Нийслэлийн Алдарт уяач Д.Аюурзана: Нутгийнхаа наадмыг үзээд моринд эргээд орчихсон

Дундговь аймгийн Эрдэнэдалай сумын уугуул, нийслэлийн Алдарт уяач Д.Аюурзанатай хийсэн ярилцлагыг уншигч танаа хүргэж байна.

-Хэзээнээс морьтой холбогдох болсон бэ?
-Багаасаа наадмын морь унан хөдөө өссөн болохоор хурдан моринд дуртай. Моринд хүнддэх болоод мориноос хөндийрч төв суурин бараадан хэсэгтээ завсарласан. Гэтэл Дундговь аймгийнхаа 60 жилийн ойгоор нутгийнхаа наадмыг үзээд гэнэт морь уямаар санагдаад. Ер нь морь уяхгүй бол болохгүй нь гэж бодогдоод тэрнээс хойш эргээд энэ хийморилог амьтантай холбогдоод явж байна даа. Ингээд хурдан тууртын босоо цагаан хийморь ивээж 2010 онд нийслэлийн Алдарт уяач цол хүртсэн.
-Хурдан хүлгийн уяа тааруулах болоод анхны хишиг хэдийд ямар дэвжээнээс хүртсэн бэ?
-2004 оны Төв аймгийн баяр наадамд их морь түрүүлгэсэн. Дундговь аймгийн Дэлгэрцогт сумын Баттөрийн унаган буурал морь. 2002 онд надад битүү долоон настай адуу ирсэн. Дээд тал нь манай сумын Цэрэнбал гуайн хурдан буурал азарга байсан. Тэрнийх нь төл Шөвгөр хонгор морьтой нь нэг угшилтай адуу л даа. Надад ирээд Төв аймагт жижиг уралдаанд олон түрүүлсэн. Манай адуу Төв аймгийн Борнуурт байдаг болохоор голцуу энэ хавиа тойроод наадаж байна. 
-“Их мандал-2012” говийн бүсийн уралдаанд их насанд аман хүзүүдсэн хээр морины угшил гарвал, амжилтаас сонирхуулбал?
-Сүхбаатар аймгийн Халзан сумын аймгийн Алдарт уяач Памбига Эрдэнэхуяг гэдэг хүнээс шүдлэнд нь аваад давхиулсан чинь олигтой явахгүй байсан. Миний бодлоор давхил нь гайгүй санагдаад нэг л юм дуулгах байх гэж бодож байлаа. Тэгээд л нуучихсан хязааланд нь өнжөөгөөд соёолонд нь 2008 онд Төв аймагт түрүүлсэн. Тэгээд нууж явсан болохоор Нууц хээр гэдэг нэр авсан юм. Тэрнээс Нууц хээр маань 2010 оны Сэлэнгийн бүсийн уралдаанд есөөр давхиад, Их хурдад арван нэгээр, Эрдэнэтийн бүсэд ганцаараа тасарч явж байгаад ойрхон ирээд суугаад арван хоёр гураваар давхисан. Ноднингийн Дүнжингаравт арван хэдээр давхиад Нүүрэнтэйн хурдад очиж аман хүзүүдэн, зун нь нутгийнхаа даншигт аман хүзүүдсэн нь тэр. Уяаг нь Дааган Цэндээ тааруулсан. Газар газрын хурд чуулсан нутгийнхаа дэвжээнээс хишиг хүртсэндээ их баярлаж явна даа. -Багаасаа хурдан морь унаж өссөн гэсэн. Танайх хусуур сойз бүслэн хурд сойсон уяачидтай байжээ?
-Байлгүй яахав. Миний аавын аав уяаны ажил хийдэг хүн байсан. Аав маань ч ялгаагүй сум орон нутагтаа морь уяаж л байсан. Дааганаасаа эхлээд соёолон хүртлээ хурдалсан хурдан саарал азаргатай байна. Эхээс долуулаа. Дүү Мөнхбат маань тэр адуугаа харж тэжээдэг юм. Би унаган адуундаа Төв аймгийн Баянжаргалан, Сэргэлэн, Жаргалант Сүхбаатар аймгаас хүртэл ганц нэг адуу авч цус сэлбэж байгаа. 
-Таныг багад унаган адуунаас нь хурдалж байсан ямар хүлгэд байна?
-Миний аавын унаган хээр морь сум орон нутагтаа нэлээд айрагдаж түрүүлсэн. Аав маань гадагшаа гарч нааддаггүй байсан. Өөрийнхөө голдоо л уралдах дуртай. Манай адууны дээд тал нь Хөдөлмөрийн баатар Ичинхорлоо гуайн адууных. Адуугаараа хөдөлмөрийн баатар болсон манай сумын хүн л дээ. Би тэр хүний морийг дөрвөн настайгаасаа эхэлээд 13 хүрээд мориноос хасагдталаа л унасан даа. Надад их ч юм зааж сургасан.  Хурдны морь унаж хоёр түрүү хүртэж байлаа. Төв аймгин Бүрэн болон Дэлгэрхаан сумдад Ичинхорлоо гуайн морийг унаад түрүү магнайд хурдалж байлаа шүү дээ. Өөрийнхөө сумандаа хоёр айрагдсан.

"Тод магнай" сэтгүүл №40