд их гардаг болсонд сэтгэл эмзэглэж үзэг, цаас хоёрыг холбох болсон юм.
-Та 60-аад оны үеэс анх сурын зурхайд хөл тавьж байсан гэсэн. Тэгэхээр нум сум барьсан жилээрээ хамгийн ахмад нь болох нь ээ?
-Тийм шүү. Намайг сургуульд орж байсан тэр үед олон сайхан харваачид байсан. Тэд бүгд л ёс жудгаа сахиж, бие биеэ хүндэлж, ахмадаа хүндэлж, залуучуудаа хайрладаг байлаа. Гэтэл одоо тийм юм байхгүй болчихлоо ш дээ. Тэр үеийн харваачид одооных шиг хувиа бодож байгаагүй. Бүх юмыг сурынхаа төлөө, бусдынхаа төлөө хийдэг байсан. Хамгийн наад захын жишээ гэхэд л намайг буриад сураар харвадаг, халх сурын тухай мэддэггүй байхад “Халх сур гэдэг бол ийм гаралтай, ийм заншилтай, ийм ёс зүйтэй, ийм зүйлийг сахиж яваарай” гэж зааж зөвлөж байсан. Харин одоо бие биенийхээ алдааг хараад , оноог тоолоод явдаг болсон байна.
-Сэтгэл эмзэглүүлж байгаа зүйл чинь юу вэ? Магадгүй та харваачдын ёс зүйн талаар хэлж байна уу?
-Яг үүнийг чинь л хэлээд байна. Би 1962 онд сурын талбайд сумаа тавьж, тэр жилээ анхны медалиа авч баярлаж бахдаж явсан хүн. Би ёс жаягаа нарийн сахисан сайхан хүмүүсийн дунд хүмүүжсэн. Одооны залуус бол хүний үг авахгүй өөрсдийнхөө дур зоргоор аашилдаг явдал түгээмэл болсон. Өөрийхөө эрх ашгийн төлөө улайм цайм дайрдаг. Шагналын төлөө улайрдаг, бие биенээ элдэв муухайгаар доромжилдог. 2006 онд манай нэртэй харваач ялагдчихаад хасаа сураа өшиглөж байсан. Би тийм зүйл амьдралдаа үзээгүй. Хараалын үг хэлдэггүй, ахмадаа хүндэтгэдэг, самбарынхаа дээр суудаггүй гээд ёс жаягууд мартагдаж, цаашдаа даамжрах хандлагатай. Тэрэнд би үргэлж эмзэглэж явдаг юм. Тиймээс ч харваачдадаа ёс зүйгээ сахихыг уриалж танай сайтаар хэд хэдэн нийтлэл бичье гэж бодож байна.
-Ажиглаад байхад та залуучуудыг их дэмждэг юм билээ. Анзааргагүйгээсээ сумаа алдсан залуу харваачдыг зэмлэж, заримыг нь тоншоод авч байгаа нь хүртэл харагддаг?
-Би ер нь өөрийн хүүхэд, ах дүү нараа нэг их анхаардаггүй. Миний гол зорилго бол хүн бүхнийг л сур харвадаг болоосой гэж боддог юм. Тэр дундаа энэ сайн харваач болох нь, тэр мэргэн болох хүн гэсэн мэдрэмж надад төрдөг. Тийм улсуудыг би хайрладаг. Өөрийн багийн хүмүүсээсээ ч илүү хайрладаг. Зарим залуу харваачдаас чинь элдэв юм гарна л даа сандарна, тэвдэнэ. Тэр үед нь туслахыг хичээдэг. Тэгээд би ер нь хүн загнаж явах хоббитой л доо./инээв/ Хүн бүхнийг зэмлэж шийтгэж, алдааг нь анхааруулж ч явдаг юм. Тэгэхгүй би эднээс илүү байх ёстой гээд байвал сурын харваа устана. Магадгүй ингэж явдаг болохоор бусад хүмүүс надад илүү ханддаг байж болох юм. Тэрнээс биш надаас олон шавь төрүүлсэн, хүндлэгдэхээр хүн олон бий. Сайхан сэтгэлээр ханддаг хүмүүсээс гадна надад хатуурхаж, гашуун үг хэлж байсан ч хүмүүс байсан. Би улсын наадамд түрүүлж үзээгүй, спартикадад түрүүлсэн мэргэн. Тэгэхэд хоёр мэргэн “Чи улсын наадамд түрүүлээгүй, мэргэн цолыг гуйж авсан” гэж байсан. Тэрэнд нь би гомддоггүй. Яагаад гэхээр тэднээс илүү манай сурынхан намайг хүндэтгэдэг. Сур дээр би нэг удаа хашгирсан бол бүх хүн миний юу хэлэхийг чих тавин сонсож, зохион байгуулалтанд ордог юм.
-Таны хайрлаж явдаг, мэргэн болно гэж итгэл хүлээлгэж явдаг харваачид хэн бэ?
-Зөндөө байна. Одонхүү, Мөнхгэрэл, Баттүшиг гээд нэрлээд байвал сайн сайн спортын мастерууд бий. Тэрнээс гадна гоц мэргэн Баттөмөр, мэргэн Болд нарыг үнэлж явдаг. Залуучууд дотор ч бас хайрлаж явах хүмүүс байна шүү дээ. Мөн эмэгтэйчүүд дотор зөндөө хүн байна.
-Сурын тухай огт бодохгүй байх цаг байдаг уу?
-Сурын төлөө бодохгүй цаг байдаггүй л дээ. Би өөрөө ганцаараа харвадаггүй, миний хоёр хүү, хоёр бэр харвана. Дүү нар харвадаг. Тиймээс удам судраа, аав ээжийхээ нэрийг бодно. Хаана ч явсан ямар хэвлэл ном байна тэрийг нь үзэж уншиж явдаг. Сур миний амьдралын нэг хэсэг болсон. Ялангуяа тэтгэвэрт гарснаас хойш амьдралын минь зорилго болсон гэж болно. Тийм учраас сураараа бахархаж, сураараа өөрийгөө баясгаж сэтгэлээ тайвшруулж явдаг даа. Тэгэхдээ өдөр бүр буриад харвааныхаа уухайг амандаа аялж явдаг юм. Миний аав ч бас байнга уухайгаа аялдаг байсан. Манай буриад уухай өвөрмөц аялгуутай, дэндүү гоё л доо.
-Та манай сайтаар дамжуулж ямар сэдвүүд хөндөх болж?
-Би нэг сэдвийг олон дахин бичвэл гоё санагддаг. Ялангуяа багийн харвааг хөгжүүлэх талаар. Багийн харваа байхгүй бол, дээр нь гэр бүлийн сургалтгүйгээр сурын харваа огт хөгжихгүй. Тиймээс энэ хоёрыг тойрч их бичнэ. Танай сонинг гарахаас өмнө сурд залуу харваачид цөөн байсан бол одоо 60% нь дөчөөс доош насныхан болчихлоо шүү дээ. Энд танай сонины хувь нэмэр их бий.
-Сүүлчийн асуултыг танд үлдээе?
-Сур гэдэг гайхамшигтай спортоор хүн бүхэн хичээллэх ёстой. Харвасан хүн бүр заавал мастер, мэргэн болох албагүй. Монгол үндэсний тэр сайхан тоглоомоор наадаж чаддаг, ёс заншлыг мэддэг, хүндэтгэж сурах хэрэгтэй. Тэгээд төгсгөлд нь харваачдадаа бүгдэнд нь хайртай шүү гэж хэлмээр байна.
Ярилцсанд баярлалаа
Д.Энхтуяа
0 Сэтгэгдэл
ХХЗХ-ны журмын дагуу зүй зохисгүй зарим үг, хэллэгийг хязгаарласан тул ТА сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээг зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй.
- Даваа, 11:59 минут Уяач Ц.Батсайхан: Гэсэрваань гуай тарган ирэн дээр…
- 3-р сарын 27 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 3-р сарын 27 -нд МУ-ын Тод манлай уяач Б.Далай: Уяачийн амжилтанд г…
- 3-р сарын 19 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 3-р сарын 19 -нд 2023 оны ММСУХ-ны чансаа өндөр уяачид
- 2024 оны 3-р сарын 05 -нд 2023 ОНЫ 21 АЙМГИЙН ШИЛДЭГ УЯАЧ, УРАЛДААНЧ ХҮҮХДҮҮ…
- 2024 оны 3-р сарын 05 -нд Аймгийн Алдарт уяач Ш.Мөнхбаатар:Ах дүү дөрвүүл аа…
- 2024 оны 3-р сарын 05 -нд 2023 ОНЫ ММСУХ-НЫ 21 АЙМГИЙН ШИЛДЭГ САЛБАР ХОЛБОО,…
- 2024 оны 3-р сарын 05 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 2-р сарын 27 -нд Манлай уяач Ч.Сугар: Алаг морийг харсан хүн болгон…
- 2024 оны 2-р сарын 27 -нд 2022 оны чансаа өндөр сонгомол дээд насны хүлгүүд
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд Н.Билэгтсайхан 66 оноогоор 2022 оны чансаа өндөр у…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд МОНГОЛ УЛСЫН 2022 ОНЫ ӨНДӨР ЧАНСААТАЙ ИХ НАСНЫ МОР…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд О.Батбилэг 73 оноогоор 2022 оны чансаа өндөр уяачд…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд МУ-ын Алдарт уяач Г.Болдбаатар:Наадмын маргаашнаас…
- 2024 оны 2-р сарын 22 -нд 2022 оны чансаа өндөр азарганууд
- 2024 оны 2-р сарын 22 -нд 2022 оны МУ-ын шилдэг уяач, уралдаанч хүүхдүүд
- 2024 оны 2-р сарын 21 -нд ММСУХ-ны 2022 оны шилдгүүд шагналаа авлаа
- 2024 оны 2-р сарын 21 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 2-р сарын 20 -нд Уяач Б.Батжаргал: Сүүлд цоохор даага даяндуулсан
- 2024 оны 2-р сарын 19 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 2-р сарын 14 -нд Цолоо ахиулсан уяачид
- 2024 оны 2-р сарын 07 -нд Нийслэлийн Алдарт уяач цолоор 28 хүн шагнагджээ
- 2024 оны 2-р сарын 07 -нд Дөрвөн Тод, дөрвөн Манлай, 18 Алдарт уяач цол авах…
- 2024 оны 2-р сарын 07 -нд Сумын Алдарт уяач Н.ДУГАРЖАВ: БИ ДӨРӨВДҮГЭЭР АНГИА…
- 2024 оны 2-р сарын 05 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 2-р сарын 05 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 1-р сарын 27 -нд Сумын Алдарт уяач Д.Батбаяр: Би Биндэрт анх адуу т…
- 2024 оны 1-р сарын 26 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 1-р сарын 25 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 1-р сарын 24 -нд СУМЫН АЛДАРТ УЯАЧ А.Цэрэндорж: ЗААМАРТ ДАЛАЙ ЛАМЫГ…
- 2024 оны 1-р сарын 22 -нд Завхан аймгийн 100 жилийн ой, баруун бүсийн уралда…
- 2024 оны 1-р сарын 21 -нд Аймгийн Алдарт уяач Б.Баттөр: Таван жилийн дотор с…
- 2024 оны 1-р сарын 18 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 1-р сарын 15 -нд Аймгийн Алдарт уяач Ц.Жамсран: Өөрийн тамгатай уна…
- 2024 оны 1-р сарын 15 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 1-р сарын 11 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 1-р сарын 10 -нд Аймгийн Алдарт уяач М.Мөнхбаяр: Адууны төлөө уйгаг…
- 2024 оны 1-р сарын 10 -нд Завхан аймгийн 100 жилийн ой, баруун бүсийн уралда…
- 2024 оны 1-р сарын 08 -нд Сумын Алдарт уяач Ц.ГЭРЭЛБААТАР: Сайн адууны удам …
- 2024 оны 1-р сарын 08 -нд Завхан аймгийн 100 жилийн ой, баруун бүсийн урал…
- 2024 оны 1-р сарын 03 -нд Хамгийн шимт тэжээлийг мэдэх үү?
- 2024 оны 1-р сарын 02 -нд М.Энхтайван: Хүн хэдий чинээ сэтгэлээ өгнө, адуу т…
- 2023 оны 12-р сарын 27 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2023 оны 12-р сарын 25 -нд Баахан хэрэг тарих Баяндэлгэрийн буурал
- 2023 оны 12-р сарын 23 -нд Нийслэлийн Алдарт Уяач цолны болзол хангасан уяачд…
- 2023 оны 12-р сарын 22 -нд Аймгийн Алдарт уяач Г.Энхбаатар: Аавынхаа уяаны ар…
- 2023 оны 12-р сарын 17 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2023 оны 10-р сарын 29 -нд Сумын Алдарт уяач Л.Батноров: Азарганы түрүүгээр а…
Сэтгэгдэл бичигдээгүй байна