Уяач Б.Нямжав: Энэ жил улс, бүсийн уралдаанаас нэг түрүү, дөрвөн айрагтай боллоо

АХ-ын 28 жилийн ойн их баяр наадамд их насны морь түрүүлгэж байсан хуучнаар Төв аймгийн Авдарбаян сумын харьяат “монхор” Базарваань өвөөгийнхөө үргэлжлэл болон хусуур бүсэлж, хурд ирлэж буй Баасансүрэнгийн Нямжав өнөө жилийн баяр цэнгэлд халтар хязаалангаа айргийн таваар хурдлуулан төрийн наадмын өмөө нээлээ. Халтар хязаалан өмнө нь улс, бүсийн уралдаанд айрагдаж байгаагүй “битүү” үрээ ажээ.

-Үндэсний их баяр наадамд хязаалангаа айрагдуулсан танд баяр хүргэе.
-Баярлалаа. Төрийнхөө баяр наадмаас хоёр айраг хүртэн сайхан наадлаа. Долдугаар сарын 10-нд халтар хязаалан маань айргийн тавд хурдалсан бол 13-нд эрлийз дунд ангилалд зээрд үрээ маань ч айргийн таваар давхиж сайхан наадлаа. Соёолон зургаад хурдаллаа.
-Хурдан хүлгийнхээ уяа сойлгыг хаана тааруулсан бэ?    
-Монгол Улсын Манлай уяач Түмэндэлгэрийн Ихбаяр Сүхбаатар аймгийн Түмэнцогтод уяаг нь таарууллаа. Тэнд зуншлага сайтай болохоор ногоо дагаж тийшээ очоод уяагаа хийсэн. Сунгаанд ер нь гайгүй давхиж байсан шүү.  
-Улсын баяр наадамд сайхан давхиж эзэндээ айраг амсуулсан хурдан буянгууд хаанахын адуунууд вэ?
-Хээр соёолонг өвөл Завхан аймгийн Улиастай сумын харьяат Даваадалай гэдэг хүнээс авсан. Надад ирэхээсээ өмнө хязааландаа Багануурт болсон төвийн бүсийн уралдаанд аман хүзүүдэж, надад ирээд хавар Дүнжингаравын хурдад түрүүлсэн. Эрлийз дундад айрагдсан зээрд үрээ болохоор Онон Тод манлайн унаган адуу. Халтар хязаалан бол Төв аймгийн Баянжаргалан сумын харьяат Эрдээгийн унаган адуу.  
-Сая бүсийн уралдаанд улсын наадмын амжилтаа бататгаж чадав уу?
-Эрдэнэтэд болсон Төвийн бүсийн уралдаанд явж, түрүү, аман хүзүү, айраг тус бүр хүртээд байна. Хээр хязаалан түрүүлж, эрлийз дундад зээрд үрээ аман хүзүүдэж, хээр азарган соёолон маань тавлалаа.
-Хэдийнээс эрийн гурван наадмын энэ төрөлд хүч үзэж, морь уях болов оо?
-Хүүхэд байхаасаа зуны амралтаа хөдөө өнгөрөөж, наадмын морь унаж байсан. Өвөө маань Төв аймгийн Баян сумын харьяат Монхор Базарваань гэж морь уядаг хүн байсан. АХ-ын хорин хэд гэдэг билээ,жилийн ойгоор их насны морь дараагаар нь оруулж байсан юм гэнэ лээ. Миний хувьд 10-аад жилийн өмнөөс морь уяж эхлээд, жижиг наадмуудад олон уралдаж байсан. Сүүлийн 4-5 жилээс улсад уралдаж, энэ жил анхны айргаа авлаа.
-Морь уяж эхэлснээс хойш хичнээн айраг, түрүүтэй болоод байна вэ?
-Жижиг наадмаас зөндөө айраг түрүү авсан. Энэ жил сайн наадаж, улс, бүсийн уралдаанаас нэг түрүү, дөрвөн айрагтай боллоо.
-Адууныхаа удам угшлыг сайжруулах тал дээр хэр анхаарал тавьж байна вэ?
-Сүхбаатар, Дорнод, Төв, Дорноговь, Завханаас адуу авсан. Гүү цуглуулахдаа удам угшлыг нь харна. Уралдаж байгаа адууг бол наадам дээр нь үзнэ, хүн амьтнаас сураглана. Энэ өвөл Хүйн мандал гэж том бүрэлдэхүүнтэй галд нэгдээд байна. Бид нар ганзага нийлж морьд маань сайхан давхиж байгаад баяртай байна.  
-Янз бүрийн ажил мэргэжилтэй, олон салбарын хүмүүсийг нэг дор цуглуулж байгаа юм нь морин уралдаан. Таны хувьд ямар ажил алба хашдаг вэ?   
-Хувийн бизнес эрхэлж байна. Ажлынхаа хажуугаар адуугаараа байнга очно, уяатай үед бол бараг л тэндээ амьдарчихна. Зөвхөн өөрөө гэлтгүй хөвгүүдээ монгол ахуйд ойрхон байлгах гэж хичээж адуун дээрээ байнга аваачдаг даа.

ТОД МАГНАЙ сэтгүүл №99 2018 он