Уяач Р.Жамъяндорж: Манайх Ононмөр адуутай
Төв аймгийн Баянжаргалан сумын уугуул Р.Жамъяндоржийн ярилцлагыг хүргэж байна.
-Манай уншигчдад өөрийгөө танилцуулахгүй юу?
-Би 1943 онд Дэлгэрхаан сумын нутаг, Ханангийн толгой гэдэг төрсөн. Харин үндсэн засаг захиргаа маань Төв аймгийн Нялга сум. 1946 онд эхийгээ алдаж, хөгшин эцэг Рэнчинсамбуу, хөгшин эх Тамжид нарынхаа гар дээр үлдэж. Тэр үед Нялга сумын 4 дүгээр багийн дарга Гэлэгбалдан очиж ажил явдал, бүх юмыг нь зохицуулаад “Жаргал зовлон ээлжилдэг хорвоо. Таны гурван настай хүүг бид аваад үлдэж байна. Бидэнд таарч байгаа өчүүхэн манан гэж ойлго. Цаана нь түмэн олон улс байна” гэж хатуу бөгөөд зоримог үг хэлж байсан гэдэг. Миний бие найман настайдаа Нялгын бага сургуульд суухдаа ирээдүйн хань Бадамгаравтайгаа нэг ангид хуваарилагдсан. Тэгээд 1956 онд дунд сургуулиа төгсөөд 1957-1958 онд Баянжаргалан сумынхаа нэгдэлд адуучнаар орсон доо. Миний хувьд нэгдэлд олон төрлийн мал маллаагүй, дан адуу л хариулж байлаа. Өнчин өрөөсөн намайг хүний зэрэгтэй явахад тусалж дэмжсээр ирсэн нутгийн ах дүү, түмэн олон, үе үеийн настайчууд, аймаг, сумын дарга нар, мөн ханьдаа баярлаж явдгаа танай сэтгүүлээр дамжуулаад хэлмээр байна. Миний хадмууд гэж бас их сайхан хүмүүс.
-Өвөө тань морь уядаг байсан уу?
-Манай өвөг эцэг морь ч уядаг, бөх ч барилддаг хүн байсан. Нялга сумын нэг наадамд хурдан хүрэн морь нь түрүүлж, манай ажаа үзүүрлэж байсан гэдэг юм. Хойтон жил нь болохоор ажаа барилдаж түрүүлээд, хүрэн морь нь аман хүзүүдэж байж. Бас л сонин түүхтэй байгаа биз.
-Тийм байна.
-Түүний хойтон жил Мухар Дэлэгийн Борхүү гэдэг хүнтэй шөвгийн дөрөвт үлдээд, “Би энэ наадамд отголно. Зодог шуудгаа чамд өгнө. Чи түрүүлээрэй” гэж хэлээд унасан байгаа юм. Борхүү нь ч “Би таныг дийлэхгүй байх. Айхтар том найдварыг тань ч биелүүлж чадахгүй байх аа” гэсэн гэдэг. Ингээд дөрөвт Мухар Дэлэгийн Борхүүд ойчоод, Борхүү нь өөр нэг хүнтэй үзүүр түрүүнд үлдэхгүй юу. Тэгээд Борхүүг тэр наадамд хүчээр шахуу түрүүлгэж, зодог шуудгаа өгсөн гэдэг. Гэтэл тэр наадамд хүрэн морь нь дахиад түрүүлсэн.
-Хүрэн морь нь хурдан буян байж дээ.
-Өвөг эцэг Рэнчинсамбууд маань Ононмөр хаван сайхан хүрэн азарга, хэдэн гүүтэй үлдээсэн байгаа юм. Тэр л адууны угшил. Би ч гэсэн өнөөдрийг хүртэл тэр удмын адуугаар наадаж байна.
-Та хэдий үеэс хурдан морь уясан юм бэ?
-Үндсэндээ ажаагаа нас барснаас хойш. Гэхдээ тэрнээс өмнө 1956 онд юм уу даа, сургуулиас гарсныхаа дараа ажаагаараа заалгаж уяад, өөрөө унаж уралдан сумандаа даага айрагдуулж, их насны морь 12,13-аар давхиулсан.
-Таны уяж байсан морьдоос хамгийн өндөр амжилт гаргасан нь. . . ?
-Өөрийнхөө суманд даагандаа тавд, шүдлэндээ гуравт, Баян суманд хязааландаа түрүүлж байсан хонгор морь маань юм уу даа. Нэгдлийн адууны халиун морь, бор морийг Лениний 100 жилийн ойд авч очоод халиуныг нь түрүүлгэж, борыг нь гуравт оруулж байлаа. Хойтон жил нь бор морио “Тэмээний төлөө” бригадын наадамд аман хүзүүдүүлсэн. Миний хариулж байсан засгийн адуу ер нь чанаржуу байсан шүү. Авсан хүмүүс нь уяад түрүүлгэж, айрагдуулаад л байдаг байсан.
-Хошой Аварга адуучин болж байсан юм байна. Тэр талаараа дэлгэрүүлээч?
-Би 1958 оноос эхэлж мал малласан. 1958 онд нийгэмчлэх хөдөлгөөн өрнөхөд 17-той байлаа. Гончигийн Жагдаг, Цэрэнгийн Батсүх, Чимэд гэсэн гурван хүнтэй хамт Бадарчин гэдэг айлаас адуу тасдаж аваад, маллаж эхэлсэн. Түүнээс хойш зүүн тийш нэг удаа агт тууж, 1968 оноос тасралтгүй муу цусны адуу маллаад 1972 онд энгийн адуу авч нэгдэл тарж, хувьчлал болтол амралтгүй малласан. Тэр хугацаандаа сумын хошой Аварга адуучнаар шалгарч байсан юм.
-Адуучин аавын хөвгүүд морь уядаг л байлгүй дээ?
-Уяж байна аа. Би 11 хүүхэдтэй хүн. Ач гуч нэлээд олон болж л байна.
-Бидний урилгыг хүлээн авч ярилцсанд баярлалаа. Эрүүл энх байж, урт удаан наслаарай.
"Тод магнай" сэтгүүлийн Төв аймгийн тусгай дугаараас...
1 Сэтгэгдэл
ХХЗХ-ны журмын дагуу зүй зохисгүй зарим үг, хэллэгийг хязгаарласан тул ТА сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээг зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй.
- Даваа, 11:59 минут Уяач Ц.Батсайхан: Гэсэрваань гуай тарган ирэн дээр…
- 3-р сарын 27 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 3-р сарын 27 -нд МУ-ын Тод манлай уяач Б.Далай: Уяачийн амжилтанд г…
- 3-р сарын 19 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 3-р сарын 19 -нд 2023 оны ММСУХ-ны чансаа өндөр уяачид
- 2024 оны 3-р сарын 05 -нд 2023 ОНЫ 21 АЙМГИЙН ШИЛДЭГ УЯАЧ, УРАЛДААНЧ ХҮҮХДҮҮ…
- 2024 оны 3-р сарын 05 -нд Аймгийн Алдарт уяач Ш.Мөнхбаатар:Ах дүү дөрвүүл аа…
- 2024 оны 3-р сарын 05 -нд 2023 ОНЫ ММСУХ-НЫ 21 АЙМГИЙН ШИЛДЭГ САЛБАР ХОЛБОО,…
- 2024 оны 3-р сарын 05 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 2-р сарын 27 -нд Манлай уяач Ч.Сугар: Алаг морийг харсан хүн болгон…
- 2024 оны 2-р сарын 27 -нд 2022 оны чансаа өндөр сонгомол дээд насны хүлгүүд
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд Н.Билэгтсайхан 66 оноогоор 2022 оны чансаа өндөр у…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд МОНГОЛ УЛСЫН 2022 ОНЫ ӨНДӨР ЧАНСААТАЙ ИХ НАСНЫ МОР…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд О.Батбилэг 73 оноогоор 2022 оны чансаа өндөр уяачд…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд МУ-ын Алдарт уяач Г.Болдбаатар:Наадмын маргаашнаас…
- 2024 оны 2-р сарын 22 -нд 2022 оны чансаа өндөр азарганууд
- 2024 оны 2-р сарын 22 -нд 2022 оны МУ-ын шилдэг уяач, уралдаанч хүүхдүүд
- 2024 оны 2-р сарын 21 -нд ММСУХ-ны 2022 оны шилдгүүд шагналаа авлаа
- 2024 оны 2-р сарын 21 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 2-р сарын 20 -нд Уяач Б.Батжаргал: Сүүлд цоохор даага даяндуулсан
- 2024 оны 2-р сарын 19 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 2-р сарын 14 -нд Цолоо ахиулсан уяачид
- 2024 оны 2-р сарын 07 -нд Нийслэлийн Алдарт уяач цолоор 28 хүн шагнагджээ
- 2024 оны 2-р сарын 07 -нд Дөрвөн Тод, дөрвөн Манлай, 18 Алдарт уяач цол авах…
- 2024 оны 2-р сарын 07 -нд Сумын Алдарт уяач Н.ДУГАРЖАВ: БИ ДӨРӨВДҮГЭЭР АНГИА…
- 2024 оны 2-р сарын 05 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 2-р сарын 05 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 1-р сарын 27 -нд Сумын Алдарт уяач Д.Батбаяр: Би Биндэрт анх адуу т…
- 2024 оны 1-р сарын 26 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 1-р сарын 25 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 1-р сарын 24 -нд СУМЫН АЛДАРТ УЯАЧ А.Цэрэндорж: ЗААМАРТ ДАЛАЙ ЛАМЫГ…
- 2024 оны 1-р сарын 22 -нд Завхан аймгийн 100 жилийн ой, баруун бүсийн уралда…
- 2024 оны 1-р сарын 21 -нд Аймгийн Алдарт уяач Б.Баттөр: Таван жилийн дотор с…
- 2024 оны 1-р сарын 18 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 1-р сарын 15 -нд Аймгийн Алдарт уяач Ц.Жамсран: Өөрийн тамгатай уна…
- 2024 оны 1-р сарын 15 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 1-р сарын 11 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 1-р сарын 10 -нд Аймгийн Алдарт уяач М.Мөнхбаяр: Адууны төлөө уйгаг…
- 2024 оны 1-р сарын 10 -нд Завхан аймгийн 100 жилийн ой, баруун бүсийн уралда…
- 2024 оны 1-р сарын 08 -нд Сумын Алдарт уяач Ц.ГЭРЭЛБААТАР: Сайн адууны удам …
- 2024 оны 1-р сарын 08 -нд Завхан аймгийн 100 жилийн ой, баруун бүсийн урал…
- 2024 оны 1-р сарын 03 -нд Хамгийн шимт тэжээлийг мэдэх үү?
- 2024 оны 1-р сарын 02 -нд М.Энхтайван: Хүн хэдий чинээ сэтгэлээ өгнө, адуу т…
- 2023 оны 12-р сарын 27 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2023 оны 12-р сарын 25 -нд Баахан хэрэг тарих Баяндэлгэрийн буурал
- 2023 оны 12-р сарын 23 -нд Нийслэлийн Алдарт Уяач цолны болзол хангасан уяачд…
- 2023 оны 12-р сарын 22 -нд Аймгийн Алдарт уяач Г.Энхбаатар: Аавынхаа уяаны ар…
- 2023 оны 12-р сарын 17 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2023 оны 10-р сарын 29 -нд Сумын Алдарт уяач Л.Батноров: Азарганы түрүүгээр а…
122.201.24.110
Сайхан буурал минь тандаа эрүүл энхийг ерөөе
Reply