Сумын Алдарт уяач Ч.Ганбаатар: Унаач хүүхдийн асуудал үнэхээр хүнд боллоо

Сэтгүүлч
2018 оны 9-р сарын 18 -нд

-Та нэлээн эрт буюу 1994 онд сумын Алдарт уяач цол хүртэж байжээ. Хэдий үеэс хурдан хүлгийн уяа сойлго тааруулж эхэлсэн бэ?
-Би 1989 оноос морь  уяж эхэлсэн. Тэр жилээ соёолонгийн хоёр түрүү авсан. Мөн өөр хоёр мориороо хоёр ч аман хүзүү авсан юм. Тэгээд морь уяж явсаар 1993 онд Баянхонгорын Баян-Өндөрт халтар морио аман хүзүүдүүлж, 1994 онд Эрдэнийн 70 жилээр ахиж аман хүзүүдүүлсэн. Тэгээд л сумын Алдарт уяач гэдэг цолыг авсан даа. Миний хувьд анх хадам аав, аймгийн Алдарт уяач Норовдавааг дагаж морь уяж эхэлсэн. Хадам хөгшнөөсөө морь авч уяаны ажлаа эхлүүлж байна. Тэгээд манай баз морь уядаг байсан болохоор дагаад л морь уясан даа.  
-Таны хоёр соёолон өөр ямар амжилтыг гаргасан бэ?
-Халтар, сартай хээр хоёр морь уядаг байсан. Сартай хээр соёолон Эрдэнийн 70 жил аман хүзүүдчихээд 1995 онд сумын наадамд гурваар давхисан. Сумын баяр наадамд нийт дөрвөн удаа айрагдсан байдаг юм. Харин халтар соёолон сумандаа хоёр түрүүлж, дөрөв айрагдсан.
-Хоёр соёолонгоо залгамжлуулж хурдан хүлэг авсан уу?
-Гомбодорж гэж хүнээс нэг саарал даага аваад сумынхаа баяраар гуравт давхиулсан. 2000 онд хүрэн азарга маань дөрөвт, саарал үрээ тавд давхисан. Баянхонгорын Баян-Өндөр сумын сургуулийн 10 жилийн ойн баярт миний хүрэн азарга тавд давхиад, саарал үрээ маань дөрөвт давхиж байсан. 2001 онд ган, зуд болоод би адуугүй болсон доо. Тэгээд хязаалан хээр алаг үрээ Өлзийбат гэдэг хүнээс худалдаж авсан юм. Түүнийгээ 2003 оны сумын наадамд дөрөвт хурдлуулсан. 2006 онд өөрийн алаг даагаа минь гуравт давхиулсан. Тэгээд нэг хэсэг морь уялгүй завсарласан.
-Яагаад тэр вэ?
-Нэг их сайн давхиж өгөхгүй байсан юм. Тэгээд 2014 онд Дорнодоос зургаан адуу авчирсан. Авчирсан адуунууд маань 20 гаргаад л ирж байсан. Харин энэ жил нэг хязаалан үрээ дөрөвлөлөө.
-Та сумын баяр наадмаас хэдэн айрагтай билээ?
-Сумын баяр наадмаас 17 айрагтай.
 -Аймаг, аймгийн чанартай уралдаанд уралдаж үзсэн үү?
-Би уралдаж үзээгүй ээ. Нэг үе морио хөтлөөд явдаг байсан учраас наадамд явах боломж хомс байлаа. Харин одооноос явъя гэсэн бодол байгаа.
-Одоо хүүхдүүд томроод танд туслах уяачид нэмэгдсэн байх?
-Хоёр хүү сургууль соёл гээд явчихдаг юм. Харин зунд нь ирж тусалж, дэмжиж байна. Эмнэг сургаж, гүү барина.  
-Уралдаанч хүүхэд ховордсон нь орон нутгийн уяачдын гол тулгамдсан асуудал болсон гэж ярьж байна. Энэ талаар таны бодол?  
-Уралдаанч хүүхдийн асуудал үнэхээр хүнд болчихоод байна. Бидэнд хүүхэд олдохгүй  хэцүү юм. Тэгэхээр өвөл морийг нэг их уралдуулаад баймааргүй байна гэж би боддог. Өвөл морь уралдуулах нь унаж буй хүүхдэдээ их хүнд юм. Манай урд талын газар овон ихтэй, ганга бас гардаг. Тэгэхээр өвөл морь уралдуулах хэрэггүй.
-Та ямар мэргэжилтэй юм вэ?
-Би жолооч хүн. Жолоочоор 17 жил ажилласан. Тэгээд 1982 оноос мал малласан даа.
-Мал ахуйдаа их анхаарал хандуулсан харагдаж байна. 2013 онд мянгат малчин болсон байна?
-Тийм. 2013 онд мянгат малчин болсон. Адуу, хонь, ямаатай.
-Миний асуулт энд хүрээд жаргаж байна. Таны ярихыг хүссэн зүйл байвал ярьж болно.
-Хөдөө орон нутаг гэлтгүй унаач хүүхдийн хамгаалалт, хэрэгслийг уяачдын холбоогоор дамжуулаад олгодог баймаар байх юм. Уяач хүн хүүхдийнхээ аюулгүй байдлын төлөө өвдгөвч, тохойвч, хамгаалалтын малгайг авч байх ёстой гэж би боддог. Морь, хүүхэд хоёр эсэн мэнд байвал сайхан наадам боллоо гэж монголчууд ярьдаг. Тэр ерөөл л өлзийтэй байх болтугай гэж бодож байна.
-Бидний урилгыг хүлээн авч ярилцсанд баярлалаа.

"Тод магнай" сэтгүүл. Говь-Алтай аймгийн тусгай дугаар. 2017 он

0 Сэтгэгдэл

ХХЗХ-ны журмын дагуу зүй зохисгүй зарим үг, хэллэгийг хязгаарласан тул ТА сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээг зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй.

    Сэтгэгдэл бичигдээгүй байна