Сумын Алдарт уяач Т.Уламбаяр: Би 16 настайгаасаа морь уясан


Өвөрхангай аймгийн Уянга сумын Бөөрөлжүүт VI багийн харьяат, сумын Алдарт уяач Тоомойн Уламбаярын ярилцлагыг уншигч танаа хүргэж байна. Тэрээр 1961 онд урт жалгын ам хэмээх газарт айлын зургаа дахь хүүхэд болон мэндэлжээ.
-Хурдан хүлгийн хийморьт сүсэглэн уяачийн эрдэмд шамдах болсон үеийн дурсамжаар яриагаа эхэлье.
-Миний аав уяач хүн. 1971 онд Төв аймгийн Жаргалант сумаас мал тууж яваад, хонгор, буурал хоёр гүү авчирч, хурд тарсан юм билээ. Гэхдээ тэрнээс өмнө намайг хүүхэд байхад морь уядаг л байлаа.
-Тэр хоёр гүүнээс олон хурдан адуу гарсан уу?
-Тэгсэн. Надад нэг том ухаа морь байсан нь шүдлэн, хязаалан, соёолондоо тус тус түрүүлсэн.
-Эцэг нь ямар азарга байсан юм бэ?
-Эцэг нь зээрд азарга байсан. Манай нутгийн “улаан” Пүрэвгал гэж өвгөнөөс авч байсан.
-Жаргалантаас ирдэг хоёр гүүний алиных нь төл юм?
-Буурлынх нь.
-Ухаа морийг хэдтэйгээс нь уялаа?
-Ухаа морийг шүдлэнгээс нь эхэлж уяад, тэр жилээ суманд түрүүлээд, хязаалан түрүүлээд, соёолондоо түрүүлсэн. Тэгээд би ч цэрэгт явсан.
-Та гурван жилийн цэрэг байв уу?
-Тийм ээ, гурван жилийн цэрэг. Би чинь 1979 онд цэрэгт яваад, ирэхэд наймтай байсан. Тэгээд 1983 онд гуравлаад, 1984 онд ес дээр ирсэн. Тэрнээс хойш жижиг наадмуудад зөндөө айрагдсан. Суманд бол 1984 оноос хойш айрагдаагүй.
-Дараа нь ямар морь уяв ?
-Нэг хонгор унага гарч, даагандаа сургуулийн баяраар түрүүлж, шүдлэн, хязаалан ахин түрүүлж, соёолондоо аман хүзүүдээд, хавчиг долоон настай морь 1988 онд суманд түрүүлээд, 1989 онд дахиж түрүүлсэн. Харин 1990 онд Хайрхандулаанд дөрөвлөөд, 1991 онд Амгаа ахад зарчихсан. Өөр бас нэг хонгор морь бий. Тэр 70 жилээр гурвалсан.

-Өөр таны нэрийг гаргасан ямар хурдан хүлгүүд байсан бэ?
-Би чинь хонгор морио зарчихаад гурван жил хэртэй завсарласан юм. Тэгээд бас нэг хонгор морь гарч уяж эхэлсэн. Энэ нь манай унаган адуу байгаа юм. Дааганд уяагүй. Шүдлэн долоогоор ирээд хязааландаа 70 жилээр гуравлаад, гүйцээгээд ес дээр ирсэн. Даанч хойтон жил хөл нь доголчихоод уяхаа больсон. Энэ жил нэг хүрэн, хээр хоёр үрээ уяж байна.
-Хонгор морь чинь нөгөө тойруулга гүүнээс гарсан уу?
-Үгүй ээ. Тойруулга гүүний эхийн эгчээс нь гарсан.
-Аймагт морь айрагдуулж байв уу?
-Үгүй ээ, сумандаа л наадаж ирлээ.
-Уяачийнхаа хувьд оролцсон хамгийн дурсамжтай наадам хэдэн онд тохиож байсан бэ?
-1988, 1989 онд хонгор морь хоёр жил дарааллан түрүүлэхэд сайхан л байлаа. Залуухан ч байж. Уясан болгон түрүүлээд байхаар ямар урамтай байсан гэж санана.
-Тухайн үедээ ямар үнээр зарсан юм бэ?
-Үнээ 1000-тай байхад хоёр тугалтай үнээ, нэг унагатай гүү, толгой салдаггүй мориор зарсан. Тухайн үедээ үнэтэй өгч байлаа.
-Та нэгдэл нийгмийн үед ямар мал маллаж байв?
-Сувай үхэр хариулж байлаа. Бас таван жил хэртэй мал туусан. Улаанбаатарт гурван жил, Дарханд нэг жил тууж байлаа.
-Танайханд уяач олон байна уу?
-Хоёр ах Пүрэвсамбуу, Отгонбаяр нар морь уядаг байлаа. Харамсалтай нь хоёулаа бурхан болсон.
-Танай хүүхдүүд морь уях уу?
-Энэ жилээс нэг банди уях гэж үзэж байна. Миний үеийн уяа ч гэж алга бололтой. Орчин үед шаал өөр болчихож. Одоо чинь дан тэжээлээр уях юм.
-Бидний яриа энд хүрээд өндөрлөж байна. Урилгыг маань хүлээн авч ярилцсанд баярлалаа.
0 Сэтгэгдэл
ХХЗХ-ны журмын дагуу зүй зохисгүй зарим үг, хэллэгийг хязгаарласан тул ТА сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээг зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй.
-
2023 оны 10-р сарын 29 -нд Сумын Алдарт уяач Л.Батноров: Азарганы түрүүгээр а…
-
2023 оны 10-р сарын 28 -нд Өвгөн ноён М.Пүрэвжавын нэрэмжит уралдаануудын нэг…
-
2023 оны 10-р сарын 17 -нд Өнөө жил яах бол...
-
2023 оны 10-р сарын 09 -нд Сумын Алдарт уяач О.ДАШЗАВ: Сумынхаа наадмын айрги…
-
2023 оны 10-р сарын 08 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
-
2023 оны 10-р сарын 06 -нд Сумын Алдарт уяач Б.Пүрэвбат: Гурван азаргаар одто…
-
2023 оны 9-р сарын 19 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
-
2023 оны 9-р сарын 19 -нд Аймгийн Алдарт уяач Д.Дамдиндорж: Азаргыг их тамир…
-
2023 оны 9-р сарын 18 -нд АХ-ын 102 жилийн ойд байтай давхисан дааганууд
-
2023 оны 9-р сарын 18 -нд Аймгийн Алдарт уяач О.Үнэнбор: Өөрсдийнхөө нэр дээ…
-
2023 оны 9-р сарын 10 -нд Нутагтаа наадах хүслээр нэгэн сайн хүлэгтэй учирса…
-
2023 оны 9-р сарын 10 -нд Уяач Д.Цолмон: Уяач хүн зөв бодолтой байвал морь н…
-
2023 оны 9-р сарын 10 -нд АХ-ын 102 жилийн ойд байтай давхисан шүдлэнгүүд
-
2023 оны 9-р сарын 01 -нд Бага адууг ирлэгч Батмөнхийн Булгадай
-
2023 оны 9-р сарын 01 -нд Сумын Алдарт уяач Н.ДАШДОНДОГ: Уралдвал сайн төлүү…
-
2023 оны 8-р сарын 29 -нд АХ-ын 102 жилийн ойд байтай давхисан хязаалангууд
-
2023 оны 8-р сарын 28 -нд Ёсыг сахисан ууган шавь
-
2023 оны 8-р сарын 22 -нд АХ-ын 102 жилийн ойд байтай давхисан соёолонгууд
-
2023 оны 8-р сарын 21 -нд Аймгийн Алдарт уяач Л.Лхамжав: Малчин сумын ойгоор…
-
2023 оны 8-р сарын 18 -нд АХ-ын 102 жилийн ойд байтай давхисан их насны морь…
-
2023 оны 8-р сарын 18 -нд Уяач Р.Баатарцогт: Унаган хонгор халзан үрээ маан…
-
2023 оны 8-р сарын 18 -нд Адуу өөрөө эзнээ сонгодог
-
2023 оны 8-р сарын 16 -нд Сумын Алдарт уяач Д.Баярсайхан: 13-тай мориноос …
-
2023 оны 8-р сарын 16 -нд АХ-ын 102 жилийн ойд байтай давхисан азарганууд
-
2023 оны 8-р сарын 15 -нд Түрүүлэх морь надад бий...
-
2023 оны 8-р сарын 13 -нд Хангайн бүсийн нэгдсэн цуваа
-
2023 оны 8-р сарын 12 -нд "ТОД МАГНАЙН ЗОЧИН" НЭВТРҮҮЛЭГ №2: МУ-ЫН АЛДАРТ УЯ…
-
2023 оны 8-р сарын 12 -нд Төвийн бүсийн нэгдсэн цуваа
-
2023 оны 8-р сарын 10 -нд Зүүн бүсийн нэгдсэн цуваа
-
2023 оны 8-р сарын 10 -нд Баруун бүсийн нэгдсэн цуваа
-
2023 оны 8-р сарын 02 -нд "Монгол магнай" уралдаанд түрүүлж, айрагдсан хүлгү…
-
2023 оны 8-р сарын 02 -нд Хантайшир уулын аймгийн 100 жилд түрүүлж, айрагдса…
-
2023 оны 7-р сарын 30 -нд Зүүн бүсийн сонгомол ангилалд түрүүлж, айрагдсан х…
-
2023 оны 7-р сарын 29 -нд "ТОД МАГНАЙН ЗОЧИН"-МУ-ЫН АЛДАРТ УЯАЧ Д.БАТЧУЛУУН
-
2023 оны 7-р сарын 29 -нд Зүүн бүсэд Д.Бат-Эрдэнийн хул даага түрүүлжээ
-
2023 оны 7-р сарын 29 -нд Зүүн бүсэд Д.Жаргалсайханы халтар хязаалан түрүүлж…
-
2023 оны 7-р сарын 28 -нд Төвийн бүсийн сонгомол бага насны ангилалд Т.Баянд…
-
2023 оны 7-р сарын 28 -нд Хангайн бүсэд Г.Мөнхсайханы хээр даага түрүүллээ
-
2023 оны 7-р сарын 28 -нд Төвийн бүсэд Д.Очирсүрэнгийн халтар даага түрүүллэ…
-
2023 оны 7-р сарын 28 -нд Хангайн бүсэд Р.Цогтбаярын хээр хязаалан түрүүллээ
-
2023 оны 7-р сарын 28 -нд Баруун бүсэд Д.Дагвадоржийн өсгий цагаан зээрд даа…
-
2023 оны 7-р сарын 28 -нд Төвийн бүсэд П.Батсайханы зээрд морь түрүүллээ
-
2023 оны 7-р сарын 28 -нд Баруун бүсэд Ж.Дэмбэрэлсайханы буурал морь түрүүлл…
-
2023 оны 7-р сарын 28 -нд Хангайн бүсэд С.Гантулгын зээрд соёолон түрүүллээ
-
2023 оны 7-р сарын 28 -нд Зүүн бүсэд Б.Отгонсэлэнгийн хээр морь түрүүлж, ирэ…
-
2023 оны 7-р сарын 28 -нд Төвийн бүсийн сонгомол дээд насанд Д.Ганзоригийн х…
-
2023 оны 7-р сарын 28 -нд Хангайн бүсэд Янгугийн хул шүдлэн түрүүлжээ
-
2023 оны 7-р сарын 27 -нд Баруун бүсэд Ч.Батжаргалын Зээрэн зээрд соёолон тү…
-
2023 оны 7-р сарын 27 -нд Зүүн бүсэд Ж.Алтанхуягийн хээр шүдлэн түрүүлжээ
-
2023 оны 7-р сарын 27 -нд Хангайн бүсэд Манлай уяач Л.Дуламсүрэнгийн хээр тү…
Сэтгэгдэл бичигдээгүй байна