БОРЖИГОН НУТГИЙН НЭРТ УЯАЧ НЭРЭНЗОРИГИЙН /ЗАЛУУГИЙН/ ДАВААНЭРЭН

Боржигон нутгийн нэрт уяач Даваанэрэн нь билгийн тооллын XV жарны хар морин жил буюу аргын тооллын 1882 онд одоогийн Дундговь аймгийн Цагаандэлгэр сумын нутагт малчин ард Нэрэнзоригийн хүү болон мэндэлжээ. Боржигон Сэцэн вангийн хошууны уугуул Нэрэнзориг нь ойрын садан болох нэрт уяач Нэрэнжимээтэй ойрхон нутагладаг байсан гэх агаад түүнээс морь уях эрдэмд суралцан, улмаар хүүгээ моринд хорхойтой болгосон гэх таамаг бий.
Нэрэнзориг нь бяр хүч ихтэй, хүдэр сайхан эр байсан учир нутгийнхан нь “залуу” хэмээн нэрлэж байснаас үүдэн хожмоо хүүг нь Залуугийн Даваанэрэн гэх болсон аж. Нэрэнзориг нутгийн хэсэг айлын хамт харуулын албанд томилогдон, зүүн хязгаарыг зорин нүүж, одоогийн Дорнод, Хэнтий аймгийн зааг нутаг Хэрийн харуулд алба хааж байсан бөгөөд хүү  Даваанэрэн нь энэ үеэр буюу 1907 онд даншиг наадамд барилдаж начин цол хүртэж байжээ. Түүнээс хойш том бага олон наадмын баруун, зүүний магнайд алдар цолоо дуудуулан зогсож, уран мэхийг уралдуулан түмэн олноо цэнгүүлсээр байсан гэдэг. Мөн чухам энэ л үедээ наадмын тэнгэртэй начин хурдан моринд хорхойсч, морь уях эрдэмд шамдан суралцах болж, уясан хүлгүүд нь хийморь даган хурдалжээ.
Та бид Н.Даваанэрэнгийн уяж хурдлуулсан хүлэг морьдын тухай түүх домог мэт яриаг цөөнгүй сонссон. Түүний нэг нь Боржигон Сэцэн вангийн хошууны ноён Н.Даваанэрэн начны хурдан хар азаргыг түрүүлгэх зорилгоор бүтэн өдрөөр наадмаа хойшлуулж байсан тухай түүх юм. Энэ нь Н.Даваанэрэнг эрийн гурван наадмын хоёроор нь бахтай сайхан наадагч төдийгүй үлэмж нэр нөлөөтэй байсныг батлах биз ээ.
"Тод магнай" сэтгүүл. Төв аймгийн Баян, Баянжаргалан, Эрдэнэ сумдын тусгай дугаар.