Аймгийн Алдарт уяач Д.Энхболд: Сумаасаа анх удаа төрийн наадамд шүдлэн айрагдуулсандаа баяртай байна
- Таны халтар үрээ төрийн наадмын шүдлэнгийн уралдаанд дөрвөөр хурдаллаа. Та хэд дэх жилдээ төрийн наадамдаа морь мордуулж, айраг хүртэж байна вэ?
-Энэ бол миний анхны айраг. Үүнээс өмнө Ардын Хувьсгалын 90 жилийн ойн баяр наадамд монгол уламжлал, ёс заншил, төрт ёсоо хүндэтгэн ирж оролцож байлаа. Түүнээс хойш дөрөв дэх удаагаа төрийн наадамд морьд мордуулж байна. Ноднин улсын баяр наадамд мордуулсан даага маань 27 билүү, 31-ээр давхисан.
- Энэ жил шүдлэн насны морьдоос хамгийн олон үрээ үүлдэрлэг байдлаар хасагдлаа. Танд ямар сэтгэгдэл төрүүлэв?
-Төрийн наадамд Монголын ард түмний өргөн цар хүрээтэй оролцуулж байх ёстой. ММСУХ болон төрөөс энэ чиглэлийг тодорхой болгох нь зөв болов уу гэж бодож байна. Нөгөөтэйгүүр, адууны үржил, хурдыг нь сайжруулахад хүмүүс асар их мөнгө төгрөг зарцуулж байна. Тиймээс үүлдэрлэг чанараар ялгалт хийх ажлыг бодлогын чанартай явуулах хэрэгтэй байна. Яваандаа ангиллаа зарлаад, зургаан нас болгож цөөрүүлэх болов уу гэж бодож байна.
- Та хэдэн насны морьтой ирсэн бэ?
-Би төрийн баяр наадамд уралдуулах эрлийз даага, монгол даага, хязаалан гуравтай ирсэн. Нөгөө хоёр нь 30, 40-н хэдээр давхилаа.
- Танд бол шинэ цагийн адуу байгаа л юм байна?
-Яг цэвэр азарга бол байхгүй ээ. Найз нөхдийн адуунд тавиад авсан цөөн тооны адуу бий. Тэднийгээ монгол адуутайгаа нийлүүлээд жилдээ 20 гаруй адуу уядаг юм. Уясан адуунаасаа шилж сонгож байгаад улсын баяр наадамд уралдуулдаг. Үлдсэнийг нь сумандаа уралдуулдаг.
- Халтар үрээ наадмын өмнөх сунгаануудад хэр өнгөтэй байсан бэ?
-Дунд сунгаанд л давхиулсан юм. Баянжаргалан, Чойрын тийшээ сунгаанд эрлийз, монгол гэж ялгадаггүй юм байна лээ. 150 орчим адуу давхисанаас 13 хавьцаа л ирсэн. Тиймээс тодорхой хэмжээнд ялгачихвал юмыг яаж мэдэх вэ гэж горьдож байлаа.
-Хавар уралдсан юм уу?
-Ерөнхийдөө бүсийн наадмуудад уралдуулна гээд бэлдэж байсан. Тэгээд хоёр жижиг наадамд уралдуулахад хоёуланд нь айргийн тавд давхисан.
-Уяачдын дийлэнх нь энэ жилийн наадмыг хамгийн сайхан дурсамж үлдээлээ гэж байна. Та Ардын хувьсгалын 96 жилийн ойн баяр цэнгэл наадамд хэр сэтгэл хангалуун байна вэ?
-Ялгалт гэдэг зүйл уяачдын сэтгэлд нийцэж байгаа болов уу гэж бодож байна. Нөгөөтэйгүүр манай сумаас анх удаа шүдлэнгийн айраг хүртэж байгаа юм. Тиймээс сумынхаа түүхэнд бичигдэх амжилт гаргасандаа сэтгэл маш өндөр байна.
Мэдээж уяач хүн болгон л төрийн наадамд морь айрагдуулах туйлын хүсэлтэй байдаг шүү дээ. Гэтэл зарим хүний хувьд энэ нь насан туршийн мөрөөдөл байсаар л хоцордог. Харин миний энэ мөрөөдөл биеллээ. Аав, ах нар маань бас уяач хүмүүс. Тэднийхээ уяаны эрдмийг үргэлжлүүлээд явж байгаадаа баяртай байна.
-Төв цэнгэлдэх хүрээлэнд цоллуулаад зогсож байх агшинд юу бодогдож байв?
-Морио хөтлөөд Төв цэнгэлдэх хүрээлэнг тойрно гэдэг уяач хүний насан туршийн бахархал юм байна. Сэтгэл их хөдөлж байлаа. Мөн найз нөхөд, хамт олон гээд таньдаг хүн болгон л энэ баярыг маань хуваалцлаа.
-Аймгийн Алдарт уяач цолыг хэдэн онд хүртсэн бэ?
-2013 онд Төв аймгийн 90 жилийн ойн наадмаар хүртсэн.
-Хэдэн жилийн хүч хөдөлмөр танд энэ цолыг авчрав?
-Аав, ээж хоёр маань малчин хүмүүс байсан юм. Энэ ч утгаараа би бага наснаасаа л хурдан морь унаж, морины ажилд тусалсан. Тэгээд нэгэн хэсэг албан ажил эрхэлж, завсарлаад 2008 оноос хойш морьтойгоо ноцолдож эхэлсэн. Тэгэхээр энэ бол миний есөн жилийн хөдөлмөр.
-Анхны айраг, түрүүгээ хэдэн онд ямар адуугаар хүртэж байв?
-Хүүхэд байхад аав маань сумын баяр наадамд миний нэр дээр морьдоо уралдуулдаг байсан юм. 2003 оны үед аав миний нэр дээр шүдлэн үрээ айрагдуулж байлаа. Би өөрөө гардан уяж эхэлсэнээсээ хойш сумын баяр наадмаас олон айраг, түрүү хүртсэн. Аймгийн наадмуудад ч олон оролцсон. Одоо улс, бүсийн наадмуудад идэвхитэй оролцож байя гэсэн бодол тээж явна. Ер нь багаас нь их рүү нь өгсөөд л явна даа.
-Төрийн наадмын нэг айрагтай боллоо. Улсын бүсийн уралдаанаас айраг, түрүү хүртэж байсан уу?
-Байхгүй ээ. Хамгийн дээд тал нь хоёр удаа 10 дотор давхиулж байлаа. Тодруулбал, 2011 оны Архангайн Батсүмбэр суманд Тоглохын талд болсон “Тамирын хурд”-д хүрэн соёолон морь 10-аар давхисан. Ноднин Эрдэнэтийн бүсийн уралдаанд хязаалан долоогоор давхисан. Харин аймгийн чанартай уралдаанаас 6 түрүү, 10 гаруй айраг хүртсэн. Ийм л амжилттай.
-Халтар шүдлэн маань одоо хаана уралдаж байгаа вэ?
-Өнөөдөр Өвөрхангайд мордох гэж байна.
-Та бол удам дамжсан уяач. Аав тань ямар, ямар адуугаар нааддаг байсан бэ?
-Аав маань жил болгон сумынхаа наадамд оролцдог байсан. Мөн морьдоо хөтлөөд л тойрсон сумдынхаа наадмыг зорьдог байлаа. Тэр үед би жаахан хүүхэд дагаад л явдаг байлаа. Аавын маань адууны үндэс суурь нь Заамар, Жаргалантын хойд чигийн адуунаас үүдэлтэй. Нэгдлийн адуунаас сургаж нормоо биелүүлсэнээр шагналд нь даага, үрээ авдаг байлаа шүү дээ. Аав маань тийм л замаар адуужсан хүн. Улсын баяр наадмыг зорин ирж, нэг удаа 382 азарга уралдахад манай унаган хүрэн азарга 13-аар давхиж байлаа. Аав, ах хоёр маань сумын Алдарт уяач цолтой.
- Танай гэр бүлээс хэдэн уяач төрөн гарсан бэ?
-Хүргэн дүү Очирбат маань бас морь уядаг юм. Энэ шүдлэнг хамтдаа л уялаа. Тиймээс ч сая хамтдаа Төв цэнгэлдэх хүрээлэнд орж, цоллуулсан.
- Морьтой нөхөрлөсөн эр хүний хувьд хамгийн баяр бахдал төрүүлсэн наадмын дурсамжаар ярилцлагаа өндөрлөе?
-Нэг жилийн сумын баяр наадмаас гурван түрүү, нэг айраг авч байлаа. Одоогоос зургаан жилийн өмнө юм байна. Залуу ч байж. Асар их баярлаж байсан даа. Мөн энэ жил төрийн наадамд шүдлэн айрагдууллаа. Сэтгэл санаа сэргэж, урам зориг ороод сайхан байна.
А.Тэлмэн
0 Сэтгэгдэл
ХХЗХ-ны журмын дагуу зүй зохисгүй зарим үг, хэллэгийг хязгаарласан тул ТА сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээг зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй.
- 4-р сарын 15 -нд Уяач Ц.Батсайхан: Гэсэрваань гуай тарган ирэн дээр…
- 3-р сарын 27 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 3-р сарын 27 -нд МУ-ын Тод манлай уяач Б.Далай: Уяачийн амжилтанд г…
- 2024 оны 3-р сарын 19 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 3-р сарын 19 -нд 2023 оны ММСУХ-ны чансаа өндөр уяачид
- 2024 оны 3-р сарын 05 -нд 2023 ОНЫ 21 АЙМГИЙН ШИЛДЭГ УЯАЧ, УРАЛДААНЧ ХҮҮХДҮҮ…
- 2024 оны 3-р сарын 05 -нд Аймгийн Алдарт уяач Ш.Мөнхбаатар:Ах дүү дөрвүүл аа…
- 2024 оны 3-р сарын 05 -нд 2023 ОНЫ ММСУХ-НЫ 21 АЙМГИЙН ШИЛДЭГ САЛБАР ХОЛБОО,…
- 2024 оны 3-р сарын 05 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 2-р сарын 27 -нд Манлай уяач Ч.Сугар: Алаг морийг харсан хүн болгон…
- 2024 оны 2-р сарын 27 -нд 2022 оны чансаа өндөр сонгомол дээд насны хүлгүүд
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд Н.Билэгтсайхан 66 оноогоор 2022 оны чансаа өндөр у…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд МОНГОЛ УЛСЫН 2022 ОНЫ ӨНДӨР ЧАНСААТАЙ ИХ НАСНЫ МОР…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд О.Батбилэг 73 оноогоор 2022 оны чансаа өндөр уяачд…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд МУ-ын Алдарт уяач Г.Болдбаатар:Наадмын маргаашнаас…
- 2024 оны 2-р сарын 22 -нд 2022 оны чансаа өндөр азарганууд
- 2024 оны 2-р сарын 22 -нд 2022 оны МУ-ын шилдэг уяач, уралдаанч хүүхдүүд
- 2024 оны 2-р сарын 21 -нд ММСУХ-ны 2022 оны шилдгүүд шагналаа авлаа
- 2024 оны 2-р сарын 21 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 2-р сарын 20 -нд Уяач Б.Батжаргал: Сүүлд цоохор даага даяндуулсан
- 2024 оны 2-р сарын 19 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 2-р сарын 14 -нд Цолоо ахиулсан уяачид
- 2024 оны 2-р сарын 07 -нд Нийслэлийн Алдарт уяач цолоор 28 хүн шагнагджээ
- 2024 оны 2-р сарын 07 -нд Дөрвөн Тод, дөрвөн Манлай, 18 Алдарт уяач цол авах…
- 2024 оны 2-р сарын 07 -нд Сумын Алдарт уяач Н.ДУГАРЖАВ: БИ ДӨРӨВДҮГЭЭР АНГИА…
- 2024 оны 2-р сарын 05 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 2-р сарын 05 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 1-р сарын 27 -нд Сумын Алдарт уяач Д.Батбаяр: Би Биндэрт анх адуу т…
- 2024 оны 1-р сарын 26 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 1-р сарын 25 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 1-р сарын 24 -нд СУМЫН АЛДАРТ УЯАЧ А.Цэрэндорж: ЗААМАРТ ДАЛАЙ ЛАМЫГ…
- 2024 оны 1-р сарын 22 -нд Завхан аймгийн 100 жилийн ой, баруун бүсийн уралда…
- 2024 оны 1-р сарын 21 -нд Аймгийн Алдарт уяач Б.Баттөр: Таван жилийн дотор с…
- 2024 оны 1-р сарын 18 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 1-р сарын 15 -нд Аймгийн Алдарт уяач Ц.Жамсран: Өөрийн тамгатай уна…
- 2024 оны 1-р сарын 15 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 1-р сарын 11 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 1-р сарын 10 -нд Аймгийн Алдарт уяач М.Мөнхбаяр: Адууны төлөө уйгаг…
- 2024 оны 1-р сарын 10 -нд Завхан аймгийн 100 жилийн ой, баруун бүсийн уралда…
- 2024 оны 1-р сарын 08 -нд Сумын Алдарт уяач Ц.ГЭРЭЛБААТАР: Сайн адууны удам …
- 2024 оны 1-р сарын 08 -нд Завхан аймгийн 100 жилийн ой, баруун бүсийн урал…
- 2024 оны 1-р сарын 03 -нд Хамгийн шимт тэжээлийг мэдэх үү?
- 2024 оны 1-р сарын 02 -нд М.Энхтайван: Хүн хэдий чинээ сэтгэлээ өгнө, адуу т…
- 2023 оны 12-р сарын 27 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2023 оны 12-р сарын 25 -нд Баахан хэрэг тарих Баяндэлгэрийн буурал
- 2023 оны 12-р сарын 23 -нд Нийслэлийн Алдарт Уяач цолны болзол хангасан уяачд…
- 2023 оны 12-р сарын 22 -нд Аймгийн Алдарт уяач Г.Энхбаатар: Аавынхаа уяаны ар…
- 2023 оны 12-р сарын 17 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2023 оны 10-р сарын 29 -нд Сумын Алдарт уяач Л.Батноров: Азарганы түрүүгээр а…
Сэтгэгдэл бичигдээгүй байна