Сумын Алдарт уяач П.Жаргалсайхан: ӨВӨГ ДЭЭДСИЙН БУЯН ОЛОН ТҮМНИЙ ДЭМЖЛЭГТЭЙГЭЭР САЙХАН АДУУ ЦУГЛУУЛЖ ЧАДСАН
Төв аймгийн Эрдэнэ сумын уугуул, IV багийн харьяат, сумын Алдарт уяач Пүрэвдоржийн Жаргалсайханыг уншигчидтайгаа уулзуулж байна. 1959 оны хавар Шунхлайд хэмээх газар төрсөн тэрээр "Онц тээвэрчин", ХХАА-н Тэргүүний ажилтан, "Олимпийн алдар" одон, сумын заан цолтой нэгэн.
-Уулзсан эрхмүүдийн ихэнх нь удам дамжсан уяачид байгаа учраас ярилцлагаа таны удам судраас эхэлье?
-Миний аав Пүрэвдорж 1911 онд Өвөрхангай аймгийн Тарагт суманд төрсөн. Энэ нутагт ирж суурьшин сангийн аж ахуйд ажиллаж байхдаа морь уяж, сум орон нутгийнхаа наадамд морь уралдуулдаг байсан юм билээ. Аавын буурал морь сумын наадамд айрагдсаныг гэрчлэх гэрчилгээ, сайшаалын үнэмлэх байдаг. Миний аав “цагаан” Дугар, Цэдэндамбаа, С.Гэсэрваань, Дүйсээ гээд энэ нутгийн мундаг уяачидтай морио уяж уралдуулж байсан.
-Таны хувьд эрийн гурван наадмын хоёроор нь нааддаг. Хэзээнээс барилдаж эхэлсэн бэ?
-Залуудаа барилдаж, сумандаа таван удаа шөвгөрсөн. Сумын заан цолыг спартакиадаар авч байсан юм.
-Тэгвэл морь уях тухайд...?
-Ерээд оны сүүл, 2000 оны эхэн үеэс л адуужсан даа. Өвөг дээдсийн буян, олон түмний дэмжлэгтэйгээр сайхан адуу цуглуулж чадсан гэж боддог. Хурдан хонгор азаргатай Даваасүрэн гэж миний үеийн сайхан уяач байлаа. Уулзсан хүмүүс ярьж л байгаа байх.
-Ярьж байна аа. Тэдний адуу нэлээд тарсан бололтой юм?
-Улсын наадамд аман хүзүүдсэн Одон хонгор гэж сайхан азаргатай. Даваасүрэн улсын наадмаас нэлээд хэдэн айрагтай шүү. Сайхан нааддаг байсан юм. Аав минь өндөр настай байсан болохоор намайг цэргээс халагдахад бурхан болчихсон. Тэгээд аймгийн Алдарт уяач Лхасүрэн гуай, Александр гуай, Даш гуай, Дүйсээ гуай, Одон хонгорын эзэн Даваасүрэн, уяачдын холбооны дэд тэргүүн Эрдээхүү нарын нутгийн уяачдыг даган морь уяхад суралцсан даа. Улсад хоёр очоод хоёр удаа айргийн тавд хурдалсан Дэжид гуайн халзан азарганы удмын халзан үрээ анх авч азарга тавьсан юм. Түүний маань төл хүрэн унага гарч, хязааланд нь сумынхаа наадамд аман хүзүүдүүлж байлаа. Тэр бол миний анхны айраг. Хүрэн үрээ маань дараа нь хоёр ч айрагдсан. Хойтон жил нь соёолондоо сумынхаа наадамд аман хүзүүдээд, дараа нь хаврын уралдаанд гурваар давхисан. Түүний дараа халзан азарганы төл сайхан хүрэн морь гарч энэ хавийн сумдын уралдаанд таван удаа айрагдсан. Хүрэн морийг багаас нь уясан ч төдийлөн амжилт гаргаагүй. Эсхүл би уяаг нь олдоггүй байсан юм уу. Харин бүдүүрснээсээ хойш гайгүй сайн давхиж, Тэжээлийн үйлдвэрийн ойд аман хүзүүдээд, Эрдэнэ, Баяндэлгэр суманд тус бүр хоёр айрагдсан. Гэхдээ түрүүлж байгаагүй ээ.
-Даваасүрэн найзаасаа үрээ, байдас авсан л байх?
-Авалгүй яах вэ. Даваасүрэнгийн адууны хонгор үрээгээр азарга тавьж адуугаа сайхан сэлбэсэн. Тэр хонгорын төлүүд их сайхан томируун төрдөг байсан. Өөрийг нь ч уяж байлаа. Нэг аман хүзүүдэж, нэг тавласан байх. Төл Мөлүү хонгор нь хоёр удаа гуравлаад, нэг удаа тавласан. Одоо 17 настай азарга бий. Мөн Хэнтий аймгийн Батноров сумаас зээрд азарган үрээ авч цус холдуулсан. Би ер нь азаргаар цус сэлбэдэг. Гэхдээ эрлийз адуу байхгүй ээ. Монгол адуугаа өөр хооронд нь хольж сайжруулж байна.
-Дан монгол адуугаар наадахад бэрх болж байх шиг?
-Харин тийм ээ. Хэнтийн Мөрөнгийн гаралтай хонгор халзан азарга мөн авч хоёр түрүүлгэн, нэг айрагдуулсан юм байна. Баяндэлгэр сумын 80 жилийн ойд түрүүлээд, Эрдэнэ сумын 80 жилийн ойд таваар давхисан. Дээр ярьсан Норов зээрдийн угшилтай азарга маань мөн Баяндэлгэрийн 80 жилийн ойд айргийн дөрвөөр давхиж байсан. Түүний төл, хүүдээ өмчинд өгсөн зээрд азарга шүдлэндээ Баяндэлгэрт түрүүлээд, хавчиг азарга Баян суманд аман хүзүүдэж, Эрдэнэдээ хоёр удаа айрагдсан.
-Хүү бас морь уях уу?
-Уяна аа. Миний хоёр хүүг Даваадалай, Далайцэрэн гэдэг. Хоёулаа морь уяна. Даваадалай нь сумын Алдарт уяач цолтой. Одоохондоо бид Баян, Архуст, Баяндэлгэр, Эрдэнэ зэрэг дөрвөн сумандаа л наадаж байна. Алсдаа хүүхдүүд гарч наадах байлгүй.
-Таны хувьд хамгийн сайхан наадсан нь хэдэн он бэ?
-2003 он. Тэр жил Норов зээрд Баяндэлгэрийн 80 жилийн ойд азарганд дөрөвлөөд, хонгор халзан маань шүдлэнд түрүүлж байсан юм. Дараа нь очоод хонгор халзан нь азарганд түрүүлж, зээрд үрээ шүдлэнд түрүүлсэн. 2014 онд хүү маань Норов зээрдийнхээ төл саарал үрээг Баян сумын 90 жилийн ойд айрагдуулсан. Олон газрын уяачид цугласан тэр наадмаас манай сум гурван айраг хүртсэний нэгийг миний хүү авсан юм.
-Монгол наадмын торгон ногоон дэвжээг чимж буй удамт уяачдад амжилт хүсээд ярилцлагаа өндөрлөе. Ярилцсанд баярлалаа.
-Баярлалаа. Та бүхний ажилд мөн амжилт хүсье.
"Тод магнай" сэтгүүл. Төв аймгийн Баян, Баянжаргалан, Эрдэнэ сумдын тусгай дугаар
0 Сэтгэгдэл
ХХЗХ-ны журмын дагуу зүй зохисгүй зарим үг, хэллэгийг хязгаарласан тул ТА сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээг зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй.
- 2 цагийн өмнө Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 4 цагийн өмнө 2023 оны ММСУХ-ны чансаа өндөр уяачид
- 3-р сарын 05 -нд 2023 ОНЫ 21 АЙМГИЙН ШИЛДЭГ УЯАЧ, УРАЛДААНЧ ХҮҮХДҮҮ…
- 3-р сарын 05 -нд Аймгийн Алдарт уяач Ш.Мөнхбаатар:Ах дүү дөрвүүл аа…
- 3-р сарын 05 -нд 2023 ОНЫ ММСУХ-НЫ 21 АЙМГИЙН ШИЛДЭГ САЛБАР ХОЛБОО,…
- 3-р сарын 05 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2-р сарын 27 -нд Манлай уяач Ч.Сугар: Алаг морийг харсан хүн болгон…
- 2-р сарын 27 -нд 2022 оны чансаа өндөр сонгомол дээд насны хүлгүүд
- 2-р сарын 26 -нд Н.Билэгтсайхан 66 оноогоор 2022 оны чансаа өндөр у…
- 2-р сарын 26 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2-р сарын 26 -нд МОНГОЛ УЛСЫН 2022 ОНЫ ӨНДӨР ЧАНСААТАЙ ИХ НАСНЫ МОР…
- 2-р сарын 26 -нд О.Батбилэг 73 оноогоор 2022 оны чансаа өндөр уяачд…
- 2-р сарын 26 -нд МУ-ын Алдарт уяач Г.Болдбаатар:Наадмын маргаашнаас…
- 2-р сарын 22 -нд 2022 оны чансаа өндөр азарганууд
- 2-р сарын 22 -нд 2022 оны МУ-ын шилдэг уяач, уралдаанч хүүхдүүд
- 2-р сарын 21 -нд ММСУХ-ны 2022 оны шилдгүүд шагналаа авлаа
- 2-р сарын 21 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2-р сарын 20 -нд Уяач Б.Батжаргал: Сүүлд цоохор даага даяндуулсан
- 2-р сарын 19 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 2-р сарын 14 -нд Цолоо ахиулсан уяачид
- 2024 оны 2-р сарын 07 -нд Нийслэлийн Алдарт уяач цолоор 28 хүн шагнагджээ
- 2024 оны 2-р сарын 07 -нд Дөрвөн Тод, дөрвөн Манлай, 18 Алдарт уяач цол авах…
- 2024 оны 2-р сарын 07 -нд Сумын Алдарт уяач Н.ДУГАРЖАВ: БИ ДӨРӨВДҮГЭЭР АНГИА…
- 2024 оны 2-р сарын 05 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 2-р сарын 05 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 1-р сарын 27 -нд Сумын Алдарт уяач Д.Батбаяр: Би Биндэрт анх адуу т…
- 2024 оны 1-р сарын 26 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 1-р сарын 25 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 1-р сарын 24 -нд СУМЫН АЛДАРТ УЯАЧ А.Цэрэндорж: ЗААМАРТ ДАЛАЙ ЛАМЫГ…
- 2024 оны 1-р сарын 22 -нд Завхан аймгийн 100 жилийн ой, баруун бүсийн уралда…
- 2024 оны 1-р сарын 21 -нд Аймгийн Алдарт уяач Б.Баттөр: Таван жилийн дотор с…
- 2024 оны 1-р сарын 18 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 1-р сарын 15 -нд Аймгийн Алдарт уяач Ц.Жамсран: Өөрийн тамгатай уна…
- 2024 оны 1-р сарын 15 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 1-р сарын 11 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 1-р сарын 10 -нд Аймгийн Алдарт уяач М.Мөнхбаяр: Адууны төлөө уйгаг…
- 2024 оны 1-р сарын 10 -нд Завхан аймгийн 100 жилийн ой, баруун бүсийн уралда…
- 2024 оны 1-р сарын 08 -нд Сумын Алдарт уяач Ц.ГЭРЭЛБААТАР: Сайн адууны удам …
- 2024 оны 1-р сарын 08 -нд Завхан аймгийн 100 жилийн ой, баруун бүсийн урал…
- 2024 оны 1-р сарын 03 -нд Хамгийн шимт тэжээлийг мэдэх үү?
- 2024 оны 1-р сарын 02 -нд М.Энхтайван: Хүн хэдий чинээ сэтгэлээ өгнө, адуу т…
- 2023 оны 12-р сарын 27 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2023 оны 12-р сарын 25 -нд Баахан хэрэг тарих Баяндэлгэрийн буурал
- 2023 оны 12-р сарын 23 -нд Нийслэлийн Алдарт Уяач цолны болзол хангасан уяачд…
- 2023 оны 12-р сарын 22 -нд Аймгийн Алдарт уяач Г.Энхбаатар: Аавынхаа уяаны ар…
- 2023 оны 12-р сарын 17 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2023 оны 10-р сарын 29 -нд Сумын Алдарт уяач Л.Батноров: Азарганы түрүүгээр а…
- 2023 оны 10-р сарын 28 -нд Өвгөн ноён М.Пүрэвжавын нэрэмжит уралдаануудын нэг…
- 2023 оны 10-р сарын 17 -нд Өнөө жил яах бол...
- 2023 оны 10-р сарын 09 -нд Сумын Алдарт уяач О.ДАШЗАВ: Сумынхаа наадмын айрги…
Сэтгэгдэл бичигдээгүй байна