Аймгийн Алдарт уяач Б.Эрдэнэбат: Сайн давхина гэдгийг мэдэж байсан ч төрийн наадмын түрүү азаргатай үзүүр, түрүү булаалдана гэж тооцоогүй


2016 оны зүүн бүсийн уралдаанд саарал азаргаа аман хүзүүнд хурдлуулж, дээдсийнхээ адууны чансааг гайхуулсан Сүхбаатар аймгийн Асгат сумын харьяат, аймгийн Алдарт уяач Батнацагийн Эрдэнэбатыг уншигч танаа танилцуулж байна. Өвөөгөө дагаж уяаны эрдэмд суралцсан гурав дахь үеийн удамт уяач үг дуу цөөнтэй нэгэн байсан бөгөөд уншигч таны хүлээж байсанчлан хуучийг дэлгээгүй байж мэдэх тул хүлцэл өчье.
Алдарт Магнай халиунтай ана мана уралдсан хурдан хүлгийн эзэнтэй уулзаж буйдаа баяртай байна. Юун түрүүнд хурдан хүлгийнхээ удам угшлыг танилцуулаач?
- Миний саарал азарга хоёр талын сайн удамтай. Эцэг талыг нь дээшээ хөөвөл Тайж адуу болно. Манай өвөө зургаан мянган төгрөгөөр Тайж угсааны хар азарга авч байсан юм билээ. Тэр хар азарга сумын наадамд хоёр, гурван ч удаа айрагдаж, төл хонгор азарга өвлийн уралдаанд нэг түрүүлсэн. Саарал азарга бол тэр хонгор азарганы үр юм.
Харин эх тал нь...
- Аймгийн Алдарт уяач Дугар гэдэг хүний адууных. Эхийнх нь эх бор гүү Дагвадорж Тод манлайн Шөвгөр зээрдийн эцэгтэй нэг удамтай. Тэгэхээр миний саарал азарга хоёр талын хурдны удамтай адуу.
Уралдсан болгондоо түрүүлж, айрагддаг 12 медальтай азарга гэж байсан. Хэзээнээс эхэлж уягдсан бэ?
- Дааганаасаа. Сөнгө даага Их уулынхаа тахилгад гуравлаад, шүдлэн үрээ сумандаа түрүүлж, аймагт дөрвөөр давхисан. Дараа жил нь хязаалан үрээ гурван удаа дөрвөлсөн.
Хаа хаана уралдлаа?
-Аймагтаа, сумандаа мөн Сүхбаатар сумын 90 жилийн ойд уралдаж гурвууланд нь дөрвөөр давхисан.
Соёолондоо...
- Соёолондоо Сүхбаатар сумын наадамд дөрвөөр давхиад, бас нэг уралдаанд нэг зургаалсан. Харин хавчигтаа сумандаа түрүүлчихээд, Хэнтий аймагт болсон зүүн бүсийн уралдаанд аман хүзүүдсэн. 2017 онд болохоор сумандаа түрүүлсэн.
2016 оны зүүн бүсийн уралдаан хамгийн ихээр догдлуулсан байх. Магнай халиунтай уралдана гэсэн тооцоо байсан уу?
- Өвөөгийн минь бий болгосон адуу улсын бүсийн уралдаанд аман хүзүүдэх сайхан байлгүй яах вэ. Азаргаа сайн давхина гэдгийг мэдэж байсан ч төрийн наадмын түрүү азаргатай үзүүр, түрүү булаалдана гэж тооцоогүй. Үнэхээр сэтгэл догдлуулсан уралдаан байсан. Тэгээд саарал азарганыхаа амжилтаар 2017 онд аймгийн Алдарт уяач цолыг хүртсэн дээ.
Зүүн бүсэд аман хүзүүднэ гэдэг хүндхэн даваа. Улсын наадамд уралдах талаар бодож байгаагүй юу?
- Уяа нь зөв байвал уралдаж үздэг юм уу гэж бодож байгаа. Миний саарал азарга уяа нь зөв бол ямар ч газар байсан 1-2 км яваад л тархинд гарчихдаг онцлогтой адуу.
Ингэхэд худалдан авах санал ирж байсан уу?
- Мэр сэр ирсэн. Гэхдээ “зарахгүй” гэдгээ хэлчихээр дахиж ирдэггүй юм билээ.
Саарал азарганы эзэн үг цөөтэй хүн юм аа даа.
-/инээв/.
Гурав дахь үеийн уяач хэдий үеэс морь уях болсон юм бэ?
-1997 оноос өвөөгөө даган хурдан морь уяж эхэлсэн. Тухайн үед өвөөгийн маань уясан морьд түрүүлж, айрагдан биднийг баярлуулдаг байлаа. Өвөөгөөрөө заалгаж, цагаан морио сумынхаа наадамд хэд хэд айрагдуулаад, Алтан овооны тахилгад гуравлуулсан. Манай өвөө өвлийн унааг их сайн хийдэг. Ер нь өвөл зөв эдэлж, хорыг нь гаргасан адуу л давхина гэж ярьдаг хүн байсан.
Анхны цаснаар барьж унахаас эхлэх үү?
- Тийм. 11 сараас зөөлхөн эдлээд, цагаан сар өнгөрөнгүүт гол унаагаа хийж, намрынх нь хур хүчийг багасгана. Ер нь бол өвлийн тэсгим хүйтэнд хамаагүй унаж болохгүй. Хавар эртхнээс зөөлөн аргаар холоос ажил хийдэг байсан гэх үү дээ. Тэгээд ногоонд цатгаад уяна. Би одоо яг энэ арга барилаар нь уядаг.
Эрдэнэбатын уясан хүлгүүд хэзээнээс хурдалж эхэлсэн бэ?
-Бие даан уясан тухайд бол 2005, 2006 оноос эхтэй. Өрх тусгаарлаж гараад өөрийнхөө нэр дээр морь уядаг болсон доо. Тэгээд 2009 онд хүрэн үрээгээ Сүхбаатар сумын наадамд дөрвөөр давхиулж, анхны айргаа амсаж байлаа. Сумандаа хонгор морь түрүүлгэж, саарал азарга, хүрэн шүдлэнгээ айрагдуулсан.
Хонгор морь чинь ямар угшилтай адуу билээ?
-Саарал азаргатай эцэг нэгтэй. Нөгөө хонгор азарганы төл. Хонгор морь сумынхаа баяр наадам болон уяачдын холбооныхоо наадамд түрүүлээд, Их уулынхаа тахилгад гурваар давхиад хойшоо зарагдсан. Харамсалтай нь төдийлөн амжилт үзүүлж чадалгүй хөлөндөө эмгэг олсон дуулдана лээ.
Анхны айргийг авчирсан хүрэн үрээ нь яаж давхисан бэ?
- Хязааландаа сумын наадамд айрагдаад тэгээд хойшоо зарагдсан. Очоод ганц нэг айрагдсан гэсэн.
Ингэхэд саарал азарганы төлүүдээс уягдаж байгаа юу?
- Ганц нэг үрээ бий. Гэхдээ энэ жилдээ уралдуулахгүй ээ. Энэ жил ногоо муутай, адуу эцэнхий байна. Тиймээс өнжөөнө дөө.
Сүхбаатар аймагт адуугаа эрлийзжүүлж байгаа хүн цөөнгүй байна. Таны хувьд...?
- Цаг үеэ дагаад эрлийзжүүлэхээс аргагүй болж байна. Дан монгол адуугаар уралдах боломж жил ирэх тусам хумигдаж байна шүү дээ. Тиймээс уях эрлийз адуутай болъё гэж бодож байгаа. Уг нь манай сумын гурван том угшил болсон Сүх-Очир, Махбуриад, Лхамсүрэнгийн угсааны адуутай. Дээр нь Уулбаян, Эрдэнэцагаанаас гүү нэлээд авсан.
Хот хөдөө ялгаагүй уралдаанч хүүхдийн хомсдол үүссэн. Харин таны хувьд тэр асуудлаас ангид бололтой.
- Тийм ээ, хөвгүүд маань бүгдээрээ морь унадаг. Ер нь өөрийн хүүхэд унадаг байж л илүү амжилт гаргах юм билээ.
Тийм шүү. Мөн гэр бүлийн дэмжлэг ихээхэн чухал. Уяачийн хүнд хөдөлмөрийг ойлгодог байх нь амжилт гаргахад том түлхэц болдог юм шиг санагддаг.
- Санал нэг байна. Гэр бүлийн хүн маань намайг их ойлгож дэмжинэ. Манай хадам талд сайн уяачид бий. Жишээлбэл манай сумын толгой уяачдын нэг Ноо гуай байна. Мөн хадам аавын дүү сумын Алдарт уяач Буджав гэж хүн бий.
Миний асуулт энэ хүрээд жаргаж байна. Ярилцлагаа таны хамгийн сайхан дурсамжит наадмын түүхээр өндөрлөе.
- Морь айрагдсан наадам болгон сайхан даа. Уяач хүн өнөөдрийн айраг, түрүү гэхээсээ өмнө адуугаа хайрлаж сурах хэрэгтэй юм шиг санагддаг. Хамгийн гол нь морио хөлтэй байлгах хэрэгтэй. Хөлгүй болчих юм бол мянга хурдан байгаад уралдаж чадахгүй шүү дээ. Тиймээс үүнийг нь бодолцож тарга хүчийг нь тааруулан, уяаны алдаа гаргахгүй байх хэрэгтэй. Алдаа гаргаагүй наадам айрагдаж, түрүүлээгүй ч сайхан л байдаг юм.
Тийм шүү. Бидний урилгыг хүлээн авч ярилцсанд баярлалаа. Морь уях төрийн хэрэгт нь амжилт хүсье.
0 Сэтгэгдэл
ХХЗХ-ны журмын дагуу зүй зохисгүй зарим үг, хэллэгийг хязгаарласан тул ТА сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээг зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй.
-
Лхагва, 00:46 минут Эрлийз дээд насны ангиллыг Б.Нямжавын зээрд 15 оно…
-
Мягмар, 22:19 минут Т.Галбадрахын бор морь 2019 оны чансааг тэргүүллээ
-
Мягмар, 20:28 минут О.Батбилэгийн Хүхээ халзан азарганы чансааг тэргүү…
-
Мягмар, 19:03 минут Их хурдад азарга унаж түрүүлгэсэн Б.Энхбаяр хүү 39…
-
Мягмар, 17:44 минут 2019 оны чансааг О.Батбилэг 93 оноогоор тэргүүлжээ
-
12-р сарын 03 -нд ММСУХ-ны шинэ жилийн цэнгүүн 10-нд болно
-
12-р сарын 01 -нд ДЭЛГЭРХААН УУЛЫН ТАХИЛГА, ЦАГААН АДУУНЫ БАЯР “ДА…
-
12-р сарын 01 -нд АХ-ын 98 жилийн ойн эрлийз дунд насны ангилалд 6-1…
-
12-р сарын 01 -нд Л.Мөнхсайханы Ах хээр
-
12-р сарын 01 -нд Уяач Л.Мөнхсайхан: 10 жилийн хүлээлт, хүсэл мөрөөд…
-
11-р сарын 28 -нд Аймгийн Алдарт уяач Г.Болдбаатар:Наадмын маргаашна…
-
11-р сарын 28 -нд Ц.Хүрэлтулгын хурдан хүрэн
-
11-р сарын 28 -нд Уяач Ц.Хүрэлтулга: АНУ-ын алдартай азаргануудын хө…
-
11-р сарын 21 -нд Дуулаад машин ав
-
11-р сарын 21 -нд З.Батбаярын бор халзан
-
11-р сарын 21 -нд Б.Мөнхбаярын Дүнжин хээр
-
11-р сарын 21 -нд Аймгийн Алдарт уяач Б.Ганболд: Үрээгээ түрүүлгэнэ …
-
11-р сарын 19 -нд “Тод магнай”-чууд ойн баяраа тэмдэглэн өнгөрүүлэв
-
11-р сарын 18 -нд Аймгийн Алдарт уяач С.Жаргалсайхан: Эцэг мал болох…
-
11-р сарын 18 -нд Л.Ганболдын хүрэн халзан
-
11-р сарын 18 -нд Аймгийн Алдарт уяач Л.Ганболд: Уясан морьд түрүүлж…
-
11-р сарын 18 -нд АХ-ын 98 жилийн ойн эрлийз дээд насны ангилалд 11-…
-
2019 оны 11-р сарын 08 -нд Б.Энхболдын Булган хонгор
-
2019 оны 11-р сарын 08 -нд Ж.Мөнхтөрийн хонгор халзан
-
2019 оны 11-р сарын 08 -нд М.БИЛЭГЖАРГАЛЫН ХЭЭР халзан
-
2019 оны 11-р сарын 08 -нд Ч.БАТЗОРИГИЙН ШАРГА ХАЛЗАН
-
2019 оны 11-р сарын 08 -нд Г.Дашзэвэгийн сарт хээр
-
2019 оны 11-р сарын 08 -нд Б.Чөдөр-Эрдэнийн Тэмүүжин хээр
-
2019 оны 11-р сарын 08 -нд Аймгийн Алдарт уяач Б.Чөдөр-Эрдэнэ: Улсад айрагдан…
-
2019 оны 11-р сарын 04 -нд Х.Цогтсайханы сартай хээр
-
2019 оны 11-р сарын 04 -нд Манлай уяач Х.Цогтсайхан: Уясан морьд цулбууртай, …
-
2019 оны 11-р сарын 04 -нд Ж.Нямлхагва: Хөвсгөлд байтугай, Монголд аймгийн та…
-
2019 оны 11-р сарын 04 -нд Итгэлээр хөглөсөн эвий Mongolian Groom минь
-
2019 оны 11-р сарын 04 -нд Онон уяач онцгой, бундан тамгатай адуу нь брэнд юм
-
2019 оны 11-р сарын 01 -нд Т.Галбадрах хурд хуваахаар болжээ
-
2019 оны 11-р сарын 01 -нд Аймгийн Алдарт уяач Д.Төгсбаяр: Манай ажаа Өнжүүлд…
-
2019 оны 11-р сарын 01 -нд Д.АМГАЛАНБААТАРЫН ХАНДГАЙ ХАЛТАР
-
2019 оны 11-р сарын 01 -нд Аймгийн Алдарт уяач Д.Амгаланбаатар: 520 шүдлэнгээ…
-
2019 оны 10-р сарын 30 -нд 10 жилийн ойн анхны азтан тодорлоо
-
2019 оны 10-р сарын 30 -нд Аймгийн Алдарт уяач Б.Шийлэгдорж: Сайн адууг бага …
-
2019 оны 10-р сарын 30 -нд Ч.Цэрэнбатын хул
-
2019 оны 10-р сарын 30 -нд МУ-ын Алдарт уяач Ч.Цэрэнбат: Төрийн зарлигт наада…
-
2019 оны 10-р сарын 30 -нд “Тод магнай”-нхан “Алтангадас”-тай сэтгүүлчтэй бол…
-
2019 оны 10-р сарын 28 -нд Б.НЯМЖАВЫН зээрд
-
2019 оны 10-р сарын 28 -нд Юу юугүй цас орох нь ээ буюу скижорингийн тухай
-
2019 оны 10-р сарын 28 -нд Аймгийн Алдарт уяач Н.Нацагдорж: Ягаан морь энддэг…
-
2019 оны 10-р сарын 28 -нд АХ-ын 98 жилийн ойд эхний 20-д хурдалсан дааганууд
-
2019 оны 10-р сарын 23 -нд Б.НЯМЖАВЫН ХУЛ
-
2019 оны 10-р сарын 23 -нд Уралдаанч Б.Мягмарцэрэн: Улсынхаа баяр наадамд гур…
-
2019 оны 10-р сарын 23 -нд Ж.ЭРДЭНЭБАТЫН ХҮРЭН ХАЛЗАН
-
Мягмар, 17:44 минут 2019 оны чансааг О.Батбилэг 93 оноогоор тэргүүлжээ
-
2019 оны 9-р сарын 17 -нд АХ-ын 98 жилийн ойд эхний 30-д хурдалсан их насны …
-
2019 оны 11-р сарын 04 -нд Онон уяач онцгой, бундан тамгатай адуу нь брэнд юм
-
2019 оны 9-р сарын 11 -нд Аймгийн Алдарт уяач Г.Болдбаатар: Нутаг усны нэр д…
-
2019 оны 10-р сарын 28 -нд Аймгийн Алдарт уяач Н.Нацагдорж: Ягаан морь энддэг…
-
2019 оны 10-р сарын 18 -нд Уяач О.Амгаланбаатар: Анх удаа морь уяад төрийнхөө…
-
Мягмар, 22:19 минут Т.Галбадрахын бор морь 2019 оны чансааг тэргүүллээ
-
2019 оны 9-р сарын 29 -нд АХ-ын 98 жилийн ойд эхний 30-д хурдалсан соёолонгу…
-
2019 оны 9-р сарын 13 -нд Х.БАДАМСҮРЭНГИЙН ЭЛБЭГ ХЭЭР
-
2019 оны 10-р сарын 14 -нд Уяач Г.Баттулга: Зөв хүүхдээр унуулж, үрээгээ айра…
-
2019 оны 9-р сарын 11 -нд Н.БАТТӨМӨРИЙН ХАР
-
2019 оны 10-р сарын 02 -нд Аймгийн Алдарт уяач Д.Ганболд: Азаргануудынхаа а…
-
2019 оны 9-р сарын 28 -нд Тод манлай уяач Д.Ганбаатар: Уяачид гэж эрийн хуга…
-
2019 оны 9-р сарын 14 -нд Б.ЛХАГВА-ОЧИРЫН ДАЙЧИН ХАЛЗАН
-
2019 оны 10-р сарын 11 -нд Залуу уяач Г.Ганбаяр: Аавынхаа зүсэлж өгсөн адууга…
-
2019 оны 9-р сарын 26 -нд Аймгийн Алдарт уяач Ц.Дамдин-Ядам: Цоохор үрээ …
-
2019 оны 10-р сарын 28 -нд АХ-ын 98 жилийн ойд эхний 20-д хурдалсан дааганууд
-
2019 оны 10-р сарын 07 -нд Аймгийн Алдарт уяач С.Эрдэнэбат: Манай ажаа төрийн…
-
2019 оны 9-р сарын 11 -нд Аймгийн Алдарт уяач Д.Энхжаргал: Жуутан Даваадоржи…
-
2019 оны 10-р сарын 11 -нд АХ-ын 98 жилийн ойд эхний 30-д хурдалсан хязааланг…
-
2019 оны 10-р сарын 28 -нд Б.НЯМЖАВЫН зээрд
-
2019 оны 11-р сарын 01 -нд Т.Галбадрах хурд хуваахаар болжээ
-
2019 оны 10-р сарын 04 -нд Хурдан морины салбар хороон нарийн бичгийн дарга Ц…
-
2019 оны 11-р сарын 01 -нд Аймгийн Алдарт уяач Д.Төгсбаяр: Манай ажаа Өнжүүлд…
-
2019 оны 9-р сарын 16 -нд Аймгийн Алдарт уяач Д.Очирсүрэн: Сүүлийн зургаан …
-
2019 оны 10-р сарын 14 -нд Г.Баттулгын зээрд халзан
-
2019 оны 10-р сарын 02 -нд Уяач Д.Мөнхбат: Наадмын өмнөх сунгаануудад сайн ба…
-
2019 оны 9-р сарын 16 -нд Д.ШИНЭМӨНХИЙН ЗАНДАН ХҮРЭН
-
Мягмар, 20:28 минут О.Батбилэгийн Хүхээ халзан азарганы чансааг тэргүү…
-
2019 оны 9-р сарын 18 -нд Аймгийн Алдарт уяач С.Баярсайхан: Удахгүй унаган т…
-
2019 оны 10-р сарын 09 -нд М.АДЪЯАБААТАРЫН ХАР
-
2019 оны 9-р сарын 13 -нд Д.ГАНБААТАРЫН МЭНГЭТ ХҮРЭН
-
2019 оны 9-р сарын 20 -нд Ч.МАХБАЛЫН ХҮРЭН
-
2019 оны 9-р сарын 11 -нд Уралдаанч Н.Билгүүнманлай: Барианд ороход ийм олон…
-
2019 оны 9-р сарын 09 -нд Ц.МӨНХХУЯГИЙН ТОД ЯНЗАГА
-
2019 оны 9-р сарын 16 -нд Х.МАНЛАЙБААТАРЫН ЗЭЭРД
-
2019 оны 10-р сарын 09 -нд Аймгийн Алдарт уяач Д.Давааноров: Уяач хүнд морь т…
-
2019 оны 9-р сарын 27 -нд Т.Ганжаргалын хар
-
2019 оны 10-р сарын 30 -нд МУ-ын Алдарт уяач Ч.Цэрэнбат: Төрийн зарлигт наада…
-
2019 оны 9-р сарын 26 -нд Д.Балдандоржийн хонгор
-
2019 оны 11-р сарын 04 -нд Ж.Нямлхагва: Хөвсгөлд байтугай, Монголд аймгийн та…
-
2019 оны 9-р сарын 14 -нд Г.ЧИНЗОРИГИЙН ЦАВЬДАР
-
2019 оны 9-р сарын 09 -нд Халх голын дайны ялалтын 80 жилийн ойд түрүүлж, ай…
-
2019 оны 10-р сарын 07 -нд Уяач Б.Нямжав: Унаган адуугаараа улсын наадмаас ай…
-
2019 оны 9-р сарын 25 -нд ХУРДАН АДУУТ Ц.Цэрэнжамц агсныг дурсахуй
-
2019 оны 9-р сарын 29 -нд Д.ДАЯНДЭМИДИЙН ХОНГОР
-
2019 оны 10-р сарын 21 -нд АЙМГИЙН АЛДАРТ УЯАЧ Г.ЧИНЗОРИГ: 20 ЖИЛИЙН ДАРАА Д…
-
2019 оны 10-р сарын 18 -нд О.Амгаланбаатарын хээр алаг
-
11-р сарын 19 -нд “Тод магнай”-чууд ойн баяраа тэмдэглэн өнгөрүүлэв
-
2019 оны 9-р сарын 18 -нд С.Баярсайханы бор халиун
Сэтгэгдэл бичигдээгүй байна