НААДМЫН ӨДРҮҮД ДЭХ БИДНИЙ ЕРТӨНЦ
Хүйн долоон худгийн торгон ногоон дэнж, байгалийн өнгө будгийг хослуулаад наадмын энэ л өдрүүд аяа гайхалтай. Уламжлал ёсоор хурдан морьдын уралдаан шүдлэн /2020.07.10/ насаар эхлэхээр товлосон ч хойшлуулжээ. Учир нь үргэлжилсэн борооноос болж, уг насны морьдыг 13-нд уралдуулах болсон юм. Ийнхүү өдөр өнжин “саатсан” бороо үдэшдээ зогсож, эх оронд маань шинэ өглөө эхэллээ.
2020.07.11. Ир нь ханасан алтан тууртын хийморийн тоосонд, бяр нь амтагдсан аварга хүчтэнүүдийн дэвээнд, цэц нь жигдэрсэн эрхий мэргэдийн уухайнд омогшсон монгол наадам. Энэ жилийн тухайд корона вирусийн халдварт өвчнөөс урьдчилан сэргийлж, үзэгчгүй наадмыг зохион байгуулахаар шийдвэрлэсэн билээ. Өдөрт гурван нас уралдахаар баяр наадмын хөтөлбөрт тусгасан болохоор сэтгүүлийн багийнхан эхний уралдаанаас урьтаж очих гээд хотоос 06:00 цагтай уралдан гарцгаалаа. Тэнд биднийг нам гүм атлаа нов ногоон тал угтав. Том том асар, гэр, уяан дээрх морьд, үндэсний дээл хувцсаараа гоёсон наадамчид, худалдааны асрууд .... гээд л бум бужигнаж, түм түжигнэж байдаг Хүйн долоо худагийн дэнж энэ удаад тун нам гүмхэн. Өмнөх өдөр нь борооноос болж хоосон буцсан. Харин өнөөдөр бол өөр. Зам дагуу цагдаа нар зогсож, нэг бүрчлэн шалгана. Мандаттай бид ямартаа ч хаалтгүй орлоо. Жил бүр ирсээр ижил дасал болсон барианы цэнхэр хашаа, комиссын гэр, түүний зэргэлдээх сэтгүүлчдийн гэр, хүүхдийн төлөө газрынхны асар, цагдаагийн машин, цэрэг цагдаагийн ажилчид гээд өөр зүйлгүй. Цагаан хоолойгоор уяачдад морьдоо бүртгүүлэхийг сануулсан зар явах бөгөөд завсраар нь монгол наадмын болон хурдан морьдын тухай дуу цангинана. Комиссынхон болон бидний гэрээр хаа нэг хүүхдээ хөтөлсөн уяачид ирж бүртгэл хаана хийж байгааг асуухаас өөрөөр зочид үгүй.
Удсан ч үгүй цаг болж, гарааны зурхай руу бүртгүүлсэн азарганууд хөдөлж буйг цагаан хоолойгоор ахин зарлана.
... Тэгсэнээ эргэлээ ...барианд орлоо. Цэнхэр хашаанд айргийн азаргануудыг тосон бид диктафоноо барьж, аппаратаа үүрээд сэтгүүлчдийнхээ гэрээс гарлаа. Бариан дээр манай зурагчид ажиллаж байгаа болохоор дараагийн “өртөөний” бидний ажил эхэлж байгаа нь тэр. Хөлсний энэ хашаанд уралдаанч хэдэн хүүхдээ “барьж” авах гэж хөөрхөн юм болно оо. Өмнө жилээс хойш таараагүй хуучин танилууд маань нэгээр тогтохгүй олон байх чинь. Болоогүй ээ, зарим нь танимхайраад, би танд өнгөрсөн наадмаар яриа өгсөн шүү дээ гэнэ. Харин шинэ найзууд маань жаахан бишүүрхэнгүй. Гэхдээ анхны наадам, аль эсвэл анхны айраг гээд хөөр дүүрэн байгаа нь нүднээс нь илт. Зарим нь диктафон бариад очихоор сандарсандаа нэрээ хүртэл мартаж хайр хүргэх бол өөр нэг нь хэзээний том хүн шиг “Та сайхан наадаж байна уу” гээд эхэлнэ. Хэрсүү нь дэндсэн юм уу гэмээр атлаа бэлгэнд өгөх чихэр жимсэнд хөөрчихсөн гүйж байгааг нь харах сайхаан. Бидний дундах яриа товчхон болох ч тэр цөөхөн өгүүлбэрт тэдний ертөнц бүхлээрээ багтдаг. Тэр амжилт амархан ирдэггүйг мэддэг. Дов өндөр наадмын чансааг мэддэг.... Заримдаа томчуудын булхайг ч бас мэднэ. Гэхдээ өвөг дээдсийнхээ өв соёлыг тээлцэн, төрийн их баяр наадамд оролцож байгаадаа баярлана. Уяач ах нараараа бахархана. Тиймдээ ч олон хөвгүүн том болоод Тод, Манлай, Алдарт уяач болох мөрөөдөлтэйгөө хуваалцана. Болоогүй ээ, бас адуу мал яриад эхлэхээр нь тэднийхээ насыг мартчихна. Гэтэл цалингаа аваад ээжийгээ баярлуулна аа. Ээжийгээ баярлаж байгааг харах гоё...гээд тохирсон юм шиг ярихыг нь сонсохоор би ч дорхноо нялхамсаад ирнэ. “Эгч нь наадмын дараа асуух зүйл гарвал залгая. Утас нь хэд билээ” гэхээр мөн л бүгд ээжийнхээ утасны дугаарыг өгнө. Энэчлэн жил бүр л уралдаанч хүүхдүүд бидний ярианд “урилгагүй оролцдог” улс бол ээжүүд байгаа юм. Тийм ээ, баяр жаргалтай мөчүүддээ үрс нь ээжүүд та нарыгаа хөөр дүүрэн ярьж, заримдаа хоолой зангируулахад хүргэж орхидог дэггүй улс шүү дээ. Наадмын өдрүүдийн бидний ертөнц /сэтгүүлч би хийгээд уралдаанч хөвгүүд/-ийн зах зухаас дурдахад нэг иймэрхүү.
П.Ундраа
0 Сэтгэгдэл
ХХЗХ-ны журмын дагуу зүй зохисгүй зарим үг, хэллэгийг хязгаарласан тул ТА сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээг зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй.
- Даваа, 11:59 минут Уяач Ц.Батсайхан: Гэсэрваань гуай тарган ирэн дээр…
- 3-р сарын 27 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 3-р сарын 27 -нд МУ-ын Тод манлай уяач Б.Далай: Уяачийн амжилтанд г…
- 3-р сарын 19 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 3-р сарын 19 -нд 2023 оны ММСУХ-ны чансаа өндөр уяачид
- 2024 оны 3-р сарын 05 -нд 2023 ОНЫ 21 АЙМГИЙН ШИЛДЭГ УЯАЧ, УРАЛДААНЧ ХҮҮХДҮҮ…
- 2024 оны 3-р сарын 05 -нд Аймгийн Алдарт уяач Ш.Мөнхбаатар:Ах дүү дөрвүүл аа…
- 2024 оны 3-р сарын 05 -нд 2023 ОНЫ ММСУХ-НЫ 21 АЙМГИЙН ШИЛДЭГ САЛБАР ХОЛБОО,…
- 2024 оны 3-р сарын 05 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 2-р сарын 27 -нд Манлай уяач Ч.Сугар: Алаг морийг харсан хүн болгон…
- 2024 оны 2-р сарын 27 -нд 2022 оны чансаа өндөр сонгомол дээд насны хүлгүүд
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд Н.Билэгтсайхан 66 оноогоор 2022 оны чансаа өндөр у…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд МОНГОЛ УЛСЫН 2022 ОНЫ ӨНДӨР ЧАНСААТАЙ ИХ НАСНЫ МОР…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд О.Батбилэг 73 оноогоор 2022 оны чансаа өндөр уяачд…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд МУ-ын Алдарт уяач Г.Болдбаатар:Наадмын маргаашнаас…
- 2024 оны 2-р сарын 22 -нд 2022 оны чансаа өндөр азарганууд
- 2024 оны 2-р сарын 22 -нд 2022 оны МУ-ын шилдэг уяач, уралдаанч хүүхдүүд
- 2024 оны 2-р сарын 21 -нд ММСУХ-ны 2022 оны шилдгүүд шагналаа авлаа
- 2024 оны 2-р сарын 21 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 2-р сарын 20 -нд Уяач Б.Батжаргал: Сүүлд цоохор даага даяндуулсан
- 2024 оны 2-р сарын 19 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 2-р сарын 14 -нд Цолоо ахиулсан уяачид
- 2024 оны 2-р сарын 07 -нд Нийслэлийн Алдарт уяач цолоор 28 хүн шагнагджээ
- 2024 оны 2-р сарын 07 -нд Дөрвөн Тод, дөрвөн Манлай, 18 Алдарт уяач цол авах…
- 2024 оны 2-р сарын 07 -нд Сумын Алдарт уяач Н.ДУГАРЖАВ: БИ ДӨРӨВДҮГЭЭР АНГИА…
- 2024 оны 2-р сарын 05 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 2-р сарын 05 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 1-р сарын 27 -нд Сумын Алдарт уяач Д.Батбаяр: Би Биндэрт анх адуу т…
- 2024 оны 1-р сарын 26 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 1-р сарын 25 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 1-р сарын 24 -нд СУМЫН АЛДАРТ УЯАЧ А.Цэрэндорж: ЗААМАРТ ДАЛАЙ ЛАМЫГ…
- 2024 оны 1-р сарын 22 -нд Завхан аймгийн 100 жилийн ой, баруун бүсийн уралда…
- 2024 оны 1-р сарын 21 -нд Аймгийн Алдарт уяач Б.Баттөр: Таван жилийн дотор с…
- 2024 оны 1-р сарын 18 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 1-р сарын 15 -нд Аймгийн Алдарт уяач Ц.Жамсран: Өөрийн тамгатай уна…
- 2024 оны 1-р сарын 15 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 1-р сарын 11 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 1-р сарын 10 -нд Аймгийн Алдарт уяач М.Мөнхбаяр: Адууны төлөө уйгаг…
- 2024 оны 1-р сарын 10 -нд Завхан аймгийн 100 жилийн ой, баруун бүсийн уралда…
- 2024 оны 1-р сарын 08 -нд Сумын Алдарт уяач Ц.ГЭРЭЛБААТАР: Сайн адууны удам …
- 2024 оны 1-р сарын 08 -нд Завхан аймгийн 100 жилийн ой, баруун бүсийн урал…
- 2024 оны 1-р сарын 03 -нд Хамгийн шимт тэжээлийг мэдэх үү?
- 2024 оны 1-р сарын 02 -нд М.Энхтайван: Хүн хэдий чинээ сэтгэлээ өгнө, адуу т…
- 2023 оны 12-р сарын 27 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2023 оны 12-р сарын 25 -нд Баахан хэрэг тарих Баяндэлгэрийн буурал
- 2023 оны 12-р сарын 23 -нд Нийслэлийн Алдарт Уяач цолны болзол хангасан уяачд…
- 2023 оны 12-р сарын 22 -нд Аймгийн Алдарт уяач Г.Энхбаатар: Аавынхаа уяаны ар…
- 2023 оны 12-р сарын 17 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2023 оны 10-р сарын 29 -нд Сумын Алдарт уяач Л.Батноров: Азарганы түрүүгээр а…
Сэтгэгдэл бичигдээгүй байна