МУ-ын гоц мэргэн Д.Бор-Охин: Залуу харваачид жаахан замбараа муутай болоо юу
-Их Монгол улсын 800 жилийн ойн их баяр наадамын сонингоос яриагаа эхэлье. Тэр жил Дорнодоос нэлээд олон харваачид ирэх шиг болсон?
-Тэгэлгүй яахав. Тэр жил 800 жилийн ой тохиож байсан болохоор хөдөө орон нутгаас нэлээн олон харваачид баяр наадамдаа ирж оролцож байсан. Их ойдоо харваж хүчээ үзэх санаатай харваачид ирсэн байлаа. Манай Дорнод аймгаас л гэхэд 30, 40-өөд харваачид ирцгээсэн. Аймаг сумдын наадам эрт болчихож байгаа нь их ойдоо оролцох боломжийг гаргаж өгч байсан.
-Хэд дэх жилдээ сур харваж байгаа вэ. Эмэгтэй гоц мэргэн ер нь ховорхон байдаг байхаа?
-Ер нь би сурд нэлээд хожуу орсон. Манайханд сур харвадаг хүн байгаагүй болохоор 37 нас хүрч байж сур гэдэг юмыг мэддэг болсон. Тэр үед Малчин залуучуудын фестивалиас зохион байгуулсан тэмцээнүүдэд орохгүй бол оноо хасдаг байлаа. Сурын харваанд орохгүй бол оноо хасуулна гээд Баяндун сумын Долгор гэдэг хүн намайг харвуулж үзээд, "гайгүй харваж сурах юм байна" гээд намайг бэлтгэсэн. Тэрнээс хойш 1973 оноос эхэлж харвасан даа. 1973 оноос нутагтаа харваж байгаад 1975 онд Улаанбаатарт 54 жилийн ойн баяр наадмаар ирж харваад түрүүлж байлаа. Дөрвөн жилийн дараа 1979 онд хоёр дахиа түрүүлж хошой мэргэн болоод, хоёр алт, нэг мөнгө нэг хүрэл медальтай гэртээ ирж байлаа, 1981 онд 60 жилийн ойгоор харвах санаатай ирсэн ч нумаа алдчихаад харваж чадаагүй буцсан юм. Тэгээд 1987 онд ирж харваад, бас фестивалийн мөнгө, хүрэл медаль аваад, улсын наадамд түрүүлж гоц мэргэн болсон. Аймагтаа бол 10 гаруй удаа түрүүлсэн дээ. Алийн болгон түрүүлж байхав, залуучууддаа зам тавьж өгье гээд сүүлийн үед харвахаа больсон.
-Социализмын үед түрүүлж, дарга нараас шагнал гардсан тухай сонин содон дурсамжаа харваачид ярьцгаадаг. Таны хувьд хэнээс шагнал авч байв?
-Цэдэнбал даргыг байхад хоёр удаа, Батмөнх даргаас нэг удаа шагнал авч байлаа. 1975 онд анх түрүүлдэг жил нэг их усан бороотой өдөр байсан. Гутал дотор дүүрэн ус шал шал дуугараад л, гар нов нойтон байсан учраас гараа дээлэндээ арчсан болоод Бал даргаас шагналаа авсан. Цэдэнбал даргатай гар барихад жаахан хүүхдийн гар шиг зөөлхөн юм билээ. Юм хийдэггүй хүний гар тийм байдаг байх.
-Эмэгтэйчүүл битгий хэл эрчүүл тэр бүр хийгээд байдаггүй ачааны машины жолооч байсан нь нум сум харвахад нөлөөлсөн байх даа?
-Мэдээж нөлөөлсөн. Би чинь сургууль соёл гэж яваагүй, 4-р анги төгсөөд л малтай ноцолдож явсан хүн л дээ. Талийгаач маань их сургууль төгсөж манай суманд ирээд бид хоёр гэр бүл болсон юм. Мэргэжилгүй надад ажил олдохгүй байсан учраас жолооч болсон. Жолооч байсан болохоор ч тэр юмуу анх их хатуу нумаар харваж сурсан. Хүнд хүчир ажил их хийж байсан болохоор хатуу нумаар харвадаг байсан. Одоо ч гэсэн хатуу нумаар харваж байгаа. Жаахан зөөлрүүлэхгүй бол нумаа дийлэхгүй л болж байна даа.
-Гэрийн эзэгтэй замд гарчихаар гэр орон, үр хүүхдээ яаж зохицуулдаг байсан бэ?
-Талийгаач маань ар гэрээ даагаад, хэдэн хүүхэдтэйгээ айлын эхнэр шиг л үлддэг байсан. Бид хоёрт хүүхэд шуухад хараад өгөх хөгшчүүл байхгүй, миний аав ээж хоёр хөдөө малтай. Тэгээд би авахыг нь аваад л, үлдсэнийг нь манай өвгөн хараад, араа залгуулаад явдаг байсан даа. Хоёр ихэр хүүхдээ өвчин хүрвэл эмнэлэгт өгч, эдгэхээр нь 24-ийн яслид өгч байж жолооч болж байлаа шүү дээ.
-Мэргэчүүл маань сурын харвааг өөрөөрөө дуусгахгүйн тулд үр хүүхэд, ач гучдаа нум бариулж сургадаг. Таны хувьд?
-Хүү маань гайгүй сайн харвадаг ч бөөр муутай болохоор одоо харвахгүй байгаа. Хоёр охины маань байтын мастер, Ач, зээ нар |маань ч бас харваж байна. Ер нь хүүхдүүдээ сургах л санаатай байгаа даа. Одоо нас маань дээр гарсан учраас амжилт гаргана гэж байхгүй болохоор өөрөө чадахгүй ч хэдэн хүүхдүүдээ сургаад л явж байна. Нум гачигдалтай байдаг болохоор тэтгэврийн хөгшин би нум авчихаж чадахгүй л байна.
-Ахмад харваачийн хувьд залууст сургаж хэлэх үг байгаа байх?
-Харвадаг залуучууд их болсон байна. Тэр хэрээр залуучуудын маань амжилт өндөр болж, их сайхан харваж байна. Бидний үеийн улсууд бараг байхгүй, тун ховорхон болчихож. Яг миний үеийнх гэхэд байхгүй, надаас доошоо 5-6 дүү хүмүүс л байна. Ер нь харваа их залуужиж байна. Бидний үед ахмад харваачдаасаа их зүйл сурна, асууна, их айдаг ичдэг байлаа. Харин одоо үеийнхэн жаахан замбараа муутайхан болж, ахмад улсуудаа хүндлэхдээ тааруухан болсон байна. Бидний үед чинь нэг үг хэлэхэд нь өөдөөс нь юм ярилгүй за гээд л босдог байсан. Нийгмээ дагадаг ч юмуу залуус маань жаахан хувиа бодсон, арчаагүй зантай болчихсон юм шиг ажиглагдаад байх юм.
А.Энх
0 Сэтгэгдэл
ХХЗХ-ны журмын дагуу зүй зохисгүй зарим үг, хэллэгийг хязгаарласан тул ТА сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээг зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй.
- 4-р сарын 15 -нд Уяач Ц.Батсайхан: Гэсэрваань гуай тарган ирэн дээр…
- 2024 оны 3-р сарын 27 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 3-р сарын 27 -нд МУ-ын Тод манлай уяач Б.Далай: Уяачийн амжилтанд г…
- 2024 оны 3-р сарын 19 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 3-р сарын 19 -нд 2023 оны ММСУХ-ны чансаа өндөр уяачид
- 2024 оны 3-р сарын 05 -нд 2023 ОНЫ 21 АЙМГИЙН ШИЛДЭГ УЯАЧ, УРАЛДААНЧ ХҮҮХДҮҮ…
- 2024 оны 3-р сарын 05 -нд Аймгийн Алдарт уяач Ш.Мөнхбаатар:Ах дүү дөрвүүл аа…
- 2024 оны 3-р сарын 05 -нд 2023 ОНЫ ММСУХ-НЫ 21 АЙМГИЙН ШИЛДЭГ САЛБАР ХОЛБОО,…
- 2024 оны 3-р сарын 05 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 2-р сарын 27 -нд Манлай уяач Ч.Сугар: Алаг морийг харсан хүн болгон…
- 2024 оны 2-р сарын 27 -нд 2022 оны чансаа өндөр сонгомол дээд насны хүлгүүд
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд Н.Билэгтсайхан 66 оноогоор 2022 оны чансаа өндөр у…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд МОНГОЛ УЛСЫН 2022 ОНЫ ӨНДӨР ЧАНСААТАЙ ИХ НАСНЫ МОР…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд О.Батбилэг 73 оноогоор 2022 оны чансаа өндөр уяачд…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд МУ-ын Алдарт уяач Г.Болдбаатар:Наадмын маргаашнаас…
- 2024 оны 2-р сарын 22 -нд 2022 оны чансаа өндөр азарганууд
- 2024 оны 2-р сарын 22 -нд 2022 оны МУ-ын шилдэг уяач, уралдаанч хүүхдүүд
- 2024 оны 2-р сарын 21 -нд ММСУХ-ны 2022 оны шилдгүүд шагналаа авлаа
- 2024 оны 2-р сарын 21 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 2-р сарын 20 -нд Уяач Б.Батжаргал: Сүүлд цоохор даага даяндуулсан
- 2024 оны 2-р сарын 19 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 2-р сарын 14 -нд Цолоо ахиулсан уяачид
- 2024 оны 2-р сарын 07 -нд Нийслэлийн Алдарт уяач цолоор 28 хүн шагнагджээ
- 2024 оны 2-р сарын 07 -нд Дөрвөн Тод, дөрвөн Манлай, 18 Алдарт уяач цол авах…
- 2024 оны 2-р сарын 07 -нд Сумын Алдарт уяач Н.ДУГАРЖАВ: БИ ДӨРӨВДҮГЭЭР АНГИА…
- 2024 оны 2-р сарын 05 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 2-р сарын 05 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 1-р сарын 27 -нд Сумын Алдарт уяач Д.Батбаяр: Би Биндэрт анх адуу т…
- 2024 оны 1-р сарын 26 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 1-р сарын 25 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 1-р сарын 24 -нд СУМЫН АЛДАРТ УЯАЧ А.Цэрэндорж: ЗААМАРТ ДАЛАЙ ЛАМЫГ…
- 2024 оны 1-р сарын 22 -нд Завхан аймгийн 100 жилийн ой, баруун бүсийн уралда…
- 2024 оны 1-р сарын 21 -нд Аймгийн Алдарт уяач Б.Баттөр: Таван жилийн дотор с…
- 2024 оны 1-р сарын 18 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 1-р сарын 15 -нд Аймгийн Алдарт уяач Ц.Жамсран: Өөрийн тамгатай уна…
- 2024 оны 1-р сарын 15 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 1-р сарын 11 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 1-р сарын 10 -нд Аймгийн Алдарт уяач М.Мөнхбаяр: Адууны төлөө уйгаг…
- 2024 оны 1-р сарын 10 -нд Завхан аймгийн 100 жилийн ой, баруун бүсийн уралда…
- 2024 оны 1-р сарын 08 -нд Сумын Алдарт уяач Ц.ГЭРЭЛБААТАР: Сайн адууны удам …
- 2024 оны 1-р сарын 08 -нд Завхан аймгийн 100 жилийн ой, баруун бүсийн урал…
- 2024 оны 1-р сарын 03 -нд Хамгийн шимт тэжээлийг мэдэх үү?
- 2024 оны 1-р сарын 02 -нд М.Энхтайван: Хүн хэдий чинээ сэтгэлээ өгнө, адуу т…
- 2023 оны 12-р сарын 27 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2023 оны 12-р сарын 25 -нд Баахан хэрэг тарих Баяндэлгэрийн буурал
- 2023 оны 12-р сарын 23 -нд Нийслэлийн Алдарт Уяач цолны болзол хангасан уяачд…
- 2023 оны 12-р сарын 22 -нд Аймгийн Алдарт уяач Г.Энхбаатар: Аавынхаа уяаны ар…
- 2023 оны 12-р сарын 17 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2023 оны 10-р сарын 29 -нд Сумын Алдарт уяач Л.Батноров: Азарганы түрүүгээр а…
Сэтгэгдэл бичигдээгүй байна