Жамсран Галдаагийн хурдан шаргын удам одоо ч тасраагүй хурдалсаар....

2015 оны 12-р сарын 21 -нд

Энэ цагийн эхэнд “ганган” Гочоо нэртэй нэгэн сайн эр хүлгийн сайныг унаж, хүүхний сайхантай нөхөрлөж, эзэн баячуудад халгаатай хэрнээ энгийн ядуу ардуудад элэгтэй явдаг байж. Өмнө зүгт мордвол Өвөрлөгч хошууны Барга, Үзэмчин, Хөлөнбөөр аймаг, хойшоо явбал Ар халхын Хан хэнтий, Хөвсгөлийн тайгаар явж ан гөрөө хийнэ. Хангай говийг хэрэн явагч сайхь эр Домогт Шилийн богд, Ганга нуураар орж халхын сайн эр Тоорой Бандитай уулзаж явахдаа ядуусыг тэтгэх нэгэн зорилготой ажгуу. Гочоог ингэж явахад хангай нутгийн нэгэн залуу уулзан танилцаж нөхөр болон явъя гэснийг зөвшөөрч тэр хоёр эр хүний ёсоор дөрөө харшин хээрээр гэр, хэцээр дэр хийж сайн эрсийн амьдралаар явсан бөлгөө. Хангайн залуу ар гэр, авгай хүүхдээ санагалзан байхдаа нутаг буцах бодлоо Гочоод хэлбэл эр улс бие биеэ амархан ойлгож, чамд хэрэг болох ганц гүү хөтөлгөнө. Энэ хөгшин шарга гүүнээс зуны дунд сарын 17-нд гарах унага жинхэнэ ажнай болно. Чамайг хүссэн газарт чинь хүргэж чадах энэ хүлгээр унаа болгож аваарай гэж гэдсэндээ унагатай шарга гүү хөтөлгөжээ. Хээлтэй гүү хөтлөн нутгийн зүг явсан сайхь эр шарга гүүнээс эр шарга унага босоогоороо унахыг хөтөлж яваад харжээ. Томхон тугал шиг хэрнээ хачин галбир төрхтэй тэр унага эхээс унахдаа өвдгөө шороодохгүй хангинатал янцгаагаад эхээ дагаад давхисан байна. Сайхь эр унага улдаж ядрахаас болгоомжлон үе үехэн амраасаар яваад хонгор Жаргалантаар нутагтай Боржигоны Далай Жонон бэйс гэгч баян айлын бараа харжээ. Айраг цагааны шим дэлгэрсэн зуны сайхан цагт гэрийн үүдийг нээж холч дуран барьж суудаг Жонон бэйс өмнө зүгээс морь хөтөлсөн хүн ирэхийг хараад ард нь зайдуухан яваа унагыг хүртэл ажиглаж, “Энэ холын хүн байна, хоол цай хий” гээд гэртээ хоёр, гурав хоног морь биеийг нь амраажээ. Жонон бэйс хол ойрын сонин сонсож, унаганы байдлыг хараад хэлсэн нь: “эр улсын замын хүзүү урт гэдэг. Хүрэх газар хол унах унаа муутай чи улдаж ядарсан нялх унагаар яах билээ. Гэрийн гадаа орхиод манай гурван түмэн адуунааас өөрөө хараад хоёр сайн морь барьж унаад яв даа” гэжээ. Сайхь залуу босоогоороо унасан шарга унагаа сайн хүлэг болно гэдгийг мэдсэн ч хүний сайхан сэтгэлээр хэлсэн Далай Жононд баярлаж хоёр сайн морь барьж унаад нутгийн зүг мордсон байна.
Улдаж хоцорсон шарга унагыг бэйс арчлан тордсоор нэг л мэдэхэд сайхан соёолон азарга болж хошуу наадамдаа гурвантаа түрүүлгэжээ. Ийнхүү гурвантаа түмэн эхээ дуудуулан зодог тайлсан шарга азаргыг Жонон бэйсийн адуучин залуу амраг бүсгүйтэйгээ уулзахдаа унадаг болов гэнэ. Амраг бүсгүй нь одоогийн Төв аймгийн Баянжаргалан суманд нутагладаг агаад залуу орой адуу залсаны дараа мордож, өглөө үүр хаяарахын алдад эргэн ирдэг. Ингэж явахдаа шарга азарга мянган лам шавилан суудаг зүүн Чойрын хийдийн орчим ирээд заавал нэгэнтээ янцгаадаг байж. Тэрхүү үүрсээнээр хийдийн лам нар “Жонон бэйсийн шарга азарга янцгааж байна. Амрах цаг болжээ” хэмээн унтацгааж, үүрээр дахин янцгаахад нь “босох цаг болжээ” хэмээн сэрцгээдэг байсан гэдэг. Энэхүү гайхам хурдан шарга азарганы угшлаас хожмоо эцгийн шийрийг хатаан хурдалсан нь Жамсран Галдаагийн шарга азарга юм. Боржигон Сэцэн вангийн хошуу наадамд долоонтаа түрүүлсэн хурдан шарга азарганы эзэн Жамсран Галдаа гэгч Боржигон Сэцэн вангийн хошуу Цагаан тэмээт, Баянбулагаар нутагладаг нэгэн байж. Нэг жил эхнэр нь төрөх дөхсөн тул шарга азаргаа өнжөөхөөр шийджээ. Гэтэл өвгөн ноён Хардэл жанжин Бэйс Пүрэвжав “Сэцэн вангийн хошуу наадамд завсаргүй таван азарга оруулна” хэмээн зорин ирж байгаа тухай Ононмөр хаван олж мэдээд Жамсранд “чи л шарга азаргаа уяхгүй бол болохгүй нь. Энэ нутагт тэр хүний азаргануудыг хаах нь чиний шаргаас өөр байхгүй” хэмээн аминчлан захиж. Хошуу нутгийн нэр төртэй холбоотой хэрэг байсан тул Жамсран Галдаа шарга азаргаа уяж,түрүүлгэн араас нь Пүрэвжав ноёны таван азарга дараагаараа орж байсан гэдэг.Ийнхүү Галшар адууг үндэслэгч, өвгөн ноёныг дарж, нутгийн нэрийг хамгаалсан Жамсран Галдаагийн хурдан шаргын удмын хүлгүүд тэр хавиараа ихэд хурдалж, зэргэлдээ сумынхаа наадмын таван түрүүг хүртэл хүртэж байсан гэдэг. Тэр тухай нь Баянжаргалан сумын уяачид “Сүмбэрийн цагаан хонинуудтай уралдах хэцүү” хэмээн ярих нь бий. Өдгөө ч гэсэн хурдан шаргын удам тасралгүй хурдалж байгаагийн нэг жишээ бол аймгийн наадамд түрүүлсэн Даржаагийн Банзарын хүүгийн соёолон шарга морь юм. Энэ адууны дээд удмыг нарийн хөөвөл Жамсран Галдаагийн шаргын угшилтай гэх юм билээ.
"Тод магнай" сэтгүүл Говьсүмбэр аймгийн тусгай дугаар
Улдаж хоцорсон шарга унагыг бэйс арчлан тордсоор нэг л мэдэхэд сайхан соёолон азарга болж хошуу наадамдаа гурвантаа түрүүлгэжээ. Ийнхүү гурвантаа түмэн эхээ дуудуулан зодог тайлсан шарга азаргыг Жонон бэйсийн адуучин залуу амраг бүсгүйтэйгээ уулзахдаа унадаг болов гэнэ. Амраг бүсгүй нь одоогийн Төв аймгийн Баянжаргалан суманд нутагладаг агаад залуу орой адуу залсаны дараа мордож, өглөө үүр хаяарахын алдад эргэн ирдэг. Ингэж явахдаа шарга азарга мянган лам шавилан суудаг зүүн Чойрын хийдийн орчим ирээд заавал нэгэнтээ янцгаадаг байж. Тэрхүү үүрсээнээр хийдийн лам нар “Жонон бэйсийн шарга азарга янцгааж байна. Амрах цаг болжээ” хэмээн унтацгааж, үүрээр дахин янцгаахад нь “босох цаг болжээ” хэмээн сэрцгээдэг байсан гэдэг. Энэхүү гайхам хурдан шарга азарганы угшлаас хожмоо эцгийн шийрийг хатаан хурдалсан нь Жамсран Галдаагийн шарга азарга юм. Боржигон Сэцэн вангийн хошуу наадамд долоонтаа түрүүлсэн хурдан шарга азарганы эзэн Жамсран Галдаа гэгч Боржигон Сэцэн вангийн хошуу Цагаан тэмээт, Баянбулагаар нутагладаг нэгэн байж. Нэг жил эхнэр нь төрөх дөхсөн тул шарга азаргаа өнжөөхөөр шийджээ. Гэтэл өвгөн ноён Хардэл жанжин Бэйс Пүрэвжав “Сэцэн вангийн хошуу наадамд завсаргүй таван азарга оруулна” хэмээн зорин ирж байгаа тухай Ононмөр хаван олж мэдээд Жамсранд “чи л шарга азаргаа уяхгүй бол болохгүй нь. Энэ нутагт тэр хүний азаргануудыг хаах нь чиний шаргаас өөр байхгүй” хэмээн аминчлан захиж. Хошуу нутгийн нэр төртэй холбоотой хэрэг байсан тул Жамсран Галдаа шарга азаргаа уяж,түрүүлгэн араас нь Пүрэвжав ноёны таван азарга дараагаараа орж байсан гэдэг.Ийнхүү Галшар адууг үндэслэгч, өвгөн ноёныг дарж, нутгийн нэрийг хамгаалсан Жамсран Галдаагийн хурдан шаргын удмын хүлгүүд тэр хавиараа ихэд хурдалж, зэргэлдээ сумынхаа наадмын таван түрүүг хүртэл хүртэж байсан гэдэг. Тэр тухай нь Баянжаргалан сумын уяачид “Сүмбэрийн цагаан хонинуудтай уралдах хэцүү” хэмээн ярих нь бий. Өдгөө ч гэсэн хурдан шаргын удам тасралгүй хурдалж байгаагийн нэг жишээ бол аймгийн наадамд түрүүлсэн Даржаагийн Банзарын хүүгийн соёолон шарга морь юм. Энэ адууны дээд удмыг нарийн хөөвөл Жамсран Галдаагийн шаргын угшилтай гэх юм билээ.
"Тод магнай" сэтгүүл Говьсүмбэр аймгийн тусгай дугаар
0 Сэтгэгдэл
ХХЗХ-ны журмын дагуу зүй зохисгүй зарим үг, хэллэгийг хязгаарласан тул ТА сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээг зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй.
-
Өчигдөр, 16:47 минут Сонгомол бага насанд Ч.Ганцогтын хээр түрүүллээ
-
Өчигдөр, 14:55 минут Сонгомол бага насанд 105 даага бүртгүүлж, 76 мордл…
-
Өчигдөр, 14:46 минут АХ-ын 104 жилийн ойн сонгомол дунд насны ангилалд…
-
Өчигдөр, 13:53 минут Сонгомол дунд насанд Д.Даяндэмидийн Наран зээрд т…
-
Өчигдөр, 13:12 минут Сонгомол дунд ангиллын хурдан хүлгүүд мордлоо
-
Өчигдөр, 12:16 минут Сонгомол дунд насны ангилалд 106 хүлэг бүртгүүлжэ…
-
Өчигдөр, 11:54 минут АХ-ын 104 жилийн ойн сонгомол дээд насны ангилалд …
-
Өчигдөр, 10:35 минут Сонгомол дээд насанд Г.Хүрэлбаатарын хүрэн халзан …
-
Өчигдөр, 09:09 минут Сонгомол дээд ангиллын хүлгүүд гарааны зурхай рууг…
-
Өчигдөр, 07:59 минут Сонгомол дээд насны ангилалд 78 хүлэг бүртгүүлжээ
-
Бямба, 16:15 минут АХ-ын 104 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан даагану…
-
Бямба, 15:28 минут Ш.Мөнгөншагайн сартай хээр даага түрүүллээ
-
Бямба, 14:32 минут Уралдаанч Б.Нармандах: Уяач ах нараасаа суралцах г…
-
Бямба, 13:54 минут Хамгийн бага нас дааганы уралдаанд 240 даага бүртг…
-
Бямба, 13:07 минут Уралдаанч Н.Боорчи: Шүдлэн түрүүлгэж, соёолонгоо …
-
Бямба, 12:29 минут АХ-ын 104 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан соёолонг…
-
Бямба, 11:20 минут З.Мэндсайханы хул соёолон түрүүллээ
-
Бямба, 09:56 минут МУ-ын Алдарт уяач Ч.Уламбаяр: Дөрвөн настай морины…
-
Бямба, 09:14 минут Фото - Соёолон мордуулахын эргэн тойронд
-
Бямба, 08:02 минут 195 соёолон бүртгүүлжээ
-
Баасан, 17:43 минут АХ-ын 104 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан их насны…
-
Баасан, 17:01 минут Л.Анхбаатарын хүрэн халзан морь түрүүллээ
-
Баасан, 16:01 минут Уралдаанч Ц.Түвшинсайхан: Ээжээ, ааваа хүү нь түрү…
-
Баасан, 15:43 минут МУ-ын Алдарт уяач Ч.Амарсанаа: Баянхонгороос анх у…
-
Баасан, 15:05 минут 210 их насны морь бүртгүүлжээ
-
Баасан, 12:43 минут АХ-104 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан азарганууд
-
Баасан, 11:58 минут МУАУ И.Золбоогийн хүрэн халзан азарга түрүүллээ
-
Баасан, 08:49 минут Фото - Азаргаа мордуулав
-
Баасан, 08:27 минут 153 азарга бүртгүүлжээ
-
Пүрэв, 18:19 минут Манлай уяач Х.Улам-Өрнөх: Морь айрагдана гэдэг оло…
-
Пүрэв, 17:51 минут Уралдаанч Б.Эрдэнэбилэг: Бөмбөгөө ахыгаа нэг оруул…
-
Пүрэв, 17:39 минут Б.Лхагвацэрэн:Таван жилийн дараа төрийн наадмын хи…
-
Пүрэв, 16:21 минут Ж.Түмэн-Өлзийн бор шүдлэн түрүүллээ
-
Пүрэв, 15:09 минут Тод манлай уяач О.Батбилэг:Түрүүлэх байх гэж бодсо…
-
Пүрэв, 13:47 минут 225 шүдлэн бүртгүүлжээ
-
Пүрэв, 12:57 минут АХ-ын 104 жилийн ойн эхний 10-т хурдалсан хязаалан…
-
Пүрэв, 12:07 минут Б.Гантигийн сартай хүрэн хязаалан түрүүллээ
-
Пүрэв, 10:17 минут Хязаалан 256 бүртгүүлжээ
-
Пүрэв, 10:07 минут Хүйн долоон худагт хязаалангийн эргэн тойронд
-
7-р сарын 02 -нд Эрдэмт уяачид, эрэмгий хүлгүүд- Тод манлай уяач С.…
-
2024 оны 8-р сарын 05 -нд Хангайн бүсийн сонгомол бага насанд Х.Бат-Эрдэнийн…
-
2024 оны 8-р сарын 05 -нд Хангайн бүсийн дааганы уралдаанд М.Цэрэнжавын хээр…
-
2024 оны 8-р сарын 04 -нд Хангайн бүсийн сонгомол дээд насанд С.Баярсайханы …
-
2024 оны 8-р сарын 04 -нд Хангайн бүсэд Я.Содбаатарын бор соёолон түрүүллээ
-
2024 оны 8-р сарын 04 -нд Хангайн бүсийн их насанд Э.Бат-Эрдэнийн Солонго зэ…
-
2024 оны 8-р сарын 04 -нд Хангайн бүсэд Д.Батбаярын Түмт хээр азарга түрүүлж…
-
2024 оны 8-р сарын 01 -нд Хангайн бүсийн сонгомол дунд насны ангилалд Г.Ганб…
-
2024 оны 7-р сарын 31 -нд Хангайн бүсэд П.Баярбатын бор хязаалан түрүүллээ
-
2024 оны 7-р сарын 31 -нд Хангайн бүсэд Г.Энхбатын хар шүдлэн түрүүлжээ
-
2024 оны 7-р сарын 28 -нд "Говьшанхын хурд-7" говийн бүсийн уралдааны сонгом…
-
Баасан, 12:43 минут АХ-104 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан азарганууд
-
Бямба, 11:20 минут З.Мэндсайханы хул соёолон түрүүллээ
-
Пүрэв, 17:51 минут Уралдаанч Б.Эрдэнэбилэг: Бөмбөгөө ахыгаа нэг оруул…
-
Өчигдөр, 10:35 минут Сонгомол дээд насанд Г.Хүрэлбаатарын хүрэн халзан …
-
Пүрэв, 12:57 минут АХ-ын 104 жилийн ойн эхний 10-т хурдалсан хязаалан…
-
Өчигдөр, 13:53 минут Сонгомол дунд насанд Д.Даяндэмидийн Наран зээрд т…
-
Пүрэв, 16:21 минут Ж.Түмэн-Өлзийн бор шүдлэн түрүүллээ
-
Бямба, 16:15 минут АХ-ын 104 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан даагану…
-
Баасан, 17:01 минут Л.Анхбаатарын хүрэн халзан морь түрүүллээ
-
Бямба, 15:28 минут Ш.Мөнгөншагайн сартай хээр даага түрүүллээ
-
Баасан, 17:43 минут АХ-ын 104 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан их насны…
-
Баасан, 11:58 минут МУАУ И.Золбоогийн хүрэн халзан азарга түрүүллээ
-
Баасан, 08:27 минут 153 азарга бүртгүүлжээ
-
Пүрэв, 10:07 минут Хүйн долоон худагт хязаалангийн эргэн тойронд
-
Баасан, 15:43 минут МУ-ын Алдарт уяач Ч.Амарсанаа: Баянхонгороос анх у…
-
Пүрэв, 12:07 минут Б.Гантигийн сартай хүрэн хязаалан түрүүллээ
-
Баасан, 08:49 минут Фото - Азаргаа мордуулав
-
Бямба, 09:56 минут МУ-ын Алдарт уяач Ч.Уламбаяр: Дөрвөн настай морины…
-
Өчигдөр, 07:59 минут Сонгомол дээд насны ангилалд 78 хүлэг бүртгүүлжээ
-
Бямба, 12:29 минут АХ-ын 104 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан соёолонг…
-
Пүрэв, 18:19 минут Манлай уяач Х.Улам-Өрнөх: Морь айрагдана гэдэг оло…
-
Пүрэв, 10:17 минут Хязаалан 256 бүртгүүлжээ
-
Пүрэв, 13:47 минут 225 шүдлэн бүртгүүлжээ
-
Бямба, 13:07 минут Уралдаанч Н.Боорчи: Шүдлэн түрүүлгэж, соёолонгоо …
-
Өчигдөр, 16:47 минут Сонгомол бага насанд Ч.Ганцогтын хээр түрүүллээ
-
Пүрэв, 17:39 минут Б.Лхагвацэрэн:Таван жилийн дараа төрийн наадмын хи…
-
Пүрэв, 15:09 минут Тод манлай уяач О.Батбилэг:Түрүүлэх байх гэж бодсо…
-
Бямба, 08:02 минут 195 соёолон бүртгүүлжээ
-
Бямба, 09:14 минут Фото - Соёолон мордуулахын эргэн тойронд
-
Баасан, 15:05 минут 210 их насны морь бүртгүүлжээ
-
Өчигдөр, 14:46 минут АХ-ын 104 жилийн ойн сонгомол дунд насны ангилалд…
-
Өчигдөр, 11:54 минут АХ-ын 104 жилийн ойн сонгомол дээд насны ангилалд …
-
Бямба, 13:54 минут Хамгийн бага нас дааганы уралдаанд 240 даага бүртг…
-
Өчигдөр, 13:12 минут Сонгомол дунд ангиллын хурдан хүлгүүд мордлоо
-
Өчигдөр, 14:55 минут Сонгомол бага насанд 105 даага бүртгүүлж, 76 мордл…
-
Баасан, 16:01 минут Уралдаанч Ц.Түвшинсайхан: Ээжээ, ааваа хүү нь түрү…
-
Өчигдөр, 09:09 минут Сонгомол дээд ангиллын хүлгүүд гарааны зурхай рууг…
-
Өчигдөр, 12:16 минут Сонгомол дунд насны ангилалд 106 хүлэг бүртгүүлжэ…
-
Бямба, 14:32 минут Уралдаанч Б.Нармандах: Уяач ах нараасаа суралцах г…
Сэтгэгдэл бичигдээгүй байна