Хэмжээгээ мэдсэн уяач
Сүхбаатар аймгийн Мөнххаан сумын нутагт байгаа Бүрэнцогтын уурхайд хэсгийн дарга хийж байсан өндөр настан С.Цэдэнжав одоо Хэнтий аймгийн Бор-Өндөр хотод бий. Уул нь хаа баруун Ховд аймгийн хүн. Хар багадаа 1963 онд дөнгөж техниккум төгсөөд энэ уурхайд ирээд нутагшжээ. Энд Бүрэнцогтын уурхайнхан сүүлдээ хурдан мориор өвчилсөн гэж болно. Ингэж олон хүний зүрх сэтгэлий нь хөөрөгсөн гол хүн бол уурхайн ажилтан “баадуу” хэмээх Доржыг гэдэг юм. Цэдэнжав хүү бусдын адил морь сонирхоод баадуу Доржын дэлдэн хүрний төл хүрэн үрээ худалдан авчээ. П.Гансүх, морин толгой Дугарсүрэн, Цэдэнжав нар байнгын холбоотой хамт морь уядаг байж. Хүрэн үрээгээ шүдлэнд нь уяж Мөнххаанд очиж уралдаад хөлийг нь дал хавиар нь доголгоод ус бараадуулаад орхичихоод иржээ. Цэдэнжав хүрэн үрээгээ хагас бүтэн сайнд яваад үзээд ирдэг байж .Нэг очиход алга болсон байв. Тэгээд сураг тавиад байтал хойтон хавар нь хүрэн үрээ нь нэгдэл адуунд орчихсон гүү хураагаад адуу үймүүлээд байхаар нь адуучингууд хөнгөлчихсөн явж байжээ. Авчираад үзсэн хөл нь зүгээр болчихсон байв. Ингээд хязааланд нь уяж дөрөвт оруулжээ. Түүнээс хойш хааяа айрагдуулчихаад байдаг байж. 1980 оны Хавар цагаан сарын дараа Бүрэнцогт тэр хавийн уяачид нийлж нэг айл дээр азарга морь уралддаг байв. Цэдэнжав хүү өөрийн нь адууны хүрэн морийг олигтой уяж чадахгүй , муухан давхиулаад байгааг “баадуу” Дорж гуай дотроо мэддэг болохоор нэг уяж өгөх юмсан гэж бодож явдаг байж. Нэг хавар “хар” Дамба гуайн дээр уралдаалга зарлагдтал Дорж гуай “би хүрэн морийг чинь уяж өгөе “ гээд аваад явжээ. Цэдэнжав ч дуртай нь аргагүй өгөөд явуулж. Ингээд наадмын өглөө нь Цэдэнжав мотоцикльтэй давхиад очиж. Хүрэн морь нь адуундаа л байж байна гэнэ. Азарга ч мордлоо гэнэ. Дорж гуай нэг хүүхэд дуудаад “азарга мордоод явсаны дараа хүрэн морийг бариад уячихаарай “ гэж хэлээд л Цэдэнжавын ар дээр суугаад азарга дагаад явав. Их цастай байсан болохоор мотоцикль нь морь гүйцэхтэй үгүйтэй л явсаар алаг азарга нь 4-т иржээ. Ингээд их нас мордуулах болоход Цэдэнжавт “их морь яах вэ? өнөөдөр хоёрхон зээрд морь уралдана даа. Хар дамбын ишгэн цоохорыг өнөөдөр моринд тоолоод яахав . Довдондамбаагийн 7 настай зээрд морь, чиний зээрд морь хоёр л уралдана, өөр уралдах юм байхгүй “ гэж байна гэнэ. --- За та дэмий юм яриад байх юм, яаж тийм юм байдгийн олон л хурдан морьд байна гэхэд --- за яахав чи миний хэлснийг үнэмшихгүй л байна, аяндаа мэднээ гэж гэнэ. Ингээд морьд ч мордлоо. Дагаж явсаар морьд ч газартаа хүрээд эргэх болов. Морьд ч эргэлээ , мотоцикль цасанд явж болохгүй хоцроод араас нь явж байтал Дорж гуай – чи юундаа явж ядаад байгаа юм бэ, хурдан яв хүрэн морь чинь цээжинд яваа хурдан яваад оч гээд салхинд хашгирч байна аа. Хаазалж байгаад арай гэж морьдын үзүүрт иртэл хоёр зээрд морь холбоотой тасарчихсан нэг нь миний хүрэн морь явж байна даа. Тэгтэл Дорж гуай намайг ойрт гэж ойртуулаад хүүхэддээ --- чи морин дээр морь ээрүүлээд явуулахгүй яах гээд байгаа юм бэ? гарга... гэж хашгирлаа. Ер нь урьд нь хүүхэддээ гаргаад явуулаарай гэж хэлсэн байж. Хүүхэд ч гараа хөдлөгтөл сугараад гарахад ... явуулж бай... гээд татуулахүй явуулсаар яах ч аргагүй хол түрүүлэглээ. Урьд өмнө нь морины эзэн Цэдэнжав хүрэн морийг үрээнээс нь хойш уяад л байсан. Уралдах бүрд л хүрэн морь араас нь явсаар хөөсөөр хааяа айрагдчихдаг л байж. Түүнээс эргээд үзүүрт гараад, тасарч түрүүлгэж байсан удаагүй ажээ. Морь уяна гэж чухам юу байдгийг ингэж ухаарч ойлгосон гэдэг юм. Тэгээд Цэдэнжав өөрийгөө “ за даа миний морь уях ч дээ... хэрэггүй юм байна даа” ... гэж хэмжээгээ мэдэж авчээ. Түүнээс хойш өөрийгөө уяач гэхээс ч зовдог болсон гэдэг. Ер нь хэмжээгээ мэдэх нь ухаантайн шинж. Хэмжээнээсээ хэт өндөр цол хэргэм зүүх ч ичмээр л дамшиг даа... шинэ монгол уяачид х ухаарах болтугай.
Намсрайцэрэнгийн Санжаадорж 2015.08.17.
0 Сэтгэгдэл
ХХЗХ-ны журмын дагуу зүй зохисгүй зарим үг, хэллэгийг хязгаарласан тул ТА сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээг зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй.
- 4-р сарын 15 -нд Уяач Ц.Батсайхан: Гэсэрваань гуай тарган ирэн дээр…
- 3-р сарын 27 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 3-р сарын 27 -нд МУ-ын Тод манлай уяач Б.Далай: Уяачийн амжилтанд г…
- 2024 оны 3-р сарын 19 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 3-р сарын 19 -нд 2023 оны ММСУХ-ны чансаа өндөр уяачид
- 2024 оны 3-р сарын 05 -нд 2023 ОНЫ 21 АЙМГИЙН ШИЛДЭГ УЯАЧ, УРАЛДААНЧ ХҮҮХДҮҮ…
- 2024 оны 3-р сарын 05 -нд Аймгийн Алдарт уяач Ш.Мөнхбаатар:Ах дүү дөрвүүл аа…
- 2024 оны 3-р сарын 05 -нд 2023 ОНЫ ММСУХ-НЫ 21 АЙМГИЙН ШИЛДЭГ САЛБАР ХОЛБОО,…
- 2024 оны 3-р сарын 05 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 2-р сарын 27 -нд Манлай уяач Ч.Сугар: Алаг морийг харсан хүн болгон…
- 2024 оны 2-р сарын 27 -нд 2022 оны чансаа өндөр сонгомол дээд насны хүлгүүд
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд Н.Билэгтсайхан 66 оноогоор 2022 оны чансаа өндөр у…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд МОНГОЛ УЛСЫН 2022 ОНЫ ӨНДӨР ЧАНСААТАЙ ИХ НАСНЫ МОР…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд О.Батбилэг 73 оноогоор 2022 оны чансаа өндөр уяачд…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд МУ-ын Алдарт уяач Г.Болдбаатар:Наадмын маргаашнаас…
- 2024 оны 2-р сарын 22 -нд 2022 оны чансаа өндөр азарганууд
- 2024 оны 2-р сарын 22 -нд 2022 оны МУ-ын шилдэг уяач, уралдаанч хүүхдүүд
- 2024 оны 2-р сарын 21 -нд ММСУХ-ны 2022 оны шилдгүүд шагналаа авлаа
- 2024 оны 2-р сарын 21 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 2-р сарын 20 -нд Уяач Б.Батжаргал: Сүүлд цоохор даага даяндуулсан
- 2024 оны 2-р сарын 19 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 2-р сарын 14 -нд Цолоо ахиулсан уяачид
- 2024 оны 2-р сарын 07 -нд Нийслэлийн Алдарт уяач цолоор 28 хүн шагнагджээ
- 2024 оны 2-р сарын 07 -нд Дөрвөн Тод, дөрвөн Манлай, 18 Алдарт уяач цол авах…
- 2024 оны 2-р сарын 07 -нд Сумын Алдарт уяач Н.ДУГАРЖАВ: БИ ДӨРӨВДҮГЭЭР АНГИА…
- 2024 оны 2-р сарын 05 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 2-р сарын 05 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 1-р сарын 27 -нд Сумын Алдарт уяач Д.Батбаяр: Би Биндэрт анх адуу т…
- 2024 оны 1-р сарын 26 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 1-р сарын 25 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 1-р сарын 24 -нд СУМЫН АЛДАРТ УЯАЧ А.Цэрэндорж: ЗААМАРТ ДАЛАЙ ЛАМЫГ…
- 2024 оны 1-р сарын 22 -нд Завхан аймгийн 100 жилийн ой, баруун бүсийн уралда…
- 2024 оны 1-р сарын 21 -нд Аймгийн Алдарт уяач Б.Баттөр: Таван жилийн дотор с…
- 2024 оны 1-р сарын 18 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 1-р сарын 15 -нд Аймгийн Алдарт уяач Ц.Жамсран: Өөрийн тамгатай уна…
- 2024 оны 1-р сарын 15 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 1-р сарын 11 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 1-р сарын 10 -нд Аймгийн Алдарт уяач М.Мөнхбаяр: Адууны төлөө уйгаг…
- 2024 оны 1-р сарын 10 -нд Завхан аймгийн 100 жилийн ой, баруун бүсийн уралда…
- 2024 оны 1-р сарын 08 -нд Сумын Алдарт уяач Ц.ГЭРЭЛБААТАР: Сайн адууны удам …
- 2024 оны 1-р сарын 08 -нд Завхан аймгийн 100 жилийн ой, баруун бүсийн урал…
- 2024 оны 1-р сарын 03 -нд Хамгийн шимт тэжээлийг мэдэх үү?
- 2024 оны 1-р сарын 02 -нд М.Энхтайван: Хүн хэдий чинээ сэтгэлээ өгнө, адуу т…
- 2023 оны 12-р сарын 27 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2023 оны 12-р сарын 25 -нд Баахан хэрэг тарих Баяндэлгэрийн буурал
- 2023 оны 12-р сарын 23 -нд Нийслэлийн Алдарт Уяач цолны болзол хангасан уяачд…
- 2023 оны 12-р сарын 22 -нд Аймгийн Алдарт уяач Г.Энхбаатар: Аавынхаа уяаны ар…
- 2023 оны 12-р сарын 17 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2023 оны 10-р сарын 29 -нд Сумын Алдарт уяач Л.Батноров: Азарганы түрүүгээр а…
Сэтгэгдэл бичигдээгүй байна