Давируул
А.Тэлмэн
2012 оны 5-р сарын 28 -нд
Европчууд морь унахдаа ташуур хэрэглэдэггүй, харин тусгай давируулаар давирдаг. Дөрөө гараагүй балар эртний үед давируулыг бүтээсэн гэдэг бөгөөд морь хурдлахад хүн морины нуруун дээр ийш тийш савчин хөдөлж, давируул нь морийг хатаж өвтгөдөг байжээ. Тиймээс өвдөлтөөс эмээсэн морь хатгуулахгүйн тулд их зөөлөн явах хэрэгтэй болдог байсан байна. Үүнээс үүдэн давируулыг анхандаа морийг хурдлуулах бус харин хурдыг нь сааруулан нэг хэвэнд барихад ашигладаг байжээ. Гэхдээ дөрөө гарах хүртэл давируул тийм ч өргөн хэрэглэгддэггүй байсан бөгөөд дөрөө хэрэглэх болсноос хойш өргөн тархжээ.
Шпор буюу давируулыг анх Европ тивийн Балканы хойгт амьдарч байсан иллирчүүд нээсэн гэдэг бөгөөд одоогоор мэдэгдэж байгаа хамгийн эртний буюу манай тооллын өмнөх 5-р зууны үеийн давируул энэ нутгийн нэгэн булшнаас олдсон юм. Иллир омгийхны нэг төлөөлөгч болох венетууд нь морийг сурган, уналга, ачлаганд ашигладгаараа ойр хавьдаа л алдартай байсан болохоор ийнхүү амьдралын шаардлагаар давируулыг зохион бүтээсэн хэмээн эрдэмтэд үздэг. Ингэхдээ жирийн хүмүүсийн давируул нь хар төмөр, эсвэл хүрлээр хийгдсэн байдаг байсан бол язгууртнууд, алдартай хүмүүсийнх нь алт, мөнгөөр хийгддэг байжээ.
Гэхдээ давируулыг Европт өргөн тархахад манай тооллын 5-1-р зууны үед одоогийн Баруун Европын нутагт нүүн ирсэн Кельт омгийнхон шийдвэрлэх үүрэг гүйцэтгэсэн гэж үздэг. Учир нь энэ омгийнхныг Европоор тархах явцад нь германчууд, иберичуд, славчууд давируулыг нь зээлдэн авчээ.
Мэдээж овог, омог болгон давируулд өөрийн онцлогоо тусган өөрчилж байсан нь ойлгомжтой. Ингэсээр одоогийн дугуй давируулын өвөг болох одтой давируул нь 13-р зууны үед бий болжээ. Зуун жилийн дараа хуучны өргөст давируул нь энэ давируулд зайгаа бүрэн тавьж өгсөн юм.
Давируулыг гол төлөв давтах аргаар хийдэг байсан бөгөөд эзнийхээ нийгэмд эзэлдэг байр сууринаас шалтгаалаад алт, мөнгө, элдэв зүйлээр чимэглэдэг байсан байна.
Харин Монгол, Араб, Түрэг зэрэг дорно дахины орнуудад давируулыг мэддэг байсан ч морь зовоодог хэмээн үзэж ташуурыг хэрэглэсээр иржээ.
Шпор буюу давируулыг анх Европ тивийн Балканы хойгт амьдарч байсан иллирчүүд нээсэн гэдэг бөгөөд одоогоор мэдэгдэж байгаа хамгийн эртний буюу манай тооллын өмнөх 5-р зууны үеийн давируул энэ нутгийн нэгэн булшнаас олдсон юм. Иллир омгийхны нэг төлөөлөгч болох венетууд нь морийг сурган, уналга, ачлаганд ашигладгаараа ойр хавьдаа л алдартай байсан болохоор ийнхүү амьдралын шаардлагаар давируулыг зохион бүтээсэн хэмээн эрдэмтэд үздэг. Ингэхдээ жирийн хүмүүсийн давируул нь хар төмөр, эсвэл хүрлээр хийгдсэн байдаг байсан бол язгууртнууд, алдартай хүмүүсийнх нь алт, мөнгөөр хийгддэг байжээ.
Гэхдээ давируулыг Европт өргөн тархахад манай тооллын 5-1-р зууны үед одоогийн Баруун Европын нутагт нүүн ирсэн Кельт омгийнхон шийдвэрлэх үүрэг гүйцэтгэсэн гэж үздэг. Учир нь энэ омгийнхныг Европоор тархах явцад нь германчууд, иберичуд, славчууд давируулыг нь зээлдэн авчээ.
Мэдээж овог, омог болгон давируулд өөрийн онцлогоо тусган өөрчилж байсан нь ойлгомжтой. Ингэсээр одоогийн дугуй давируулын өвөг болох одтой давируул нь 13-р зууны үед бий болжээ. Зуун жилийн дараа хуучны өргөст давируул нь энэ давируулд зайгаа бүрэн тавьж өгсөн юм.
Давируулыг гол төлөв давтах аргаар хийдэг байсан бөгөөд эзнийхээ нийгэмд эзэлдэг байр сууринаас шалтгаалаад алт, мөнгө, элдэв зүйлээр чимэглэдэг байсан байна.
Харин Монгол, Араб, Түрэг зэрэг дорно дахины орнуудад давируулыг мэддэг байсан ч морь зовоодог хэмээн үзэж ташуурыг хэрэглэсээр иржээ.
0 Сэтгэгдэл
ХХЗХ-ны журмын дагуу зүй зохисгүй зарим үг, хэллэгийг хязгаарласан тул ТА сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээг зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй.
- 2024 оны 8-р сарын 05 -нд Хангайн бүсийн сонгомол бага насанд Х.Бат-Эрдэнийн…
- 2024 оны 8-р сарын 05 -нд Хангайн бүсийн дааганы уралдаанд М.Цэрэнжавын хээр…
- 2024 оны 8-р сарын 04 -нд Хангайн бүсийн сонгомол дээд насанд С.Баярсайханы …
- 2024 оны 8-р сарын 04 -нд Хангайн бүсэд Я.Содбаатарын бор соёолон түрүүллээ
- 2024 оны 8-р сарын 04 -нд Хангайн бүсийн их насанд Э.Бат-Эрдэнийн Солонго зэ…
- 2024 оны 8-р сарын 04 -нд Хангайн бүсэд Д.Батбаярын Түмт хээр азарга түрүүлж…
- 2024 оны 8-р сарын 01 -нд Хангайн бүсийн сонгомол дунд насны ангилалд Г.Ганб…
- 2024 оны 7-р сарын 31 -нд Хангайн бүсэд П.Баярбатын бор хязаалан түрүүллээ
- 2024 оны 7-р сарын 31 -нд Хангайн бүсэд Г.Энхбатын хар шүдлэн түрүүлжээ
- 2024 оны 7-р сарын 28 -нд "Говьшанхын хурд-7" говийн бүсийн уралдааны сонгом…
- 2024 оны 7-р сарын 28 -нд Ламын Гэгээний 385 жилийн ойн сонгомол дунд насанд…
- 2024 оны 7-р сарын 28 -нд "Говьшанхын хурд-7" говийн бүсийн уралдааны сонгом…
- 2024 оны 7-р сарын 28 -нд Ламын Гэгээний 385 жилийн ойн сонгомол дээд насанд…
- 2024 оны 7-р сарын 27 -нд Ламын Гэгээний 385 жилийн ойд О.Баасанцэрэнгийн хү…
- 2024 оны 7-р сарын 27 -нд "Говьшанхын хурд-7" говийн бүсийн уралдаанд Э.Бат-…
- 2024 оны 7-р сарын 27 -нд Ламын Гэгээний 385 жилийн ойд Ц.Амарсанаагийн хонг…
- 2024 оны 7-р сарын 27 -нд "Говьшанхын хурд-7" уралдаанд Д.Отгонлхагвын хүрэн…
- 2024 оны 7-р сарын 27 -нд Ламын Гэгээний 385 жилийн ойд Б.Отгонсэлэнгийн Ава…
- 2024 оны 7-р сарын 27 -нд "Говьшанхын хурд-7" уралдаанд Д.Отгонлхагвын Солон…
- 2024 оны 7-р сарын 26 -нд Говийн бүсэд Ч.Батжаргалын халтар даага түрүүллээ
- 2024 оны 7-р сарын 26 -нд Төвийн бүсийн сонгомол бага ангилалд Х.Цогтсайханы…
- 2024 оны 7-р сарын 26 -нд Хангайн бүсэд Ч.Уламбаярын хээр соёолон түрүүллээ
- 2024 оны 7-р сарын 26 -нд Говийн бүсийн сонгомол дунд насны ангилалд Б.Норов…
- 2024 оны 7-р сарын 26 -нд Төвийн бүсийн сонгомол дунд насанд Б.Бат-Өлзийн ха…
- 2024 оны 7-р сарын 26 -нд "Говьшанх-7" говийн бүсийн уралдаанд Ц.Амарсанааги…
- 2024 оны 7-р сарын 26 -нд Ламын Гэгээний 385 жилийн ойд Ч.Болд-Эрдэнийн халт…
- 2024 оны 7-р сарын 26 -нд Төвийн бүсийн уралдааны сонгомол дээд насанд С.Бая…
- 2024 оны 7-р сарын 26 -нд "Говьшанхын хурд-7" уралдаанд Б.Пүрэвжаргалын хүрэ…
- 2024 оны 7-р сарын 13 -нд АХ-ын 103 жилийн ойн сонгомол бага ангилалд Х.Гарь…
- 2024 оны 7-р сарын 13 -нд АХ-ын 103 жилийн ойн сонгомол бага ангилалд 106 да…
- 2024 оны 7-р сарын 13 -нд АХ-ын 103 жилийн ойн сонгомол дунд ангилалд эхний …
- 2024 оны 7-р сарын 13 -нд АХ-ын 103 жилийн ойн сонгомол дунд насны уралдаанд…
- 2024 оны 7-р сарын 13 -нд АХ-ын 103 жилийн ойн сонгомол дунд насанд 65 хурда…
- 2024 оны 7-р сарын 13 -нд АХ-ын 103 жилийн ойн сонгомол дээд насанд эхний 10…
- 2024 оны 7-р сарын 13 -нд АХ-ын 103 жилийн ойн сонгомол дээд насанд С.Баярса…
- 2024 оны 7-р сарын 13 -нд Сонгомол дээд насанд 79 хурдан хүлэг бүртгүүлжээ
- 2024 оны 7-р сарын 13 -нд Цоллооч хүүд Д.Чулуунбат Тод манлай даага амлав
- 2024 оны 7-р сарын 12 -нд АХ-ын 103 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан хурдан д…
- 2024 оны 7-р сарын 12 -нд АХ-ын 103 жилийн ойд Х.Улам-Өрнөхийн хээр даага тү…
- 2024 оны 7-р сарын 12 -нд 258 даага бүртгүүлжээ
- 2024 оны 7-р сарын 12 -нд АХ-ын 103 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан хурдан с…
- 2024 оны 7-р сарын 12 -нд Уралдаанч Б.Энх-Очир: Захаар нь дайрч ороод Нандин…
- 2024 оны 7-р сарын 12 -нд АХ-ын 103 жилийн ойд Хишиг-Очирын Бөхбатын хүрэн с…
- 2024 оны 7-р сарын 12 -нд 217 соёолон бүртгүүлж, 152 нь гараа руу хөдөлжээ
- 2024 оны 7-р сарын 11 -нд АХ-ын 103 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан их насны…
- 2024 оны 7-р сарын 11 -нд АХ-ын 103 жилийн ойд Б.Ерөөлтийн халтар морь түрүү…
- 2024 оны 7-р сарын 11 -нд 228 их насны морь бүртгүүлжээ
- 2024 оны 7-р сарын 11 -нд АХ-ын 103 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан хурдан а…
- 2024 оны 7-р сарын 11 -нд АХ-ын 103 жилийн ойд С.Гал-Эрдэнийн Нандин хонгор …
- 2024 оны 7-р сарын 11 -нд 192 азарга бүртгүүлжээ
Сэтгэгдэл бичигдээгүй байна