"Үндэсний бахархалт шувуу"
Хэдхэн хоногийн өмнө буюу Эзэн Чингис хааныхаа мэндэлсэн өдрөөр "Үндэсний бахархалт шувуу"-гаар тодруулсан шонхор шувууг манайхан тун ч эртнээс дээр доргүй анхаарч, халамжилж иржээ. Үүнд мэдээж хэд хэдэн шалтгаан бий. Хамгийн эхэнд шонхор л гэвэл нүдээ ухаад өгөхөөс буцахгүй арабуудад үнэ хүргэн зарж амин хувьдаа ч, улсын төсөвт ч гайгүй хэдэн төгрөг цуглуулж чаддагт нь төрийн албан хаагчид энэ амьтанд тун ч их хайртай. Мөн малын бэлчээрийг үгүй хийдэг үлийн цагаан оготно гэх мэт мэрэгч амьтантай тун сайн дайтдаг болохоор нь малчид үгүй болчихоос нь үхтэл айж нүдний цөцгий мэт хайрладаг. Шонхор шувуутай холбоотой өөр нэг асуудал гэвэл түүнийг тэнгэр мэт шүтдэг арабууд энэ амьтныг манай улсаас дэлхийд байхгүй хямдаар үнэлж авдаг учраас тоо толгойг нь өсгөх талаар элдэв төсөл хөтөлбөр санаачлан хэрэгжүүлж, өчнөөн сая төгрөгөөр үүр хүртэл барьж өгч анхаардаг юм.
Гэвч манай улсад эдийн засгийн болоод сэтгэлийн хувьд багагүй өр болон үлдэх өнөөх төсөл хөтөлбөрийг тойрсон хачин сонин мэдээлэл дуулдах болов. Энэ нь хоёр жилийн өмнөөс хэрэгжиж эхэлсэн "5000 шонхрын үүр" хөтөлбөр юм. Манайхан ярьж байна л даа. 5000 шонхор шувуунд 2.4 сая ам.доллар буюу 3.3 тэрбум төгрөг заран үүр засч "халамжлаад" хоёрдахь жилийнхээ нүүрийг үзэж байна гээд л. Гэвч шонхор шувууг шүтдэг Арабын шейхууд хөрөнгө мөнгийг нь гаргаж, манай холбогдох яам, газар гүйцэтгэлийг нь хариуцсан хэмээн ярьж буй эл төслийн үр дүн асуудал дагуулж эхэлсэн хэмээж байна. Учир нь байгаль орчны чиглэлээр мэргэшсэн эрдэмтэн судлаачидтай хэд хоногийн өмнө уулзах үеэр 3.3 тэрбум төгрөгийн өртөгтэй гэх энэ төслийн хэрэгжилт тааруухан болсон талаар асуудал хөндөж "Шувуунд ширмэн төмрөөр үүр засч өгөх нь аль улсын стандарт вэ. Тэр чинь амьд амьтан. Гэтэл ширмэн дээр үүр засаад өгчихөөр өвөлдөө хайруулж хөлдөх, зундаа халах, үгүй ядаж л халуун зунаар өндөглөлөө гэхэд тэр нь шарагдаад болчихно биз дээ, юун өсгөж үржүүлэх" хэмээн толгой сэгсэрч байна.
Гайхаад үгээ олохгүй байсан эрдэмтдийн ярьсны мөрөөр явж, манайх шиг эрс тэс уур амьсгалтай оронд, амьд амьтанд төмрөөр үүр засдаг ухаан хэзээнээс гарвалтай талаар тодруулж, үүх түүхийг нь сөхсөн юм. Энэ асуудал 2000 оны эхнээс яригдсан ч ажил хэрэг болсон нь гэвэл БОАЖ-ын сайд асан одоо бол Ерөнхий сайдын ахлах зөвлөхөөр ажиллаж буй Л.Гансүх 2010 онд АНЭУ-ын Абу Дабигийн Байгаль орчны агентлагийн дарга ноён Мажийд Аль Мансуурийн урилгаар тус улсад айлчлах үедээ махчин шувууг хамгаалах тухай Харилцан ойлголцлын санамж бичигт гарын үсэг зурснаар эхэлсэн юм байна. Харамсалтай нь, таван жилийн хугацаатай хэрэгжих уг төслийг манай талаас хариуцсан хүмүүс иймэрхүү байдлаар гүйцэтгэсэн бөгөөд тоо толгойг нь өсгөж, алсдаа үнэ хүргэн зарна гээд байгаа өнөөх шонхрууд нь үүрэндээ өндөглөлөө гэхэд өнөөх нь хагарч ангаахай болох, цаашлаад шонхор болно гэсэн найдвар тун бага тухай дуулгалаа.
Ямартай ч энэ төслийг анхнаас нь гардан гүйцэтгэсэн хүмүүс эл хөтөлбөрийг тун ч үр дүнтэй болно хэмээн танилцуулж байсан юм билээ. Тодруулбал, "Шонхор шувууны үүрийг дахин боловсруулсан ган торхоор хийсэн бөгөөд материалаа нийслэлд үйл ажиллагаа явуулдаг жимсний шүүс үйлдвэрлэгч компаниудаас худалдан авсан. Үүрийг хийхдээ гурван мм-ийн зузаантай металл хуудсаар торхны амсрыг эмжин бүслүүрдэж голд нь 50x28 см-ийн хэмжээтэй нүхлэхдээ шувуу орж гарахад далавчийг нь гэмтээхгүйн тулд хурц ирмэгийг нь мөлийлгөсөн. Үүрний орой дээр гурван ширхэг металлыг титэм хэлбэрээр бэхэлсэн ба энэ нь cap шувуу зэрэг үүрэн дотор бус орой дээр нь үүрээ засдаг шувуудад зориулсан тоноглол.
Өөрөөр хэлбэл, үүр салхинд хийсч унахаас сэргийлэн титмийг салхины хаалт маягаар босгосон" гэж ирээд тайлбарласан байгаа юм. Үүнийг харвал манай эрдэмтэн судлаачид шонхор шувуунд үүр засах асуудлыг тун нарийн боловсруулж аюулгүй байх тооцоо судалгааг нь чамбай гаргасан байгаа биз. Даанч төмрөөр хийчихсэн л болохоос. Тухайн үед буюу 2010 оны үед арабуудад шонхор шувууг үнэ хүргэн хууль бусаар зарсан гэх хэл аманд орооцолдоод амжсан Л.Гансүх зөвлөх ч бас энэ асуудалд тун их ач холбогдол өгч байж. Тодруулбал, тэрбээр энэ хөтөлбөр хэрэгжих таван жилийн хугацаанд, дөрвөөс наймдугаар сард тогтмол дөрвөн баг гарч ажиллан дээрх 5000 үүрийг байнга эргэж тойрч байхыг үүрэгджээ. Мөн үүрэнд байрлуулсан тусгай камераар шонхруудыг харж, мэрэгч амьтдаар яаж хооллодог болохыг судлах тусгай даалгавар хүртэл өгсөн гээд тоочоод байвал сонирхолтой мэдээлэл байна. Хамгийн сонирхолтой нь арабуудын ивээлд багтсан шонхруудыг нэг талаар азгүй нөгөө азтай гэж болохоор байгаа юм.
Учир нь ширэм мэтийн ган үүрэндээ үр төлөө гаргана гэж тооцвол энэ амьтны тоо толгой нэмэгдэх бус хорогдох магадлал өндөр. Харин 2.4 сая ам.доллар буюу 3.3 тэрбум төгрөгийг 5000 үүрэнд хуваагаад нэг үүр нь ойролцоогоор 660 мянган төгрөгийн өртгөөр босч буйг онцолбол тун ч азтай, үндэсний бахархалт хэмээн өргөмжлөхөөс аргагүй хэмээж болохоор. Учир нь шонхруудад зориулсан үүрний үүд хаалга нь гөлгөр, тусгай хяналтын камертай гээд манай гэр хорооллын иргэдээс ч илүү орчинд амьдраад байгаа юмдаа.
Эх сурвалж: www.olloo.mn
0 Сэтгэгдэл
ХХЗХ-ны журмын дагуу зүй зохисгүй зарим үг, хэллэгийг хязгаарласан тул ТА сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээг зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй.
- Даваа, 11:59 минут Уяач Ц.Батсайхан: Гэсэрваань гуай тарган ирэн дээр…
- 3-р сарын 27 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 3-р сарын 27 -нд МУ-ын Тод манлай уяач Б.Далай: Уяачийн амжилтанд г…
- 3-р сарын 19 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 3-р сарын 19 -нд 2023 оны ММСУХ-ны чансаа өндөр уяачид
- 2024 оны 3-р сарын 05 -нд 2023 ОНЫ 21 АЙМГИЙН ШИЛДЭГ УЯАЧ, УРАЛДААНЧ ХҮҮХДҮҮ…
- 2024 оны 3-р сарын 05 -нд Аймгийн Алдарт уяач Ш.Мөнхбаатар:Ах дүү дөрвүүл аа…
- 2024 оны 3-р сарын 05 -нд 2023 ОНЫ ММСУХ-НЫ 21 АЙМГИЙН ШИЛДЭГ САЛБАР ХОЛБОО,…
- 2024 оны 3-р сарын 05 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 2-р сарын 27 -нд Манлай уяач Ч.Сугар: Алаг морийг харсан хүн болгон…
- 2024 оны 2-р сарын 27 -нд 2022 оны чансаа өндөр сонгомол дээд насны хүлгүүд
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд Н.Билэгтсайхан 66 оноогоор 2022 оны чансаа өндөр у…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд МОНГОЛ УЛСЫН 2022 ОНЫ ӨНДӨР ЧАНСААТАЙ ИХ НАСНЫ МОР…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд О.Батбилэг 73 оноогоор 2022 оны чансаа өндөр уяачд…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд МУ-ын Алдарт уяач Г.Болдбаатар:Наадмын маргаашнаас…
- 2024 оны 2-р сарын 22 -нд 2022 оны чансаа өндөр азарганууд
- 2024 оны 2-р сарын 22 -нд 2022 оны МУ-ын шилдэг уяач, уралдаанч хүүхдүүд
- 2024 оны 2-р сарын 21 -нд ММСУХ-ны 2022 оны шилдгүүд шагналаа авлаа
- 2024 оны 2-р сарын 21 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 2-р сарын 20 -нд Уяач Б.Батжаргал: Сүүлд цоохор даага даяндуулсан
- 2024 оны 2-р сарын 19 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 2-р сарын 14 -нд Цолоо ахиулсан уяачид
- 2024 оны 2-р сарын 07 -нд Нийслэлийн Алдарт уяач цолоор 28 хүн шагнагджээ
- 2024 оны 2-р сарын 07 -нд Дөрвөн Тод, дөрвөн Манлай, 18 Алдарт уяач цол авах…
- 2024 оны 2-р сарын 07 -нд Сумын Алдарт уяач Н.ДУГАРЖАВ: БИ ДӨРӨВДҮГЭЭР АНГИА…
- 2024 оны 2-р сарын 05 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 2-р сарын 05 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 1-р сарын 27 -нд Сумын Алдарт уяач Д.Батбаяр: Би Биндэрт анх адуу т…
- 2024 оны 1-р сарын 26 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 1-р сарын 25 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 1-р сарын 24 -нд СУМЫН АЛДАРТ УЯАЧ А.Цэрэндорж: ЗААМАРТ ДАЛАЙ ЛАМЫГ…
- 2024 оны 1-р сарын 22 -нд Завхан аймгийн 100 жилийн ой, баруун бүсийн уралда…
- 2024 оны 1-р сарын 21 -нд Аймгийн Алдарт уяач Б.Баттөр: Таван жилийн дотор с…
- 2024 оны 1-р сарын 18 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 1-р сарын 15 -нд Аймгийн Алдарт уяач Ц.Жамсран: Өөрийн тамгатай уна…
- 2024 оны 1-р сарын 15 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 1-р сарын 11 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 1-р сарын 10 -нд Аймгийн Алдарт уяач М.Мөнхбаяр: Адууны төлөө уйгаг…
- 2024 оны 1-р сарын 10 -нд Завхан аймгийн 100 жилийн ой, баруун бүсийн уралда…
- 2024 оны 1-р сарын 08 -нд Сумын Алдарт уяач Ц.ГЭРЭЛБААТАР: Сайн адууны удам …
- 2024 оны 1-р сарын 08 -нд Завхан аймгийн 100 жилийн ой, баруун бүсийн урал…
- 2024 оны 1-р сарын 03 -нд Хамгийн шимт тэжээлийг мэдэх үү?
- 2024 оны 1-р сарын 02 -нд М.Энхтайван: Хүн хэдий чинээ сэтгэлээ өгнө, адуу т…
- 2023 оны 12-р сарын 27 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2023 оны 12-р сарын 25 -нд Баахан хэрэг тарих Баяндэлгэрийн буурал
- 2023 оны 12-р сарын 23 -нд Нийслэлийн Алдарт Уяач цолны болзол хангасан уяачд…
- 2023 оны 12-р сарын 22 -нд Аймгийн Алдарт уяач Г.Энхбаатар: Аавынхаа уяаны ар…
- 2023 оны 12-р сарын 17 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2023 оны 10-р сарын 29 -нд Сумын Алдарт уяач Л.Батноров: Азарганы түрүүгээр а…
Сэтгэгдэл бичигдээгүй байна