Сумын Алдарт уяач Д.Ганзориг: МОРЬ УЯХГҮЙ СУУРИН БАЙГААД БАЙВАЛ ЮМ ҮЗЭЖ НҮД ТАЙЛАХГҮЙ ШҮҮ ДЭЭ


Говь-Алтай аймгийн Дэлгэр сумын уугуул, "Баян сан" багийн харьяат, сумын Алдарт уяач Даваагийн Ганзоригтой ярилцсанаа хүргэж байна.1971 оны хавар Дэлгэр сумын төвд төрсөн тэрээр Тэргүүний залуу алтан медальтан, Осолгүй мянгат жолооч, орон нутгийн Шилдэг бизнесмен юм.
-Та хэд дэх үеийн уяач вэ?
-Би гурав дахь үеийн уяач. Гэхдээ өвөөгөө сайн мэдэхгүй. Харин манай аавын уясан морьд нь их амжилттай давхидаг байлаа. Миний хувьд залуудаа морь маланд дуртай л байсан. Гэхдээ амьдралын шалтгаанаас болоод морь уядаггүй байгаад сүүлийн үед л илүү шимтэх болсон.
-Хэдий үеэс гэсэн үг үү?
-2003 оноос юм уу даа. Залуу үед ах нар л морь уядаг. Би нэг их оролцдоггүй байсан.
-Анх ямар удам угшлын адуугаар гараагаа эхэлсэн бэ?
-Баянхонгорын Гурванбулагаас нэг сарваатай даага авчирсан юм. Авсан жилээ уяж сумын наадамд мордуулсан. Тэр наадамд түрүүлж байгаад бариа руу орох үедээ булгиад үзэгчдийн араар давхисан. Тэгээд хоёроор баригдаад. Түүнээс хойш морь уях урам зориг орсон доо. Дараа жил нь шүдлэндээ сумын ойд наймаар давхисан. Тэгээд тэр намраа азарганд гарч байгаад хөл нь гэмтчихсэн юм. Одоо хөл нь муудсан болохоор уяж чадахгүй байна. Гэхдээ төлүүд нь их сайн давхиж байгаа. Нэг төлийг нь дааганаасаа эхлээд уясан. Бүх наадамд сайн давхисан.
-Дараа нь хаана хаанаас, ямар адуу авсан бэ?
- 2012 онд УИХ-ын гишүүн асан Ц.Дашдорж гуайн санаачлагаар адууны үржил, угсаагаа сайжруулахаар зүүн аймаг руу явж дөрөв, таван адуу авчирсан юм. Сүхбаатарын Мөнххаанаас авчирсан энэ адуунууд сум орон нутагт бүгд айрагдсан. Миний Сүхбаатарын Халзангаас авчирсан азарганы төл бас их хурдан байж олон амжилт гаргасан. Одоо миний адуунаас гурван өөр азарганы төл уралдаж байгаа. Тэгэхээр эх нь сайн байгаа биз.
-Сүхбаатараас ямар адуу авчирсан юм бэ. Яаж давхиулсан бэ?
-Тэгэхэд би хязаалан үрээ, гурван даага авчирсан. Бас миний халтар азарга байна. Сумын наадамд байнга айрагддаг. Гурван дааганы нэг нь ирсэн жилээсээ хойш сумын наадамд байнга л айрагдсан. Аймагт уралдуулж чадаагүй ээ.
-Аймгийн баяр наадмаас та хэдэн айрагтай вэ?
-Үндсэндээ аймгийн статустай наадмын гурван айраг, нэг түрүүтэй. Сумаас таван түрүү, долоон айрагтай.
-Хэдэн онд сумын Алдарт уяач болж байв?
-2015 онд сумын Алдарт уяач болсон доо.
-2016 онд Говь-Алтай аймагт Засгийн газрын тогтоолт бүсийн наадам болсон. Та тус наадамд оролцсон уу?
-Оролцсон. Гэхдээ хойгуур давхиулсан. Засгийн газрын тогтоолт том наадамд оролцоно гээд эртнээс бэлдээд адуугаа ядаргаанд оруулчихсан. Дадлага, туршлага дутсан шиг байгаа юм. Хавар морьдоо уяж баахан сэнсрүүлж байгаад тавьчихсан чинь ногоо гарахгүй оройтоод. Тэгээд тамир тэнхээгээ алдсан байх гэж онош тавьсан. Одоо бидний адуундаа овъёос, тэжээл өгдөг чинь хоцрогдчихсон арга юм байна. Энэ жил "Гацуурт"-ын Чинбатын ах, Монгол Улсын Алдарт уяач Батмөнх нар аймгийн бүсийн наадмын үеэр манайхантай ойрхон буусан юм. Тэгсэн тэд мориндоо ирланд тэжээл өгдөг юм байна. 20 кг ууттай тэр тэжээлийг баруун гэртээ давхарлаад хураачихсан. Тэгээд янз бүрийн витаминуудыг хэдэн хайрцгаар нь дэлгүүрийн архи шиг хураачихсан байна лээ. Ийм л юм өгч чадахгүй бол улсын чанартай наадамд бид нар уралдана гэж яриад дэмий юм биш үү гэж бодсон.
-Уяач хүн наадмаас наадмын хооронд суралцдаг гэдэг. Та бол моринд шинэ хүн биз?
-Шинэдээ орно л доо. Морь гайгүй давхивал урам орно. Муу давхивал бараг хаячих юм байна лээ. Төвөг үүнтэй хэн ноцолдож байдаг юм гээд л орхиж мэдэхээр юм байна. Одоо морины хүүхэд хамгийн тулгамдсан асуудал болоод байна. Аз болж энэ жил морины хүүхэдтэй байсан. Харин ирэх жил хэнийхээ хүүхдийг гуйна даа.
-Танай хүүхдүүд том уу?
-Манайх хүү, охин хоёртой. Одоо хоёулаа оюутан. Хүүгээ жаахан байхад би бараг морь уядаггүй байлаа.
-Та ямар мэргэжилтэй юм бэ?
-Агрономич мэргэжилтэй. Мэргэжлээрээ ажиллаагүй ээ. Сургуулиа төгсөөд л хувийн ажил руу орсон. Хувиараа бизнес хийж яваад эхнэр авсан. Эхнэр сумын сургуульд багшилдаг болохоор дагаж суманд суурьшаад морь малаас холдсон. Тэгээд нэг хэсэг машинаар хүн, ачаа тээвэрлэдэг байлаа. Ингэж явсаар өнөөдрийг хүрлээ.
-Таны оролцсон хамгийн сайхан наадам хэдэн онд хаана болж байв?
-Өнгөрсөн жил аймгийн баяр наадмаас нэг түрүү, хоёр айргийг авсан. Тэр л хамгийн сайхан наадам юм уу даа.
-Морь хурдлаад сайн давхихын хамгийн сайхан нь юу вэ. Уяачийн жаргал, зовлонгоосоо хуваалцаач?
-Морь уясан хүн олон танилтай болно. Энд, тэнд очиж уралдах бүрт танилын хүрээ өргөжөөд л явна. Морь уяхгүй сумандаа суурин байгаад байвал үзэж нүд тайлахгүй шүү дээ.
-Миний асуулт энд хүрээд жаргаж байна. Сүүлийн асуултыг танд үлдээе.
-Би харьцангуй залуу уяач. Морь уяхад хамгийн аюултай зүйл нь хүүхэд унах юм байна. Одооны хүүхдүүд их эмзэг болчихжээ. Бид багадаа мориноос унаад босоод л ирдэг байсан. Харин одооны хүүхдүүд мориноос унав уу, үгүй гар, хөл нь нь хугарчих гээд байх юм. Хүүхдүүдийг бүх зүйлээр л гуйж аргадаж морио унуулна. Хоёр охин, нэг хүүтэй айлын хүүг гуйхаар чинь их энхрий байгаа юм чинь. Тэгээд гуйж морь унуулаад загначихвал уурлаад явчихна. Хэцүү юм байна лээ. Хүний хүүхэд унагаагаад гэмтээчихвий гэсэн бодол надад хамгийн түрүүнд бодогддог юм. Эрсдэл гарахгүй гэх баталгаагүй шүү дээ. Би тийм эрсдэлээс их айж байгаа. Унаач хүүхэд олдохгүй бол морь уяхгүй байж ч мэднэ. Энэ жилдээ дүүгийнхээ хүүхдийг загнаад унуулчихсан. Ирэх жилээс хүний хүүхэд л гуйх гээд байна даа.
-Бидний урилгыг хүлээн авч ярилцсанд баярлалаа.
"Тод магнай" сэтгүүл. Говь-Алтай аймгийн тусгай дугаар. 2017 он

0 Сэтгэгдэл
ХХЗХ-ны журмын дагуу зүй зохисгүй зарим үг, хэллэгийг хязгаарласан тул ТА сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээг зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй.
-
Ням, 16:47 минут Сонгомол бага насанд Ч.Ганцогтын хээр түрүүллээ
-
Ням, 14:55 минут Сонгомол бага насанд 105 даага бүртгүүлж, 76 мордл…
-
Ням, 14:46 минут АХ-ын 104 жилийн ойн сонгомол дунд насны ангилалд…
-
Ням, 13:53 минут Сонгомол дунд насанд Д.Даяндэмидийн Наран зээрд т…
-
Ням, 13:12 минут Сонгомол дунд ангиллын хурдан хүлгүүд мордлоо
-
Ням, 12:16 минут Сонгомол дунд насны ангилалд 106 хүлэг бүртгүүлжэ…
-
Ням, 11:54 минут АХ-ын 104 жилийн ойн сонгомол дээд насны ангилалд …
-
Ням, 10:35 минут Сонгомол дээд насанд Г.Хүрэлбаатарын хүрэн халзан …
-
Ням, 09:09 минут Сонгомол дээд ангиллын хүлгүүд гарааны зурхай рууг…
-
Ням, 07:59 минут Сонгомол дээд насны ангилалд 78 хүлэг бүртгүүлжээ
-
Бямба, 16:15 минут АХ-ын 104 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан даагану…
-
Бямба, 15:28 минут Ш.Мөнгөншагайн сартай хээр даага түрүүллээ
-
Бямба, 14:32 минут Уралдаанч Б.Нармандах: Уяач ах нараасаа суралцах г…
-
Бямба, 13:54 минут Хамгийн бага нас дааганы уралдаанд 240 даага бүртг…
-
Бямба, 13:07 минут Уралдаанч Н.Боорчи: Шүдлэн түрүүлгэж, соёолонгоо …
-
Бямба, 12:29 минут АХ-ын 104 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан соёолонг…
-
Бямба, 11:20 минут З.Мэндсайханы хул соёолон түрүүллээ
-
Бямба, 09:56 минут МУ-ын Алдарт уяач Ч.Уламбаяр: Дөрвөн настай морины…
-
Бямба, 09:14 минут Фото - Соёолон мордуулахын эргэн тойронд
-
Бямба, 08:02 минут 195 соёолон бүртгүүлжээ
-
Баасан, 17:43 минут АХ-ын 104 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан их насны…
-
Баасан, 17:01 минут Л.Анхбаатарын хүрэн халзан морь түрүүллээ
-
Баасан, 16:01 минут Уралдаанч Ц.Түвшинсайхан: Ээжээ, ааваа хүү нь түрү…
-
Баасан, 15:43 минут МУ-ын Алдарт уяач Ч.Амарсанаа: Баянхонгороос анх у…
-
Баасан, 15:05 минут 210 их насны морь бүртгүүлжээ
-
Баасан, 12:43 минут АХ-104 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан азарганууд
-
Баасан, 11:58 минут МУАУ И.Золбоогийн хүрэн халзан азарга түрүүллээ
-
Баасан, 08:49 минут Фото - Азаргаа мордуулав
-
Баасан, 08:27 минут 153 азарга бүртгүүлжээ
-
Пүрэв, 18:19 минут Манлай уяач Х.Улам-Өрнөх: Морь айрагдана гэдэг оло…
-
Пүрэв, 17:51 минут Уралдаанч Б.Эрдэнэбилэг: Бөмбөгөө ахыгаа нэг оруул…
-
Пүрэв, 17:39 минут Б.Лхагвацэрэн:Таван жилийн дараа төрийн наадмын хи…
-
Пүрэв, 16:21 минут Ж.Түмэн-Өлзийн бор шүдлэн түрүүллээ
-
Пүрэв, 15:09 минут Тод манлай уяач О.Батбилэг:Түрүүлэх байх гэж бодсо…
-
Пүрэв, 13:47 минут 225 шүдлэн бүртгүүлжээ
-
Пүрэв, 12:57 минут АХ-ын 104 жилийн ойн эхний 10-т хурдалсан хязаалан…
-
Пүрэв, 12:07 минут Б.Гантигийн сартай хүрэн хязаалан түрүүллээ
-
Пүрэв, 10:17 минут Хязаалан 256 бүртгүүлжээ
-
Пүрэв, 10:07 минут Хүйн долоон худагт хязаалангийн эргэн тойронд
-
7-р сарын 02 -нд Эрдэмт уяачид, эрэмгий хүлгүүд- Тод манлай уяач С.…
-
2024 оны 8-р сарын 05 -нд Хангайн бүсийн сонгомол бага насанд Х.Бат-Эрдэнийн…
-
2024 оны 8-р сарын 05 -нд Хангайн бүсийн дааганы уралдаанд М.Цэрэнжавын хээр…
-
2024 оны 8-р сарын 04 -нд Хангайн бүсийн сонгомол дээд насанд С.Баярсайханы …
-
2024 оны 8-р сарын 04 -нд Хангайн бүсэд Я.Содбаатарын бор соёолон түрүүллээ
-
2024 оны 8-р сарын 04 -нд Хангайн бүсийн их насанд Э.Бат-Эрдэнийн Солонго зэ…
-
2024 оны 8-р сарын 04 -нд Хангайн бүсэд Д.Батбаярын Түмт хээр азарга түрүүлж…
-
2024 оны 8-р сарын 01 -нд Хангайн бүсийн сонгомол дунд насны ангилалд Г.Ганб…
-
2024 оны 7-р сарын 31 -нд Хангайн бүсэд П.Баярбатын бор хязаалан түрүүллээ
-
2024 оны 7-р сарын 31 -нд Хангайн бүсэд Г.Энхбатын хар шүдлэн түрүүлжээ
-
2024 оны 7-р сарын 28 -нд "Говьшанхын хурд-7" говийн бүсийн уралдааны сонгом…
-
Баасан, 12:43 минут АХ-104 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан азарганууд
-
Пүрэв, 17:51 минут Уралдаанч Б.Эрдэнэбилэг: Бөмбөгөө ахыгаа нэг оруул…
-
Бямба, 11:20 минут З.Мэндсайханы хул соёолон түрүүллээ
-
Ням, 10:35 минут Сонгомол дээд насанд Г.Хүрэлбаатарын хүрэн халзан …
-
Пүрэв, 12:57 минут АХ-ын 104 жилийн ойн эхний 10-т хурдалсан хязаалан…
-
Ням, 13:53 минут Сонгомол дунд насанд Д.Даяндэмидийн Наран зээрд т…
-
Пүрэв, 16:21 минут Ж.Түмэн-Өлзийн бор шүдлэн түрүүллээ
-
Бямба, 16:15 минут АХ-ын 104 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан даагану…
-
Бямба, 15:28 минут Ш.Мөнгөншагайн сартай хээр даага түрүүллээ
-
Баасан, 17:01 минут Л.Анхбаатарын хүрэн халзан морь түрүүллээ
-
Баасан, 17:43 минут АХ-ын 104 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан их насны…
-
Баасан, 11:58 минут МУАУ И.Золбоогийн хүрэн халзан азарга түрүүллээ
-
Баасан, 08:27 минут 153 азарга бүртгүүлжээ
-
Баасан, 15:43 минут МУ-ын Алдарт уяач Ч.Амарсанаа: Баянхонгороос анх у…
-
Пүрэв, 10:07 минут Хүйн долоон худагт хязаалангийн эргэн тойронд
-
Бямба, 09:56 минут МУ-ын Алдарт уяач Ч.Уламбаяр: Дөрвөн настай морины…
-
Пүрэв, 12:07 минут Б.Гантигийн сартай хүрэн хязаалан түрүүллээ
-
Ням, 16:47 минут Сонгомол бага насанд Ч.Ганцогтын хээр түрүүллээ
-
Ням, 07:59 минут Сонгомол дээд насны ангилалд 78 хүлэг бүртгүүлжээ
-
Баасан, 08:49 минут Фото - Азаргаа мордуулав
-
Бямба, 12:29 минут АХ-ын 104 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан соёолонг…
-
Бямба, 13:07 минут Уралдаанч Н.Боорчи: Шүдлэн түрүүлгэж, соёолонгоо …
-
Ням, 14:46 минут АХ-ын 104 жилийн ойн сонгомол дунд насны ангилалд…
-
Пүрэв, 10:17 минут Хязаалан 256 бүртгүүлжээ
-
Пүрэв, 18:19 минут Манлай уяач Х.Улам-Өрнөх: Морь айрагдана гэдэг оло…
-
Пүрэв, 13:47 минут 225 шүдлэн бүртгүүлжээ
-
Ням, 11:54 минут АХ-ын 104 жилийн ойн сонгомол дээд насны ангилалд …
-
Пүрэв, 17:39 минут Б.Лхагвацэрэн:Таван жилийн дараа төрийн наадмын хи…
-
Бямба, 08:02 минут 195 соёолон бүртгүүлжээ
-
Ням, 14:55 минут Сонгомол бага насанд 105 даага бүртгүүлж, 76 мордл…
-
Ням, 13:12 минут Сонгомол дунд ангиллын хурдан хүлгүүд мордлоо
-
Пүрэв, 15:09 минут Тод манлай уяач О.Батбилэг:Түрүүлэх байх гэж бодсо…
-
Бямба, 09:14 минут Фото - Соёолон мордуулахын эргэн тойронд
-
Баасан, 15:05 минут 210 их насны морь бүртгүүлжээ
-
Бямба, 13:54 минут Хамгийн бага нас дааганы уралдаанд 240 даага бүртг…
-
Ням, 12:16 минут Сонгомол дунд насны ангилалд 106 хүлэг бүртгүүлжэ…
-
Ням, 09:09 минут Сонгомол дээд ангиллын хүлгүүд гарааны зурхай рууг…
-
Баасан, 16:01 минут Уралдаанч Ц.Түвшинсайхан: Ээжээ, ааваа хүү нь түрү…
-
Бямба, 14:32 минут Уралдаанч Б.Нармандах: Уяач ах нараасаа суралцах г…
Сэтгэгдэл бичигдээгүй байна