Аймгийн Алдарт уяач Ж.Намжилдорж: Алтан овооны анхны тахилгад түрүүлдэг ухаа морь сумандаа 3 түрүүлж, 2 аман хүзүүдсэн хүлэг


Уяачийн эрдмийг шалгадаг их насны морийг илүүтэй сайн уядаг нэгэн эрхмийг уншигч тантай уулзуулъя. Энэ хүн бол Сүхбаатар аймгийн Онгон сумын Их булаг 1-р багийн харьяат, аймгийн Алдарт уяач Жамъянцэрэнгийн Намжилдорж юм.1974 онд унаган даагаа айрагдуулж уяачийнхаа гарааг эхэлсэн тэрээр 1943 оны 11 сард Бор хошуу хэмээх газар айлын ууган хүүхэд болон мэндэлсэн гэнэ билээ. Нэгдэл нийгмийн мал маллаж Энх сүрэгтэн болохын зэрэгцээ морь уях төрийн хэрэгт шамдан ухаа морио сумынхаа наадамд гурав түрүүлгэн, хоёр аман хүзүүдүүлж, Алтан овооны анхны тахилгад түрүүлгэсэн тэрээр бидэнтэй ийн хуучиллаа.
-Хулгана жилд орон нутгийн Тод манлай уяач болжээ. Баяр хүргэе.
-За баярлалаа. Цагаан сарын өмнө аймгийн Алдарт уяач цол хүртэх нь гэж хэлсэн. Даанч өнөө өвчнөөс болоод одоо болтол гардаж аваагүй л байна. Ах нь 1970 хэдэн оноос эхэлж морь уясан хүн. Хамгийн анх өөрийн унаган халтар даагаа уяад 1974 онд гурваар давхиулж, дараа жил нь шүдлэн үрээ мөн айрагдуулж байлаа. Тэгээд хөлийг нь муутгаад уяж чадаагүй юм. Тэрнийг залгаж нэг ухаа морь овоо хэдэн жил давхисан.
-Алтан овооны тахилгад түрүүлдэг ухаа чинь мөн үү?
-Мөн мөн.

-Ухаа мориныхоо удам, угшлын талаар дэлгэрэнгүй сайхан ярьж өгөөч.
-Эцэг нь энэ нутгийн сайн уяачдын нэг Галсантүвдэн гэж хүний хар азарга. Эх нь манай өөрийн халтар гүү. Бид ах дүүсийн хүүхдүүд байгаа юм. Би тэдний хар азарганд халтар гүү тавиад гурван эр төл гарсаны ууган нь ухаа морь. Дааганаас нь эхлээд уясан ч долоо хүртлээ айрагдаж чадаагүй модтой л давхиад байдаг. Тэгээд хавчиг жилээ суманд зургаалаад, дараа жил нь аман хүзүүдсэн.
-Хэдэн онд вэ? Санаж байна уу?
-1986 онд.1986 онд аман хүзүүдээд,1987, 88, 89 онуудад суман дарааллан түрүүлсэн.Тэгээд 1990 онд Алтан овооны анхны тахилга болоход түрүүлсэн. Хойтон жил 1991 онд сумынхаа наадамд аман хүзүүдээд дахин уягдаагүй. Тэр жил төрсөн дүү саарал морь нь сумын наадамд тавласан юм.
-Нөгөө халтар гүү, хар азарганы төл үү?
-Тийм. Эцэг эх нэгтэй, төрсөн ах дүүс. Ах нь уралдаж байсан учраас саарал морийг багад нь уяагүй. Томорсон нь хойно нь уяад Сайрын уулын тахилгад аман хүзүүдүүлж, сумын наадамд нэг айрагдуулсан. Тэгээд дахиад хурдлуулж чадаагүй ээ.
-Гурав дахь эр төл нь ямар адуу байсан юм бэ?
-Нэг халтар азарга байсан. Тэрийг айрагдуулж чадаагүй ээ. Ер нь тэгээд 1991 оноос хойш морь сайн давхиагүй. Бага хүү Асгатад нэг айрагдсан даагыг авч Мөнххааны хаврын бүсийн уралдаанд дөрвөөр давхиулсаныг эс тооцвол айрагт багтахгүй л байна. Бидний үеийнхэн чинь цагаан өвсөөр нь буюу байгалиар нь морио уядаг байсан улс. Одоо тэгж уралдах аргагүй болж. Тэжээлгүй морины бяр хүрэхгүй юм. Харин бид тэжээж чадахгүй юм.
-Газрын гарц хүртэл муудаж гэх юм. Танд тэгж санагдах юмуу?
-Үнэн, үнэн. Өвс ургамал өөрчлөгдсөн байна. Дээрх үеийнх шиг шимтэй өвс ургахаа байж. Зун ч оройтоод байх шиг. Бидний бага залууд эрт зун болдог байсан шүү.

-Аймгийнхаа наадамд оролцож байв уу?
-Аймгийн 50 жилийн ойд уригдаад ухаа, саарал морьдтойгоо очиж, саарлыгаа модтой давхиулсан. Түүнээс хойш дахин яваагүй ээ.
-Ингэхэд танайхан хэдэн үеэрээ морь уяж байсан улс вэ?
-Миний эцэг Гажидын Жамъянцэрэнгийн хээр морь 1960-аад оны үед энэ сумын наадамд нэлээд хэд түрүүлж айрагдсан. Миний дүү унаж хурдлуулдаг байсан юм. Анх хавчигтаа суманд гуравлаад, долоо, наймтай морь дараалж түрүүлсэн. Тэгээд естэй морь гуравлаад, аравтайдаа тавд ороод дахин уралдаагүй юм.
-Хурдан адуу байжээ. Жамьянцэрэн гуайн нэрийг дуурсгасан өөр ямар хүлгүүд байсан бэ?
-Манай эцэг уг нь лам хүн. Молцогийн хийдэд шавилж байхад сум байгуулна гээд татан буулгаж. Тэгээд Нарангийн хойно Гүү худагийн сүмд хэсэг сууж. Тэгсэн мөн л татан буулгаад. Аав ном судар гэх мэт шашины холбогдолтой зүйлсээ Эрдэнэцагааны хийдэд аваачиж өгөөд хар болсон гэдэг юм. Тэгээд миний ижийтэй ханилж, хоёр хүүхэд төрүүлсэн. Би айлын ууган хүү.
-Хээр морь нь өөрийнх нь адуу юу?
-Өөрийнх нь унаган адуу. Жижигхээн биетэй хээр морь байсан.
-Бага хүү лав морь уядаг юм байна. Өөр морь уядаг залуучууд бий юу?
-Манайх таван хүүхэдтэй. Тэдгээрээс бага хүү л уяж байна.
-Хурдан ухаагийн эзний хамгийн бахтай наадам хэдэн онд тохиосон бэ?
-Өөрөө морь уяж байх үе сайхан байжээ. Ухаа морио гурван жил дарааллан сумандаа түрүүлгээд, дөрөв дэх жил нь Алтан овооны тахилгад түрүүлгэхдээ их баярласан. Одоо бол хүүхдүүдийн минь морь сайн давхиасай, нэг айрагдчихаасай л гэж бодох юм даа.
-Тэр баярт мөч тун удахгүй гэдэгт итгэлтэй байна. Бидний урилгыг хүлээн авч ярилцсанд баярлалаа. Эрүүл энх байж урт удаан наслаарай.
-За баярлалаа. Хүүхдүүдийн минь ажил үйлс бүтэж яваг.
Б.Хастөр
0 Сэтгэгдэл
ХХЗХ-ны журмын дагуу зүй зохисгүй зарим үг, хэллэгийг хязгаарласан тул ТА сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээг зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй.
-
Өчигдөр, 19:18 минут Сумын Алдарт уяач Б.БАТХҮҮ: Сумынхаа ойгоор дүү би…
-
Өчигдөр, 19:01 минут Солонго Зээрд
-
Өчигдөр, 18:53 минут Аймгийн Алдарт уяач Д.Отгонлхагва: Зургаа дахь жил…
-
Даваа, 14:14 минут “Залуу” Алдарт Жаажаа
-
Даваа, 13:46 минут АХ-ын 99 жилийн ойн эрлийз дээд насны ангилалд 11-…
-
Даваа, 13:34 минут Хийморилог залуугаар үсээ засуулна аа...
-
Даваа, 13:29 минут Гоё хээр
-
Даваа, 13:17 минут Манлай уяач Н.Хүрлээ: Уяачид хожиж, хожигдож сурса…
-
Даваа, 13:12 минут Х.Бат-Эрдэнийн хээр
-
Бямба, 11:29 минут Алаг адуут Равжаа
-
Бямба, 11:15 минут Г.Чинзоригийн хээр
-
Бямба, 11:10 минут Аймгийн Алдарт уяач А.Нямбаатар: Хууль дүрэм нь то…
-
Бямба, 11:04 минут Булган хонгор
-
1-р сарын 20 -нд Б.Баярдоржийн хүрэн
-
1-р сарын 20 -нд Сумын заан, сумын Алдарт уяач Ц.Буджав: Сумынхаа н…
-
1-р сарын 20 -нд ТОД МАГНАЙ-26: АЙМГИЙН АЛДАРТ УЯАЧ Д.ЭРБОЛД
-
1-р сарын 20 -нд Галт сумын Засаг дарга М.Должинжав: Галтай хар үнэ…
-
1-р сарын 20 -нд Г.Тэмүүлэнгийн зээрд
-
1-р сарын 18 -нд Аймгийн Алдарт уяач Ц.Мөнххуяг: Цавьдар морь уралд…
-
1-р сарын 18 -нд Сумын Алдарт уяач Г.Мягмарбаатар: Төв аймгийнхаа б…
-
1-р сарын 18 -нд Еслүү хээр
-
1-р сарын 18 -нд Наян зуны наадам буюу хамгийн олон адуут Д.Нооного…
-
1-р сарын 18 -нд Ц.Гантулгын хул
-
1-р сарын 15 -нд 3000-ын улааны эзэн Гомбожавын Очирбат
-
1-р сарын 15 -нд Д.Ганзоригийн хээр
-
1-р сарын 15 -нд Аймгийн Алдарт уяач Д.Ганзориг: “Аавын минь адуу” …
-
1-р сарын 12 -нд Сайн адууны эрэлчин, шандаст шаргын эзэн Ажинбааг …
-
1-р сарын 12 -нд “Манба Дацан” хийдийн зурхайч, Анагаах Ухааны маги…
-
1-р сарын 12 -нд Ч.Батзоригийн шарга халзан
-
1-р сарын 12 -нд Сумын Алдарт уяач Г.Дорж: Галшараас авчирсан адуун…
-
1-р сарын 12 -нд Луу халтар
-
1-р сарын 11 -нд ТОД МАГНАЙ ПОДКАСТ-25: МАЛЫН ИХ ЭМЧ Д.НЯМЖАВ
-
1-р сарын 11 -нд “Хөгжилт” нэгдлийн ууган гишүүн, хурдан хүлгийн цу…
-
1-р сарын 11 -нд Ч.Батзоригийн хар
-
1-р сарын 10 -нд Аймгийн Алдарт уяач М.Ганцогт: Баруун бүсийн түрүү…
-
1-р сарын 08 -нд Баян ходоодны дааганы унаач Уралдаанч Б.Батхишиг: …
-
1-р сарын 08 -нд АХ-ын 99 жилийн ойд 6-15-д хурдалсан дааганууд
-
1-р сарын 08 -нд Сумын Алдарт уяач Т.Буян-Өлзий: Бэлэгний гүүний уу…
-
1-р сарын 08 -нд Уралдаанч Б.Баярцогт: Одоо ээж рүүгээ ярина аа
-
1-р сарын 08 -нд Б.Сэр-Одын шарга халзан
-
1-р сарын 08 -нд Уяач Б.Сэр-Од: Халзан даагаараа төрийн наадмын анх…
-
1-р сарын 06 -нд П.Энхмөнхийн сартай хул
-
1-р сарын 06 -нд МУ-ын Манлай уяач П.Энхмөнх: Наадам бүрдүүлэгч бид…
-
1-р сарын 06 -нд Аймгийн Алдарт уяач Ч.Балжинням: Би аймагт зургаан…
-
1-р сарын 06 -нд Г.Гансүхийн хул
-
1-р сарын 06 -нд Уяач Г.Гансүх: Тэр үеийг үгээр илэрхийлэхийн аргаг…
-
1-р сарын 04 -нд Сумын Алдарт уяач Н.Батболд: Хашаанд зогсоож тэжээ…
-
1-р сарын 04 -нд Уралдаанч Н.Билэгтсайхан: Том болоод эмч болно оо
-
1-р сарын 04 -нд С.Баярсайханы бор
-
1-р сарын 04 -нд Аймгийн Алдарт уяач С.Баярсайхан: Улсын баяр наада…
-
2020 оны 11-р сарын 08 -нд Монгол Улсын Алдарт уяач Г.Батболд: Хоёр зүйлийг б…
-
1-р сарын 18 -нд Наян зуны наадам буюу хамгийн олон адуут Д.Нооного…
-
2020 оны 11-р сарын 08 -нд Хүннү халтар
-
1-р сарын 08 -нд Сумын Алдарт уяач Т.Буян-Өлзий: Бэлэгний гүүний уу…
-
12-р сарын 30 -нд Уралдаанч Б.Төрболд: Замынхаа талдаа ороход айрагт…
-
2020 оны 11-р сарын 10 -нд Аймгийн Алдарт уяач С.Энхтөр: Хурдан морины төлөө …
-
2020 оны 12-р сарын 23 -нд Аймгийн Алдарт уяач Б.Батсүх: Ийм л үр дүн хүлээж…
-
2020 оны 12-р сарын 21 -нд Уяач А.Лхагва: Гүнтийн ногооноос хойш 37 жилийн да…
-
2020 оны 10-р сарын 26 -нд Дайчин халзан
-
2020 оны 11-р сарын 24 -нд МУ-ын Алдарт уяач Батчулууны Ерөөлт: Их мэдэж, нар…
-
2020 оны 11-р сарын 10 -нд Уралдаанч С.Эрхэмбаяр: Улсад уралдаж байгаа морьды…
-
2020 оны 10-р сарын 21 -нд Дөлгөөн халтар
-
2020 оны 11-р сарын 08 -нд Сумын Алдарт уяач Д.Рэнцэндорж: Баянбараат, Баянца…
-
1-р сарын 06 -нд Аймгийн Алдарт уяач Ч.Балжинням: Би аймагт зургаан…
-
1-р сарын 08 -нд АХ-ын 99 жилийн ойд 6-15-д хурдалсан дааганууд
-
1-р сарын 06 -нд МУ-ын Манлай уяач П.Энхмөнх: Наадам бүрдүүлэгч бид…
-
2020 оны 11-р сарын 10 -нд Дүүгүүр хээр
-
1-р сарын 18 -нд Сумын Алдарт уяач Г.Мягмарбаатар: Төв аймгийнхаа б…
-
2020 оны 12-р сарын 16 -нд МОНГОЛ ХҮРЭН
-
2020 оны 10-р сарын 21 -нд Морьтны соёлыг түүчээлэн түгээгсэд
-
2020 оны 12-р сарын 24 -нд Уяач Г.Адьяахүү: Цагаанхайрхан сумаас маань монгол…
-
1-р сарын 08 -нд Б.Сэр-Одын шарга халзан
-
2020 оны 10-р сарын 26 -нд АХ-99 жилийн ойд эхний 30-д хурдалсан их насны хүл…
-
2020 оны 12-р сарын 21 -нд Боржигон овогт Дэндэвийн Хишигжаргал
-
2020 оны 12-р сарын 13 -нд Монгол Улсын Алдарт уяач Д.Баясгалан: Луу жил дхүр…
-
2020 оны 10-р сарын 21 -нд Х.ТҮМЭНБАЯРЫН ХУЛАН БУУРАЛ
-
2020 оны 10-р сарын 26 -нд Тод манлай уяач Д.Хишигжаргал: Моринд дуртай охинд…
-
1-р сарын 12 -нд Ч.Батзоригийн шарга халзан
-
2020 оны 12-р сарын 13 -нд З.ПҮРЭВ-ОЧИРЫН ЗЭЭРД
-
2020 оны 11-р сарын 24 -нд Г.Ганбаярын хар
-
2020 оны 12-р сарын 13 -нд Уралдаанч Б.Буянтөгс: Тавд давхиж явахад зүрх хурд…
-
2020 оны 10-р сарын 21 -нд Сумын Алдарт уяач Г.Одбаатар: Манайхан Баянхонгор …
-
2020 оны 11-р сарын 08 -нд Д.ДАЯНДЭМИДИЙН ХОНГОР
-
2020 оны 11-р сарын 17 -нд МУ-ын Заан Ч.Батзориг: Төрийнхөө наадмаас нэг дор …
-
1-р сарын 18 -нд Аймгийн Алдарт уяач Ц.Мөнххуяг: Цавьдар морь уралд…
-
1-р сарын 10 -нд Аймгийн Алдарт уяач М.Ганцогт: Баруун бүсийн түрүү…
-
2020 оны 12-р сарын 07 -нд Т.УУГАНБАЯРЫН ХҮРЭН
-
2020 оны 11-р сарын 24 -нд АХ-ын 99 жилийн ойд 11-30 хурдалсан соёолонгууд
-
2020 оны 12-р сарын 23 -нд Б.Батсүхийн унаган зээрд
-
12-р сарын 30 -нд АХ-ын 99 жилийн ойд эхний 6-30-д хурдалсан шүдлэнг…
-
2020 оны 12-р сарын 24 -нд АХ-99 жилийн ойд эхний 11-30-д хурдалсан хязааланг…
-
12-р сарын 30 -нд Уяач З.Тэмүүжин: Эрдэнэтээс анх удаа төрийн наадмы…
-
2020 оны 12-р сарын 07 -нд Аатай ах дүүс
-
1-р сарын 02 -нд Ц.Гончигсүрэнгийн хээр
-
1-р сарын 06 -нд П.Энхмөнхийн сартай хул
-
2020 оны 11-р сарын 19 -нд Ц.Буянбаатарын саарал
-
1-р сарын 12 -нд Сайн адууны эрэлчин, шандаст шаргын эзэн Ажинбааг …
-
1-р сарын 04 -нд С.Баярсайханы бор
-
2020 оны 12-р сарын 27 -нд “Их газрын чулуу” ХХК-ийн захирал П.Баяржаргал: Б…
-
2020 оны 11-р сарын 17 -нд Нийслэлийн Алдарт уяач Д.Лхагвасүрэн: Морь уях нь …
Сэтгэгдэл бичигдээгүй байна