Сумын Алдарт уяач Ж.Алтанхуяг: Аавынхаа үйл хэргийг үргэлжлүүлж, адууных нь удмыг тасдахгүйг хичээж явна

Сүхбаатар аймгийн Дарьганга сумын Үүд нэгдүгээр багийн харьяат, сумын Алдарт уяач Жамбалжамцын Алтанхуяг 1979 оны 3-р сарын 25-нд Баяндэлгэр суманд айлын найм дахь хүүхэд болон мэндэлжээ. Уяхуйн эрдэмд үе дамжин суралцаж буй тэрээр 1994 оны Баяндэлгэр сумын наадамд саарал хязаалан түрүүлгэн амжилтын гараагаа эхлүүлж байж. Ингээд түүний ярилцлагыг хүргэе.

-Манайхан гурван үеэрээ хурдан морь уяж байсан гэлээ. Дээдчүүлийнхээ талаар дэлгэрүүлээч.

-Миний өвөө, аав хоёул морь уяж байсан улс. Тэгэхээр би гурав дахь үеийн уяач болж байгаа биз. Бага байсан болохоор өвөөгийнхөө талаар сайн мэдэхгүй юм. Харин миний аавыг Цэвэгжавын Жамбалжамц гэдэг байсан. Ахтайгаа хамтарч нэгдлийн тэмээ хариулдаг байхдаа л морь уядаг байсан юм билээ. Ах нь Жоожоо хэмээх Гомбодорж гэж хүн байсан. Нэгдэл тарсаны дараа хувийн аж ахуйтан болоод тааваараа морь уяж эхэлсэн гэдэг. Дашцэрэнгийн шарга, Цээхийн цавьдар, Өнчин хүрэн зэрэг адууны угшилтай. Өнчин хэмээх хүрэн азарга бол бага насандаа олон түрүүлж, айрагдсан адуу. Үүн дээр нэмээд намайг морь унадаг байх үед Дорноговийн Дэлгэрэхийн Тайж угсааны будан азарга авч байлаа.

-Холоос хурд залжээ.

-Баяндэлгэр сумын харьяат сумын Алдарт уяач Нямдорж гэдэг хүнээс суманд аман хүзүүдсэн шүдлэн үрээ авч азарга тавьж байсан юм. Үр төлүүдээс нь ах дүү морьд гарч их хурдалсан.1999 оны сумын баяр наадмаар хоёул түрүүлж байлаа. Тэр жил Алтан овооны тахилгатай байсан. Давхар уяагаар тэнд очиж уралдаад будан морь нь наймд орж, хонгор хязаалан нь будлианаас болоод амжилт үзүүлж чадаагүй. Тэр үед наадам их будилдаг байсан шүү дээ.

-1999 оны Алтан овооны их тахилгад их олон морь уралдсан. 560, 725 гэсэн тоо дуулддаг. Ямартаа ч хагас мянгаас давсан тэр олон хүлгээс наймд давхина гэдэг чамлахааргүй амжилт шүү. Эх нь ямар гүү байсан юм бэ?

-Эх нь Өнчин хүрэнгийн угсаатай аавын адууны хонгор гүү байсан. Будан морь 1998,1999 оны наадмуудад дарааллан сумын наадамд түрүүлээд, 2001 онд аман хүзүүнд хурдалсан. Түүнээс гадна бага наадмуудад олон айрагдсаан. 15 нас хүртлээ ур алдахдаа 13 удаа түрүүлж, айрагдсан байдаг юм.

-Хонгор үрээний хувьд...

-Будан морьтой эцэг, эх нэгтэй. Хязаалангаасаа уягдаж тэр жилээ түрүүлээд, соёолондоо зургаалсан. Харамсалтай нь  соёолон намар нь эндүүлчихсэн юм.

-Өөр ямар адуугаар наадаж байсан бэ?

-1994 оны сумын наадамд саарал хязаалан түрүүлсэн. Саарал үрээ Дашцэрэнгийн шаргын угшилтай халиун азарганы төл. Түвшинширээ сумын ойд айрагдсан хавчиг хонгор морь бол манай найзын адуу, бэлгэнд ирсэн юм. Энэ мэтчилэн сум орон нутагтаа дажгүй л наадчихаад байдаг юм. Ах аймгийн Алдарт, аавдүү бид гурав сумын Алдарт уяач цолтой. Аавыг өнгөрснөөс хойш нэг хэсэг давхиагүй. Тэгээд 2016 онд энэ нутагт /Дарьгангад/ ирж, найзтайгаа морь уяж байна. Аавынхаа үйл хэргийг үргэлжлүүлж, адууных нь удмыг тасдахгүйг хичээж явна даа.

-Ярилцсанд баярлалаа. Амжилт хүсье. 

Б.Хастөр