Уяач Р.Жамъяндорж: Манайх Ононмөр адуутай


Төв аймгийн Баянжаргалан сумын уугуул Р.Жамъяндоржийн ярилцлагыг хүргэж байна.
-Манай уншигчдад өөрийгөө танилцуулахгүй юу?
-Би 1943 онд Дэлгэрхаан сумын нутаг, Ханангийн толгой гэдэг төрсөн. Харин үндсэн засаг захиргаа маань Төв аймгийн Нялга сум. 1946 онд эхийгээ алдаж, хөгшин эцэг Рэнчинсамбуу, хөгшин эх Тамжид нарынхаа гар дээр үлдэж. Тэр үед Нялга сумын 4 дүгээр багийн дарга Гэлэгбалдан очиж ажил явдал, бүх юмыг нь зохицуулаад “Жаргал зовлон ээлжилдэг хорвоо. Таны гурван настай хүүг бид аваад үлдэж байна. Бидэнд таарч байгаа өчүүхэн манан гэж ойлго. Цаана нь түмэн олон улс байна” гэж хатуу бөгөөд зоримог үг хэлж байсан гэдэг. Миний бие найман настайдаа Нялгын бага сургуульд суухдаа ирээдүйн хань Бадамгаравтайгаа нэг ангид хуваарилагдсан. Тэгээд 1956 онд дунд сургуулиа төгсөөд 1957-1958 онд Баянжаргалан сумынхаа нэгдэлд адуучнаар орсон доо. Миний хувьд нэгдэлд олон төрлийн мал маллаагүй, дан адуу л хариулж байлаа. Өнчин өрөөсөн намайг хүний зэрэгтэй явахад тусалж дэмжсээр ирсэн нутгийн ах дүү, түмэн олон, үе үеийн настайчууд, аймаг, сумын дарга нар, мөн ханьдаа баярлаж явдгаа танай сэтгүүлээр дамжуулаад хэлмээр байна. Миний хадмууд гэж бас их сайхан хүмүүс.
-Өвөө тань морь уядаг байсан уу?
-Манай өвөг эцэг морь ч уядаг, бөх ч барилддаг хүн байсан. Нялга сумын нэг наадамд хурдан хүрэн морь нь түрүүлж, манай ажаа үзүүрлэж байсан гэдэг юм. Хойтон жил нь болохоор ажаа барилдаж түрүүлээд, хүрэн морь нь аман хүзүүдэж байж. Бас л сонин түүхтэй байгаа биз.
-Тийм байна.
-Түүний хойтон жил Мухар Дэлэгийн Борхүү гэдэг хүнтэй шөвгийн дөрөвт үлдээд, “Би энэ наадамд отголно. Зодог шуудгаа чамд өгнө. Чи түрүүлээрэй” гэж хэлээд унасан байгаа юм. Борхүү нь ч “Би таныг дийлэхгүй байх. Айхтар том найдварыг тань ч биелүүлж чадахгүй байх аа” гэсэн гэдэг. Ингээд дөрөвт Мухар Дэлэгийн Борхүүд ойчоод, Борхүү нь өөр нэг хүнтэй үзүүр түрүүнд үлдэхгүй юу. Тэгээд Борхүүг тэр наадамд хүчээр шахуу түрүүлгэж, зодог шуудгаа өгсөн гэдэг. Гэтэл тэр наадамд хүрэн морь нь дахиад түрүүлсэн.
-Хүрэн морь нь хурдан буян байж дээ.
-Өвөг эцэг Рэнчинсамбууд маань Ононмөр хаван сайхан хүрэн азарга, хэдэн гүүтэй үлдээсэн байгаа юм. Тэр л адууны угшил. Би ч гэсэн өнөөдрийг хүртэл тэр удмын адуугаар наадаж байна.
-Та хэдий үеэс хурдан морь уясан юм бэ?
-Үндсэндээ ажаагаа нас барснаас хойш. Гэхдээ тэрнээс өмнө 1956 онд юм уу даа, сургуулиас гарсныхаа дараа ажаагаараа заалгаж уяад, өөрөө унаж уралдан сумандаа даага айрагдуулж, их насны морь 12,13-аар давхиулсан.
-Таны уяж байсан морьдоос хамгийн өндөр амжилт гаргасан нь. . . ?
-Өөрийнхөө суманд даагандаа тавд, шүдлэндээ гуравт, Баян суманд хязааландаа түрүүлж байсан хонгор морь маань юм уу даа. Нэгдлийн адууны халиун морь, бор морийг Лениний 100 жилийн ойд авч очоод халиуныг нь түрүүлгэж, борыг нь гуравт оруулж байлаа. Хойтон жил нь бор морио “Тэмээний төлөө” бригадын наадамд аман хүзүүдүүлсэн. Миний хариулж байсан засгийн адуу ер нь чанаржуу байсан шүү. Авсан хүмүүс нь уяад түрүүлгэж, айрагдуулаад л байдаг байсан.
-Хошой Аварга адуучин болж байсан юм байна. Тэр талаараа дэлгэрүүлээч?
-Би 1958 оноос эхэлж мал малласан. 1958 онд нийгэмчлэх хөдөлгөөн өрнөхөд 17-той байлаа. Гончигийн Жагдаг, Цэрэнгийн Батсүх, Чимэд гэсэн гурван хүнтэй хамт Бадарчин гэдэг айлаас адуу тасдаж аваад, маллаж эхэлсэн. Түүнээс хойш зүүн тийш нэг удаа агт тууж, 1968 оноос тасралтгүй муу цусны адуу маллаад 1972 онд энгийн адуу авч нэгдэл тарж, хувьчлал болтол амралтгүй малласан. Тэр хугацаандаа сумын хошой Аварга адуучнаар шалгарч байсан юм.
-Адуучин аавын хөвгүүд морь уядаг л байлгүй дээ?
-Уяж байна аа. Би 11 хүүхэдтэй хүн. Ач гуч нэлээд олон болж л байна.
-Бидний урилгыг хүлээн авч ярилцсанд баярлалаа. Эрүүл энх байж, урт удаан наслаарай.
"Тод магнай" сэтгүүлийн Төв аймгийн тусгай дугаараас...
1 Сэтгэгдэл
ХХЗХ-ны журмын дагуу зүй зохисгүй зарим үг, хэллэгийг хязгаарласан тул ТА сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээг зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй.
-
10-р сарын 29 -нд Сумын Алдарт уяач Л.Батноров: Азарганы түрүүгээр а…
-
10-р сарын 28 -нд Өвгөн ноён М.Пүрэвжавын нэрэмжит уралдаануудын нэг…
-
2023 оны 10-р сарын 17 -нд Өнөө жил яах бол...
-
2023 оны 10-р сарын 09 -нд Сумын Алдарт уяач О.ДАШЗАВ: Сумынхаа наадмын айрги…
-
2023 оны 10-р сарын 08 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
-
2023 оны 10-р сарын 06 -нд Сумын Алдарт уяач Б.Пүрэвбат: Гурван азаргаар одто…
-
2023 оны 9-р сарын 19 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
-
2023 оны 9-р сарын 19 -нд Аймгийн Алдарт уяач Д.Дамдиндорж: Азаргыг их тамир…
-
2023 оны 9-р сарын 18 -нд АХ-ын 102 жилийн ойд байтай давхисан дааганууд
-
2023 оны 9-р сарын 18 -нд Аймгийн Алдарт уяач О.Үнэнбор: Өөрсдийнхөө нэр дээ…
-
2023 оны 9-р сарын 10 -нд Нутагтаа наадах хүслээр нэгэн сайн хүлэгтэй учирса…
-
2023 оны 9-р сарын 10 -нд Уяач Д.Цолмон: Уяач хүн зөв бодолтой байвал морь н…
-
2023 оны 9-р сарын 10 -нд АХ-ын 102 жилийн ойд байтай давхисан шүдлэнгүүд
-
2023 оны 9-р сарын 01 -нд Бага адууг ирлэгч Батмөнхийн Булгадай
-
2023 оны 9-р сарын 01 -нд Сумын Алдарт уяач Н.ДАШДОНДОГ: Уралдвал сайн төлүү…
-
2023 оны 8-р сарын 29 -нд АХ-ын 102 жилийн ойд байтай давхисан хязаалангууд
-
2023 оны 8-р сарын 28 -нд Ёсыг сахисан ууган шавь
-
2023 оны 8-р сарын 22 -нд АХ-ын 102 жилийн ойд байтай давхисан соёолонгууд
-
2023 оны 8-р сарын 21 -нд Аймгийн Алдарт уяач Л.Лхамжав: Малчин сумын ойгоор…
-
2023 оны 8-р сарын 18 -нд АХ-ын 102 жилийн ойд байтай давхисан их насны морь…
-
2023 оны 8-р сарын 18 -нд Уяач Р.Баатарцогт: Унаган хонгор халзан үрээ маан…
-
2023 оны 8-р сарын 18 -нд Адуу өөрөө эзнээ сонгодог
-
2023 оны 8-р сарын 16 -нд Сумын Алдарт уяач Д.Баярсайхан: 13-тай мориноос …
-
2023 оны 8-р сарын 16 -нд АХ-ын 102 жилийн ойд байтай давхисан азарганууд
-
2023 оны 8-р сарын 15 -нд Түрүүлэх морь надад бий...
-
2023 оны 8-р сарын 13 -нд Хангайн бүсийн нэгдсэн цуваа
-
2023 оны 8-р сарын 12 -нд "ТОД МАГНАЙН ЗОЧИН" НЭВТРҮҮЛЭГ №2: МУ-ЫН АЛДАРТ УЯ…
-
2023 оны 8-р сарын 12 -нд Төвийн бүсийн нэгдсэн цуваа
-
2023 оны 8-р сарын 10 -нд Зүүн бүсийн нэгдсэн цуваа
-
2023 оны 8-р сарын 10 -нд Баруун бүсийн нэгдсэн цуваа
-
2023 оны 8-р сарын 02 -нд "Монгол магнай" уралдаанд түрүүлж, айрагдсан хүлгү…
-
2023 оны 8-р сарын 02 -нд Хантайшир уулын аймгийн 100 жилд түрүүлж, айрагдса…
-
2023 оны 7-р сарын 30 -нд Зүүн бүсийн сонгомол ангилалд түрүүлж, айрагдсан х…
-
2023 оны 7-р сарын 29 -нд "ТОД МАГНАЙН ЗОЧИН"-МУ-ЫН АЛДАРТ УЯАЧ Д.БАТЧУЛУУН
-
2023 оны 7-р сарын 29 -нд Зүүн бүсэд Д.Бат-Эрдэнийн хул даага түрүүлжээ
-
2023 оны 7-р сарын 29 -нд Зүүн бүсэд Д.Жаргалсайханы халтар хязаалан түрүүлж…
-
2023 оны 7-р сарын 28 -нд Төвийн бүсийн сонгомол бага насны ангилалд Т.Баянд…
-
2023 оны 7-р сарын 28 -нд Хангайн бүсэд Г.Мөнхсайханы хээр даага түрүүллээ
-
2023 оны 7-р сарын 28 -нд Төвийн бүсэд Д.Очирсүрэнгийн халтар даага түрүүллэ…
-
2023 оны 7-р сарын 28 -нд Хангайн бүсэд Р.Цогтбаярын хээр хязаалан түрүүллээ
-
2023 оны 7-р сарын 28 -нд Баруун бүсэд Д.Дагвадоржийн өсгий цагаан зээрд даа…
-
2023 оны 7-р сарын 28 -нд Төвийн бүсэд П.Батсайханы зээрд морь түрүүллээ
-
2023 оны 7-р сарын 28 -нд Баруун бүсэд Ж.Дэмбэрэлсайханы буурал морь түрүүлл…
-
2023 оны 7-р сарын 28 -нд Хангайн бүсэд С.Гантулгын зээрд соёолон түрүүллээ
-
2023 оны 7-р сарын 28 -нд Зүүн бүсэд Б.Отгонсэлэнгийн хээр морь түрүүлж, ирэ…
-
2023 оны 7-р сарын 28 -нд Төвийн бүсийн сонгомол дээд насанд Д.Ганзоригийн х…
-
2023 оны 7-р сарын 28 -нд Хангайн бүсэд Янгугийн хул шүдлэн түрүүлжээ
-
2023 оны 7-р сарын 27 -нд Баруун бүсэд Ч.Батжаргалын Зээрэн зээрд соёолон тү…
-
2023 оны 7-р сарын 27 -нд Зүүн бүсэд Ж.Алтанхуягийн хээр шүдлэн түрүүлжээ
-
2023 оны 7-р сарын 27 -нд Хангайн бүсэд Манлай уяач Л.Дуламсүрэнгийн хээр тү…
122.201.24.110
Сайхан буурал минь тандаа эрүүл энхийг ерөөе
Reply