Сайн хүлэг эзнээ гурав сорьдог
А.Тэлмэн
2016 оны 1-р сарын 18 -нд
Өмнөговь аймгийн Цогтцэций сумын уугуул, аймгийн Алдарт уяач Т.Батмөнхийн дээдчүүл дунд уургач Эрэндоо, Хангал Аюуш, Аюушийн Батмөнх, Батчулуун нарын хурд ирлэсэн уяачид байлаа. Мөн олондоо Дойдоо хэмээн нэрлэгдсэн өсгөсөн аав Цэвэлийн Чойсүрэнг нь сумын залуусыг ажил амьдралын замд хөтөлсөн буянтай нэгэн гэж нутгийн олон ярьдаг юм билээ. Орчин цагийн хэллэгээр бизнес сэтгэлгээтэй Дойдоо адуу малын наймаа хийчихнэ. Бас залуусыг зохион байгуулж байгаад нэгдэл нийгмийн тэр цагт хашаа хороогоо барьж, өвс хадлангаа бэлтгэчихнэ гээд чамбай нэгэн байжээ.
Батмөнх Алдарт олны нэрлэдгээр Бүүвэй буюу Өөдлөхийн Пүрэв гэж нутаг орондоо нэртэй уяачийн сойсон хүлгэдийг таван жил унаж, аймаг, сумын наадмаас айраг түрүүг түүж явсан аатай унаач. Тэртээ 1969 оны Өмнөговь аймгийн наадамд Дойдоогийнх нь хүрэн азарга аман хүзүүдэж, түүний унасан Бүүвэйн Ганжин ухаа соёолон түрүүлэн, хар хязаалан нь айргийн дөрвөөр орж наадамчин олон төдийгүй, унаач хүүг дээлэнд нь багтахгүй шахам хөөргөж байлаа. Түүнийг хязаалан унаад уралдаж байхад, хонгор үрээ эргэн дээгүүр харайж хүүхэд нь унаж орхижээ. Нэг голын улс биесээ юу эс андахав. Ангийн багшийнх хүү Мөнхбат унаж явсан байж. Ингээд Батмөнх хүү үрээгээ ороолгож туусаар барианд орохдоо орхисон нь тавд оржээ. Түүний хариуд Гангаа Чулуун гуайгаар 10 төгрөгтэй урмын үгс сонсчихоод баяр хөөр дүүрэн явсан нь саяхан мэт санагдах энүүхэнд. Тэр жилийнхээ намар нь Баян-Овоогийн наадамд Баваа Содномын домогт хурдан хулгар хонгор азарганы төл хул хязаалан, хул даагыг нь унаж түрүүлгэж явсан гээд хүүхэд насны сайхан дурдатгал хөвөрнө. Ийнхүү салхи татуулан, цамцаа дэрвүүлж явсан жаалхүү хожмоо уяа эвлүүлж, уяан зэлэн дээр нь Шанхайн унаган адуунууд тогтож ядан сортолзоно. Алдартын адуунд ааваас нь ирсэн Бага хүрэн, Дундговь аймгийн Луус сумын Д.Баатарсүрэн найзынх нь өгсөн бор гээд азаргануудаас гадна Дундговь аймгийн Хулд сумын Содномбаатараас авсан хүрэн гүү ч багтана. Харин сүүлийн үед олны жишгийг дагаж, Сүхбаатар аймгийн Мөнххаан сумын Баттөрөөс хээр даага, Халзан сумаас нэлээдгүй үрээ, байдас авч адууныхаа цусыг сэлбээд буйгаа сонирхуулсан билээ.
АМЖИЛТЫН ЦУВАА:
-1993 онд аав нь хар хязаалан үрээгээ сумын наадамд уралдуулж байгаад далыг гэмтээчихээд хүүдээ орхисныг тордож арчлаад азарга тавьж, гарсан төлүүд нь бүгд л хурдалжээ. Мөн аавынх нь аймгийн наадмын хэд хэдэн айрагтай бага Босоо хүрэн азарга түүнд ирж, аймгийн наадамд гурав айрагдаж, Булган сумын 50 жилээр гуравлан, Цогтцэций сумын 80 жилд айргийн дөрвөөр хурдалж, сумын наадамд хоёронтоо айрагдсан нь амжилтын цуваанд тодхон дурайна.
-Хурд даллах хүрэн азарганы төл хүрэн даага Хүрмэн сумын наадамд дөрөвлөж, шүдлэндээ Цогтцэций сумын 80 жилээр тасархай түрүүлэн, хязаалан, соёлондоо аймгийнхаа наадамд гурван жил дараалан түрүү магнай болжээ. Даанч соёолондоо хөл нь бэртээд уяхаа больсон аж.
-Бага дүү Ганбатдаа өгсөн хул унага хожмоо олон жил сайн давхиж, Ганбатын хул азарга хэмээн алдраа дуурсгах нь тэр. Эцэг тал нь Босоо хүрэнгийн, эх тал нь жар, далаад оны үед ид хурдалж байсан Баваа Содномын домогт хулгар хонгорын угшилтай гэдэг.
-2000 онд Дундговь аймгийн Луус сумын Баатарсүрэн найз нь шүдлэн бор үрээ бэлэглэсэн нь Батмөнхийн бор хэмээх хурдан азарга болжээ. 1999 онд зуднаас болоод найз нь Баян-Овоо сумын Бунхантад өвөлжөөд, зун нь Гучингийн голоос нутаг буцахдаа “Найз нь чамд адуу өгнөө. Хоёр бор үрээ бий. Чи дуртайгаа ав” гэсэн урилга илгээж, адуун дундаас нь бор үрээг сонгоход хүүхэд ч тэр дор нь эмээллэж өгсөн. тухайн үед бор үрээ цагийн хатуугаас болоод турж эцээд, нүд нь өвдчихсан ядруухан амьтан байсан гэдэг.
-2002 онд бор үрээ соёлондоо Өмнөговь аймгийн наадамд гуравлаж, намар нь Манлай суманд болсон Нанзадбаатарын 110 жил, Занданбал агсны 120 жилийн ойгоор тавлажээ.
-Энэ онд аймгийнхаа наадмаас анхны түрүүгээ хүрэн даагаараа хүртэх нь тэр. Уг дааганы эхийг Дундговь аймгийн Хулд сумын, аймгийн Алдарт уяач Содномбаатар найзаасаа авч байжээ. Хүрэн даага Манлай суманд болсон Нанзадбаатарын 110 жил, Зандалбал агсны 120 жилийн ойгоор аман хүзүүдэж. Харин дүү Ганбатынх хул даага Булганы 60 жилийн ойд түрүүлчихээд дахин энэ түүхэн ойгоор түрүүлжээ.
-2003 онд хул даага шүдлэндээ Өмнөговь аймгийн наадамд түрүүлээд, хүрэн нь гуравлажээ. Үргэлжлүүлээд Мандал-Овоо сумын 80 жилээр хүрэн нь түрүүлж, хул нь аман хүзүүдсэн бол хэд хоногийн дараа болсон Хүрмэн сумын 80 жилээр хул нь түрүүлж, хүрэн нь аман хүзүүдсэн байдаг юм.
-2004 оны хавар Баатарсүрэн найзын өгсөн бор азарга Булган сумын Нүцгэний наадамд айргийн таваар орж, залгаад Цогтцэцийн 80 жилээр түрүүлжээ.
-2005 онд дахин Өмнөговь аймгийнхаа наадамд мордож, аман хүзүүдэв.
-2006 онд Баян-Овоо сумын Дэндэв агсны нэрэмжит өвлийн уралдаанд түрүүлж, хоёр хоногийн дараа “Таван толгой транс” ХХК-наас зохион байгуулсан анхны өвлийн уралдаанд дахин тод магнай торгон жолоогоо өргүүлэв. Харин зун нь аймгийнхаа наадамд түрүүлснээр тэр жилийн уралдаан “отголжээ”. Тэр жил Батмөнх Өмнөговь аймгийнхаа наадамд азарга, соёолон, даага түрүүлгэж, нэг наадмаас гурван түрүү, нэг айраг авсан байдаг. Энэ тухайгаа “олон тохиолдоод байдаггүй амжилт гэж бахархаж явдаг “ хэмээн ярьсан удаатай.
-Найзын сэтгэл шингэсэн бэлэг болох бор азарганы төлүүдээс 2010 оны Өмнөговь аймгийн “Шигшмэл хурд” уралдаанд бор даага түрүүлсэн бол бор халзан морь, хар шүдлэн, хээр даага ч түүний нэрийг гаргаж, айраг түрүүнд хурдалсан нь бий.
Одоо Батмөнх Алдартыг залгамжлан дүү Ганбат, Энхбаяр, хүү Тогтох, хүргэн Мөнхтөр нар одтой наадацгааж явна. 2002, 2003, 2006 оны аймгийн шилдэг уяачийн талаар товчхон сийрүүлэхэд ийм байх ажээ.
Хурдан тууртын босоо цагаан хийморьт өнө мөнх ивээгдэх болтугай.
"Говьшанхын хурд" сэтгүүл №01
Батмөнх Алдарт олны нэрлэдгээр Бүүвэй буюу Өөдлөхийн Пүрэв гэж нутаг орондоо нэртэй уяачийн сойсон хүлгэдийг таван жил унаж, аймаг, сумын наадмаас айраг түрүүг түүж явсан аатай унаач. Тэртээ 1969 оны Өмнөговь аймгийн наадамд Дойдоогийнх нь хүрэн азарга аман хүзүүдэж, түүний унасан Бүүвэйн Ганжин ухаа соёолон түрүүлэн, хар хязаалан нь айргийн дөрвөөр орж наадамчин олон төдийгүй, унаач хүүг дээлэнд нь багтахгүй шахам хөөргөж байлаа. Түүнийг хязаалан унаад уралдаж байхад, хонгор үрээ эргэн дээгүүр харайж хүүхэд нь унаж орхижээ. Нэг голын улс биесээ юу эс андахав. Ангийн багшийнх хүү Мөнхбат унаж явсан байж. Ингээд Батмөнх хүү үрээгээ ороолгож туусаар барианд орохдоо орхисон нь тавд оржээ. Түүний хариуд Гангаа Чулуун гуайгаар 10 төгрөгтэй урмын үгс сонсчихоод баяр хөөр дүүрэн явсан нь саяхан мэт санагдах энүүхэнд. Тэр жилийнхээ намар нь Баян-Овоогийн наадамд Баваа Содномын домогт хурдан хулгар хонгор азарганы төл хул хязаалан, хул даагыг нь унаж түрүүлгэж явсан гээд хүүхэд насны сайхан дурдатгал хөвөрнө. Ийнхүү салхи татуулан, цамцаа дэрвүүлж явсан жаалхүү хожмоо уяа эвлүүлж, уяан зэлэн дээр нь Шанхайн унаган адуунууд тогтож ядан сортолзоно. Алдартын адуунд ааваас нь ирсэн Бага хүрэн, Дундговь аймгийн Луус сумын Д.Баатарсүрэн найзынх нь өгсөн бор гээд азаргануудаас гадна Дундговь аймгийн Хулд сумын Содномбаатараас авсан хүрэн гүү ч багтана. Харин сүүлийн үед олны жишгийг дагаж, Сүхбаатар аймгийн Мөнххаан сумын Баттөрөөс хээр даага, Халзан сумаас нэлээдгүй үрээ, байдас авч адууныхаа цусыг сэлбээд буйгаа сонирхуулсан билээ.
АМЖИЛТЫН ЦУВАА:
-1993 онд аав нь хар хязаалан үрээгээ сумын наадамд уралдуулж байгаад далыг гэмтээчихээд хүүдээ орхисныг тордож арчлаад азарга тавьж, гарсан төлүүд нь бүгд л хурдалжээ. Мөн аавынх нь аймгийн наадмын хэд хэдэн айрагтай бага Босоо хүрэн азарга түүнд ирж, аймгийн наадамд гурав айрагдаж, Булган сумын 50 жилээр гуравлан, Цогтцэций сумын 80 жилд айргийн дөрвөөр хурдалж, сумын наадамд хоёронтоо айрагдсан нь амжилтын цуваанд тодхон дурайна.
-Хурд даллах хүрэн азарганы төл хүрэн даага Хүрмэн сумын наадамд дөрөвлөж, шүдлэндээ Цогтцэций сумын 80 жилээр тасархай түрүүлэн, хязаалан, соёлондоо аймгийнхаа наадамд гурван жил дараалан түрүү магнай болжээ. Даанч соёолондоо хөл нь бэртээд уяхаа больсон аж.
-Бага дүү Ганбатдаа өгсөн хул унага хожмоо олон жил сайн давхиж, Ганбатын хул азарга хэмээн алдраа дуурсгах нь тэр. Эцэг тал нь Босоо хүрэнгийн, эх тал нь жар, далаад оны үед ид хурдалж байсан Баваа Содномын домогт хулгар хонгорын угшилтай гэдэг.
-2000 онд Дундговь аймгийн Луус сумын Баатарсүрэн найз нь шүдлэн бор үрээ бэлэглэсэн нь Батмөнхийн бор хэмээх хурдан азарга болжээ. 1999 онд зуднаас болоод найз нь Баян-Овоо сумын Бунхантад өвөлжөөд, зун нь Гучингийн голоос нутаг буцахдаа “Найз нь чамд адуу өгнөө. Хоёр бор үрээ бий. Чи дуртайгаа ав” гэсэн урилга илгээж, адуун дундаас нь бор үрээг сонгоход хүүхэд ч тэр дор нь эмээллэж өгсөн. тухайн үед бор үрээ цагийн хатуугаас болоод турж эцээд, нүд нь өвдчихсан ядруухан амьтан байсан гэдэг.
-2002 онд бор үрээ соёлондоо Өмнөговь аймгийн наадамд гуравлаж, намар нь Манлай суманд болсон Нанзадбаатарын 110 жил, Занданбал агсны 120 жилийн ойгоор тавлажээ.
-Энэ онд аймгийнхаа наадмаас анхны түрүүгээ хүрэн даагаараа хүртэх нь тэр. Уг дааганы эхийг Дундговь аймгийн Хулд сумын, аймгийн Алдарт уяач Содномбаатар найзаасаа авч байжээ. Хүрэн даага Манлай суманд болсон Нанзадбаатарын 110 жил, Зандалбал агсны 120 жилийн ойгоор аман хүзүүдэж. Харин дүү Ганбатынх хул даага Булганы 60 жилийн ойд түрүүлчихээд дахин энэ түүхэн ойгоор түрүүлжээ.
-2003 онд хул даага шүдлэндээ Өмнөговь аймгийн наадамд түрүүлээд, хүрэн нь гуравлажээ. Үргэлжлүүлээд Мандал-Овоо сумын 80 жилээр хүрэн нь түрүүлж, хул нь аман хүзүүдсэн бол хэд хоногийн дараа болсон Хүрмэн сумын 80 жилээр хул нь түрүүлж, хүрэн нь аман хүзүүдсэн байдаг юм.
-2004 оны хавар Баатарсүрэн найзын өгсөн бор азарга Булган сумын Нүцгэний наадамд айргийн таваар орж, залгаад Цогтцэцийн 80 жилээр түрүүлжээ.
-2005 онд дахин Өмнөговь аймгийнхаа наадамд мордож, аман хүзүүдэв.
-2006 онд Баян-Овоо сумын Дэндэв агсны нэрэмжит өвлийн уралдаанд түрүүлж, хоёр хоногийн дараа “Таван толгой транс” ХХК-наас зохион байгуулсан анхны өвлийн уралдаанд дахин тод магнай торгон жолоогоо өргүүлэв. Харин зун нь аймгийнхаа наадамд түрүүлснээр тэр жилийн уралдаан “отголжээ”. Тэр жил Батмөнх Өмнөговь аймгийнхаа наадамд азарга, соёолон, даага түрүүлгэж, нэг наадмаас гурван түрүү, нэг айраг авсан байдаг. Энэ тухайгаа “олон тохиолдоод байдаггүй амжилт гэж бахархаж явдаг “ хэмээн ярьсан удаатай.
-Найзын сэтгэл шингэсэн бэлэг болох бор азарганы төлүүдээс 2010 оны Өмнөговь аймгийн “Шигшмэл хурд” уралдаанд бор даага түрүүлсэн бол бор халзан морь, хар шүдлэн, хээр даага ч түүний нэрийг гаргаж, айраг түрүүнд хурдалсан нь бий.
Одоо Батмөнх Алдартыг залгамжлан дүү Ганбат, Энхбаяр, хүү Тогтох, хүргэн Мөнхтөр нар одтой наадацгааж явна. 2002, 2003, 2006 оны аймгийн шилдэг уяачийн талаар товчхон сийрүүлэхэд ийм байх ажээ.
Хурдан тууртын босоо цагаан хийморьт өнө мөнх ивээгдэх болтугай.
"Говьшанхын хурд" сэтгүүл №01
0 Сэтгэгдэл
ХХЗХ-ны журмын дагуу зүй зохисгүй зарим үг, хэллэгийг хязгаарласан тул ТА сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээг зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй.
- 2024 оны 4-р сарын 15 -нд Уяач Ц.Батсайхан: Гэсэрваань гуай тарган ирэн дээр…
- 2024 оны 3-р сарын 27 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 3-р сарын 27 -нд МУ-ын Тод манлай уяач Б.Далай: Уяачийн амжилтанд г…
- 2024 оны 3-р сарын 19 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 3-р сарын 19 -нд 2023 оны ММСУХ-ны чансаа өндөр уяачид
- 2024 оны 3-р сарын 05 -нд 2023 ОНЫ 21 АЙМГИЙН ШИЛДЭГ УЯАЧ, УРАЛДААНЧ ХҮҮХДҮҮ…
- 2024 оны 3-р сарын 05 -нд Аймгийн Алдарт уяач Ш.Мөнхбаатар:Ах дүү дөрвүүл аа…
- 2024 оны 3-р сарын 05 -нд 2023 ОНЫ ММСУХ-НЫ 21 АЙМГИЙН ШИЛДЭГ САЛБАР ХОЛБОО,…
- 2024 оны 3-р сарын 05 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 2-р сарын 27 -нд Манлай уяач Ч.Сугар: Алаг морийг харсан хүн болгон…
- 2024 оны 2-р сарын 27 -нд 2022 оны чансаа өндөр сонгомол дээд насны хүлгүүд
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд Н.Билэгтсайхан 66 оноогоор 2022 оны чансаа өндөр у…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд МОНГОЛ УЛСЫН 2022 ОНЫ ӨНДӨР ЧАНСААТАЙ ИХ НАСНЫ МОР…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд О.Батбилэг 73 оноогоор 2022 оны чансаа өндөр уяачд…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд МУ-ын Алдарт уяач Г.Болдбаатар:Наадмын маргаашнаас…
- 2024 оны 2-р сарын 22 -нд 2022 оны чансаа өндөр азарганууд
- 2024 оны 2-р сарын 22 -нд 2022 оны МУ-ын шилдэг уяач, уралдаанч хүүхдүүд
- 2024 оны 2-р сарын 21 -нд ММСУХ-ны 2022 оны шилдгүүд шагналаа авлаа
- 2024 оны 2-р сарын 21 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 2-р сарын 20 -нд Уяач Б.Батжаргал: Сүүлд цоохор даага даяндуулсан
- 2024 оны 2-р сарын 19 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 2-р сарын 14 -нд Цолоо ахиулсан уяачид
- 2024 оны 2-р сарын 07 -нд Нийслэлийн Алдарт уяач цолоор 28 хүн шагнагджээ
- 2024 оны 2-р сарын 07 -нд Дөрвөн Тод, дөрвөн Манлай, 18 Алдарт уяач цол авах…
- 2024 оны 2-р сарын 07 -нд Сумын Алдарт уяач Н.ДУГАРЖАВ: БИ ДӨРӨВДҮГЭЭР АНГИА…
- 2024 оны 2-р сарын 05 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 2-р сарын 05 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 1-р сарын 27 -нд Сумын Алдарт уяач Д.Батбаяр: Би Биндэрт анх адуу т…
- 2024 оны 1-р сарын 26 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 1-р сарын 25 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 1-р сарын 24 -нд СУМЫН АЛДАРТ УЯАЧ А.Цэрэндорж: ЗААМАРТ ДАЛАЙ ЛАМЫГ…
- 2024 оны 1-р сарын 22 -нд Завхан аймгийн 100 жилийн ой, баруун бүсийн уралда…
- 2024 оны 1-р сарын 21 -нд Аймгийн Алдарт уяач Б.Баттөр: Таван жилийн дотор с…
- 2024 оны 1-р сарын 18 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 1-р сарын 15 -нд Аймгийн Алдарт уяач Ц.Жамсран: Өөрийн тамгатай уна…
- 2024 оны 1-р сарын 15 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 1-р сарын 11 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 1-р сарын 10 -нд Аймгийн Алдарт уяач М.Мөнхбаяр: Адууны төлөө уйгаг…
- 2024 оны 1-р сарын 10 -нд Завхан аймгийн 100 жилийн ой, баруун бүсийн уралда…
- 2024 оны 1-р сарын 08 -нд Сумын Алдарт уяач Ц.ГЭРЭЛБААТАР: Сайн адууны удам …
- 2024 оны 1-р сарын 08 -нд Завхан аймгийн 100 жилийн ой, баруун бүсийн урал…
- 2024 оны 1-р сарын 03 -нд Хамгийн шимт тэжээлийг мэдэх үү?
- 2024 оны 1-р сарын 02 -нд М.Энхтайван: Хүн хэдий чинээ сэтгэлээ өгнө, адуу т…
- 2023 оны 12-р сарын 27 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2023 оны 12-р сарын 25 -нд Баахан хэрэг тарих Баяндэлгэрийн буурал
- 2023 оны 12-р сарын 23 -нд Нийслэлийн Алдарт Уяач цолны болзол хангасан уяачд…
- 2023 оны 12-р сарын 22 -нд Аймгийн Алдарт уяач Г.Энхбаатар: Аавынхаа уяаны ар…
- 2023 оны 12-р сарын 17 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2023 оны 10-р сарын 29 -нд Сумын Алдарт уяач Л.Батноров: Азарганы түрүүгээр а…
Сэтгэгдэл бичигдээгүй байна