“Сөөнөн хөх” ХЭМЭЭХ ШАНДАСТ ХҮЛГИЙН ТУХАЙД

Миний морин дэл дээр цамцаа дэрвүүлэн нисэж өнгөрүүлсэн бага нас минь Анхай мухар, Авдарын гол, Даагын хөндий, Шар овоо,Баян хошуу гээд өвс ус нь тэгширсэн сайхан нутагт жилийн дөрвөн улиралд ээлжлэн нүүж сууж алслан холдсон өвгөдийнхөө үлгэр домог мэт хууч яриаг амтархан чагнаж дэлт хурдан морьдынхоо зоон дээр дээлтэй шувуу шиг нисэж явсан бага нас минь бас л надаас алслан холдсоор байна даа.
Багын үзсэн, харсан, сонссон, дуулсан юм харин мартагддаггүй юм байна.1965,1966 оны орчим юм уу даа манайхан Шаргын уулын зүүн суганд байх Буурлын хавцал хэмээх баруун хойноосоо зүүн урагш чиглэсэн багахан шиг хавцал хоолойд олон гэрээрээ айл өвөлжсөнсөн. Манай аав Ж.Шагдарсүрэн гэж нэгдлийн үхэр хариулдаг хүн байв. Манайх хамгийн баруун талд, манай зүүнтээ бүдүүн Буд гуайнх гэж өвгөнийх тэгээд Наваанпяранлай гуайнх “одоогийн үндсэн хуулийн цэцийн гишүүн Жанцангийн аав” хойд талд Бат-Очир гуайнх.Тэднийх мөн нэгдлийн үхэр хариулдаг байв. Мөн Гончигсүрэн ахынх, өндөр Цэгмид ахынх зэрэг айлууд байлаа. Бусдыг нь би бас сайн санахгүй байна. Энэ дээдсүүдийг маань ихэнх нь бурханы оронд заларч дээ. Одоо амьд сэрүүн байгаагаас ная хол гарсан Цэгмид ах маань л байна даа. Эд маань малаа хотлуулаад нэг гэртээ цуглан бие биенээрээ тоглоом наадам хийнэ, алиа хошин юм ярина. Домог мэт хэлэлцсээр ирсэн хурц хурдан морьдын тухай айргийн таван морийг алдалгүй хэлдэг морь танидаг сайн уяачдын тухай хорхой хүргэм амттай сайхан хууч хөөрөн өвлийн шөнө дөл болтол суудагсан.
Миний балчир оюунд хадгалагдан үлдсэн нэгэн хурдан буяны тухай өөрийн сонссоны хэмжээнд хойчийн хүмүүст хүрэгсүү. Луниа Да буюу Лувсангийн Ядамсүрэн гэх энэ эрхэм миний нагацын талын өвөг дээдэс болох хүн юм. Эднийх одоогийн Асгат, Дарьганга сумын нутаг Баруун зүүн яргайтнууд Сүүж, Сүүжийн хар гуу, Өвөр хүрэм, Их уул, Бага уул, уулын шүүтээр нутаглаж байжээ. Дарьгангийн зүүн гар, адуучны Да хүн байсан болохоор сайн адууг дэндүү сайн таньдаг ч байсан биз ээ. Тэгээд энэ хүний адуун сүрэгт энэхүү “сөөнөн хөх” хэмээх алдарт хурдан хүлэг заяагдаж өнөөг хүртэл амнаас нь ам дамжин яригдсаар иржээ.
Луниа Да хөх морио намрын цагаан хяруунаас анхны цас ортол сайхан цагааруулан хөнгөрүүлж байгаад Сүүжийн хар гуунаас өглөө үүрээр мордоод баруун зүүн Яргайтууд Шилийн богдын араар тархсан адууг хураагаад оройн нар жаргаж байхад Өвөр хүрмийн урд ширээгээс чоно босоход ганц ухасхийгээд гүйцэж, цохиж авлаад явж байсан юм гэнэ билээ гэж хачир чимэгтэйгээр хуучилж байсныг одоо бодож байхад лавтайяа зуу хол гаруй км замыг туулсан болж таарч байгаа юм. Тэгэхлээр энэ хүлэг ямар хурдан ажнай байсан нь анзаарагдаж байгаа юм. Том жижиг овоо тахилга, хошууны наадамд олон удаа түрүүлсэн гэх яриа байдаг боловч лавтай мэдэх хүн даана ч үгүй болж дээ. 1980-аад оны эхээр Луниа, Гомбожав буюу мөнөөх Луниа Да-гийн хүү Гомбо ах /бид Гомбо ах гэж авгайлдаг байсан\ хууч хөөрөнгөө энэ алдарт мориныхоо тухай асуухад тоймтой юм яриагүй юм. Харин “Сөөнөн хөх”-ийг Шинэнчүлтэм гуай /Санжаангийн Шинэнчүлтэм / унаж байсан гэж ярьсаныг сонссон гэх ба сүүлд Егүзэр хутагтад өргөсөн юм гэнэ билээ гэж ярьсныг санаж байна.Тэгэхлээр манай Дашдондогийн би унаж байсан гэж ярьсан мэтээр хошигнон хэлэлцдэг нь алдарт хурдан хүлгүүдийнхээ тухай ам дамжуулан ярьсаар ирсэн адууны нутаг манай Асгатынхны нэгнийгээ егөөдөн цаашлуулдаг хошин шогийн мэдрэмжтэй шогч шооч түмний маань нэгэн наргиа байсан биз ээ.
Энэхүү хуучийг тэрлэсэн Ш.Хүрэлбаатар
1 Сэтгэгдэл
ХХЗХ-ны журмын дагуу зүй зохисгүй зарим үг, хэллэгийг хязгаарласан тул ТА сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээг зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй.
-
1 цагийн өмнө АХ-ын 104 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан их насны…
-
2 цагийн өмнө Л.Анхбаатарын хүрэн халзан морь түрүүллээ
-
3 цагийн өмнө Ц.Түвшинсайхан: Ээжээ, ааваа хүү нь түрүүлсэн шүү
-
3 цагийн өмнө МУ-ын Алдарт уяач Ч.Амарсанаа: Баянхонгороос анх у…
-
4 цагийн өмнө 210 их насны морь бүртгүүлжээ
-
6 цагийн өмнө АХ-104 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан азарганууд
-
7 цагийн өмнө МУАУ И.Золбоогийн хүрэн халзан азарга түрүүллээ
-
10 цагийн өмнө Фото - Азаргаа мордуулав
-
10 цагийн өмнө 153 азарга бүртгүүлжээ
-
Өчигдөр, 18:19 минут Манлай уяач Х.Улам-Өрнөх: Морь айрагдана гэдэг оло…
-
Өчигдөр, 17:51 минут Уралдаанч Б.Эрдэнэбилэг: Бөмбөгөө ахыгаа нэг оруул…
-
Өчигдөр, 17:39 минут Б.Лхагвацэрэн:Таван жилийн дараа төрийн наадмын хи…
-
Өчигдөр, 16:21 минут Ж.Түмэн-Өлзийн бор шүдлэн түрүүллээ
-
Өчигдөр, 15:09 минут Тод манлай уяач О.Батбилэг:Түрүүлэх байх гэж бодсо…
-
Өчигдөр, 13:47 минут 225 шүдлэн бүртгүүлжээ
-
Өчигдөр, 12:57 минут АХ-ын 104 жилийн ойн эхний 10-т хурдалсан хязаалан…
-
Өчигдөр, 12:07 минут Б.Гантигийн сартай хүрэн хязаалан түрүүллээ
-
Өчигдөр, 10:17 минут Хязаалан 256 бүртгүүлжээ
-
Өчигдөр, 10:07 минут Хүйн долоон худагт хязаалангийн эргэн тойронд
-
7-р сарын 02 -нд Эрдэмт уяачид, эрэмгий хүлгүүд- Тод манлай уяач С.…
-
2024 оны 8-р сарын 05 -нд Хангайн бүсийн сонгомол бага насанд Х.Бат-Эрдэнийн…
-
2024 оны 8-р сарын 05 -нд Хангайн бүсийн дааганы уралдаанд М.Цэрэнжавын хээр…
-
2024 оны 8-р сарын 04 -нд Хангайн бүсийн сонгомол дээд насанд С.Баярсайханы …
-
2024 оны 8-р сарын 04 -нд Хангайн бүсэд Я.Содбаатарын бор соёолон түрүүллээ
-
2024 оны 8-р сарын 04 -нд Хангайн бүсийн их насанд Э.Бат-Эрдэнийн Солонго зэ…
-
2024 оны 8-р сарын 04 -нд Хангайн бүсэд Д.Батбаярын Түмт хээр азарга түрүүлж…
-
2024 оны 8-р сарын 01 -нд Хангайн бүсийн сонгомол дунд насны ангилалд Г.Ганб…
-
2024 оны 7-р сарын 31 -нд Хангайн бүсэд П.Баярбатын бор хязаалан түрүүллээ
-
2024 оны 7-р сарын 31 -нд Хангайн бүсэд Г.Энхбатын хар шүдлэн түрүүлжээ
-
2024 оны 7-р сарын 28 -нд "Говьшанхын хурд-7" говийн бүсийн уралдааны сонгом…
-
2024 оны 7-р сарын 28 -нд Ламын Гэгээний 385 жилийн ойн сонгомол дунд насанд…
-
2024 оны 7-р сарын 28 -нд "Говьшанхын хурд-7" говийн бүсийн уралдааны сонгом…
-
2024 оны 7-р сарын 28 -нд Ламын Гэгээний 385 жилийн ойн сонгомол дээд насанд…
-
2024 оны 7-р сарын 27 -нд Ламын Гэгээний 385 жилийн ойд О.Баасанцэрэнгийн хү…
-
2024 оны 7-р сарын 27 -нд "Говьшанхын хурд-7" говийн бүсийн уралдаанд Э.Бат-…
-
2024 оны 7-р сарын 27 -нд Ламын Гэгээний 385 жилийн ойд Ц.Амарсанаагийн хонг…
-
2024 оны 7-р сарын 27 -нд "Говьшанхын хурд-7" уралдаанд Д.Отгонлхагвын хүрэн…
-
2024 оны 7-р сарын 27 -нд Ламын Гэгээний 385 жилийн ойд Б.Отгонсэлэнгийн Ава…
-
2024 оны 7-р сарын 27 -нд "Говьшанхын хурд-7" уралдаанд Д.Отгонлхагвын Солон…
-
2024 оны 7-р сарын 26 -нд Говийн бүсэд Ч.Батжаргалын халтар даага түрүүллээ
-
2024 оны 7-р сарын 26 -нд Төвийн бүсийн сонгомол бага ангилалд Х.Цогтсайханы…
-
2024 оны 7-р сарын 26 -нд Хангайн бүсэд Ч.Уламбаярын хээр соёолон түрүүллээ
-
2024 оны 7-р сарын 26 -нд Говийн бүсийн сонгомол дунд насны ангилалд Б.Норов…
-
2024 оны 7-р сарын 26 -нд Төвийн бүсийн сонгомол дунд насанд Б.Бат-Өлзийн ха…
-
2024 оны 7-р сарын 26 -нд "Говьшанх-7" говийн бүсийн уралдаанд Ц.Амарсанааги…
-
2024 оны 7-р сарын 26 -нд Ламын Гэгээний 385 жилийн ойд Ч.Болд-Эрдэнийн халт…
-
2024 оны 7-р сарын 26 -нд Төвийн бүсийн уралдааны сонгомол дээд насанд С.Бая…
-
2024 оны 7-р сарын 26 -нд "Говьшанхын хурд-7" уралдаанд Б.Пүрэвжаргалын хүрэ…
-
2024 оны 7-р сарын 13 -нд АХ-ын 103 жилийн ойн сонгомол бага ангилалд Х.Гарь…
-
2024 оны 7-р сарын 13 -нд АХ-ын 103 жилийн ойн сонгомол бага ангилалд 106 да…
-
6 цагийн өмнө АХ-104 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан азарганууд
-
Өчигдөр, 12:57 минут АХ-ын 104 жилийн ойн эхний 10-т хурдалсан хязаалан…
-
Өчигдөр, 17:51 минут Уралдаанч Б.Эрдэнэбилэг: Бөмбөгөө ахыгаа нэг оруул…
-
Өчигдөр, 16:21 минут Ж.Түмэн-Өлзийн бор шүдлэн түрүүллээ
-
Өчигдөр, 10:07 минут Хүйн долоон худагт хязаалангийн эргэн тойронд
-
10 цагийн өмнө 153 азарга бүртгүүлжээ
-
7 цагийн өмнө МУАУ И.Золбоогийн хүрэн халзан азарга түрүүллээ
-
Өчигдөр, 12:07 минут Б.Гантигийн сартай хүрэн хязаалан түрүүллээ
-
Өчигдөр, 10:17 минут Хязаалан 256 бүртгүүлжээ
-
10 цагийн өмнө Фото - Азаргаа мордуулав
-
Өчигдөр, 13:47 минут 225 шүдлэн бүртгүүлжээ
-
2 цагийн өмнө Л.Анхбаатарын хүрэн халзан морь түрүүллээ
-
Өчигдөр, 17:39 минут Б.Лхагвацэрэн:Таван жилийн дараа төрийн наадмын хи…
-
Өчигдөр, 15:09 минут Тод манлай уяач О.Батбилэг:Түрүүлэх байх гэж бодсо…
-
Өчигдөр, 18:19 минут Манлай уяач Х.Улам-Өрнөх: Морь айрагдана гэдэг оло…
-
3 цагийн өмнө МУ-ын Алдарт уяач Ч.Амарсанаа: Баянхонгороос анх у…
-
4 цагийн өмнө 210 их насны морь бүртгүүлжээ
-
1 цагийн өмнө АХ-ын 104 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан их насны…
-
3 цагийн өмнө Ц.Түвшинсайхан: Ээжээ, ааваа хүү нь түрүүлсэн шүү
202.179.21.239
өвөөгийн маань нэр гараад их сайхан санагдлаа .Баярлалах
Reply