Залуу уяач Ч.Баттогтох: Уяач хүн хүлцэнгүй, хүлээцтэй байвал амжилтанд хүрнээ гэж боддог
![](http://todmagnai.mn/images/users/cube/d4ad3b8d662f3c44e3eb0c29ec6170f8.jpg)
2017 оны 2-р сарын 03 -нд
![](http://todmagnai.mn/images/news/main/635420172294637.jpg)
Дундговь аймгийн Дэлгэрцогт сумын уугуул, Говьсүмбэр аймгийн Шивээговь сумын харьяат, залуу уяач Ч.Баттогтохын ярилцлагыг уншигч танаа хүргэж байна.
-Уяа эвлүүлсэн энэ он жилүүдэд хичнээн айраг түрүү хүртэв?
-1994 онд сургуулиас гарч, мал маллах болсноос хойш 20 гаруй жил өнгөрчээ. Багадаа морь унаж өвлийн наадамд ганц нэг айрагдуулж байсан. Энэ үеэс л морь унах, уях сонирхолтой болсон шиг байгаа юм. Ингээд 2003 оноос бие дааж ганц нэг морины сүүл боож, сумынхаа наадамд мордуулдаг болсон. Гэвч ган гачигаас болоод нүүдэл суудал хийгээд хэсэг завсарлага авсан. Харин ойрын хоёр жилээс дахин уяаны ажилдаа ороод байна. Уржнангаас морио тэжээж, шинэ цагийн уяанд шамдангуй суралцаж явна. Тэгээд энэ жил сум орон нутагтаа бага сагахан наадамд хоёр түрүү авч, хоёрыг зургаалууллаа. Мөн Боржигон наадмын эрлийз доод насанд нэг бага адуу таваар давхиуллаа. Шивээговь сумынхаа баяр наадамд даага дөрөвлүүллээ. Эзэн хичээвэл заяа хичээнэ гэдэг дээ. Мал сүргээ зөв зохистой эдлээд явбал адууны тэнгэр хардаг гэж боддог.
-Багадаа хэний морийг унаж хурдлуулдаг байсан юм бэ?
-Аав маань залуудаа морь уядаг байлаа. Гэхдээ сүүлдээ алба ажлаас болоод уяхаа больсон. Би ч нутаг усныхаа ганц нэг ах хүүгийн морийг өвлийн уралдаанд голдуу унадаг байлаа. Моринд томдох талдаа орчихсон байсан л даа. Тэрнээс манайханд өөр уяач байхгүй ээ. Нутгийн олны дэмжлэг туслалцаатайгаар морь уяж явна.
-Гаднаас адуу их авч байна уу?
-2010 оноос хойш адуугаа сайжруулахад түлхүү анхаарч ажиллалаа. Эндээс Сүхбаатар аймгийн нэг ах хүүтэйгээ хамт Сүхбаатар, Дундговиор яваад ирсэн. Адуу мал харж, нутаг үзэж, хүнтэй танилцаад, ганц нэг адуу авъя гэж бодсон юм. Ингээд Сүхбаатараас нэг соёолон азарга, мөн нэг соёолон гүү авсан. Энэ гүү нь хээлтэй ирж, унагалаад одоо даага болчихоод байна. Мөн Дундговийн Өндөршилээс нэг үрээ авч азарга тавилаа. Бас Адъяасүрэн гуайн Өмнөговийн Говьшанхад түрүүлж байсан хонгор морины эцэг Бөгөн хонгор азарганых нь төл хонгор үрээг авч азарга тавьсан. Морь уяхаасаа өмнө адуугаа бэлдэе, өөрийгөө ч бэлдээд авъя гэж бодож байна. Уяач хүн чинь хүлцэнгүй, хүлээцтэй байвал хэсэг хугацааны дараа амжилтанд хүрнээ гэж боддог юм. Өөрөөр хэлбэл юу юугүй адуу малаар тоглоод яахав гэж бодсон юм.
-Уяаны багштай юу?
-Осорын Доржсүх ахтайгаа хамт уяаны ажлаа хийдэг юм. Бид уяаны тал дээр санаа бодол их нийлнэ л дээ. Хоёулаа ярилцаж байгаад эцсийн шийдвэрээ гаргадаг. Мөн аймгийн Алдарт Нямхүүгээс их зөвлөгөө авнаа. Би ч алдаа гаргахвий гэхээс жоохон болгоомжилдог хүн л дээ. Ер нь хянуур талдаа гэж болно. Ямартаа олны үгийг сонсож, өөрийн бодлоо нэмэрлээд морио уядаг. Тийм болохоор морь хүүхэд мэнд сайхан наадаж байна.
-Энэ хавиараа л уралдаад байна уу?
-Тиймээ. Энэ хавиараа л нааддаг юм. Харин энэ жил Чойрт болсон Боржигон наадамд очиж уралдсан нь том наадмын нэг байлаа.
-Адуунаас өөр мал бий юу?
-Манай суманд олон малтай улс их бий. Миний хувьд тэмээнээс бусад нь байна. Бололцооны мал ахуйтай.
-Өнөөдөр залуучууд маань орон нутагтаа малаа маллаад сайхан амьдрах боломж хэр байна вэ?
-Байлгүй яахав. Сүүлийн жилүүдэд малчин өрх олширч байна. Энэ хэрээр мал ч их өсөж байна. Гэвч үүнээс үүдээд бэлчээрийн даацын тухай ярихаас өөр аргагүй болж байх шиг санагддаг. Нөгөө талаар малчид маань малаа чанаржуулж, тооны тал дээр анхаарах хэрэгтэй юм болов уу гэж боддог. Гэхдээ малчин бидний ажил цаг уураас их хамааралтай. Юутай ч тэнгэр хангай минь биднийг харж яваасай л гэж хүсэх юм.
-Бидний урилгыг хүлээн авч ярилцсанд баярлалаа.
-Та бүхэнд ч баярлалаа. “Тод магнай” сэтгүүлээр дамжуулан “Бэлхийн хурд” уяачдын холбооны нийт уяачдадаа сайн сайхан бүхнийг хүсье.
"Тод магнай" сэтгүүл Говьсүмбэр аймгийн тусгай дугаар
-Уяа эвлүүлсэн энэ он жилүүдэд хичнээн айраг түрүү хүртэв?
-1994 онд сургуулиас гарч, мал маллах болсноос хойш 20 гаруй жил өнгөрчээ. Багадаа морь унаж өвлийн наадамд ганц нэг айрагдуулж байсан. Энэ үеэс л морь унах, уях сонирхолтой болсон шиг байгаа юм. Ингээд 2003 оноос бие дааж ганц нэг морины сүүл боож, сумынхаа наадамд мордуулдаг болсон. Гэвч ган гачигаас болоод нүүдэл суудал хийгээд хэсэг завсарлага авсан. Харин ойрын хоёр жилээс дахин уяаны ажилдаа ороод байна. Уржнангаас морио тэжээж, шинэ цагийн уяанд шамдангуй суралцаж явна. Тэгээд энэ жил сум орон нутагтаа бага сагахан наадамд хоёр түрүү авч, хоёрыг зургаалууллаа. Мөн Боржигон наадмын эрлийз доод насанд нэг бага адуу таваар давхиуллаа. Шивээговь сумынхаа баяр наадамд даага дөрөвлүүллээ. Эзэн хичээвэл заяа хичээнэ гэдэг дээ. Мал сүргээ зөв зохистой эдлээд явбал адууны тэнгэр хардаг гэж боддог.
-Багадаа хэний морийг унаж хурдлуулдаг байсан юм бэ?
-Аав маань залуудаа морь уядаг байлаа. Гэхдээ сүүлдээ алба ажлаас болоод уяхаа больсон. Би ч нутаг усныхаа ганц нэг ах хүүгийн морийг өвлийн уралдаанд голдуу унадаг байлаа. Моринд томдох талдаа орчихсон байсан л даа. Тэрнээс манайханд өөр уяач байхгүй ээ. Нутгийн олны дэмжлэг туслалцаатайгаар морь уяж явна.
-Гаднаас адуу их авч байна уу?
-2010 оноос хойш адуугаа сайжруулахад түлхүү анхаарч ажиллалаа. Эндээс Сүхбаатар аймгийн нэг ах хүүтэйгээ хамт Сүхбаатар, Дундговиор яваад ирсэн. Адуу мал харж, нутаг үзэж, хүнтэй танилцаад, ганц нэг адуу авъя гэж бодсон юм. Ингээд Сүхбаатараас нэг соёолон азарга, мөн нэг соёолон гүү авсан. Энэ гүү нь хээлтэй ирж, унагалаад одоо даага болчихоод байна. Мөн Дундговийн Өндөршилээс нэг үрээ авч азарга тавилаа. Бас Адъяасүрэн гуайн Өмнөговийн Говьшанхад түрүүлж байсан хонгор морины эцэг Бөгөн хонгор азарганых нь төл хонгор үрээг авч азарга тавьсан. Морь уяхаасаа өмнө адуугаа бэлдэе, өөрийгөө ч бэлдээд авъя гэж бодож байна. Уяач хүн чинь хүлцэнгүй, хүлээцтэй байвал хэсэг хугацааны дараа амжилтанд хүрнээ гэж боддог юм. Өөрөөр хэлбэл юу юугүй адуу малаар тоглоод яахав гэж бодсон юм.
-Уяаны багштай юу?
-Осорын Доржсүх ахтайгаа хамт уяаны ажлаа хийдэг юм. Бид уяаны тал дээр санаа бодол их нийлнэ л дээ. Хоёулаа ярилцаж байгаад эцсийн шийдвэрээ гаргадаг. Мөн аймгийн Алдарт Нямхүүгээс их зөвлөгөө авнаа. Би ч алдаа гаргахвий гэхээс жоохон болгоомжилдог хүн л дээ. Ер нь хянуур талдаа гэж болно. Ямартаа олны үгийг сонсож, өөрийн бодлоо нэмэрлээд морио уядаг. Тийм болохоор морь хүүхэд мэнд сайхан наадаж байна.
-Энэ хавиараа л уралдаад байна уу?
-Тиймээ. Энэ хавиараа л нааддаг юм. Харин энэ жил Чойрт болсон Боржигон наадамд очиж уралдсан нь том наадмын нэг байлаа.
-Адуунаас өөр мал бий юу?
-Манай суманд олон малтай улс их бий. Миний хувьд тэмээнээс бусад нь байна. Бололцооны мал ахуйтай.
-Өнөөдөр залуучууд маань орон нутагтаа малаа маллаад сайхан амьдрах боломж хэр байна вэ?
-Байлгүй яахав. Сүүлийн жилүүдэд малчин өрх олширч байна. Энэ хэрээр мал ч их өсөж байна. Гэвч үүнээс үүдээд бэлчээрийн даацын тухай ярихаас өөр аргагүй болж байх шиг санагддаг. Нөгөө талаар малчид маань малаа чанаржуулж, тооны тал дээр анхаарах хэрэгтэй юм болов уу гэж боддог. Гэхдээ малчин бидний ажил цаг уураас их хамааралтай. Юутай ч тэнгэр хангай минь биднийг харж яваасай л гэж хүсэх юм.
-Бидний урилгыг хүлээн авч ярилцсанд баярлалаа.
-Та бүхэнд ч баярлалаа. “Тод магнай” сэтгүүлээр дамжуулан “Бэлхийн хурд” уяачдын холбооны нийт уяачдадаа сайн сайхан бүхнийг хүсье.
"Тод магнай" сэтгүүл Говьсүмбэр аймгийн тусгай дугаар
![Залуу уяач Ч.Баттогтох: Уяач хүн хүлцэнгүй, хүлээцтэй байвал амжилтанд хүрнээ гэж боддог](http://todmagnai.mn/images/news/attachments/thumb/635420172294647.jpg)
![Залуу уяач Ч.Баттогтох: Уяач хүн хүлцэнгүй, хүлээцтэй байвал амжилтанд хүрнээ гэж боддог](http://todmagnai.mn/images/news/attachments/thumb/635420172294721.jpg)
0 Сэтгэгдэл
ХХЗХ-ны журмын дагуу зүй зохисгүй зарим үг, хэллэгийг хязгаарласан тул ТА сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээг зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй.
-
13 цагийн өмнө Говийн бүсэд Ч.Батжаргалын халтар даага түрүүллээ
-
14 цагийн өмнө Төвийн бүсийн сонгомол бага ангилалд Х.Цогтсайханы…
-
15 цагийн өмнө Хангайн бүсэд Ч.Уламбаярын хээр соёолон түрүүллээ
-
16 цагийн өмнө Говийн бүсийн сонгомол дунд насны ангилалд Б.Норов…
-
18 цагийн өмнө Төвийн бүсийн сонгомол дунд насанд Б.Бат-Өлзийн ха…
-
19 цагийн өмнө "Говьшанх-7" говийн бүсийн уралдаанд Ц.Амарсанааги…
-
22 цагийн өмнө Ламын Гэгээний 385 жилийн ойд Ч.Болд-Эрдэнийн халт…
-
23 цагийн өмнө Төвийн бүсийн уралдааны сонгомол дээд насанд С.Бая…
-
23 цагийн өмнө "Говьшанхын хурд-7" уралдаанд Б.Пүрэвжаргалын хүрэ…
-
7-р сарын 13 -нд АХ-ын 103 жилийн ойн сонгомол бага ангилалд Х.Гарь…
-
7-р сарын 13 -нд АХ-ын 103 жилийн ойн сонгомол бага ангилалд 106 да…
-
7-р сарын 13 -нд АХ-ын 103 жилийн ойн сонгомол дунд ангилалд эхний …
-
7-р сарын 13 -нд АХ-ын 103 жилийн ойн сонгомол дунд насны уралдаанд…
-
7-р сарын 13 -нд АХ-ын 103 жилийн ойн сонгомол дунд насанд 65 хурда…
-
7-р сарын 13 -нд АХ-ын 103 жилийн ойн сонгомол дээд насанд эхний 10…
-
7-р сарын 13 -нд АХ-ын 103 жилийн ойн сонгомол дээд насанд С.Баярса…
-
7-р сарын 13 -нд Сонгомол дээд насанд 79 хурдан хүлэг бүртгүүлжээ
-
7-р сарын 13 -нд Цоллооч хүүд Д.Чулуунбат Тод манлай даага амлав
-
7-р сарын 12 -нд АХ-ын 103 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан хурдан д…
-
7-р сарын 12 -нд АХ-ын 103 жилийн ойд Х.Улам-Өрнөхийн хээр даага тү…
-
7-р сарын 12 -нд 258 даага бүртгүүлжээ
-
7-р сарын 12 -нд АХ-ын 103 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан хурдан с…
-
7-р сарын 12 -нд Уралдаанч Б.Энх-Очир: Захаар нь дайрч ороод Нандин…
-
7-р сарын 12 -нд АХ-ын 103 жилийн ойд Хишиг-Очирын Бөхбатын хүрэн с…
-
7-р сарын 12 -нд 217 соёолон бүртгүүлж, 152 нь гараа руу хөдөлжээ
-
7-р сарын 11 -нд АХ-ын 103 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан их насны…
-
7-р сарын 11 -нд АХ-ын 103 жилийн ойд Б.Ерөөлтийн халтар морь түрүү…
-
7-р сарын 11 -нд 228 их насны морь бүртгүүлжээ
-
7-р сарын 11 -нд АХ-ын 103 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан хурдан а…
-
7-р сарын 11 -нд АХ-ын 103 жилийн ойд С.Гал-Эрдэнийн Нандин хонгор …
-
7-р сарын 11 -нд 192 азарга бүртгүүлжээ
-
7-р сарын 10 -нд АХ-ын 103 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан хурдан ш…
-
7-р сарын 10 -нд Ц.Дагвасүрэнгийн хул шүдлэн түрүүллээ
-
7-р сарын 10 -нд 254 шүдлэн бүртгүүлжээ
-
7-р сарын 10 -нд АХ-ын 103 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан хязаалан…
-
7-р сарын 10 -нд Батсуурийн Чинзоригийн хээр хязаалан түрүүллээ
-
7-р сарын 10 -нд 156 хурдан хязаалан гарааны зурхайгаас эргэлээ
-
7-р сарын 10 -нд Хязаалан 256 бүртгүүлжээ
-
2024 оны 4-р сарын 15 -нд Уяач Ц.Батсайхан: Гэсэрваань гуай тарган ирэн дээр…
-
2024 оны 3-р сарын 27 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
-
2024 оны 3-р сарын 27 -нд МУ-ын Тод манлай уяач Б.Далай: Уяачийн амжилтанд г…
-
2024 оны 3-р сарын 19 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
-
2024 оны 3-р сарын 19 -нд 2023 оны ММСУХ-ны чансаа өндөр уяачид
-
2024 оны 3-р сарын 05 -нд 2023 ОНЫ 21 АЙМГИЙН ШИЛДЭГ УЯАЧ, УРАЛДААНЧ ХҮҮХДҮҮ…
-
2024 оны 3-р сарын 05 -нд Аймгийн Алдарт уяач Ш.Мөнхбаатар:Ах дүү дөрвүүл аа…
-
2024 оны 3-р сарын 05 -нд 2023 ОНЫ ММСУХ-НЫ 21 АЙМГИЙН ШИЛДЭГ САЛБАР ХОЛБОО,…
-
2024 оны 3-р сарын 05 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
-
2024 оны 2-р сарын 27 -нд Манлай уяач Ч.Сугар: Алаг морийг харсан хүн болгон…
-
2024 оны 2-р сарын 27 -нд 2022 оны чансаа өндөр сонгомол дээд насны хүлгүүд
-
2024 оны 2-р сарын 26 -нд Н.Билэгтсайхан 66 оноогоор 2022 оны чансаа өндөр у…
-
15 цагийн өмнө Хангайн бүсэд Ч.Уламбаярын хээр соёолон түрүүллээ
-
22 цагийн өмнө Ламын Гэгээний 385 жилийн ойд Ч.Болд-Эрдэнийн халт…
-
19 цагийн өмнө "Говьшанх-7" говийн бүсийн уралдаанд Ц.Амарсанааги…
-
23 цагийн өмнө "Говьшанхын хурд-7" уралдаанд Б.Пүрэвжаргалын хүрэ…
-
14 цагийн өмнө Төвийн бүсийн сонгомол бага ангилалд Х.Цогтсайханы…
-
16 цагийн өмнө Говийн бүсийн сонгомол дунд насны ангилалд Б.Норов…
-
23 цагийн өмнө Төвийн бүсийн уралдааны сонгомол дээд насанд С.Бая…
-
18 цагийн өмнө Төвийн бүсийн сонгомол дунд насанд Б.Бат-Өлзийн ха…
-
13 цагийн өмнө Говийн бүсэд Ч.Батжаргалын халтар даага түрүүллээ
Сэтгэгдэл бичигдээгүй байна