“Нугын овоо” МСУХ-ны тэргүүн Ж. Эрдэнэ-Очир: Манай сумын адуу Завхандаа гайгүй дээгүүр үнэлэгддэг
Завхан аймгийн Эрдэнэхайрхан сумын уугуул, аймгийн Алдарт уяач Жанцанбалын Эрдэнэ-Очирыг ярилцлагыг уншигч танаа хүргэж байна. Тэрээр Завханмандал сумын "Нугын овоо" МСУХ-ны тэргүүнээр ажилладаг юм.
-“Нугын овоо” МСУХ хэдэн онд байгуулагдсан, хичнээн гишүүнтэй юм. Та тэргүүнээр сонгогдоод хэдэн жил ажиллаж байна вэ?
-Манай сумын МСУХ 2010 онд байгуулагдсан. Одоогоор 80-аад гишүүнтэй. Үүнээс найм нь аймгийн Алдарт, 20 гаруй нь сумын Алдарт уяач цолтой. Уяачдын маань ихэнх нь 40-өөс дээш насныхан байдаг. Манай сум гурван багтай. Баг тус бүр хоёр тэргүүлэгч сонгогдож холбооныхоо үйл ажиллагаанд оролцдог. “Нугын овоо” МСУХ маань жил бүр 2-3 удаа хуралдаж тухайн жилийнхээ ажлын төлөвлөгөөг гаргаж, биелэлтэндээ хяналт тавьдаг. Байгуулагдсан цагаас хойш уяачдаа орчин цагийн уяаны арга барилд сургах тал дээр анхаарч, нэгдсэн зохион байгуулалтайгаар өвс, тэжээл овъёосын асуудлыг шийддэг болсон. Түүнчлэн тухайн жилийнх нь амжилтыг үндэслэн шилдгүүдээ тодруулж хэвшээд байна. Мөн сумынхаа 90 жилийн ойгоос эхлэн гарааны төхөөрөмж ашигладаг болоод байгаа.
-Хурдан морь унаач хүүхдийнхээ аюулгүй байдлыг хангах тал дээр хэрхэн анхаарч байгаа вэ?
-Аймгийн МСУХ-ноос унаач хүүхдүүдээ хамгаалалтын хувцсаар хангах тухай шийдвэр гарч, өнгөрсөн жил ойгоо тэмдэглэсэн сумдуудад тохойвч, өндгөвч, малгай зэргийг нийлүүлсэн. Энэ хүрээнд манай сумын хурдан морь унаач хүүхдүүдийн нэлээд хамгаалалтын хувцас хэрэгсэлтэй болсон. Харин даатгалд бол зуун хувь хамрагддаг. Ер нь сумдын салбар уяачдын холбоо дээрээс ирсэн дүрэм журмыг баримтлан ажиллахыг л хичээдэг. Яагаад гэвэл бид чинь бодлогыг хэрэгжүүлэгч анхан шатны нэгж шүү дээ.
-Завханмандал сумын адуу аймгийнхаа хэмжээнд хэрхэн үнэлэгддэг вэ? Нутгийн нэр дуурсган хурдалж байсан хүлгүүдийнхээ талаар яриач?
-Манай сумын адуу ер нь гайгүй дээгүүр үнэлэгдэнэ шүү. Манай суманд хурдан хээр морьтой Эрхжавын Сангаа гэж мундаг уяач байлаа. Тэр хүн 1921 онд төрж, 1999 онд бурхны орноо одсон юм. Тэр хүн 15 наснаасаа эхлэн насан өөд болтлоо 63 жил хурдан морь уяж сойсон. Энэ хүний уяж сойж байсан хүлгүүд зөвхөн манай сумандаа төдийгүй Завханд ч гэсэн яригддаг. Мөн Жийвийн Одон хээр гэж хурдан хүлэг байлаа. Натжавын шар хээр гээд нутаг, тойргийн сумдадаа яригдсан хурдан адуу байлаа. Эдгээр нь 1970-80 оны үед хурдалж байсан адуунууд л даа. Тэднийг залгаад Шагдарсүрэнгийн хээр, Балжиннямын хээр морь, хээр азарга, Амараа, Бямбасүрэн нарын халтар, хул, саарал гээд нэгэн үеийн сайн хүлгүүд байдаа. Энэ мэтчилэн яриад байвал олоон олон.
-За тэгвэл яриагаа Эрдэнэ-Очир Алдартын хувь хүний талаар үргэлжлүүлье. Хэзээнээс хурдан хүлгийн уяа тааруулах болсон бэ?
-Манай аав Жанцанбал уяач хүн. Би зургаан настайгаасаа эхлээд аавынхаа уясан морийг унадаг байлаа. Аав маань саарал голдуу адуутай. Дээр үед чинь малын тоо заадаг байлаа шүү дээ. Түүндээ захирагдан цөөн тооны бүгээн голдуу адуутай. Сумын наадмаасаа хааяа нэг айраг түрүү хүртчихдэг жирийн нэг уяач байлаа. Манай аавыг хүмүүс адуунд алхаа оруулдаг гэдэг байсан юм. Бас унаж байгаа морио маш сайхан зөв эдэлдэг хүн байсан. Эрдэнэхайрханыхан одоо ч гэсэн ярьдаг л юм. Би чинь уг нь Эрдэнэхайрхан сумын хүн шүү дээ.
-Би таныг Завханмандалын хүн л гэж бодож байлаа?
-Цэргээс халагдаж ирээд эндээс эхнэр авч суурьшсан юм. 1986 оноос хойш энэ нутгийн хүн болж морь мал уяж байна даа. 1992 онд Завханмандал сумын наадамд хүрэн даага оруулж, анхны медалиа авч байлаа. Түүнээс өмнө медаль өгдөггүй байх үед хүрэн соёолонгоо аман хүзүүдүүлж байсан. Хүрэн үрээ маань мөн хязааландаа аман хүзүүдэж байсан юм. Завханмандал суманд хамгийн анх морь тэжээсэн хүн би шүү дээ. Аймгийн Алдарт уяач Балжиннямтай хамтран морь тэжээж уралдуулдаг байлаа. Бараг 2000-гаад оноос байх шүү. Морь үнэд ороогүй байхад сартай хээр морь сая төгрөгөөр худалдан авч тойрсон бүсийн уралдаануудадаа их сайн давхиулсан.
-Унаган адуугаар наадаж байна уу? Авмал адуугаар наадаж байна уу?
-Унаган голдуу адуугаар наадна. Гэхдээ бас энд тэндээс адуу авнаа, авна. МУ-ын Харцага Дармаабазараас хүрэн унагыг нь сая төгрөгөөр худалдаж авч байлаа. Хүрэн үрээ дааганаасаа эхлэн хурдалж хязаалан, соёолондоо сумынхаа наадамд түрүүлсэн. Одоо ч уягдаж л байна. Саяхан манай суманд хаврын бүсийн уралдаан болоход зургаагаар давхилаа. Бас Тэсээс нэг шар хээр морь авсан нь надад хоёр медаль авчирсан. Гурван жилийн өмнө зүүн зүгээс зургаан адуу авчирсан.
-Ингэхэд та хэдэн онд аймгийн Алдарт уяач цолоо авсан бэ?
-Хоёр жил болж байна.Би аймгийн наадамд олон жил очиж наадсан ч айраг түрүү авч байгаагүй ээ. Арав дотор бол олон удаа давхиулсан. Тэлмэнд болсон “Очирваанийн хурд-2009” баруун бүсийн уралдаанд нэг үрээгээ 40 хэдээр давхиулж байсан. Мөн Увс аймгийн наадамд нэг үрээ таваар давхиулж байсан.
-Амжилт дагуулсан наадмууд олон байх болтугай. Бидний урилгыг хүлээн авч ярилцсан танд баярлалаа. -Та бүхэнд ч гэсэн баярлалаа. Ах нь гурван банди, хоёр охинтой.Банди нар маань аавыгаа дагаад моринд дуртай. Тэд маань ирээдүйд сайхан уралдана хэмээн найдаж байгаа.
У.Энхмаа
1 Сэтгэгдэл
ХХЗХ-ны журмын дагуу зүй зохисгүй зарим үг, хэллэгийг хязгаарласан тул ТА сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээг зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй.
- Даваа, 11:59 минут Уяач Ц.Батсайхан: Гэсэрваань гуай тарган ирэн дээр…
- 3-р сарын 27 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 3-р сарын 27 -нд МУ-ын Тод манлай уяач Б.Далай: Уяачийн амжилтанд г…
- 3-р сарын 19 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 3-р сарын 19 -нд 2023 оны ММСУХ-ны чансаа өндөр уяачид
- 2024 оны 3-р сарын 05 -нд 2023 ОНЫ 21 АЙМГИЙН ШИЛДЭГ УЯАЧ, УРАЛДААНЧ ХҮҮХДҮҮ…
- 2024 оны 3-р сарын 05 -нд Аймгийн Алдарт уяач Ш.Мөнхбаатар:Ах дүү дөрвүүл аа…
- 2024 оны 3-р сарын 05 -нд 2023 ОНЫ ММСУХ-НЫ 21 АЙМГИЙН ШИЛДЭГ САЛБАР ХОЛБОО,…
- 2024 оны 3-р сарын 05 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 2-р сарын 27 -нд Манлай уяач Ч.Сугар: Алаг морийг харсан хүн болгон…
- 2024 оны 2-р сарын 27 -нд 2022 оны чансаа өндөр сонгомол дээд насны хүлгүүд
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд Н.Билэгтсайхан 66 оноогоор 2022 оны чансаа өндөр у…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд МОНГОЛ УЛСЫН 2022 ОНЫ ӨНДӨР ЧАНСААТАЙ ИХ НАСНЫ МОР…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд О.Батбилэг 73 оноогоор 2022 оны чансаа өндөр уяачд…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд МУ-ын Алдарт уяач Г.Болдбаатар:Наадмын маргаашнаас…
- 2024 оны 2-р сарын 22 -нд 2022 оны чансаа өндөр азарганууд
- 2024 оны 2-р сарын 22 -нд 2022 оны МУ-ын шилдэг уяач, уралдаанч хүүхдүүд
- 2024 оны 2-р сарын 21 -нд ММСУХ-ны 2022 оны шилдгүүд шагналаа авлаа
- 2024 оны 2-р сарын 21 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 2-р сарын 20 -нд Уяач Б.Батжаргал: Сүүлд цоохор даага даяндуулсан
- 2024 оны 2-р сарын 19 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 2-р сарын 14 -нд Цолоо ахиулсан уяачид
- 2024 оны 2-р сарын 07 -нд Нийслэлийн Алдарт уяач цолоор 28 хүн шагнагджээ
- 2024 оны 2-р сарын 07 -нд Дөрвөн Тод, дөрвөн Манлай, 18 Алдарт уяач цол авах…
- 2024 оны 2-р сарын 07 -нд Сумын Алдарт уяач Н.ДУГАРЖАВ: БИ ДӨРӨВДҮГЭЭР АНГИА…
- 2024 оны 2-р сарын 05 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 2-р сарын 05 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 1-р сарын 27 -нд Сумын Алдарт уяач Д.Батбаяр: Би Биндэрт анх адуу т…
- 2024 оны 1-р сарын 26 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 1-р сарын 25 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 1-р сарын 24 -нд СУМЫН АЛДАРТ УЯАЧ А.Цэрэндорж: ЗААМАРТ ДАЛАЙ ЛАМЫГ…
- 2024 оны 1-р сарын 22 -нд Завхан аймгийн 100 жилийн ой, баруун бүсийн уралда…
- 2024 оны 1-р сарын 21 -нд Аймгийн Алдарт уяач Б.Баттөр: Таван жилийн дотор с…
- 2024 оны 1-р сарын 18 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 1-р сарын 15 -нд Аймгийн Алдарт уяач Ц.Жамсран: Өөрийн тамгатай уна…
- 2024 оны 1-р сарын 15 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 1-р сарын 11 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 1-р сарын 10 -нд Аймгийн Алдарт уяач М.Мөнхбаяр: Адууны төлөө уйгаг…
- 2024 оны 1-р сарын 10 -нд Завхан аймгийн 100 жилийн ой, баруун бүсийн уралда…
- 2024 оны 1-р сарын 08 -нд Сумын Алдарт уяач Ц.ГЭРЭЛБААТАР: Сайн адууны удам …
- 2024 оны 1-р сарын 08 -нд Завхан аймгийн 100 жилийн ой, баруун бүсийн урал…
- 2024 оны 1-р сарын 03 -нд Хамгийн шимт тэжээлийг мэдэх үү?
- 2024 оны 1-р сарын 02 -нд М.Энхтайван: Хүн хэдий чинээ сэтгэлээ өгнө, адуу т…
- 2023 оны 12-р сарын 27 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2023 оны 12-р сарын 25 -нд Баахан хэрэг тарих Баяндэлгэрийн буурал
- 2023 оны 12-р сарын 23 -нд Нийслэлийн Алдарт Уяач цолны болзол хангасан уяачд…
- 2023 оны 12-р сарын 22 -нд Аймгийн Алдарт уяач Г.Энхбаатар: Аавынхаа уяаны ар…
- 2023 оны 12-р сарын 17 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2023 оны 10-р сарын 29 -нд Сумын Алдарт уяач Л.Батноров: Азарганы түрүүгээр а…
66.181.161.65
манай аавын хурдан бор морь нагацын могой хээр гээд зартай хурдан хүлгүүд байсан. зарим нь үе гүйцэж мэдэхгүй лдээ.
Reply