Адууг хөнгөлсний дараах түгээмэл тохиолддог хүндрэлүүд
Манай орны олон сая малыг цаг хугацаанд нь хөнгөлөх ажлыг зөвхөн малын их эмч нарын хүчээр хийх бололцоогүй учраас малын бага эмч, мал аж ахуйн мэргэжилтэн зарим гарын дүйтэй гэгддэг малчид хийж гүйцэтгэж ирсэн билээ.
Хэдийгээр малыг хөнгөлөх арга барил нь энгийн аюул багатай ч бэлэг эрхтний бүтэц, зохион байгуулалт, ажилбарын зарчмыг сайн мэддэг хүн хийхгүй бол хөнгөлсний дараа олон хүндрэлүүд гардаг нь практик дээр харагдаж байна. Судалгаанаас харахад төмсөг болон хуухагны бүтэц үйл ажиллагааны тухай ойлголт муутай хүн хөнгөлснөөс болоод 14 төрлийн хүндрэл үүсч зарим адуу харамсалтайгаар үрэгдэж байна.
Адууг хөнгөлөхөд хориглох заалт:
Ямар нэг өвчнөөр өвчилж эдгэрээд удаагүй сул дорой биетэй
• Эцэнхий туранхай адууг,
• Төмсөгний ойролцоо идээт үхжлийн голомт байсан тохиолдолд хөнгөлж болохгүй.
Адуу хөнгөлөхөд баримтлах зарчим: Хэсэг газрын халдвараас сэргийлж хууханагыг савандаж угаах, 70% спирт түрхэх, 10%-ийн иодын уусмалаар халдваргүйжүүлж ариутгах зайлшгүй шаардлагатай.
Практикт тохиолдож байгаа хөнгөлгөөний дараах хүндрэлийг эрт ба хожуу мэдэгдсэн гэж хоёр хувааж үздэг.
Эрт хүндрэл
Үрэвслийн хаван үүсэхээс өмнө дөнгөж хөнгөлсөн тэр даруй гарч байгаа хүндрэлийг хамааруулна. Тухайлбал: Цус гоожих, нарийн гэдэс, сэмж, давсаг, хөвчирхийний тайранхай, ерөнхий сав бүрхүүл урваж гарах зэрэг орно.
Хожуу хүндрэл
• Хөнгөлснөөс хойш үүсч байгаа ерөнхий сав бүрхүүл үрэвсэх (Vaginalitis), хөвчирхий үрэвсэх (Funiculitis), буглаа (Abscess), нэвчээс (Phlegmoni) үүсэх, үрэвслийн хаван буюу соёнготох (Oedema post castrationem), хэвлийн гялтан үрэвсэх (Peritonit), үжих (Sepsis), зогсоо өвчин тусах зэрэг олон хүндрэл хамаарна.
Эрт хүндрэлүүд
• Цус гоожих (Haematorrhoea) - Хуухнагны хананы хураагуур, тараагуур, үр дамжуулагч ба хөвчирхийний хураагуур, тараагуур судаснаас цус гоождог. Хамгийн аюултай нь хөвчирхийний хураагуур, тараагуур судаснаас цус гоожих юм.
Шалтгаан
• Хөвчирхийг дутуу хавчсан, утсаар сул муу боосон, цус муу бүлэгнэсэн, хөгшин азарганы судас хатуурсан, боодол буруу тавьсан, хуухнагны арьс хатуурсан, хураагуур судас бүдүүрч өргөссөн, хөнгөлгөөний дараах арчилгаа, маллагаа зэргээс болно.
Эмнэл зүйн шинж тэмдэг
• Цус гоожихыг анхдагч ба хоёрдогч гэж хуваана. Анхдагч нь хөнгөлгөөний үед буюу түүнээс хойш хэдэн цагийн дараа цус гоожихыг хэлнэ. Хоёрдогч нь хөнгөлснөөс хойш хэдэн өдрийн дараа цус алдахыг хэлнэ. Цус гадагшаа болон дотогшоо гоожих гэж ялгаж үзнэ. Хөвчирхийний судаснаас цус дуслаар, бага зэрэг олгодох, хүчтэй олгодож гоожих хэлбэрээр гоожно. Адуу зогсож байхад хүчтэй гоожиж, хэвтэж байхад багасна. Ийм үед адуу хэвтсэн газарт цус тунасан байхаас гадна гуя, шаант чөмөг, туурайны дотор талыг дагаж цус гоожсон нь илт харагдана.
Эмчилгээ
Малыг тайван байлгаж, хүйтэн ус өгч сайн тэжээнэ. Их цус алдсан үед физиологийн уусмал, полиглюкин, гемодез, поливинол зэрэг цус орлох шингэнийг хураагуур судсаар 1 кг амьдын жинд 10-20 мл-ээр бодож 3-4 литрийг тарина.
Халдвараас сэргийлэх зорилгоор Норациллин Ла, Пенбех, Пен-стреп аль нэгийн сонгож 48-74 цагийн зайтай булчингийн гүнд 25 кг амьдын жинд 1 мл-ийг, тарьж хэрэглэнэ.
Аль судаснаас цус гоожиж байгаа болохыг тогтоож дараах арга хэмжээг авна.
• Шархыг цэвэрлэх
• Фурациллин, тамедины уусмал, марганцын аль нэг уусмалаар угаах
• Ерөнхий сав бүрхүүл, хөвчирхийг үзэх
• Судсыг хавчих, боодол тавих
• Хэвлийн дотуур цус алдсан үед цус тогтоох бэлдмэл хэрэглэнэ.
Судсаар CaCl-ийн 10%-ийн уусмал 150 мл-ийг хийж, дотуур викасоль өдөрт 2-3 удаа 0,1-0,3-аар, өгнө. Викасоль нь элгэнд протромбин үүсгэж шархны эдгэрэлтийг түргэсгэх нөлөө үзүүлнэ.
• Аламицин аэрозол (140 гр аэрозол, 5гр окситетрациклин гидрохлорид агуулна.) хэрэглэхийн өмнө сайн сэгсэрч, цөөн хэдэн секундын турш хуухнагны шархыг бүрэн бүрхтэл цацна.
Хөнгөлөлтийн дараах үрэвслийн хаван буюу соёнготох (Oedema post castrationem):
Соёнготох нь адуунд олонтаа тохиолддог хүндрэлийн нэг бөгөөд зарим үед амь насанд нь аюултай.. Соёнготох гэдэг нь үндсэндээ засааны шарханд агааргүйтэн, агаартан, ялзруулагч нян орсноос үүсч байгаа халдвар юм. Энэ халдвар нь хөвчирхий, ерөнхий бүрхүүлийн үрэвсэл буюу перитонитийн хэлбэрээр илэрч болно.
Шалтгаан
• Адууг хөнгөлөх явцад ариун цэврийн шаардлагыг хангалтгүй биелүүлснээс засааны шарханд халдвар орох, тоос, шороо, бууц, үс, хялгас орох, хөнгөлсний дараа бууцтай газар байлгах, усаар туучуулах, шавхайн дээр хэвтүүлэх, шарханд цус хуралдаж бүлэгнэх, хуухнагыг бага хагалж, түүгээр төмсөгийг хүчээр шахаж гаргах, төмсөг, хуухнагын давхрагыг хэт хөндийрүүлэх зэрэг шалтгаан голчлон нөлөөлнө. Дээрх шалтгаануудаас гадна элдэв шарх, буглаа, нэвчээстэй малыг хөнгөлөх, элдэв сэдээлтэнд хэт мэдрэмтгий болсон адууг хөнгөлөх, эрдэс, витамин дутагдах зэрэг хүчин зүйл соёнготоход нөлөөлж болно.
Шинж тэмдэг
• Адууг хөнгөлсний дараа засааны шарх бага зэрэг хавдана. Энэ нь хэвийн хэмжээнээс хэтэрч хуухнаг 1,5-2 дахин томорч халуурвал шарханд халдвар орж үгжэрсний шинж тэмдэг болдог. Хүнд хэлбэрээр соёнготсон үед засааны шархны хавдар нь хэвлийн хана, тээрхий, гуяны дотор талыг дагаж тархах ба адуу 40 градус хүртэл халуурч, ус тэжээлээс ãарах, номой дорой болох, амьсгалын тоо, судасны цохилт олшрох зэрэг тодорхой шинж тэмдэг илрэхээс гадна цусыг шинжилж үзвэл цагаан цогцсын тоо ихэссэн байна. Шархнаас эхлээд шингэн, ширхгэнцэртэй холилдсон шүүдэс гарч тэр нь цаашдаа өтгөрч булингартай болно. Шархны амсар хоорондоо барилдаж наалдахаас гадна цавины хэсэгт буглаа үүсч заримдаа перитонитийн шинж тэмдэг илэрнэ.
Эмчилгээ
• Ерөнхий ба хэсэг газрын, шинж тэмдгийн, эмгэг жамын эмчилгээг хослон хийнэ. Энэ нь тухайн адууны тарга хүчээс шалтгаалж харилцан адилгүй байна
• Антибиотикийн эмчилгээ хийхэд адуунд илүү үр дүнтэй. Удаашруулсан үйлчилгээтэй Норациллин Ла, Пенбех, Пен-стрепийн аль нэгийг сонгож 48-74 цагийн зайтай булчингийн гүнд 25 кг амьдын жинд 1 мл-ийг тооцож тарина.
• Судсаар физиологийн уусмал, глюкоз витамин “С”-тэй, кальци хлоридын 10%-ийн уусмал зэргийг тарина.
• Тухайн адууны тарга хүчээс шалтгаалж харилцан адилгүй эмчилгээний аргагууд байдаг учир малын эмчид хандах нь зөв.
• Хэсэг газрын эмчилгээнд: Засааны шархыг фурациллины (1:5000) буюу марганцын (1:1000) уусмалаар мөн тамедины уусмалаар угаана. Шархыг нээж наалдацыг салган авч, шингэнийг гоожуулна.
• Халуун буурсны дараа бага зэрэг явуулж, дулааны эмчилгээ хийнэ. Эхлээд 10 минут явуулаад, цаашдаа 30-40 минут хүртэл явуулж хөдөлгөөнтэй байлгах хэрэгтэй.
Малын их эмч Ө.Нурбол
1 Сэтгэгдэл
ХХЗХ-ны журмын дагуу зүй зохисгүй зарим үг, хэллэгийг хязгаарласан тул ТА сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээг зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй.
- 2024 оны 8-р сарын 05 -нд Хангайн бүсийн сонгомол бага насанд Х.Бат-Эрдэнийн…
- 2024 оны 8-р сарын 05 -нд Хангайн бүсийн дааганы уралдаанд М.Цэрэнжавын хээр…
- 2024 оны 8-р сарын 04 -нд Хангайн бүсийн сонгомол дээд насанд С.Баярсайханы …
- 2024 оны 8-р сарын 04 -нд Хангайн бүсэд Я.Содбаатарын бор соёолон түрүүллээ
- 2024 оны 8-р сарын 04 -нд Хангайн бүсийн их насанд Э.Бат-Эрдэнийн Солонго зэ…
- 2024 оны 8-р сарын 04 -нд Хангайн бүсэд Д.Батбаярын Түмт хээр азарга түрүүлж…
- 2024 оны 8-р сарын 01 -нд Хангайн бүсийн сонгомол дунд насны ангилалд Г.Ганб…
- 2024 оны 7-р сарын 31 -нд Хангайн бүсэд П.Баярбатын бор хязаалан түрүүллээ
- 2024 оны 7-р сарын 31 -нд Хангайн бүсэд Г.Энхбатын хар шүдлэн түрүүлжээ
- 2024 оны 7-р сарын 28 -нд "Говьшанхын хурд-7" говийн бүсийн уралдааны сонгом…
- 2024 оны 7-р сарын 28 -нд Ламын Гэгээний 385 жилийн ойн сонгомол дунд насанд…
- 2024 оны 7-р сарын 28 -нд "Говьшанхын хурд-7" говийн бүсийн уралдааны сонгом…
- 2024 оны 7-р сарын 28 -нд Ламын Гэгээний 385 жилийн ойн сонгомол дээд насанд…
- 2024 оны 7-р сарын 27 -нд Ламын Гэгээний 385 жилийн ойд О.Баасанцэрэнгийн хү…
- 2024 оны 7-р сарын 27 -нд "Говьшанхын хурд-7" говийн бүсийн уралдаанд Э.Бат-…
- 2024 оны 7-р сарын 27 -нд Ламын Гэгээний 385 жилийн ойд Ц.Амарсанаагийн хонг…
- 2024 оны 7-р сарын 27 -нд "Говьшанхын хурд-7" уралдаанд Д.Отгонлхагвын хүрэн…
- 2024 оны 7-р сарын 27 -нд Ламын Гэгээний 385 жилийн ойд Б.Отгонсэлэнгийн Ава…
- 2024 оны 7-р сарын 27 -нд "Говьшанхын хурд-7" уралдаанд Д.Отгонлхагвын Солон…
- 2024 оны 7-р сарын 26 -нд Говийн бүсэд Ч.Батжаргалын халтар даага түрүүллээ
- 2024 оны 7-р сарын 26 -нд Төвийн бүсийн сонгомол бага ангилалд Х.Цогтсайханы…
- 2024 оны 7-р сарын 26 -нд Хангайн бүсэд Ч.Уламбаярын хээр соёолон түрүүллээ
- 2024 оны 7-р сарын 26 -нд Говийн бүсийн сонгомол дунд насны ангилалд Б.Норов…
- 2024 оны 7-р сарын 26 -нд Төвийн бүсийн сонгомол дунд насанд Б.Бат-Өлзийн ха…
- 2024 оны 7-р сарын 26 -нд "Говьшанх-7" говийн бүсийн уралдаанд Ц.Амарсанааги…
- 2024 оны 7-р сарын 26 -нд Ламын Гэгээний 385 жилийн ойд Ч.Болд-Эрдэнийн халт…
- 2024 оны 7-р сарын 26 -нд Төвийн бүсийн уралдааны сонгомол дээд насанд С.Бая…
- 2024 оны 7-р сарын 26 -нд "Говьшанхын хурд-7" уралдаанд Б.Пүрэвжаргалын хүрэ…
- 2024 оны 7-р сарын 13 -нд АХ-ын 103 жилийн ойн сонгомол бага ангилалд Х.Гарь…
- 2024 оны 7-р сарын 13 -нд АХ-ын 103 жилийн ойн сонгомол бага ангилалд 106 да…
- 2024 оны 7-р сарын 13 -нд АХ-ын 103 жилийн ойн сонгомол дунд ангилалд эхний …
- 2024 оны 7-р сарын 13 -нд АХ-ын 103 жилийн ойн сонгомол дунд насны уралдаанд…
- 2024 оны 7-р сарын 13 -нд АХ-ын 103 жилийн ойн сонгомол дунд насанд 65 хурда…
- 2024 оны 7-р сарын 13 -нд АХ-ын 103 жилийн ойн сонгомол дээд насанд эхний 10…
- 2024 оны 7-р сарын 13 -нд АХ-ын 103 жилийн ойн сонгомол дээд насанд С.Баярса…
- 2024 оны 7-р сарын 13 -нд Сонгомол дээд насанд 79 хурдан хүлэг бүртгүүлжээ
- 2024 оны 7-р сарын 13 -нд Цоллооч хүүд Д.Чулуунбат Тод манлай даага амлав
- 2024 оны 7-р сарын 12 -нд АХ-ын 103 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан хурдан д…
- 2024 оны 7-р сарын 12 -нд АХ-ын 103 жилийн ойд Х.Улам-Өрнөхийн хээр даага тү…
- 2024 оны 7-р сарын 12 -нд 258 даага бүртгүүлжээ
- 2024 оны 7-р сарын 12 -нд АХ-ын 103 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан хурдан с…
- 2024 оны 7-р сарын 12 -нд Уралдаанч Б.Энх-Очир: Захаар нь дайрч ороод Нандин…
- 2024 оны 7-р сарын 12 -нд АХ-ын 103 жилийн ойд Хишиг-Очирын Бөхбатын хүрэн с…
- 2024 оны 7-р сарын 12 -нд 217 соёолон бүртгүүлж, 152 нь гараа руу хөдөлжээ
- 2024 оны 7-р сарын 11 -нд АХ-ын 103 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан их насны…
- 2024 оны 7-р сарын 11 -нд АХ-ын 103 жилийн ойд Б.Ерөөлтийн халтар морь түрүү…
- 2024 оны 7-р сарын 11 -нд 228 их насны морь бүртгүүлжээ
- 2024 оны 7-р сарын 11 -нд АХ-ын 103 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан хурдан а…
- 2024 оны 7-р сарын 11 -нд АХ-ын 103 жилийн ойд С.Гал-Эрдэнийн Нандин хонгор …
- 2024 оны 7-р сарын 11 -нд 192 азарга бүртгүүлжээ
197.210.76.43
Энэ нь олон нийтийн эрүүл мэндийн талаар урьдчилан мэдээлэх явдал юм Эмнэлэг нь ноцтой бөгөөд бөөрний хандивлагчдын эрүүл мэндийн тусламж үйлчилгээг яаралтай эрэлхийлж байгаа бөгөөд энэ нь 100 тэрбум долларыг 780,000 ам.доллараар бөөрөөр нь зарж байна. Хэрэв хэн нэг нь бөөрний хандив өгөх хүсэлтэй байгаа бол DR.PRADHAN.UROLOGIST .LT.COL@GMAIL.COM хаягаар хандана уу. Та манай хамтран ажиллах вэбсайтыг www.drpradhanurologi st.com сайтаас үзэж болно.
Reply