Дөрвөн Тод манлайн мялаалга наадам, “Очирваанийн шигшмэл хурд-2017” уралдаанаас...

...Оройн дээд Очирваань хайрхан
Огторгуйн чимэг Отгонтэнгэр уулаа дээдлэн шүтсэн
Хутагт хувилгаадын өлгий
Замын хүн саатах Завхан нутаг өнөө жил хөл ихтэй байлаа. Даяаршлын татах хүчнээс  түр ч атугай ангижирч нүүдэлчин Монгол ахуйгаа дэлхий нийтэд таниулан сурталчлах өргөн далайцтай санаачлагыг  Завхан аймгийн ЗДТГ-ын хамт олон дэвшүүлж түүнийгээ ажил хэрэг болгосон билээ. Хосгүй уран байгаль эхийн  дуу алдам гайхамшигт бүтээлүүдийн нэг харсаны сэтгэл сэргэж  нүд баясдаг Улаагчны Хар нуурнаа болсон нүүдэлчдийн соёлын наадам дөрвөн өдрийн турш үргэлжилж гадаад, дотоодын зочдыг цэнгүүлсэн. Нүүдэлчин монголчуудын амьжиргааны эх үүсвэр болсон таван хошуу малын отгийг нуур тойрсон уулын амуудад бий болгож, мал маллах арга ухаан хийгээд ашиг шимийг нь хүртэх хэлбэр, зан үйлийг тодотгож өгсөн нь зөвхөн гадныханд бус ахуйгаасаа улам бүр холдож буй дотоодын аялагчдад ч сонихон байсан гэж хэлж болно. Мөн малын отог, наадмын талбайгаас  таван км орчим газарт бүс тогтоон машин техникийн хөдөлгөөнийг хорьж монголчуудын уламжлалт ердийн хөсгөөр зорчих боломжийг олгосон нь тунчиг мэргэн  санаа байсан. Тэмээн болоод үхэр тэрэг хөлслөх эсвэл  морь, тэмээгээр “таксидах” өргөн сонголттой. Наадамчдад хөл залгуулах энэ албыг нутгийн иргэдэд үүрүүлж, тэдэнд боломжийн орлого олох нөхцлийг бүрдүүлжээ.
Ийнхүү ердийн хөсгөөр таксидаж  наадмын талбайд хүрмэгц нээлтийн үйл ажиллагаа эхэлж  дуучин СТА Анхтуяа “Уяхан замбуу тивийн наран”-аар хөндийн салхийг хөглөж, аймгийн Хөгжимт жүжгийн театрын дуучид, жүжигчид “Тэнгэрийн хүү”-г газрын хөрснөө буулган наадамчин эрсийн цөсийг хөөргөсөн юм. Үүнийг залган 108 хуурч Төрийн хошой шагналт Н.Жанцанноровын “Нар сарны аялгуу”-гаар уярааж, цаашлаад цагаан өвгөн тэргүүтэй цамын бүжигчид   саар бүхнийг үлдэн хөөн, сайн бүхнийг хурайлан дуудаж, үегүй мэт нумрах  уран нугараачид уян зөөлөн, тэсвэр хатуужлын туйлыг тэнцүүлсэн. Энэ мэтээр үндэсний урлагийн өвөрмөц бүхнийг дээдлэн  сорчилсон нээлт Монгол ахуйг харуулсан жагсаалаар үргэлжилж, мал хуйгаа тууж, гэр бараагаа ачсан монголчуудын цуваа зуун зууныг товчлон түүхийн шарласан хуудсыг эргүүлсэн юм. Ийнхүү Монгол газар нутагт монгол хүн болж төрснөөрөө баярлан бахдахын сэтгэлийг дэврээсэн нүүдэлчдийн соёлын наадмыг эрийн гурван наадамгүйгээр төсөөлөхийн аргагүй.

Завхан аймгийн Их-Уул сумын уугуул, МУ-ын Гарьд Б.Гончигдамба тэргүүтэй бөхчүүд уран мэхийг уралдуулан, МУ-ын Даян мэргэн Б.Ёндон тэргүүтэй харваачид цэц мэргэнээ сорьж наадамчин олноо баясгасан бол хурдан морины уралдаан илүү өргөн цар хүрээтэй болсон. Учир нь П.Чандмань тэргүүтэй Завхан аймгийн “Очирваанийн хүлэг”  МСУХ-ны хамт олон нүүдэлчдийн соёлын наадмын хурдан морины уралдааныг тус нутгаас төрөн гарсан дөрвөн дээд цолтондоо хүндэтгэл үзүүлэх мялаалга наадам болон аймгийнхаа “Шигшмэл хурд-2” уралдаантай нэгтгэж чадсан юм. Өөрөөр хэлбэл нүүдэлчдийн соёлын наадмын хурдан морины уралдаан Завхан нутгаас төрсөн Тод манлай уяачдад хүндэтгэл үзүүлэх мялаалга наадам, “Очирваанийн шигшмэл хурд-2017” уралдаантай давхцсанаараа илүү өргөн дэлгэр өтгөн сайхан болсон юм.
Цаст Очирваанийн хормойгоос Л.Цандэлэг, Б.Содномцог, Д.Дагвадорж, Н.Даш-Өлзий нарын дөрвөн Тод манлай уяач төрсөн бөгөөд дээд цолтнуудынхаа тоогоор улсдаа хоёрдугаарт /Говь-Алтай аймаг мөн дөрвөн Тод манлай уяачтай /эрэмбэлэгддэг. Нутаг орныхоо нэрийг өндөрт өргөж, төрийн наадмын дэвжээнээ амжилттай наадаж буй эдгээр уяачдадаа хүндэтгэл үзүүлэх санаачлагыг Завхан аймгийн МСУХ анхлан гаргаж амжилттай сайхан зохион байгуулж чадсаныг зориуд тэмдэглэх нь зүйтэй бизээ. Учир нь үүнээс урьд аймаг орон нутгийн зүгээс улс, бүсийн наадамд морио айрагдуулсан уяачдад хүндэтгэл үзүүлж байсан удаагүй. Харин уяачид нутгийн түмэнтэйгээ баяраа хуваалцан мялаалга наадмаа зохион байгуулсаар ирсэн билээ.
Дөрвөн Тод манлайн төрсөн нутаг Цагаанхайрхан /Л.Цандэлэг/, Цэцэн-Уул /Б.Содномцог/, Яруу /Д.Дагвадорж/, Эрдэнэхайрхан /Н.Даш-Өлзий/сумдын удирдлагууд нутгийн хөвгүүдэдээ тусгайлан гэр бараа бэлтгэж ирсэн зочдынх нь хамтаар хүндэтгэлтэй хүлээн авсан бөгөөд дор бүрнээ бэлэг зэхсэн байсан юм.  Ингээд та бүхэндээ  Дөрвөн Тод манлайн мялаалга наадам, “Очирваанийн шигшмэл хурд-2017” уралдаанаас хийсэн фото сурвалжлагаа хүргэе.