УЯАЧ П.ЧИЛХААСҮРЭН: БИ МОНГОЛ АХУЙ, МОРЬТНЫ СОЁЛОО ҮРГЭЛЖ ДЭЭДЭЛЖ ЯВДАГ

Баянхонгор аймгийн Баянбулаг сумын уугуул, дөрөвдүгээр багийн уяач Пүрэвийн Чилхаасүрэнтэй ярилцсанаа хүргэж байна. 2014 оны сумын Шилдэг уяач, СТА, ММСУХ-ны "Уяачийн алдар" одонт тэрээр 1965 оны өвөл Хустын суурин хэмээх газар төржээ.

-Хурдан борын эзэн аавын тань талаар эхлээд ярилцъя?
-Баярлалаа. Миний аав Далайн Пүрэв хүний ганц хүү. Хурдан моринд дуртай. Морь сайн уядаг монгол эр байлаа. 1970-1980-аад оны хооронд уралдахдаа  нэг түрүүлж, зургаан аман хүзүүдэн, гурван удаа гурвалж, нэг удаа дөрвөлөн, хоёр удаа зургаалсан хурдан бор мориор нь түмэн олон андахгүй. Тэр бор морь унага  байхдаа урд хөлөөрөө газар малтсаар өөрийгөө далд оруулчихдаг байсан гэдэг. Аав минь бор морио Зандаръяа заан гэж хүнд бэлгэнд өгчихөж байсан юм гэнэ лээ. Хожмоо тэргүүнийг нь Дөрвөлжин хэрэгсүүрийн тэнд тавьсан гээд надад үзүүлж байсан.
-Пүрэв уяачийн нэрийг өргөсөн өөр ямар хурдан хүлгүүд байсан бэ?
-Бас нэг хээр морь уяж сумын наадамд түрүүлгэсэн. Миний хувьд 1980 оноос хойш аавыгаа даган морь уясан хүн. Хоёр жил мал маллаад Дундговийн техникумд явсан. 1985 онд малын эмчээр төгсч ирээд 1986 онд цэргийн албанд мордон цагдаагийн баталионд алба хааж бэлтгэл хурандаагаар халагдаж байлаа. Ах нь МУ-ын УГЗ Сэвжидийн Сүхбаатарын шавь. Тэр хүнээр биелгээ заалгаж, олон жил ардын бүжиг бүжин өнгөрсөн жил СТА цол авсан.
-Баяр хүргэе. Хурдан хүлгүүдээ танилцуулаач?
-Миний жижиг хондон гэж гайхалтай хурдан морь байлаа. Мотоцикль гүйцдэггүй л байсан юм. Дээр ярьсан эцгийн минь хурдан борын удмын адуу. Отгонтэнгэр хайрханы бэл Урт сайхан гэдэг босоогоороо төрсөн унага. Би хязаалангаас нь эхэлж уяад тэр жилээ сумынхаа наадамд наймаар давхиулсан. Дараа жил нь соёолон морь багийн өдөрлөгт түрүүлж, наадмаар долоолсон. Тэгэхэд би хоолны алдаа гаргасан байна лээ. Ер нь хондон морь маань сумандаа хоёр түрүүлж, хоёр зургаалсан адуу. Надаас илүү уяач бол олон түрүүлгэх байсаан. Ах нь адуугаа алдаад 12 жил морь уяагүй. Саяхнаас  Дорнод аймгийн Матад, Сүхбаатар аймгийн Уулбаян сумдын адуу авч дахин уяж байна. Гэхдээ морины төлөө гэсэн олон жилийн хичээл зүтгэлийг маань үнэлж ММСУХ-ны тэргүүн М.Энхболд намайг “Уяачийн алдар” одонгоор шагнасан. Би сумынхаа баяр наадмын комисст 14 жил ажилласан. Монгол ахуй, морьтны соёлоо үргэлж дээдэлж явдаг хүн. Үр хүүхэд маань ч гэсэн миний энэ үйл хэргийг үргэлжлүүлэх байхаа.
-Эргэлзэхгүй байна. Бидний урилгыг хүлээн авч ярилцсанд баярлалаа. Хурдан тууртын босоо цагаан хийморьт өнө мөнхөд ивээгдэж яваарай.
-Баярлалаа.

"Тод магнай" сэтгүүл. Баянхонгор аймгийн тусгай дугаар. 2016 он