Магаагийн алагууд

Төв аймгийн Сэргэлэн сумын “мөнх төрийн мөнгөн шагай” хэмээн алдаршсан Магалжавын хурдан алаг азарганы удам хурдан хурц байсаар байв. Хэнтийн Батноров, Норовлин орчмоос Мишиг баргын хамт Сундуйн унаж ирсэн хүрэн гүүнээс гарсан эр хээр алаг унага нь Магалжавын алаг хэмээх алдартай хурдан үр төлтэй азарга болсон байна. Энэ азарганы удмын Сүрэнжавын алаг азарга 1957, 1958 онуудад улсад гурвалж, 1959 онд Магалжавын шар хээр алаг, борлог шүдлэнгүүд түрүү, аман хүзүү, 1960 онд мөн шар хээр алаг, улаан хээр алаг, бор хязаалангууд дахин дарааллан түрүү, аман хүзүү, айргийн гуравт давхиж, 1961 онд Дэндэвийн борлог, 1967 онд Доржийн шар хээр алаг их морь гурвалж, 1974 онд Магалжавын бор морь тавалж, “Магаагийн алагууд” гэсэн удам үүсгэсэн байдаг.
1960 оны улсын наадмаар хурдан морины комиссын дарга, залуу жанжин Лхагвасүрэн генерал Магалжавын майханд ирж:
Азарга, их нас айрагдсан, айраг, түрүү авсныг зөндөө л үзэж байлаа. Ингэж нэг айлын гурвын гурван үрээ дарааллан түрүү, айраг хүртсэнийг харсангүй гээд баяр хүргэж, цол шагнасан гэдэг. Алаг азарга бол Богдын их ойрын шадар Чогсом хаалгачийн адууны удамтай гэцгээдэг. Уяач Магалжавын адуунд ирмэг, сайн уургач, жин тээдэг, мал их туудаг, малчин ардын эрдмийг төгс эзэмшсэн хүн байжээ.

"Монголын хурдан морины домог, түүх" номноос