Аймгийн Алдарт уяач М.Ганцогт: Баруун бүсийн түрүү хээр азарга шүдлэндээ долоо түрүүлсэн

Олонхиос ондоо үзэлтэй, тогтсон хэв маягаас өөр хандлагатай хүмүүстэй ярилцах сонихон байдаг. Өнөөдөр уншигч та бүхэнтэй уулзуулах эрхэм тэр ангилалд хамаарна. Ярилцлага дөнгөж эхэлж байхад "за одоо болсон байхаа. Ийм дэлгэрэнгүй ярих юмуу" гэснээ орон нутгийн уяачдын чин хүсэл болсон улсын бүсийн уралдаанд азарга түрүүлгэж, айрагдуулчихаад өөр бусдын нэр дээр цоллуулчихсан, бүр болоогүй цоллоход нь ч ордоггүй гэх. Моринд айхтар шимтдэггүй юмуу гэтэл гурван үеэрээ морины сүүл шүүсэн, зүүн талаас боломжийн үнэтэй адуу мал нэлээдийг авчээ. Этгээд эрхэм бидний ярилцлага хагас цаг орчим үргэлжилж, ийн хөвөрчээ.
-Манай сумаас улсын цолонд ойрхон байгаа уяач хэмээн таныг тодотгосон. Тиймээс таны үзүүлсэн амжилтын талаар эхлээд ярилцъя.
-2017 онд Увс аймагт болсон Хан Хөхүй хайрхны тахилга баруун бүсийн уралдаанд шүдлэн түрүүлгэж, 2018 онд Эрдэнэтэд болсон төвийн бүсийн уралдаанд хязаалан зургаад оруулаад, 2019 онд соёолон азарга Баян-Өлгий аймагт болсон Алтай Таван богдын хурд баруун бүсийн уралдаанд дөрвөөр давхисан.
-Баян-Өлгийн бүсэд айрагдсан гэхээр Зэрэгийн хээр азарга байх нь ээ дээ.
-Тийм. Зэрэг сумын Баатарын нэр дээр уралдаж айрагдсан.
-Зэрэг суманд ажиллахдаа түүнтэй уулзаж ярилцсан. Хээр азарга хэнийх нь адуу юм бэ?
-Миний азарга. Над дээр байдаг. Тэжээл арчилгаа маллагаа гээд бүгдийг нь би өөрөө л хариуцдаг.
-Уралдахдаа түүний нэрээр. Тохиролцоо байдаг бололтой.
-Тохиролцоо юу байхав дээ. Увсын даншигт Бумбаяр зааны нэр дээр уралдсан. Хойтон жил нь хязаалан үрээ Дарви сумын Содоогийнд байсан юм. Манайх зусландаа гараад сүлжээгүй байх зуур Баатар аваад хот явчихсан байсан. Тэгээд “Ганцогт ахаа энд уралдахаар ирчихлээ” гэхээр нь “тэгээ л” гэсэн. Тэндээсээ Эрдэнэтийн бүс рүү явсан байсан. Баян-Өлгийн баруун бүсийн уралдааны тухайд бол “Ах би нэг уралдчихъя” гэсэн юм. Ийм л учиртай.
-Тийм учиртай байж. Хээр азарга хаанахын адуу вэ?
-Сүхбаатар аймгийн Баяндэлгэр сумын Дэрэм дарга гэдэг хүний унаган адуу. Өвөл 12 сард Баянхонгор аймгийн Баацагаан сумын Батжаргал гэдэг залуугаар дамжуулан сарваа авч байсан юм.
-Өөрөө харалгүй сургаар хийсэн наймаа юмаа даа.
-Тийм. Би тэр залууд “Гайгүй сайн адуу олоод өгөөч” гэсэн хээр сарвааг санал болгоод тэгээд л авчихсан.Би тэр залуугаар дамжуулан олон сайн адуу авсан. Бидний ганзага нийлдэг юм.
-Дааганаасаа эхлээд уралдсан уу?
-Тэр хавиараа ганц нэг уралдсан юм шиг байна лээ. Уг нь Говь-Алтайд болох баруун бүсийн уралдаанд мордуулах бодолтой байсан ч хөл нь суларчихлаа гэхээр нь давхиулаагүй.
-Даагандаа Баянхонгорт байсан юмуу?
-Тийм. Тэгээд намар нь авчирч, өвөл нь тэжээгээд хавар нь Үенчид болсон багахан уралдаанд түрүүлгэсэн. Зун нь нөгөө авч өгсөн залуу улсын наадамд уралдуулъя гэсэн тул сум, аймгийн наадамд мордуулалгүй аваад явсан юм. Манай хүн замдаа Өвөрхангай аймгийн Уянга суманд болсон хангайн бүсийн уралдаанд мордуулж түрүүлгэсэн юм билээ. Тэгээд улсын наадамд очсон мордуулаагүй.
-Яагаад?
-Олноор нь хасдаг анхны жил шүү дээ. Сэрвээг нь ч хэмжилгүй зүгээр л барьж аваад уячихсан байна лээ. Шүдлэн 1м 32 см байх ёстой. Гэтэл миний хээр үрээнийх 1 метр 29 см байсан. Улсын наадмаас ирээд Увс аймагт болсон баруун бүсийн уралдаанд түрүүлж, хурдаа таниулаад түүнээс хойш дөрвөн наадамд дарааллан түрүүлсэн.
-Шүдлэн жилээ юу?
-Тийм. Увсаас ирээд Цэцэг сумын эмнэлгийн ой, Мөст сумын сургуулийн ой, Үенч сумын эмнэлгийн ой, Булган сумын сургууль, эмнэлгийн ой гээд дөрвөн наадамд дарааллан түрүүлсэн.
-Тэр жил аргагүй хурдан байжээ. Хязааландаа хэд уралдсан юм бэ?
-Дөрөв уралдсан шиг санагдаж байна. Эрдэнэтэд болсон төвийн бүсийн уралдаанд зургаалаад, Ардын эмч Н.Баасанжавын улсын Алдарт уяач цолны мялаалга наадамд азарганд тавьж гурваар давхиулсан. Түүний дараа манай суманд аймгийн Арслан цолны мялаалга наадам болж, түүнд түрүүлээд, Үенчийн цэргийн ангийн ойд бас түрүүлсэн.
-Соёолондоо...?
-Соёолондоо цөөн уралдсан. Суманд болсон ургийн баярын наадамд түрүүлээд, Баян-Өлгий явж гурваар давхиад дахин уралдаагүй. Өнгөрсөн жил хавчиг азарга өнжөөлөө.
-Хэдэн гүүтэй вэ?
-Соёолонд нь гүү хураалгаад эр, охин хоёр унагатай болсон.
-Ховдод сайн давхиж байсан соёолон өнгөрсөн жил улсын наадамд айрагдлаа. Таны хээр азаргыг сонирхож, худалдан авах санал тавьдаг уу?
-Санал тавьсан. Зарах сонирхол байхгүй тул татгалзсан хариулт өгдөг.
-Ганцогт Алдартыг урам зоригоор тэтгэдэг өөр ямар хурдан хүлгүүд байна вэ?
-2019 онд Дорнод аймгийн Цагаан-Овоо сумын харьяат Сүхбаатарын Ганбат гэдэг залуугаас нэг даага авсан нь тэр жилээ тав түрүүлж, хоёр айрагдлаа. Өнгөрсөн жил шүдлэн үрээ аймгийнхаа баяр наадамд түрүүлсэн. Мөнххаанаас авчирсан хүрэн үрээ маань аймгийн наадамд хоёр айрагдаж, хаврын уралдаанд хоёр ч түрүүлсэн. Сум орон нутагтаа бол олон түрүүлсэн. Энэ хавийнхан андахгүй. Мөн 2012 онд Хэнтий аймгийн Баян-Адарга сумын харьяат Цагаанцоож гэдэг хүний унаган хонгор халзан даагыг авч, шүдлэн сумандаа түрүүлгээд, азарга болсон хойно нь Ховд аймгийн төвийн бүсийн уралдаанд айрагдуулж, аймгийн шилдэг есөн азарганы нэг болгосон.
-Зүүн талын адуугаар нааддаг хүн юмаа даа.
-Дорнод, Сүхбаатар, Хэнтий, Дорноговиос адуу нэлээд авсаан. Нутгийн адуу ч бий. Ер нь бол нутгийн адууг зүүн талын цусаар сэлбэж, энэ нутагт дасан зохицсон хурд гаргаж авах зорилготой. 100 жилийн ойд уралдуулахаар шүдлэндээ Баянхонгор аймгийн болон Говь-Алтай аймгийн төвийн бүсийн уралдаанд тус тус аман хүзүүдэж, намрын багахан уралдаанд түрүүлсэн цоохор үрээ авлаа. Янзага хэмээх энэ цоохор үрээ Дорнод аймгийн Цагаан-Овоо сумын Түвдэнжаажидын Батзоригийн унаган адуу. Би Баянхонгор аймгийн Баацагаан сумын харьяат Батжаргал гэдэг залуугаас авсан. Мөн түүнээс Говьсүмбэр аймгийн Шивээговь сумын харьяат, аймгийн Алдарт уяач Адъяасүрэнгийн унаган хээр үрээг авсан. Энэ зун мордуулна даа.
-100 жилийн ойн бэлтгэл хаа сайгүй эхэлжээ. Ингэхэд та хэдий үеэс морь уяж байгаа юм бэ?
-2011 оноос. Мөнххааны Эрхэмийн Батцогт гэдэг залуугаас хүрэн үрээ аваад 2012 оны хавар цэргийн баярын уралдаанд мордуулсан түрүүлчихдэг юм. Тэгэхдээ даагандаа даншигт түрүүлсэн цоохор үрээ ирсэн байсан юм. Түүнийг дийлж миний хүрэн үрээ түрүүлэн, жинхэнэ цэнгэлийг мэдрүүлж байлаа. Тэгээд л “морь уяж болох юм байна” гэсэн итгэл төрж, урам орсон доо. Хүрэн үрээ маань тэр зунаа сумынхаа наадамд түрүүлээд, аймгийн баяр наадамд очиж дөрвөөр давхисан. Дараа жил нь хязаалан үрээ мөн сумандаа түрүүлээд аймагт очиж айрагдсан. 2014 онд соёолон азарга аймгийн хаврын бүсийн уралдаанд таваар давхиж, зун нь сумынхаа 90 жилийн ойд дөрөвт хурдалсан.
-Хурдан адуу юмаа.
-Тэр Батцогт гэдэг залуугаас би бас нэг хонгор үрээ авч шүдлэнд нь сумынхаа 90 жилийн ойд дөрвөөр давхиулж, аймгийн наадамд тавлуулсан.
-Аргагүй сайхан наадаж байгаа юм байна.
-2013 онд би сумынхаа баяр наадамд их нас, хязаалан, шүдлэн түрүүлгэсэн.
-Танай суманд нэг жилийн наадмаас гурван түрүү хүртсэн уяач олон бий юу?
-Бүр дээр үеийнхийг мэдэхгүй юм. Намайг морь уяснаас хойш буюу 2011 оноос хойш тийм тохиолдол гарсангүй ээ.
-Шинэхэн уяач гурван түрүү хүртээд омогшино биз.
-Сайхан л байлгүй яахав. Гэхдээ баярлаж хөөрөөд, дэгж дэрвээд байдаггүй. Би ер нь морь цоллоход бараг ордоггүй. Увсын даншигт хээр үрээ түрүүлчихээд орж шагналаа ав гэхээр нь ороогүй. Нэгэнт өөр хүний нэр дээр уралдчихсан байхад би ороод яахав. Баруун бүсийн уралдаан ч гэлтгүй шүдлэн жилээ долоо уралдаж долоо түрүүлэхэд нэгэнд ч би орж цоллуулаагүй. Харин дараа нь бай шагнал, өргөмжлөлийг нь авдаг.
-Олонхиос өөр юмаа.
-Хурдан адуугаа өөрийнхөө нэр дээр уралдуулахгүй хэмээн зэмлэдэг хүмүүс бий. Би хувьдаа миний нэр дээр уралдсан уралдаагүй, минийх гэдгийг нь мэдэх юм чинь гээд тоодоггүй.
-Уяачийн хор гарах хүлэгт дэмтэй гэлцдэг. Танайхны дээдчүүл морь уядаг байсан уу?
-Уяж байсан. Миний өвөө Нүүдэлчийн Хундалай гэж хүн морь уядаг байсан гэнэ лээ. Ямар хурдан морьдтой байсан талаар мэдэхгүй юм. Миний аав Магсар зундаа заавал морь уралдуулдаг жирийн сайхан уяач байлаа. Харин миний хувьд 2011 оны 3 сард Сүхбаатар аймгийн Асгат сум орж дөрвөн адуу авчирснаас уяачийн гараагаа эхэлсэн гэж хэлж болно.
-Зарим нэгэнтэй харьцуулахад богино хугацаанд өндөр амжилт гаргажээ. Хэдэн онд Алдарт уяач болсон бэ?
-Сумын Алдарт уяач цолоо авалгүй 2014 онд шууд аймгийн Алдарт уяач цол хүртсэн.
-Алтай сумаас төрөх хоёр дахь улсын цолтон болоорой. Амжилт хүсье.
-За баярлалаа. Ерөөлөөр болог.
Б.Хастөр
7 Сэтгэгдэл
ХХЗХ-ны журмын дагуу зүй зохисгүй зарим үг, хэллэгийг хязгаарласан тул ТА сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээг зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй.
-
17 цагийн өмнө Хангайн бүсийн уралдааны сонгомол дээд насанд эхни…
-
Даваа, 21:59 минут Аймгийн Алдарт уяач Д.Лхагвасүрэн: Нутгийн адууны …
-
Даваа, 19:19 минут Говийн бүсийн уралдаанд эхний аравт хурдалсан хяза…
-
Даваа, 13:13 минут Аймгийн Алдарт уяач Ү.Бямбажав: 1997 оны наадамд м…
-
Даваа, 12:29 минут Мөнхийн Данзанням сан байгуулагджээ
-
Даваа, 11:50 минут ТОД МАГНАЙ ПОДКАСТ №110: АЙМГИЙН АЛДАРТ УЯАЧ Д.МӨН…
-
3-р сарын 14 -нд Сумын Алдарт уяач Ц.НАРАНБАЯР: Ухаан орохын адууны…
-
3-р сарын 10 -нд Говийн бүсэд эхний 10-т хурдалсан соёолонгууд
-
3-р сарын 06 -нд Уяач Г.ЛХАГВА-ОЧИР: Сумын 90 жилийн ойн наадам хам…
-
3-р сарын 05 -нд Дундговь аймгаас 24 Алдарт уяач цолтон шинээр төрл…
-
3-р сарын 05 -нд ТОД МАГНАЙ ПОДКАСТ №109 : АЙМГИЙН АЛДАРТ УЯАЧ Ө.ГА…
-
3-р сарын 04 -нд АХ-ын 100, 101 жилийн ойд 11-20-д хурдалсан дааган…
-
3-р сарын 02 -нд Аймгийн Алдарт уяач Ё.Төгсмандах: 2012 он миний ам…
-
3-р сарын 02 -нд Луусынхан хоёр дахь удаагаа улсын шилдгээр шалгарч…
-
3-р сарын 02 -нд Зургаан Тод манлай, хоёр Манлай, 13 Алдарт уяач цо…
-
3-р сарын 01 -нд ТОД МАГНАЙ ПОДКАСТ №108: МУ-ЫН АЛДАРТ УЯАЧ М.ЦЭРЭН…
-
2023 оны 2-р сарын 18 -нд Хэн ямар цол хүртэх вэ?
-
2023 оны 2-р сарын 16 -нд Төрийн шагнал хүртжээ
-
2023 оны 2-р сарын 15 -нд “Алдартуудаа алдаршуулъя” арга хэмжээнээс...
-
2023 оны 2-р сарын 12 -нд Сумын Алдарт уяач Н.БАЯРАА: Цэргээс халагдаж ирээд…
-
2023 оны 2-р сарын 12 -нд Аймгийн Алдарт уяач Ж.Лхагва: Хяргас сумын ойд ган…
-
2023 оны 2-р сарын 12 -нд Говийн бүсэд эхний 10-т хурдалсан их насны морьд
-
2023 оны 2-р сарын 12 -нд Хэнтий аймгийн шинэхэн Алдартуудтай танилцана уу?
-
2023 оны 2-р сарын 12 -нд ТОД МАГНАЙ ПОДКАСТ №107: АЙМГИЙН АЛДАРТ УЯАЧ Ц.ЭРД…
-
2023 оны 1-р сарын 30 -нд АХ-ын 100, 10 жилийн ойд 11-30-д хурдалсан шүдлэнг…
-
2023 оны 1-р сарын 30 -нд ТОД МАГНАЙ ПОДКАСТ №106: НИЙСЛЭЛИЙН АЛДАРТ УЯАЧ Б.…
-
2023 оны 1-р сарын 30 -нд УРАЛДААНЧ Ц.ПҮРЭВБААТАР: ҮНЭНДЭЭ ТҮРҮҮЛЧИХНЭ ГЭЖ Б…
-
2023 оны 1-р сарын 23 -нд Говийн бүсэд эхний 10-т хурдалсан азарганууд
-
2023 оны 1-р сарын 20 -нд ТОД МАГНАЙ ПОДКАСТ №105: АЙМГИЙН АЛДАРТ УЯАЧ Г.ЭНХ…
-
2023 оны 1-р сарын 20 -нд УРАЛДААНЧ П.МЯГМАРСҮРЭН: ЗУРГААН ЖИЛ ХУРДАН МОРЬ У…
-
2023 оны 1-р сарын 12 -нд Төвийн бүсийн уралдааны нэгдсэн цуваа
-
2023 оны 1-р сарын 12 -нд ТОД МАГНАЙ ПОДКАСТ №104 :УЯАЧ Г.ДАВААДАЛАЙ
-
2023 оны 1-р сарын 05 -нд АХ-ын 100, 10 жилийн ойд 11-30-д хурдалсан хязаала…
-
2023 оны 1-р сарын 05 -нд ХУРДАН МОРЬ ЦОЛЛООЧ, МОРЬ ТАЙЛБАРЛАГЧ Л.БЯМБАЦОГТ:…
-
2023 оны 1-р сарын 05 -нд Өвөрхангайд болсон хангайн бүсийн уралдааны нэгдсэ…
-
2023 оны 1-р сарын 03 -нд Төвийн бүсийн сонгомол бага насанд эхний 10-т хурд…
-
2023 оны 1-р сарын 03 -нд Өвөрхангайн бүсийн сонгомол бага насны ангилалд эх…
-
2023 оны 1-р сарын 03 -нд УРАЛДААНЧ Т.ЭНГҮҮН: УЛСЫН НААДАМД МОРЬ УНАХ НЬ ГОЁ…
-
2022 оны 12-р сарын 21 -нд АХ-ын 100, 10 жилийн ойд 11-30-д хурдалсан соёолон…
-
2022 оны 12-р сарын 21 -нд Хөвсгөлийн бүсэд эхний 10-т хурдалсан дааганууд
-
2022 оны 12-р сарын 19 -нд ТОД МАГНАЙ ПОДКАСТ №103: УЛСЫН АЛДАРТ УЯАЧ Д.ЭНХСҮ…
-
2022 оны 12-р сарын 19 -нд УРАЛДААНЧ А.УУГАНБААТАР: САЛХИ ТАТУУЛАН ДАВХИХ ГОЁ…
-
2022 оны 12-р сарын 19 -нд Хөвсгөл аймгийн шилдэг хүлгүүд
-
2022 оны 12-р сарын 15 -нд Зүүн бүсийн сонгомол дунд насанд эхний 10-т хурдал…
-
2022 оны 12-р сарын 15 -нд Хөвсгөл аймгийн шилдэг уяачид тодорчээ
-
2022 оны 12-р сарын 05 -нд Аймгийн Алдарт уяач М.Энхбат: Хүрэн морь зүүн бүсэ…
-
2022 оны 12-р сарын 04 -нд АХ-ын 100, 10 жилийн ойд 11-30-д хурдалсан их насн…
-
2022 оны 11-р сарын 30 -нд ХӨДӨӨ АЖ АХУЙГ ДЭМЖИХ САНГИЙН ХӨНГӨЛӨЛТТЭЙ ЗЭЭЛЭЭР…
-
2022 оны 11-р сарын 30 -нд ТОД МАГНАЙ ПОДКАСТ №102: АЙМГИЙН АЛДАРТ УЯАЧ У.ТАМ…
-
2022 оны 11-р сарын 28 -нд ХӨДӨӨ АЖ АХУЙГ ДЭМЖИХ САНГИЙН ХӨНГӨЛӨЛТТЭЙ ЗЭЭЛЭЭР…
-
Даваа, 19:19 минут Говийн бүсийн уралдаанд эхний аравт хурдалсан хяза…
-
Даваа, 13:13 минут Аймгийн Алдарт уяач Ү.Бямбажав: 1997 оны наадамд м…
-
Даваа, 12:29 минут Мөнхийн Данзанням сан байгуулагджээ
-
17 цагийн өмнө Хангайн бүсийн уралдааны сонгомол дээд насанд эхни…
-
Даваа, 21:59 минут Аймгийн Алдарт уяач Д.Лхагвасүрэн: Нутгийн адууны …
-
Даваа, 11:50 минут ТОД МАГНАЙ ПОДКАСТ №110: АЙМГИЙН АЛДАРТ УЯАЧ Д.МӨН…
202.179.27.208
Amjilt ah.Ulsin aldart bolooroi hemeen yrooe.
Reply192.82.73.31
erliiz aduug hunii ner deer morduulaad uuruu zugtaad bdag hun shu dee.
Reply115.131.129.216
64.119.24.214
Ahdaa amjilt husie.
Reply66.181.161.109
Мундаг ах улам их амжилт хүсье
Reply66.181.161.73
Хар багаасаа их хөдөлмөрч , няхуур хүн дээ , ахад амжилт
Reply66.181.161.56
төлөв даруу төгс залуу шүү улсын алдарт уяач болоорой
Reply