Д.Батбаяр: Морь айрагдсан ч бай, үгүй ч бай, уяачдадаа хүндэтгэлтэй хандахыг чухалчилдаг


Завхан аймгийн Улиастай сумын уугуул, аймгийн МСУХ-ны тэргүүлэгч Даваанямын Батбаяртай уулзаж ярилцсанаа хүргэж байна.
-Аймгийнхаа МСУХ-ны тэргүүлэгчээр хэд дэх жилдээ ажиллаж байгаа вэ. Ер нь хурдан морьтой холбогдсон түүхээсээ манай уншигчдад хуваалцаач?
-Холбооны тэргүүлэгчээр ажиллаад дөрвөн жил болж байна. Хурдан морьтой холбогдсон тухайд
гэвэл хүүхэд ахуй үеэс юм даа. Өвөөгийнхөө уясан их насны морийг унаж гурван жил аймгийн наадамд уралдаж байлаа. Эргээд бодоход тэр үеэс л хурдан моринд сонирхолтой болсон байх. Нэг үе ажил амьдралын мөр хөөн, адуунаас холдсон ч сүүлийн найман жил бага насны дурсамжаа сэргээн морь уяж байна. Хамгийн анх найзынхаа уясан морийг уясан ч төдийлөн сайн давхиулж чадаагүй ээ. Тэгээд “адуу өөрт нь сэтгэл зүрхээ зориулсан хүнээ баярлуулдаг юм гэнэ лээ” гэж бодоод Цэцэн-Уулын Ганаа гэдэг найзаасаа Увс аймгийн Баруунтуруун чигийн нэг халиун шүдлэн худалдаж авлаа. Тэгээд авчирсан жилээ багийн өдөрлөг гэх мэт 2-3 жижиг уралдаанд түрүүлгэж, аймгийн наадамд 15-аар давхиулсан. Тэгээд л ер нь урам орж, моринд гүн орсон доо /инээв/.
-Гарах аргагүй тоглоомд орсноо мэдэрсэн үү?
-Тэгсэн. Дараа жил нь нөгөө халиун маань хязааландаа аймгийн наадамд аман хүзүүдэж, бүр амташсан. Амжилтаа ахиулж адуу малаа зөв уяулахын тулд найздаа хандан хамтарч ажиллах болсон.
-Найз ямар үүрэг хүлээхэв?
-Морьдыг маань уяна. Хоёр жилийн өмнө бид хоёр зүүн тийшээ явж, Сүхбаатар аймгийн Түмэнцогт, Асгат зэрэг сумаас 15-16 адуу авчирсан. Авчирсан жилээ адуунууд маань нэг их сайн давхиагүй ээ.
-Нутаг солигдсон адуу нэг жилдээ тэгэх байх аа?
-Тийм байх. Хойтон жилээс нь эхлээд аймгийн наадамд нэг нь гурваар, нөгөө нь зургаагаар давхисан. Энэ хавар гэхэд миний хүрэн үрээ бооцоот уралдаанд зургаалж, бас нэг шүдлэн аман хүзүүдлээ. Бага адуунууд голдуу авчирсан. Эхнээсээ давхиж л байна. Бас хоёр, гурван сайхан гүү авчирсан. Эхнээсээ төл нь гарч байна. Яваандаа энд тэндээс адуу авах биш, зүүн талаас авчирсан гүүнүүдээ Тэс азарганд хураалгаж, энэ нутаг оронд зохицсон хурдан адуу гаргаж авах бодолтой байгаа.
-Анхны айргаа хэзээ амсав?
-Дээр ярьсан Баруунтуруунаас ирсэн халиун морь намайг олон баярлуулж байгаа. Манай аймгийнхан андахгүй. Танихгүй хүн хүртэл “халиун морины Батаа юу” л гэнэ шүү дээ.
-Халиун мориныхоо амжилтаас танилцуулаач?
-Хязааландаа аймгийн наадамд аман хүзүүдээд, Идэр сумын ойд зургаалсан. Уг нь тавласан ч зургаагаар барьж байна лээ. Найр наадам болж байхад хэл ам хийгээд яахав гээд дуугүй л өнгөрсөн. Түүний дараа Тэлмэн сумын ойд бас зургаалсан. Хүмүүс морь зургаалах хэцүү гэдэг ч би хувьдаа илүү сайн давхихын эхлэл гэж боддог. Өнгөрсөн жил гэхэд халиун морь хоёр зургаалаад, энэ хаврын хоёр ч уралдаанд дандаа зургаалсан.
-Олон удаа айргаас мултрах бас ч яггүй байх шүү?
-Тэрүүхэн үедээ хэцүү л дээ. Гэхдээ хүүхэд, морь хоёр мэнд сайхан давхиад ирж байхад түүн шиг сайхан юм гэж юу байхав. Халиун морь маань амжилттай сайхан давхиж байгаа болохоор түүнд урамшаад компанийнхаа таван жилийн ойгоор шүдлэн, хязаалан, соёолон гурван насны морь уралдуулж, түрүү морьдоо иж бүрэн гэрээр мялаасан. Манай энд гэр хийдэггүй болохоор их том бэлэг шүү дээ. Авсан хүмүүс нь ч сэтгэл хангалуун байсан.
-Холбооны тэргүүлэгчийн хувьд уралдааны зохион байгуулалтанд идэвхтэй оролцоно биз?
-Уржинангийн хаврын бүсийн уралдааныг гардаж зохион байгуулсан. Бооцоонд цугларсан мөнгөн хуримтлалаас зохион байгуулагч 5-10 хувийг нь авдаг жишиг манай энд байдаг юм. Тэгэхээр нь би өөрт ирэх ёстой мөнгөн дээр нь нэмж байгаад аймгийнхаа уяачдын холбоонд 5х8 хэмжээний асар авч өгсөн. Баян-Өлгий аймагт баруун бүсийн наадамд манай уяачдын холбооныхон нөгөө асрыг аваад явсан юм билээ. Ирснийхээ дараа бороо шороо ороход ус нэвтрэхгүй, тэгээд бас арваад адуу орчих юм гээд таатай байсан. Ер нь аливаа юманд чин сэтгэл багаддаггүй шүү дээ.
-Тийм шүү?
-Тиймээс цаашид моринд дуртай залуусаа төлөөлөөд холбооныхоо үйл ажиллагаанд идэвхтэй оролцон, хувь нэмрээ оруулна гэж бодож байгаа.
-Морь сонирхдог залуус олон уу?
-Олон шүү. Сумдын залуучууд аймгийн төв рүү орж ирээд морь уяж байна. Морь сонирхож уядаг хүмүүс нэмэгдээд, уралдах морьдын тоо олширохоор өрсөлдөөн ширүүсч, хүн бүр дор бүрнээ нэгийг бодож эхэлж байна.Жишээлбэл, сүүлийн 3-4 жил манай аймгийнхан морьдоо тэжээдэг болсон. Бүр аймгийн төвийн ойролцоо жүчээ бариад морьдоо хагас суурин маллагаанд байлгаж, тэжээж байна.
-Та тэдний нэг үү?
-Би энд тэжээж байсан ч төв дээр дэмий юм шиг санагдаад, морьдоо Эрдэнэхайрхан сум руу аваачсан. Тэнд ногоо цагаатай. Олны хөлнөөс зайтай. Адуунд нь ч тохиромжтой юм билээ. Тэнд миний морьд Завхан аймгийн 90 жилийн ойд хээр азаргаа тавлуулсан Нарангэрэл Алдартынд байдаг.
-Яриагаа Батбаяр уяачийн бахдалт дурсамжаар өндөрлөе гэж бодож байна?
-Морь уяад удаагүй болохоор дурсамж дурдатгал цөөн байна. Харин миний хувьд нэг л зүйлийг баримталж чухалчилдаг. Тэр нь морь айрагдсан ч, бай үгүй ч бай, уяачдадаа хүндэтгэлтэй хандаж, хөдөлмөрийг нь үнэлэхийг. Тийм ч учраас наадмын орой зургаан насны 30 айраг түрүүний морины эздийг ресторандаа урьж багахан хэмжээний хүлээн авалт хийдэг байсан. Уяачийн хөдөлмөр гэдэг хүнд шүү дээ.
-Санал нэг байна. Уяачийн хөдөлмөрийг үнэлж, уясан хүлгээ дээдэлдэг эрхэм таны үйлс бүтэж яваг. Ярилцсанд баярлалаа.
-Хаа холоос ирж биднийг сэтгэгдлийг сонсож буй та бүхэнд ч гэсэн баярлалаа. Ажилд тань амжилт хүсье.
А.Мөнх

0 Сэтгэгдэл
ХХЗХ-ны журмын дагуу зүй зохисгүй зарим үг, хэллэгийг хязгаарласан тул ТА сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээг зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй.
-
5 цагийн өмнө Зүүн бүсийн сонгомол дээд насны ангилалд А.Түвшинт…
-
5 цагийн өмнө Зүүн бүсийн сонгомол дунд насны ангилалд Э.Бямбасү…
-
Лхагва, 17:57 минут Говийн бүсэд Д.Ариуннарангийн хээр хязаалан түрүүл…
-
Лхагва, 16:43 минут Говийн бүсэд М.Адъяабаатарын хар шүдлэн түрүүлжээ
-
Лхагва, 16:27 минут Зүүн бүсэд Э.Бат-Эрдэнийн Солонго зээрд түрүүлжээ
-
Лхагва, 16:13 минут Говийн бүсэд Б.Отгонсэлэнгийн хээр морь түрүүлжээ
-
Лхагва, 15:50 минут Баруун бүсийн сонгомол дээд насны ангилалд Т.Цэенд…
-
Мягмар, 21:23 минут Зүүн бүсэд Г.Пүрэвсүрэнгийн хүрэн халзан даага түр…
-
Мягмар, 21:13 минут Зүүн бүсэд С.Хүдэрчулууны зээрд соёолон түрүүлжээ
-
Мягмар, 21:07 минут Баруун бүсэд Б.Норовсамбуугийн халтар морь түрүүлл…
-
Мягмар, 16:53 минут Говийн бүсэд Б.Баярмагнайн бор соёолон түрүүллээ
-
Мягмар, 15:42 минут Баруун бүсэд О.Баатарын хонгор соёолон түрүүллээ
-
Мягмар, 11:56 минут Баруун бүсэд Б.Норовсамбуугийн Гоё хээр азарга түр…
-
Мягмар, 11:38 минут Говийн бүсэд Б.Тогтохын хүрэн халзан азарга түрүүл…
-
Мягмар, 09:53 минут Зүүн бүсэд Б.Саянсанаагийн халиун азарга түрүүллээ
-
Даваа, 22:40 минут Баруун бүсийн сонгомол бага насны ангилалд Л.Нямба…
-
Даваа, 20:21 минут Баруун бүсэд А.Ариунболдын зээрд даага түрүү магна…
-
Даваа, 16:41 минут Баруун бүсийн сонгомол дунд насны ангилалд эхний 1…
-
Даваа, 14:49 минут Баруун бүсэд Б.Дагвабазарын хээр хязаалан түрүүллэ…
-
Даваа, 14:06 минут Зүүн бүсэд Б.Баярхүүгийн зээрд шүдлэн түрүүллээ
-
Даваа, 10:56 минут Баруун бүсэд Батдоржийн Ганбаярын хээр халзан шүдл…
-
Даваа, 10:40 минут Увс аймагт болсон баруун бүсийн уралдаануудад түрү…
-
Даваа, 10:10 минут Баруун бүсийн шүдлэн насны морьд гарааны зурхай ру…
-
Даваа, 09:48 минут Зүүн бүсэд Ж.Батзоригийн хар хязаалан түрүүллээ
-
Даваа, 08:49 минут Дорнод аймагт болсон "Зүүн бүсийн хурд" уралдаануу…
-
Даваа, 07:56 минут Зүүн бүсэд 113 хязаалан бүртгүүлжээ
-
Ням, 17:43 минут Эрдэмт уяачид, эрэмгий хүлгүүд- Тод манлай уяач Д.…
-
Ням, 15:46 минут Хангайн бүсэд Б.Гөлөгсайханы бор шүдлэн түрүүллээ
-
Ням, 13:15 минут Хөдөлмөрийн баатар Б.Далай нутагтаа "Цэнхэр тэнгэ…
-
Ням, 11:56 минут Хангайн бүсэд 121 соёолон мордож, Н.Мөнхийн бор ха…
-
Ням, 11:28 минут Хангайн бүсэд 147 хязаалан мордож, Г.Хишигбатын хэ…
-
Бямба, 18:02 минут "Хангайн бүсийн хурд-2025" уралдаанд эхний 10-т ху…
-
Бямба, 17:43 минут Хангайн бүсэд М.Мөнхбатын хул морь түрүүллээ
-
Бямба, 12:02 минут Хангайн бүсэд Н.Мөнхзоригийн хээр азарга түрүүллээ
-
7-р сарын 25 -нд "Хангайн бүсийн хурд-2025" уралдааны сонгомол бага…
-
7-р сарын 25 -нд "Хангайн бүсийн хурд-2025" уралдааны сонгомол дунд…
-
7-р сарын 25 -нд "Хангайн бүсийн хурд-2025" уралдааны сонгомол дээд…
-
7-р сарын 13 -нд Сонгомол бага насанд Ч.Ганцогтын хээр түрүүллээ
-
7-р сарын 13 -нд Сонгомол бага насанд 105 даага бүртгүүлж, 76 мордл…
-
7-р сарын 13 -нд АХ-ын 104 жилийн ойн сонгомол дунд насны ангилалд…
-
7-р сарын 13 -нд Сонгомол дунд насанд Д.Даяндэмидийн Наран зээрд т…
-
7-р сарын 13 -нд Сонгомол дунд ангиллын хурдан хүлгүүд мордлоо
-
7-р сарын 13 -нд Сонгомол дунд насны ангилалд 106 хүлэг бүртгүүлжэ…
-
7-р сарын 13 -нд АХ-ын 104 жилийн ойн сонгомол дээд насны ангилалд …
-
7-р сарын 13 -нд Сонгомол дээд насанд Г.Хүрэлбаатарын хүрэн халзан …
-
7-р сарын 13 -нд Сонгомол дээд ангиллын хүлгүүд гарааны зурхай рууг…
-
7-р сарын 13 -нд Сонгомол дээд насны ангилалд 78 хүлэг бүртгүүлжээ
-
7-р сарын 12 -нд АХ-ын 104 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан даагану…
-
7-р сарын 12 -нд Ш.Мөнгөншагайн сартай хээр даага түрүүллээ
-
7-р сарын 12 -нд Уралдаанч Б.Нармандах: Уяач ах нараасаа суралцах г…
-
Ням, 17:43 минут Эрдэмт уяачид, эрэмгий хүлгүүд- Тод манлай уяач Д.…
-
Даваа, 08:49 минут Дорнод аймагт болсон "Зүүн бүсийн хурд" уралдаануу…
-
Бямба, 18:02 минут "Хангайн бүсийн хурд-2025" уралдаанд эхний 10-т ху…
-
Даваа, 16:41 минут Баруун бүсийн сонгомол дунд насны ангилалд эхний 1…
-
Мягмар, 09:53 минут Зүүн бүсэд Б.Саянсанаагийн халиун азарга түрүүллээ
-
Ням, 11:56 минут Хангайн бүсэд 121 соёолон мордож, Н.Мөнхийн бор ха…
-
Даваа, 22:40 минут Баруун бүсийн сонгомол бага насны ангилалд Л.Нямба…
-
Бямба, 12:02 минут Хангайн бүсэд Н.Мөнхзоригийн хээр азарга түрүүллээ
-
Даваа, 14:06 минут Зүүн бүсэд Б.Баярхүүгийн зээрд шүдлэн түрүүллээ
-
Лхагва, 17:57 минут Говийн бүсэд Д.Ариуннарангийн хээр хязаалан түрүүл…
-
Мягмар, 15:42 минут Баруун бүсэд О.Баатарын хонгор соёолон түрүүллээ
-
Даваа, 20:21 минут Баруун бүсэд А.Ариунболдын зээрд даага түрүү магна…
-
Мягмар, 21:23 минут Зүүн бүсэд Г.Пүрэвсүрэнгийн хүрэн халзан даага түр…
-
Даваа, 09:48 минут Зүүн бүсэд Ж.Батзоригийн хар хязаалан түрүүллээ
-
Даваа, 10:10 минут Баруун бүсийн шүдлэн насны морьд гарааны зурхай ру…
-
Ням, 15:46 минут Хангайн бүсэд Б.Гөлөгсайханы бор шүдлэн түрүүллээ
-
Лхагва, 16:27 минут Зүүн бүсэд Э.Бат-Эрдэнийн Солонго зээрд түрүүлжээ
-
Ням, 11:28 минут Хангайн бүсэд 147 хязаалан мордож, Г.Хишигбатын хэ…
-
Ням, 13:15 минут Хөдөлмөрийн баатар Б.Далай нутагтаа "Цэнхэр тэнгэ…
-
Мягмар, 11:38 минут Говийн бүсэд Б.Тогтохын хүрэн халзан азарга түрүүл…
-
Мягмар, 21:13 минут Зүүн бүсэд С.Хүдэрчулууны зээрд соёолон түрүүлжээ
-
Даваа, 10:56 минут Баруун бүсэд Батдоржийн Ганбаярын хээр халзан шүдл…
-
Даваа, 10:40 минут Увс аймагт болсон баруун бүсийн уралдаануудад түрү…
-
Мягмар, 11:56 минут Баруун бүсэд Б.Норовсамбуугийн Гоё хээр азарга түр…
-
Даваа, 14:49 минут Баруун бүсэд Б.Дагвабазарын хээр хязаалан түрүүллэ…
-
Даваа, 07:56 минут Зүүн бүсэд 113 хязаалан бүртгүүлжээ
-
Мягмар, 16:53 минут Говийн бүсэд Б.Баярмагнайн бор соёолон түрүүллээ
-
Лхагва, 16:13 минут Говийн бүсэд Б.Отгонсэлэнгийн хээр морь түрүүлжээ
-
Бямба, 17:43 минут Хангайн бүсэд М.Мөнхбатын хул морь түрүүллээ
-
Лхагва, 16:43 минут Говийн бүсэд М.Адъяабаатарын хар шүдлэн түрүүлжээ
-
Мягмар, 21:07 минут Баруун бүсэд Б.Норовсамбуугийн халтар морь түрүүлл…
-
Лхагва, 15:50 минут Баруун бүсийн сонгомол дээд насны ангилалд Т.Цэенд…
-
5 цагийн өмнө Зүүн бүсийн сонгомол дээд насны ангилалд А.Түвшинт…
-
5 цагийн өмнө Зүүн бүсийн сонгомол дунд насны ангилалд Э.Бямбасү…
Сэтгэгдэл бичигдээгүй байна