Сумын Алдарт уяач Н.БАЯРАА: Цэргээс халагдаж ирээд л аав, ахтайгаа морь уяж эхэлсэн


1979 онд цэргээс ирээд аав, ахтайгаа морь уяж эхэлсэн. Эхэндээ ч морины ажилд тусалдаг л нэгэн явлаа. Тэгээд 1980 хэдэн оноос өөрийн хүрэн азаргаа бие дааж уясан” гэж ярих энэ эрхэм бол Сүхбаатар аймгийн Асгат сумын Өлзийт I багийн харьяат, сумын Алдарт уяач Ням-Осорын Баяраа юм. Түүний аав Р.Ням-Осор агсан мөн л хурдан хүлгийн дэл сүүл шуусан уяач явсан бөгөөд өдгөө үйл хэргийг нь залгамжлан хөвгүүд хийгээд ач нар нь “Морь уях төрийн хэрэгт” шимтэн явна.
-Таны аав Ням-Осор морь уядаг байв уу?
- Миний аав Ринченгийн Ням-Осор 1927,1928 оны үед Бөөрийн төвд төрсөн гэдэг юм. 1989 онд, 62,63-тай ойчсон, хөөрхий. Залуу цагтаа нэгдлийн адуу хэсэг малласан. Бас хэдэн жил бригадын тоо бүртгэгч явсан бол эм хонь өмч хувьчлал болтол малласан. Тэр хугацаандаа хэд хэдэн жил тарга хүчний аварга болж байлаа. Энэ их ажлынхаа хажуугаар бас морь уяна. Анх хүрэн азарга уядаг байсан. Чанга Рэнцэнгийн хүрэнгийн угшилтай. Харин эхийг нь мэдэхгүй юм. Хүрэн азаргыг дааганд нь манай бүрлээч ахын хадам хөгшин өгсөн юм билээ.
-Хүрэн азарга нь даага иржээ. Уяж эхэлсэн нь хэзээнээс юм бол?
-Он өнжөөгүй уясан. Хүрэн азарга гурав түрүүлж зургаа айрагдсан. Тэгээд есөн медальтай хойшоо ээжийн ах Мичиджамбаад өгсөн.
-Хэд хэдэн онд түрүүлсэн юм бэ?
-Тэрийг нь сайн мэдэхгүй юм байна. Нагац ахад очоод Асгат сумын наадамд лав нэг айрагдсан. Тэгээд хөл нь муудаад уяагүй.
-Хүрэн азарганы төлүүд нь яаж давхисан бэ?
-Хүрэн гүүний төл хээр, улаан гүүний хүрэн хоёр даага орж байсан. Хээр нь түрүүлж, хүрэн нь нэг айрагдсан юм даг. Гэвч томроод уясан ч айхтар давхиагүй.
-Аавын тань нэртэй өөр ямар хурдан хүлгүүд байв?
-Хүрэн азарганаас гадна хонгор азарга, улаан морьтой байлаа. Энэ улаан морийг Дуламрагчаа гэж хүний хүү Ооёогоос авч байсан юм. Битүү бүдүүн морь аавд ирж, гурав орсон. Өөрөөр хэлбэл нэг түрүүлж, хоёр айрагдаад, дөрөв дэх дээр нь Чойжоод зарагдсан байх аа. Түүнд очоод нэг ороод, дараа нь хүү нь унаж чоно хөөгөөд газрын уруу давхиад хөлгүй болгосон гэж дуулдсан.
-Улаан морийг ямар ханшаар авах уу?
- Солиогоор л авсан. Хоёр бүдүүн мориор л авсан бил үү дээ. Дараа нь Чойжоод 200,300 төгрөгөөр өгсөн ч юм уу. Сайн мэдэхгүй юм байна. Харин хонгор азаргыг нь Сүхбаатар сумаас гаралтай Бямбаа гэж хүн аавд авч өгсөн. Бага насандаа ороогүй, бүдүүн азарга авчирч өгсөн. Тэгээд аав нэг түрүүлгэж, хоёр айрагдуулсан.
-Хонгор азарганы нь төлүүд яаж давхисан бэ?
-Хонгор азарганы төлөөс дээгүүр давхисан адуу байхгүй ээ.
-Та айлын хэд дэх хүүхэд юм бэ?
- Гурав дахь. Дороо нэг дүүтэй.
-Танайханд уяач олон байна уу?
- Манай том ах Гомбосүрэн л морь уядаг байлаа. Одоо хүү Бат-Эрдэнэ нь залгамжлан уяж байна. Бас манай хоёр хүү морь уяна.

-Та хэдий үеэс морь уяж байна вэ?
- Би 1979 онд цэргээс ирээд аав, ахтайгаа морь уяж эхэлсэн. Эхэндээ ч морины ажилд тусалдаг л нэгэн явлаа. Тэгээд 1980 хэдэн оноос өөрийн хүрэн азаргаа бие дааж уясан. Энэ чинь Бор-Ухнай гэж хүний хээр азарганы төл байгаа юм. Гэхдээ хүрэн азарга айрагдаж байгаагүй. Сумын наадамд 10, 20 хэдээр л давхисан. Ер нь сүүлийн жилүүдэд л айраг түрүүтэй наадаж байна. Тухайлбал, Даатгал хээрийн төлийн төл Ембүү хар азарга байна. Ням гуайн адууны төл. Ням гэж хүнээс манай хүүхэд даага авч байсан юм.
-Даатгал хээрээс энд төл үлдсэн юм уу?
-Ням гэж хүнд байдаг. Бас Нэргүйбаатарын хүргэнд төл байдаг л гэж ярьдаг юм.
-Тэгвэл Ембүү азарга ямар амжилт гаргаж байлаа?
-Ембүү азарга овооны бага наадамд хоёр айрагдсан. Хязаалан үрээ Сүхбаатарын Баянцагаан уулын тахилгад хоёр айрагдсан. Харин 2017 онд сумын 90 жилээр аман хүзүүдэж, энэ жил түрүүллээ. Одоо наймтай азарга байна даа.
-Өөр ямар адуу байна?
-Манай хүрэн азарганы төл халзан бий. Хязаалан сумын уяачдын холбооноос зохион байгуулсан -Дашдондог агсаны нэрэмжит уралдаанд гурвалсан. Тэрнээс хойш айрагдаагүй дандаа л 15,16-аар давхих шив дээ.
Бидний яриа энд хүрээд өндөрлөж байна. Ярилцсанд баярлалаа.
"Тод магнай" сэтгүүлийн тусгай дугаараас...
1 Сэтгэгдэл
ХХЗХ-ны журмын дагуу зүй зохисгүй зарим үг, хэллэгийг хязгаарласан тул ТА сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээг зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй.
-
10-р сарын 29 -нд Сумын Алдарт уяач Л.Батноров: Азарганы түрүүгээр а…
-
10-р сарын 28 -нд Өвгөн ноён М.Пүрэвжавын нэрэмжит уралдаануудын нэг…
-
2023 оны 10-р сарын 17 -нд Өнөө жил яах бол...
-
2023 оны 10-р сарын 09 -нд Сумын Алдарт уяач О.ДАШЗАВ: Сумынхаа наадмын айрги…
-
2023 оны 10-р сарын 08 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
-
2023 оны 10-р сарын 06 -нд Сумын Алдарт уяач Б.Пүрэвбат: Гурван азаргаар одто…
-
2023 оны 9-р сарын 19 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
-
2023 оны 9-р сарын 19 -нд Аймгийн Алдарт уяач Д.Дамдиндорж: Азаргыг их тамир…
-
2023 оны 9-р сарын 18 -нд АХ-ын 102 жилийн ойд байтай давхисан дааганууд
-
2023 оны 9-р сарын 18 -нд Аймгийн Алдарт уяач О.Үнэнбор: Өөрсдийнхөө нэр дээ…
-
2023 оны 9-р сарын 10 -нд Нутагтаа наадах хүслээр нэгэн сайн хүлэгтэй учирса…
-
2023 оны 9-р сарын 10 -нд Уяач Д.Цолмон: Уяач хүн зөв бодолтой байвал морь н…
-
2023 оны 9-р сарын 10 -нд АХ-ын 102 жилийн ойд байтай давхисан шүдлэнгүүд
-
2023 оны 9-р сарын 01 -нд Бага адууг ирлэгч Батмөнхийн Булгадай
-
2023 оны 9-р сарын 01 -нд Сумын Алдарт уяач Н.ДАШДОНДОГ: Уралдвал сайн төлүү…
-
2023 оны 8-р сарын 29 -нд АХ-ын 102 жилийн ойд байтай давхисан хязаалангууд
-
2023 оны 8-р сарын 28 -нд Ёсыг сахисан ууган шавь
-
2023 оны 8-р сарын 22 -нд АХ-ын 102 жилийн ойд байтай давхисан соёолонгууд
-
2023 оны 8-р сарын 21 -нд Аймгийн Алдарт уяач Л.Лхамжав: Малчин сумын ойгоор…
-
2023 оны 8-р сарын 18 -нд АХ-ын 102 жилийн ойд байтай давхисан их насны морь…
-
2023 оны 8-р сарын 18 -нд Уяач Р.Баатарцогт: Унаган хонгор халзан үрээ маан…
-
2023 оны 8-р сарын 18 -нд Адуу өөрөө эзнээ сонгодог
-
2023 оны 8-р сарын 16 -нд Сумын Алдарт уяач Д.Баярсайхан: 13-тай мориноос …
-
2023 оны 8-р сарын 16 -нд АХ-ын 102 жилийн ойд байтай давхисан азарганууд
-
2023 оны 8-р сарын 15 -нд Түрүүлэх морь надад бий...
-
2023 оны 8-р сарын 13 -нд Хангайн бүсийн нэгдсэн цуваа
-
2023 оны 8-р сарын 12 -нд "ТОД МАГНАЙН ЗОЧИН" НЭВТРҮҮЛЭГ №2: МУ-ЫН АЛДАРТ УЯ…
-
2023 оны 8-р сарын 12 -нд Төвийн бүсийн нэгдсэн цуваа
-
2023 оны 8-р сарын 10 -нд Зүүн бүсийн нэгдсэн цуваа
-
2023 оны 8-р сарын 10 -нд Баруун бүсийн нэгдсэн цуваа
-
2023 оны 8-р сарын 02 -нд "Монгол магнай" уралдаанд түрүүлж, айрагдсан хүлгү…
-
2023 оны 8-р сарын 02 -нд Хантайшир уулын аймгийн 100 жилд түрүүлж, айрагдса…
-
2023 оны 7-р сарын 30 -нд Зүүн бүсийн сонгомол ангилалд түрүүлж, айрагдсан х…
-
2023 оны 7-р сарын 29 -нд "ТОД МАГНАЙН ЗОЧИН"-МУ-ЫН АЛДАРТ УЯАЧ Д.БАТЧУЛУУН
-
2023 оны 7-р сарын 29 -нд Зүүн бүсэд Д.Бат-Эрдэнийн хул даага түрүүлжээ
-
2023 оны 7-р сарын 29 -нд Зүүн бүсэд Д.Жаргалсайханы халтар хязаалан түрүүлж…
-
2023 оны 7-р сарын 28 -нд Төвийн бүсийн сонгомол бага насны ангилалд Т.Баянд…
-
2023 оны 7-р сарын 28 -нд Хангайн бүсэд Г.Мөнхсайханы хээр даага түрүүллээ
-
2023 оны 7-р сарын 28 -нд Төвийн бүсэд Д.Очирсүрэнгийн халтар даага түрүүллэ…
-
2023 оны 7-р сарын 28 -нд Хангайн бүсэд Р.Цогтбаярын хээр хязаалан түрүүллээ
-
2023 оны 7-р сарын 28 -нд Баруун бүсэд Д.Дагвадоржийн өсгий цагаан зээрд даа…
-
2023 оны 7-р сарын 28 -нд Төвийн бүсэд П.Батсайханы зээрд морь түрүүллээ
-
2023 оны 7-р сарын 28 -нд Баруун бүсэд Ж.Дэмбэрэлсайханы буурал морь түрүүлл…
-
2023 оны 7-р сарын 28 -нд Хангайн бүсэд С.Гантулгын зээрд соёолон түрүүллээ
-
2023 оны 7-р сарын 28 -нд Зүүн бүсэд Б.Отгонсэлэнгийн хээр морь түрүүлж, ирэ…
-
2023 оны 7-р сарын 28 -нд Төвийн бүсийн сонгомол дээд насанд Д.Ганзоригийн х…
-
2023 оны 7-р сарын 28 -нд Хангайн бүсэд Янгугийн хул шүдлэн түрүүлжээ
-
2023 оны 7-р сарын 27 -нд Баруун бүсэд Ч.Батжаргалын Зээрэн зээрд соёолон тү…
-
2023 оны 7-р сарын 27 -нд Зүүн бүсэд Ж.Алтанхуягийн хээр шүдлэн түрүүлжээ
-
2023 оны 7-р сарын 27 -нд Хангайн бүсэд Манлай уяач Л.Дуламсүрэнгийн хээр тү…
45.117.35.148
Сүхбаатар аймгийн Асгат сумын Авжаа буган гэж алдарт гүүний талаар
Reply