Маанийн хар морь
А.Тэлмэн
2016 оны 5-р сарын 25 -нд
Богдхан уулын аймгийн Хоёр өлзийт уулын хошууны ард Ц.Занданбал, Түшээт хан аймгийн 10 хошууны засаг ноёдын нийлж хийдэг “Арван засгийн наадам”-д авч явах санаатай “Маанийн хар” хэмээх хурдан морийг шинжин байж 30 лан мөнгөөр авсан гэдэг.
1924 онд Маанийн хар, Дайчингийн хонгор гэдэг хоёр морио авч, хуучин танил Баянбараатын "шаахуу" Шагдарыг бараадан говийн уяач нарын гал үүсгэн их наадмын дэвжээнд буудаллажээ. Тэр цагт морины комиссыг арван засгийн уяачдаас дайчлан бүрдүүлдэг байсан тул хоёр уяачийг хошуу засгийг нь төлөөлүүлэн алба даалгажээ.
Морины комиссынхоны дунд энэ наадамд Тэсийн голын их насны загал морь түрүүлнэ гэсэн яриа өрнөв гэнэ. Говиос ирсэн хоёр уяач энэ тухай ярилцаж, “шаахуу” Шагдар:
-Газраа холтговол миний хар морь Тэсийн загалыг дийлнэ гэжээ. Тэгээд санаа сэдэж Зандалбал “морь эргэх туг”-ийг авч Дайчингийн хонгортойгоо түрүүлэн өртөө газар аваачиж хатгаад хүлээж байжээ. Араас нь уралдах морьд ирж, “яасан хурдан явдаг юм, ямар хол газраас тавьдаг байнаа” гэхэд говийн хоёр ам нийлэн “харин яадаг бол, энэ хүрсэн улс буцаж зайгаа багасгаж тавилтай биш” гэж халаглажээ.
Ингээд морь эргэтэл Тэсийн загалын эзэн нь хөтлөөд чигэээрээ цааш явж саахалт хиртээ газраас эргүүлж тавьжээ. Учир нь Тэсийн загалыг бусад морьдтой шахуу эргүүлбэл мал, хүн дайрчих гээд байдаг догшин ширүүн гараатай тул саахалтын зайнаас зайдуу тавьсан байжээ. Ингээд Тэсийн загалын газар бүр суначихжээ. Их морьд барианд ойртон ирэхэд Тэсийн загал, “шаахуу” Шагдарын хар хоёр онь холбон явсааар хар нь түрүүлж, загал нь аман хүзүүдэж, Маанийн хар гурвалсан байна. Энэ нь Занданбал уяачийн халуун говиос их наадамд хоёрдохоо ирж, хоёрдохоо хүртсэн айраг юм.
"Монголын хурдан морины домог, түүх" номноос
1924 онд Маанийн хар, Дайчингийн хонгор гэдэг хоёр морио авч, хуучин танил Баянбараатын "шаахуу" Шагдарыг бараадан говийн уяач нарын гал үүсгэн их наадмын дэвжээнд буудаллажээ. Тэр цагт морины комиссыг арван засгийн уяачдаас дайчлан бүрдүүлдэг байсан тул хоёр уяачийг хошуу засгийг нь төлөөлүүлэн алба даалгажээ.
Морины комиссынхоны дунд энэ наадамд Тэсийн голын их насны загал морь түрүүлнэ гэсэн яриа өрнөв гэнэ. Говиос ирсэн хоёр уяач энэ тухай ярилцаж, “шаахуу” Шагдар:
-Газраа холтговол миний хар морь Тэсийн загалыг дийлнэ гэжээ. Тэгээд санаа сэдэж Зандалбал “морь эргэх туг”-ийг авч Дайчингийн хонгортойгоо түрүүлэн өртөө газар аваачиж хатгаад хүлээж байжээ. Араас нь уралдах морьд ирж, “яасан хурдан явдаг юм, ямар хол газраас тавьдаг байнаа” гэхэд говийн хоёр ам нийлэн “харин яадаг бол, энэ хүрсэн улс буцаж зайгаа багасгаж тавилтай биш” гэж халаглажээ.
Ингээд морь эргэтэл Тэсийн загалын эзэн нь хөтлөөд чигэээрээ цааш явж саахалт хиртээ газраас эргүүлж тавьжээ. Учир нь Тэсийн загалыг бусад морьдтой шахуу эргүүлбэл мал, хүн дайрчих гээд байдаг догшин ширүүн гараатай тул саахалтын зайнаас зайдуу тавьсан байжээ. Ингээд Тэсийн загалын газар бүр суначихжээ. Их морьд барианд ойртон ирэхэд Тэсийн загал, “шаахуу” Шагдарын хар хоёр онь холбон явсааар хар нь түрүүлж, загал нь аман хүзүүдэж, Маанийн хар гурвалсан байна. Энэ нь Занданбал уяачийн халуун говиос их наадамд хоёрдохоо ирж, хоёрдохоо хүртсэн айраг юм.
"Монголын хурдан морины домог, түүх" номноос
0 Сэтгэгдэл
ХХЗХ-ны журмын дагуу зүй зохисгүй зарим үг, хэллэгийг хязгаарласан тул ТА сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээг зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй.
- Даваа, 11:59 минут Уяач Ц.Батсайхан: Гэсэрваань гуай тарган ирэн дээр…
- 3-р сарын 27 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 3-р сарын 27 -нд МУ-ын Тод манлай уяач Б.Далай: Уяачийн амжилтанд г…
- 3-р сарын 19 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 3-р сарын 19 -нд 2023 оны ММСУХ-ны чансаа өндөр уяачид
- 2024 оны 3-р сарын 05 -нд 2023 ОНЫ 21 АЙМГИЙН ШИЛДЭГ УЯАЧ, УРАЛДААНЧ ХҮҮХДҮҮ…
- 2024 оны 3-р сарын 05 -нд Аймгийн Алдарт уяач Ш.Мөнхбаатар:Ах дүү дөрвүүл аа…
- 2024 оны 3-р сарын 05 -нд 2023 ОНЫ ММСУХ-НЫ 21 АЙМГИЙН ШИЛДЭГ САЛБАР ХОЛБОО,…
- 2024 оны 3-р сарын 05 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 2-р сарын 27 -нд Манлай уяач Ч.Сугар: Алаг морийг харсан хүн болгон…
- 2024 оны 2-р сарын 27 -нд 2022 оны чансаа өндөр сонгомол дээд насны хүлгүүд
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд Н.Билэгтсайхан 66 оноогоор 2022 оны чансаа өндөр у…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд МОНГОЛ УЛСЫН 2022 ОНЫ ӨНДӨР ЧАНСААТАЙ ИХ НАСНЫ МОР…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд О.Батбилэг 73 оноогоор 2022 оны чансаа өндөр уяачд…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд МУ-ын Алдарт уяач Г.Болдбаатар:Наадмын маргаашнаас…
- 2024 оны 2-р сарын 22 -нд 2022 оны чансаа өндөр азарганууд
- 2024 оны 2-р сарын 22 -нд 2022 оны МУ-ын шилдэг уяач, уралдаанч хүүхдүүд
- 2024 оны 2-р сарын 21 -нд ММСУХ-ны 2022 оны шилдгүүд шагналаа авлаа
- 2024 оны 2-р сарын 21 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 2-р сарын 20 -нд Уяач Б.Батжаргал: Сүүлд цоохор даага даяндуулсан
- 2024 оны 2-р сарын 19 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 2-р сарын 14 -нд Цолоо ахиулсан уяачид
- 2024 оны 2-р сарын 07 -нд Нийслэлийн Алдарт уяач цолоор 28 хүн шагнагджээ
- 2024 оны 2-р сарын 07 -нд Дөрвөн Тод, дөрвөн Манлай, 18 Алдарт уяач цол авах…
- 2024 оны 2-р сарын 07 -нд Сумын Алдарт уяач Н.ДУГАРЖАВ: БИ ДӨРӨВДҮГЭЭР АНГИА…
- 2024 оны 2-р сарын 05 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 2-р сарын 05 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 1-р сарын 27 -нд Сумын Алдарт уяач Д.Батбаяр: Би Биндэрт анх адуу т…
- 2024 оны 1-р сарын 26 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 1-р сарын 25 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 1-р сарын 24 -нд СУМЫН АЛДАРТ УЯАЧ А.Цэрэндорж: ЗААМАРТ ДАЛАЙ ЛАМЫГ…
- 2024 оны 1-р сарын 22 -нд Завхан аймгийн 100 жилийн ой, баруун бүсийн уралда…
- 2024 оны 1-р сарын 21 -нд Аймгийн Алдарт уяач Б.Баттөр: Таван жилийн дотор с…
- 2024 оны 1-р сарын 18 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 1-р сарын 15 -нд Аймгийн Алдарт уяач Ц.Жамсран: Өөрийн тамгатай уна…
- 2024 оны 1-р сарын 15 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 1-р сарын 11 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 1-р сарын 10 -нд Аймгийн Алдарт уяач М.Мөнхбаяр: Адууны төлөө уйгаг…
- 2024 оны 1-р сарын 10 -нд Завхан аймгийн 100 жилийн ой, баруун бүсийн уралда…
- 2024 оны 1-р сарын 08 -нд Сумын Алдарт уяач Ц.ГЭРЭЛБААТАР: Сайн адууны удам …
- 2024 оны 1-р сарын 08 -нд Завхан аймгийн 100 жилийн ой, баруун бүсийн урал…
- 2024 оны 1-р сарын 03 -нд Хамгийн шимт тэжээлийг мэдэх үү?
- 2024 оны 1-р сарын 02 -нд М.Энхтайван: Хүн хэдий чинээ сэтгэлээ өгнө, адуу т…
- 2023 оны 12-р сарын 27 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2023 оны 12-р сарын 25 -нд Баахан хэрэг тарих Баяндэлгэрийн буурал
- 2023 оны 12-р сарын 23 -нд Нийслэлийн Алдарт Уяач цолны болзол хангасан уяачд…
- 2023 оны 12-р сарын 22 -нд Аймгийн Алдарт уяач Г.Энхбаатар: Аавынхаа уяаны ар…
- 2023 оны 12-р сарын 17 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2023 оны 10-р сарын 29 -нд Сумын Алдарт уяач Л.Батноров: Азарганы түрүүгээр а…
Сэтгэгдэл бичигдээгүй байна