Аймгийн Алдарт уяач Ш.Нямсүрэн: Очсон наадам бүрээсээ айраг түрүүтэй л ирдэг байлаа
А.Тэлмэн
2016 оны 6-р сарын 08 -нд
Увс аймгийн Баруунтуруун сумын уугуул, Говьсүмбэр аймгийн Сүмбэр сумын харьяат, аймгийн Алдарт уяач Шаргын Нямсүрэн гуайн ярилцлагыг уншигч танаа хүргэж байна.
-Та аль нутгийн хүн бэ? Энд ирээд хэдэн жил болж байна вэ?
-Би Увс аймгийн Баруунтуруун сумын хүн. 1975 онд маллаж байсан хар хонио дагаад энд илгээлтээр ирсэн. Энэ нь мах ноос сүүний чиглэлийн каракуль хонь байгаа юм. Тэр үед долоо, найман зуугаар нь хар хонийг малладаг байлаа. 300 хурганы арьсыг нь гурваас илүү хонуулахгүй авна гэдэг тухайн үедээ их том ажил байсан даа. Эхэндээ өрөвддөг ч сүүлдээ дасчихдаг юм байна лээ. Үүрэг даалгавар гэж хатуу үе байсан болохоор 700 хоньтой гэхэд 300 хургыг арьсанд өгөөд, 400-г нь бойжуулах жишээний. Тэр цагаас хойш 40 гаруй жил энд амьдарч байна.
-Увсын Баруунтуруунаас Их хурдын айраг хүртсэн Ганбаатарын ухаа, Дамдин гуайн Оодон хээр гэхчилэн хурдан буянгууд гарсан. Таны өвөг дээдэс ч морь мал уяж байв уу?
-Манай дээдчүүлд уяа сойлго тааруулсан уяачид ховорхон байлаа. Ах Нямжав маань сумын Алдарт уяач хүн байсан юм. Удмаасаа дараагийн уяач нь болсон би 1976 оноос морь уяж байна. Гэхдээ одоо манай хоёр хүү морь уяж, би зөвлөх маягтай. Манай хөвгүүд Уламбаяр, Баярцогт гэж сумын Алдарт уяачид бий.
- Увсаасаа адуутай ирж байв уу?
- Увсаас мал харгүй ирсэн. Энд ирээд Сүхбаатар, Галшарын тууврын адуунаас нэг охин адуу авсан.
Өнөөхөө Говьсүмбэрийнхээ Дагва гэж хурдтай уяачийн адуунд тавьж, адуужсан. Ингээд тэдний бор зээрд азарганы төл хойтон жил нь төрж, 1977 онд шүдлэн үрээ Хажуу-Улааны 30 билүү 40 жилийн ойд ганц үрээтэй очоод түрүүлгэсэн. Насантогтох гэж мундаг уяачтай явж анхныхаа түрүүгээ авч байгаа нь тэр. Энэ хүнээс их ч сурсан даа.
-Түүнээс хойш хаагуур яаж наадав?
-Хажуу-Улаанаар олонтаа наадсан. Бас Галшарт хоёр удаа очсон бол Архустайд азарга, шүдлэн хоёртой очоод хоёр айраг авсан. Хэнтийд ч очиж байлаа. Хойд Баян-Улаанд гурав, Баянжаргаланд гурав, Баянмөнхөд хоёр удаа очсон. Энэ хавийнхан намайг мэднэ дээ. Очсон наадмаасаа айраг түрүүтэй л ирдэг байсан. Гэхдээ улсад явж байгаагүй.
-Таны уяж байсан морьдоос хамгийн өндөр амжилт гаргасан ямар хурдан хүлэг байна вэ?
-Миний нэг хээр азарга байсан юм. Дааганаасаа хурдалж, 15 медалийг авсан. Үүнээс нь тав нь алтан медаль. Хөөрхий одоо байхгүй ээ. Өнөө л Дагва гэж хүний азарганд байдсаа оруулаад гарсан төл. Би бас нэг хэсэг Галшарын зээрд азарганы төлөөр сайхан наадсан хүн.
-Хээр азарганы төлүүд нь яаж давхиж байв?
-Одоо төлүүдээр нь хоёр хүү наадаж байна. Хоёулаа тус тусдаа 20 гаруй медальтай болсон.
-Сум, аймгийн баяр наадмаас хичнээн айраг түрүүтэй вэ?
-Говь-Сүмбэрт 17, 18 жил орсон байхаа. Хүүхдүүдийнхээ амжилтыг нийлүүлбэл 62 медаль байна.
-Таныг ид морь уяж байхад ямар ямар мундаг уяачид байв?
-Говь-Сүмбэрт хонгор морьтын Цэнд, Борхүү гуай гэж их сайн уядаг, сайн ч хурдтай улс байсан. Манайх Насантогтох гуайнхтай айл саахалт явлаа. Бас л мундаг уяач. Хүнд мэддэг чаддагаа сэтгэл харамгүй хэлээд л өгдөгсөн.
-Хэдэн онд сумын Алдарт уяач болж байсан бэ?
-1986, 87 оны үед сумын Аварга уяач болсон. Харин уржнан аймгийн Алдарт уяач боллоо. Ямартаа ч хурдан тууртын хийморт сүслэсэн он жилүүдийнхээ үр шимийг хүртэж л явна даа.
-Хөвгүүдээс тань гадна шавь нар олон биз?
-Залуучууд асууж сураад ирэхэд нь мэддэгээ хэлээд л өгдөг юм. Кялмааны Баяраа, багийн дарга Мандах тэдний дүү нар нь гээд хүүхдүүд ирнэ шүү.
-Бидний яриа энд хүрээд өндөрлөж байна. Та эрүүл энх байж урт удаан наслаарай.
"Тод магнай" сэтгүүл Говьсүмбэр аймгийн тусгай дугаар
-Та аль нутгийн хүн бэ? Энд ирээд хэдэн жил болж байна вэ?
-Би Увс аймгийн Баруунтуруун сумын хүн. 1975 онд маллаж байсан хар хонио дагаад энд илгээлтээр ирсэн. Энэ нь мах ноос сүүний чиглэлийн каракуль хонь байгаа юм. Тэр үед долоо, найман зуугаар нь хар хонийг малладаг байлаа. 300 хурганы арьсыг нь гурваас илүү хонуулахгүй авна гэдэг тухайн үедээ их том ажил байсан даа. Эхэндээ өрөвддөг ч сүүлдээ дасчихдаг юм байна лээ. Үүрэг даалгавар гэж хатуу үе байсан болохоор 700 хоньтой гэхэд 300 хургыг арьсанд өгөөд, 400-г нь бойжуулах жишээний. Тэр цагаас хойш 40 гаруй жил энд амьдарч байна.
-Увсын Баруунтуруунаас Их хурдын айраг хүртсэн Ганбаатарын ухаа, Дамдин гуайн Оодон хээр гэхчилэн хурдан буянгууд гарсан. Таны өвөг дээдэс ч морь мал уяж байв уу?
-Манай дээдчүүлд уяа сойлго тааруулсан уяачид ховорхон байлаа. Ах Нямжав маань сумын Алдарт уяач хүн байсан юм. Удмаасаа дараагийн уяач нь болсон би 1976 оноос морь уяж байна. Гэхдээ одоо манай хоёр хүү морь уяж, би зөвлөх маягтай. Манай хөвгүүд Уламбаяр, Баярцогт гэж сумын Алдарт уяачид бий.
- Увсаасаа адуутай ирж байв уу?
- Увсаас мал харгүй ирсэн. Энд ирээд Сүхбаатар, Галшарын тууврын адуунаас нэг охин адуу авсан.
Өнөөхөө Говьсүмбэрийнхээ Дагва гэж хурдтай уяачийн адуунд тавьж, адуужсан. Ингээд тэдний бор зээрд азарганы төл хойтон жил нь төрж, 1977 онд шүдлэн үрээ Хажуу-Улааны 30 билүү 40 жилийн ойд ганц үрээтэй очоод түрүүлгэсэн. Насантогтох гэж мундаг уяачтай явж анхныхаа түрүүгээ авч байгаа нь тэр. Энэ хүнээс их ч сурсан даа.
-Түүнээс хойш хаагуур яаж наадав?
-Хажуу-Улаанаар олонтаа наадсан. Бас Галшарт хоёр удаа очсон бол Архустайд азарга, шүдлэн хоёртой очоод хоёр айраг авсан. Хэнтийд ч очиж байлаа. Хойд Баян-Улаанд гурав, Баянжаргаланд гурав, Баянмөнхөд хоёр удаа очсон. Энэ хавийнхан намайг мэднэ дээ. Очсон наадмаасаа айраг түрүүтэй л ирдэг байсан. Гэхдээ улсад явж байгаагүй.
-Таны уяж байсан морьдоос хамгийн өндөр амжилт гаргасан ямар хурдан хүлэг байна вэ?
-Миний нэг хээр азарга байсан юм. Дааганаасаа хурдалж, 15 медалийг авсан. Үүнээс нь тав нь алтан медаль. Хөөрхий одоо байхгүй ээ. Өнөө л Дагва гэж хүний азарганд байдсаа оруулаад гарсан төл. Би бас нэг хэсэг Галшарын зээрд азарганы төлөөр сайхан наадсан хүн.
-Хээр азарганы төлүүд нь яаж давхиж байв?
-Одоо төлүүдээр нь хоёр хүү наадаж байна. Хоёулаа тус тусдаа 20 гаруй медальтай болсон.
-Сум, аймгийн баяр наадмаас хичнээн айраг түрүүтэй вэ?
-Говь-Сүмбэрт 17, 18 жил орсон байхаа. Хүүхдүүдийнхээ амжилтыг нийлүүлбэл 62 медаль байна.
-Таныг ид морь уяж байхад ямар ямар мундаг уяачид байв?
-Говь-Сүмбэрт хонгор морьтын Цэнд, Борхүү гуай гэж их сайн уядаг, сайн ч хурдтай улс байсан. Манайх Насантогтох гуайнхтай айл саахалт явлаа. Бас л мундаг уяач. Хүнд мэддэг чаддагаа сэтгэл харамгүй хэлээд л өгдөгсөн.
-Хэдэн онд сумын Алдарт уяач болж байсан бэ?
-1986, 87 оны үед сумын Аварга уяач болсон. Харин уржнан аймгийн Алдарт уяач боллоо. Ямартаа ч хурдан тууртын хийморт сүслэсэн он жилүүдийнхээ үр шимийг хүртэж л явна даа.
-Хөвгүүдээс тань гадна шавь нар олон биз?
-Залуучууд асууж сураад ирэхэд нь мэддэгээ хэлээд л өгдөг юм. Кялмааны Баяраа, багийн дарга Мандах тэдний дүү нар нь гээд хүүхдүүд ирнэ шүү.
-Бидний яриа энд хүрээд өндөрлөж байна. Та эрүүл энх байж урт удаан наслаарай.
"Тод магнай" сэтгүүл Говьсүмбэр аймгийн тусгай дугаар
0 Сэтгэгдэл
ХХЗХ-ны журмын дагуу зүй зохисгүй зарим үг, хэллэгийг хязгаарласан тул ТА сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээг зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй.
- Лхагва, 17:46 минут Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- Лхагва, 11:21 минут МУ-ын Тод манлай уяач Б.Далай: Уяачийн амжилтанд г…
- 3-р сарын 19 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 3-р сарын 19 -нд 2023 оны ММСУХ-ны чансаа өндөр уяачид
- 3-р сарын 05 -нд 2023 ОНЫ 21 АЙМГИЙН ШИЛДЭГ УЯАЧ, УРАЛДААНЧ ХҮҮХДҮҮ…
- 3-р сарын 05 -нд Аймгийн Алдарт уяач Ш.Мөнхбаатар:Ах дүү дөрвүүл аа…
- 3-р сарын 05 -нд 2023 ОНЫ ММСУХ-НЫ 21 АЙМГИЙН ШИЛДЭГ САЛБАР ХОЛБОО,…
- 3-р сарын 05 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2-р сарын 27 -нд Манлай уяач Ч.Сугар: Алаг морийг харсан хүн болгон…
- 2-р сарын 27 -нд 2022 оны чансаа өндөр сонгомол дээд насны хүлгүүд
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд Н.Билэгтсайхан 66 оноогоор 2022 оны чансаа өндөр у…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд МОНГОЛ УЛСЫН 2022 ОНЫ ӨНДӨР ЧАНСААТАЙ ИХ НАСНЫ МОР…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд О.Батбилэг 73 оноогоор 2022 оны чансаа өндөр уяачд…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд МУ-ын Алдарт уяач Г.Болдбаатар:Наадмын маргаашнаас…
- 2024 оны 2-р сарын 22 -нд 2022 оны чансаа өндөр азарганууд
- 2024 оны 2-р сарын 22 -нд 2022 оны МУ-ын шилдэг уяач, уралдаанч хүүхдүүд
- 2024 оны 2-р сарын 21 -нд ММСУХ-ны 2022 оны шилдгүүд шагналаа авлаа
- 2024 оны 2-р сарын 21 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 2-р сарын 20 -нд Уяач Б.Батжаргал: Сүүлд цоохор даага даяндуулсан
- 2024 оны 2-р сарын 19 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 2-р сарын 14 -нд Цолоо ахиулсан уяачид
- 2024 оны 2-р сарын 07 -нд Нийслэлийн Алдарт уяач цолоор 28 хүн шагнагджээ
- 2024 оны 2-р сарын 07 -нд Дөрвөн Тод, дөрвөн Манлай, 18 Алдарт уяач цол авах…
- 2024 оны 2-р сарын 07 -нд Сумын Алдарт уяач Н.ДУГАРЖАВ: БИ ДӨРӨВДҮГЭЭР АНГИА…
- 2024 оны 2-р сарын 05 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 2-р сарын 05 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 1-р сарын 27 -нд Сумын Алдарт уяач Д.Батбаяр: Би Биндэрт анх адуу т…
- 2024 оны 1-р сарын 26 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 1-р сарын 25 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 1-р сарын 24 -нд СУМЫН АЛДАРТ УЯАЧ А.Цэрэндорж: ЗААМАРТ ДАЛАЙ ЛАМЫГ…
- 2024 оны 1-р сарын 22 -нд Завхан аймгийн 100 жилийн ой, баруун бүсийн уралда…
- 2024 оны 1-р сарын 21 -нд Аймгийн Алдарт уяач Б.Баттөр: Таван жилийн дотор с…
- 2024 оны 1-р сарын 18 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 1-р сарын 15 -нд Аймгийн Алдарт уяач Ц.Жамсран: Өөрийн тамгатай уна…
- 2024 оны 1-р сарын 15 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 1-р сарын 11 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 1-р сарын 10 -нд Аймгийн Алдарт уяач М.Мөнхбаяр: Адууны төлөө уйгаг…
- 2024 оны 1-р сарын 10 -нд Завхан аймгийн 100 жилийн ой, баруун бүсийн уралда…
- 2024 оны 1-р сарын 08 -нд Сумын Алдарт уяач Ц.ГЭРЭЛБААТАР: Сайн адууны удам …
- 2024 оны 1-р сарын 08 -нд Завхан аймгийн 100 жилийн ой, баруун бүсийн урал…
- 2024 оны 1-р сарын 03 -нд Хамгийн шимт тэжээлийг мэдэх үү?
- 2024 оны 1-р сарын 02 -нд М.Энхтайван: Хүн хэдий чинээ сэтгэлээ өгнө, адуу т…
- 2023 оны 12-р сарын 27 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2023 оны 12-р сарын 25 -нд Баахан хэрэг тарих Баяндэлгэрийн буурал
- 2023 оны 12-р сарын 23 -нд Нийслэлийн Алдарт Уяач цолны болзол хангасан уяачд…
- 2023 оны 12-р сарын 22 -нд Аймгийн Алдарт уяач Г.Энхбаатар: Аавынхаа уяаны ар…
- 2023 оны 12-р сарын 17 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2023 оны 10-р сарын 29 -нд Сумын Алдарт уяач Л.Батноров: Азарганы түрүүгээр а…
- 2023 оны 10-р сарын 28 -нд Өвгөн ноён М.Пүрэвжавын нэрэмжит уралдаануудын нэг…
Сэтгэгдэл бичигдээгүй байна