Уяач Н.Шижирбаатар: СУМЫН БАЯР НААДМААС ЕСӨН АЙРАГ, ТҮРҮҮТЭЙ

Говь-Алтай аймгийн Жаргалан сумын уугуул, уяач Нямбаатарын Шижирбаатартай ярилцсанаа хүргэж байна. Тэрээр 1986 оны намар сумын хүн эмнэлэгт айлын нам дайхь хүүхэд болон мэндэлжээ.

-Таны хурдан морьтой холбогдсон түүх хэзээнээс эхэлж байна вэ?
- Бусад шиг багадаа морь мал унаж байгаагүй ээ. Миний аав ч морь мал уяж байгаагүй. Харин адуу маллаж байсан хүн. Гэхдээ миний багад өөд болсон болохоор аавынхаа тухай сайн мэдэхгүй юм. Аавын аав Балган Байлаа гэж хүн морь уяж, сум орондоо давхиулж байсан гэдэг юм. Миний тухайд нутаг усны ах дүүсийг дагаж яваад л моринд орсон хүн. Тэр нь 2007 он хавьцаа байна уу.
-Та анх ямар удам угшилтай адуугаар уяаны ажлаа эхэлж байв?
-2007 онд Зоригоо гэж хадмаасаа хул  шүдлэн үрээ авсан юм. Тэр нь Налайхад байдаг Өндөр Хишгээ гэж хүнээс авсан хул азарганы төл гэдэг. Авсан жилээ суманд дөрөвлүүлж, анхны айргаа амсаж байлаа. Харин шүдлэндээ суманд айрагдаад, хязаалан орж чадаагүй. Соёолондоо ургийн баяраар аман хүзүүдээд, хавчигаасаа хойш хөлийг нь эвгүйтүүлээд уралдаагүй. 
-Дараа нь ямар адуугаар наадав?
-Халиун азаргаараа наадсан.Дорнодын Нэргүйбаатар гэгч хүн хотоос таньдаг хүнээрээ дамжуулж авчруулсан юм. Хязаалан үрээ авчраад уяж чадаагүй. Харин 2009 онд соёолонд нь Баян-Уул сумын баяр наадмаар дөрөвлүүлж, дараа нь Жаргаландаа ирж улсынхаа баяраар ахиад дөрвөөр ороод, сургуулийнхаа ойгоор мөн л дөрөвлөсөн. Хавчиг азарга сумандаа дөрөвлүүлээд харамсалтай нь хөлийг нь авчихсан. 
-Юунаас болоод хурдан морьдынхоо хөлийг авчихаад байна вэ?
-Мэдэхгүйн л гай. Тэгээд нутаг орныхоо ах дүүсээс асууж сураад суралцаж л явна. Өмнөхөө бодвол туршлагажиж байна. Дараа нь халиун азарганыхаа төлүүдээс шарга үрээгээ уялаа. Даагандаа сумынхаа баяр наадам айрагдаад, энэ жил /2016 онд/ соёолон үрээ сумандаа орууллаа. Наана нь бас нэг шарга шүдлэнгээ аман хүзүүдүүлж, Баян-Уул сумын Алтангадас багт дахин хоёроор орууллаа. 
-Сумын баяр наадмаас хичнээн айраг түрүүтэй болчихов?
-Сумын баяр наадмаас есөн айраг, түрүүтэй. Одоохондоо сум багийнхаа наадмаар л наадаж байна. Зэргэлдээх Баян-Уул, Шилүүстэй рүү бас явчихнаа. Тэрнээс аймгийн чанартай уралдаануудад очиж үзээгүй. 
-Нутгийн залуучуудын морь хэр давхиж байна вэ?
-Сүүлийн жилүүдэд залуус моринд их орох болсон. Сайн ч давхиулж байна. Батболд, Сумъяа, Шонхоо нарын мундаг залуу уяачид төрөн гарлаа. Ер нь манайхан зүүн голдуу адуугаар нааддаг болсон. 
-Ярилцсанд баярлалаа.

"Тод магнай" сэтгүүл. Говь-Алтай аймгийн тусгай дугаар. 2017 он