МУ-ын Алдарт уяач Б.Лхагва-Очир: Би хонгор халзангаа түрүүлсэн л гэж бодож байгаа

Удамт уяач Б.Лхагва-Очир хонгор халзан морио АХ-ын 97 жилийн ойн баяр наадамд айргийн гуравт хурдлуулж, Говийн бүсэд түрүүлгэж энэ жил од хийморьтой сайхан наадсан. Говийн бүсийн уралдаанаас нэг түрүү, нэг аман хүзүү хүртсэн тэрээр Монгол улсын Манлай уяач цолны болзол хангаад буйг дуулгах таатай байна.

-Төрт ёсны баяр цэнгэлд их насны морь айргийн гуравт хурдлуулсан танд баяр хүргэе.
-Баярлалаа. Төрийн наадам сайхан болсон. Морь айрагдуулсан наадам бүр л сайхан байдаг даа.
-Алдарт төрийн наадамд хэдэн насны хичнээн морьдтой очсон бэ? Бусад насны морьд яаж давхисан бэ?
-Улсад есөн насны морьдтой очсон. Азарга 20 гаргаж ирээд, өөр нэг их морь нэлээн сайн уралдаж байгаад суучихаар нь татуулчихлаа.  За тэгээд, соёолон 30-аадаар, хязаалан 10 гаргаж давхисан.
-Эрлийз ангилалд морь мордуулаагүй юм уу?
-Эрлийз дунд ангилалд есөөр, эрлийз даага 10-аар давхиж, эрлийз дээдэд олигтой яваагүй татуулсан.
-Ялгалтын тухайд эрлийзийг хассангүй, монголыг хаслаа гэх мэтээр маргаан мэтгээн гарч байсан. Танай уяан дээр ийм ялгалтын асуудлууд гарсан уу?
-Монгол адуугаараа сайхан уралдъя гээд ирсэн чинь ерөнхийдөө эрлийз голдуу адуунууд айрагдаж, түрүүлж байна лээ. Энэ нь хөдөө орон нутгаасаа төрийнхөө наадмыг зорин ирж байгаа уяачдад харамсалтай л хэрэг болсон.
-Танайхаас морь хасагдсан уу?
-Манайхаас хасагдаагүй ээ.
-Танай уяанаас хичнээн морь мордсон бэ?
-Манай уяан дээрээс Хөвсгөлийн Гончигбатын Батболд, Болдын Эрдэнэтөгс, Өмнөговийн Алдаржаргал, Амгалан, Цогтцэцийн Батмөнх гуай, Хэнтийн Батжаргал, Төв аймгийн Алтанбулагийн Шагдаржав нарын морьд мордсон.
-Улсын наадмын дараа аль бүсэд очиж наадсан бэ?
-Говийн бүсэд очиж наадлаа. Эрлийз дээдэд түрүү, айргийн таваар давхиж, дундад аман хүзүүдсэн. Хоёр их морь нэг нь түрүүлж, Эрдэнэтөгс ахын хүрэн морь аман хүзүүдээд, Өмнөговийн Мөнхбаярын соёолон үрээ айргийн таваар ороод сайхан л наадлаа даа.
-Говийн бүсийн уралдаан хэр дэгтэй, журамтай болов.Та бүхний санаанд хүрсэн уралдаан болж чадав уу?
-Зохион байгуулалт сайтай сайхан наадам болсон шүү. Эрлийз, монголоо ч гайгүй сайхан  ялгасан. Нэлээд эрлийз очоод мордоогүй байна лээ. Ер нь эрлийз, монголоо тусад нь уралдуулчихвал уяачдад уг нь зүгээр юм байгаа юм. Дүрэм журам нь тодорхой байхад нэгэнтэйгээ барьцаад л мордуулаад байх дэмий л дээ.
-Тийм шүү. Уяачид дор бүрнээ дүрэм  журмаа баримталчихвал маргаан мэтгээнгүй сайхан наадам болно шүү дээ. Хонгор халзан морь соёолондоо улсад айрагдаж байлуу?
-Рэнцэнпүрэв гэж манай ахын нэр дээр уралдаж айрагдаж байсан. Соёолондоо улсад айрагдаад, Говь шанхын хурд болон холбооны 20 жилийн ойд тус тус аман хүзүүдсэн. 2016 онд хавчиг зургаан настай морь говийн бүсэд түрүүлээд, долоон настай өнжсөн. Манайх долоон настай морь уядаггүй юм. Энэ жил найман настай өвөл, хавартаа  уягдалгүй байж байгаад улсынхаа баяр наадамд сайхан уралдаж айргийн гуравт хурдаллаа. Дотроо би хонгор халзангаа түрүүлсэн л гэж бодож байгаа шүү дээ. Сая говийнхоо бүсэд сайхан түрүүлгэлээ.
-Одоо бараг цол нэмэх болж байгаа болов уу гэж таамаглаж байна?
-Сая говийн бүсэд их нас түрүүлгэж, эрлийз дунд ангилалд аман хүзүүдүүлээд Монгол Улсын Манлай уяач цолны болзол хангаж байгаа.
-Ярилцсанд баярлалаа.

Тод магнай сэтгүүл №99