ЗУУНЫ МАНЛАЙ ХҮЛГИЙН ЭЗЭН Цэрэндашийн НАРАНГЭРЭЛ


Баянжаргалан сумаас ХХ зууны Манлай их нас, азарга төрөн гарсан талаар бид өмнө нь дуулгасан. Мөн түүхэнд мөнхөрсөн төрийн найман их хүлгийн гурав нь энэ нутгийнх гэдгийг хэлэхдээ таатай байна. Монгол түмний морины их шүтээнд мөнхөрсөн тэрхүү төрийн их хүлгүүдийн нэг Сэлэнгэ аймгийн Мандал сумын харьяат, Монгол Улсын Манлай уяач Долгорын Ганбаатарын Дархан түмэн эх зээрд халзан морь бол Нялга, Баянжаргалангийн талд тэнцсэн унага. Бүр тодруулбал, Төв аймгийн Баянжаргалан сумын харьяат Цэрэндашийн Нарангэрэлийн унаган адуу юм.
1990-ээд оны сүүлээр ид хурдалж, Хараагийн халзан хэмээн алдаршсан энэ цуут хүлгийн эзэн Ц.Нарангэрэл 1961 оны хулгана жил, зуны сүүл наймдугаар сарын 20-нд эхээс мэндэлжээ.
Хүүхэд насаа өвөө Цэрэндашийндаа өнгөрөөсөн учир /төрсөн аав Цэвэлмаагийнх нь эцэг/ өвөөгөөрөө овоглох болж, ажаагаа /өсгөсөн аавыгаа ийн дууддаг байжээ/ даган багаас адуу малтай ойр өссөн байна. Ажаа Сандагийн Цэрэндаш нь Сүхбаатар аймгийн Мөнххаан сумын хүн бөгөөд Даваанэрэн начны халзан, Санжаабүрэгийн цавьдруудын угшилтай халзан адуутай байсан аж. Ц.Нарангэрэлийг морь уяхад нөлөөлсөн өөр нэг хүн бол түүний нагац ах Пунцаг. Хүүхэд ахуйдаа нагац ахынхаа уясан хурдан морьдыг унаж уралддаг байсан тэрээр 1980-аад оны үеэс бие даан морь уяж эхэлсэн гэдэг.
Угийн чанаржуу удам сайт адуутай Ц.Нарангэрэлийн уясан морьд сум орон нутгийн наадамд онцгой хурдлан нэг жилийн наадмаар дөрвөн их насны морь түрүүлж, айрагдаж байсан удаатай. Монголчууд эрт дээр үеэсээ айлын адууны чанарыг их насны морьдын амжилтаар хэмжсээр ирсэн. Их насны сайн морь тодорсон айлын адууг чанаржсан, сайн хэмээн үздэг байсан тэр жишгээр дүгнэвэл ажаагийнх нь бэлтгэж өгсөн Ц.Нарангэрэлийн адуу аргагүй чигжүү гэдгийг батлах бас нэгэн баримт бол Монголын чансаа гурван том наадамд айрагдсан Б.Мөнгөн-Оньсын Бөмбөг халзан морь юм. 1996 онд соёолондоо улсын наадамд айргийн тавд давхиж, 1999 онд Ононмөр хавангийн нэрэмжит Боржигоны төвийн бүсийн уралдаанд айрагдаж, 2001 онд шигшмэл морьдын “Их хурд-2” уралдаанд тавд хурдалсан Бөмбөг халзан, Дархан түмэн эх Д.Ганбаатарын зээрд халзан хоёр бол эцэг нэгтэй, эгч дүү хонгор халзан гүүнүүдээс гарсан унаганууд.
Түүнчлэн Бөмбөг халзан морины эгч гүүнээс гарсан бас нэг халзан морь 2015 оны хангайн бүсийн “Булганхангайн хурд-2015” уралдаанд түрүүлээд, давхар уяагаар ММСУХ-ны 20 жилийн ойн бүсийн уралдаанд долоод хурдалсан байдаг.
Ийн унаган адуунууд нь улс, бүсийн наадамд амжилттай сайхан давхидаг Ц.Нарангэрэл аймаг, сумын наадмаас 40 гаруй айраг, түрүү хүртэн, 1996 онд аймгийн Алдарт уяач цолны эзэн болсон бөгөөд адууны эдэлгээг чухалчилж, нимгэн уралдуулдаг нэгэн.
Ц.Нарангэрэл гурван охин, гурван хүүтэй. Тав дахь хүүхэд Эрхэмбаяр нь дээдсийнхээ үйл хэргийг үргэлжлүүлэн хурдан морь уяж, 2014 онд аймгийн Алдарт уяач цолыг хүртжээ. Тэрээр Толин халзан үрээгээ Хэнтий аймгийн зүүн бүсийн уралдаанд түрүүлгэж, Хэнтий аймгийн аварга хүлэг шалгаруулах уралдаанд аман хүзүүдүүлэн, Сэргэлэн сумын 90 жилийн ойд айргийн дөрөвт давхиулж байжээ. Мөн түүний ногоон морь “Нүүрэнтэйн хурд” хаврын уралдаанд таваар, зуны уралдаанд гурваар давхиж, их насны саарал морь нь 2014 оны Багануурын наадамд аман хүзүүдэж байжээ.
"Тод магнай" сэтгүүл. Төв аймгийн Баян, Баянжаргалан, Эрдэнэ сумдын тусгай дугаар




0 Сэтгэгдэл
ХХЗХ-ны журмын дагуу зүй зохисгүй зарим үг, хэллэгийг хязгаарласан тул ТА сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээг зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй.
-
35 минутын өмнө Фото - Соёолон мордуулахын эргэн тойронд
-
1 цагийн өмнө 195 соёолон бүртгүүлжээ
-
16 цагийн өмнө АХ-ын 104 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан их насны…
-
16 цагийн өмнө Л.Анхбаатарын хүрэн халзан морь түрүүллээ
-
17 цагийн өмнө Ц.Түвшинсайхан: Ээжээ, ааваа хүү нь түрүүлсэн шүү
-
18 цагийн өмнө МУ-ын Алдарт уяач Ч.Амарсанаа: Баянхонгороос анх у…
-
18 цагийн өмнө 210 их насны морь бүртгүүлжээ
-
21 цагийн өмнө АХ-104 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан азарганууд
-
21 цагийн өмнө МУАУ И.Золбоогийн хүрэн халзан азарга түрүүллээ
-
Өчигдөр, 08:49 минут Фото - Азаргаа мордуулав
-
Өчигдөр, 08:27 минут 153 азарга бүртгүүлжээ
-
Өчигдөр, 18:19 минут Манлай уяач Х.Улам-Өрнөх: Морь айрагдана гэдэг оло…
-
Өчигдөр, 17:51 минут Уралдаанч Б.Эрдэнэбилэг: Бөмбөгөө ахыгаа нэг оруул…
-
Өчигдөр, 17:39 минут Б.Лхагвацэрэн:Таван жилийн дараа төрийн наадмын хи…
-
Өчигдөр, 17:16 минут АХ-ын 104 жилийн ойн эхний 10-т хурдалсан шүдлэнгү…
-
Өчигдөр, 16:21 минут Ж.Түмэн-Өлзийн бор шүдлэн түрүүллээ
-
Өчигдөр, 15:09 минут Тод манлай уяач О.Батбилэг:Түрүүлэх байх гэж бодсо…
-
Өчигдөр, 13:47 минут 225 шүдлэн бүртгүүлжээ
-
Өчигдөр, 12:57 минут АХ-ын 104 жилийн ойн эхний 10-т хурдалсан хязаалан…
-
Өчигдөр, 12:07 минут Б.Гантигийн сартай хүрэн хязаалан түрүүллээ
-
Өчигдөр, 10:17 минут Хязаалан 256 бүртгүүлжээ
-
Өчигдөр, 10:07 минут Хүйн долоон худагт хязаалангийн эргэн тойронд
-
7-р сарын 02 -нд Эрдэмт уяачид, эрэмгий хүлгүүд- Тод манлай уяач С.…
-
2024 оны 8-р сарын 05 -нд Хангайн бүсийн сонгомол бага насанд Х.Бат-Эрдэнийн…
-
2024 оны 8-р сарын 05 -нд Хангайн бүсийн дааганы уралдаанд М.Цэрэнжавын хээр…
-
2024 оны 8-р сарын 04 -нд Хангайн бүсийн сонгомол дээд насанд С.Баярсайханы …
-
2024 оны 8-р сарын 04 -нд Хангайн бүсэд Я.Содбаатарын бор соёолон түрүүллээ
-
2024 оны 8-р сарын 04 -нд Хангайн бүсийн их насанд Э.Бат-Эрдэнийн Солонго зэ…
-
2024 оны 8-р сарын 04 -нд Хангайн бүсэд Д.Батбаярын Түмт хээр азарга түрүүлж…
-
2024 оны 8-р сарын 01 -нд Хангайн бүсийн сонгомол дунд насны ангилалд Г.Ганб…
-
2024 оны 7-р сарын 31 -нд Хангайн бүсэд П.Баярбатын бор хязаалан түрүүллээ
-
2024 оны 7-р сарын 31 -нд Хангайн бүсэд Г.Энхбатын хар шүдлэн түрүүлжээ
-
2024 оны 7-р сарын 28 -нд "Говьшанхын хурд-7" говийн бүсийн уралдааны сонгом…
-
2024 оны 7-р сарын 28 -нд Ламын Гэгээний 385 жилийн ойн сонгомол дунд насанд…
-
2024 оны 7-р сарын 28 -нд "Говьшанхын хурд-7" говийн бүсийн уралдааны сонгом…
-
2024 оны 7-р сарын 28 -нд Ламын Гэгээний 385 жилийн ойн сонгомол дээд насанд…
-
2024 оны 7-р сарын 27 -нд Ламын Гэгээний 385 жилийн ойд О.Баасанцэрэнгийн хү…
-
2024 оны 7-р сарын 27 -нд "Говьшанхын хурд-7" говийн бүсийн уралдаанд Э.Бат-…
-
2024 оны 7-р сарын 27 -нд Ламын Гэгээний 385 жилийн ойд Ц.Амарсанаагийн хонг…
-
2024 оны 7-р сарын 27 -нд "Говьшанхын хурд-7" уралдаанд Д.Отгонлхагвын хүрэн…
-
2024 оны 7-р сарын 27 -нд Ламын Гэгээний 385 жилийн ойд Б.Отгонсэлэнгийн Ава…
-
2024 оны 7-р сарын 27 -нд "Говьшанхын хурд-7" уралдаанд Д.Отгонлхагвын Солон…
-
2024 оны 7-р сарын 26 -нд Говийн бүсэд Ч.Батжаргалын халтар даага түрүүллээ
-
2024 оны 7-р сарын 26 -нд Төвийн бүсийн сонгомол бага ангилалд Х.Цогтсайханы…
-
2024 оны 7-р сарын 26 -нд Хангайн бүсэд Ч.Уламбаярын хээр соёолон түрүүллээ
-
2024 оны 7-р сарын 26 -нд Говийн бүсийн сонгомол дунд насны ангилалд Б.Норов…
-
2024 оны 7-р сарын 26 -нд Төвийн бүсийн сонгомол дунд насанд Б.Бат-Өлзийн ха…
-
2024 оны 7-р сарын 26 -нд "Говьшанх-7" говийн бүсийн уралдаанд Ц.Амарсанааги…
-
2024 оны 7-р сарын 26 -нд Ламын Гэгээний 385 жилийн ойд Ч.Болд-Эрдэнийн халт…
-
2024 оны 7-р сарын 26 -нд Төвийн бүсийн уралдааны сонгомол дээд насанд С.Бая…
-
21 цагийн өмнө АХ-104 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан азарганууд
-
Өчигдөр, 12:57 минут АХ-ын 104 жилийн ойн эхний 10-т хурдалсан хязаалан…
-
Өчигдөр, 17:51 минут Уралдаанч Б.Эрдэнэбилэг: Бөмбөгөө ахыгаа нэг оруул…
-
Өчигдөр, 16:21 минут Ж.Түмэн-Өлзийн бор шүдлэн түрүүллээ
-
Өчигдөр, 10:07 минут Хүйн долоон худагт хязаалангийн эргэн тойронд
-
21 цагийн өмнө МУАУ И.Золбоогийн хүрэн халзан азарга түрүүллээ
-
Өчигдөр, 08:27 минут 153 азарга бүртгүүлжээ
-
16 цагийн өмнө Л.Анхбаатарын хүрэн халзан морь түрүүллээ
-
Өчигдөр, 12:07 минут Б.Гантигийн сартай хүрэн хязаалан түрүүллээ
-
16 цагийн өмнө АХ-ын 104 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан их насны…
-
Өчигдөр, 08:49 минут Фото - Азаргаа мордуулав
-
Өчигдөр, 10:17 минут Хязаалан 256 бүртгүүлжээ
-
Өчигдөр, 13:47 минут 225 шүдлэн бүртгүүлжээ
-
18 цагийн өмнө МУ-ын Алдарт уяач Ч.Амарсанаа: Баянхонгороос анх у…
-
Өчигдөр, 17:39 минут Б.Лхагвацэрэн:Таван жилийн дараа төрийн наадмын хи…
-
Өчигдөр, 15:09 минут Тод манлай уяач О.Батбилэг:Түрүүлэх байх гэж бодсо…
-
Өчигдөр, 18:19 минут Манлай уяач Х.Улам-Өрнөх: Морь айрагдана гэдэг оло…
-
18 цагийн өмнө 210 их насны морь бүртгүүлжээ
-
1 цагийн өмнө 195 соёолон бүртгүүлжээ
-
17 цагийн өмнө Ц.Түвшинсайхан: Ээжээ, ааваа хүү нь түрүүлсэн шүү
-
35 минутын өмнө Фото - Соёолон мордуулахын эргэн тойронд
-
Өчигдөр, 17:16 минут АХ-ын 104 жилийн ойн эхний 10-т хурдалсан шүдлэнгү…
Сэтгэгдэл бичигдээгүй байна