Аймгийн Алдарт уяач Ш.Зоригт: Халтар азарга маань Нарванчин Гэгээнтний абшигтай адуу


Завхан аймгийн Шилүүстэй сумын уяачдын төлөөлөл болсон нэгэн эрхэмтэй уулзлаа. Түүнийг Шаравын Зоригт гэдэг. Хурдан халтар азарганыхаа буянаар сумынхаа 90 жилийн ойн босгон дээр аймгийн Алдарт уяач цолыг хүртсэн тэрээр бидэнд ийн хуучилсан юм.
-Хурдан хүлгийн хийморь оршсон Шаварт хөөврийн унаган ажнайгаар одтой сайхан нааддаг юм байна. Шандаст хүлгийн тань талаар яриагаа эхэлье?
-Миний нутаг бол эрт дээр үеэсээ хутагт хувилгаадын абшигтай өлгий. Халтар азарга бол Нарванчин гэгээнтний адислаж аравнайлсан адуун сүргийн угсааны хүлэг. Өөрөөр хэлбэл, Халхын их хувилгаадын нэг болсон Дилав хутагт Жамсранжав, Нарванчин гэгээн буюу Пүрэвжав гэгч нь манай Шилүүстэй сумын улс. Нарванчин Гэгээнтний адуун сүрэг нь нутаг хошуундаа төдийгүй ойр хавьдаа хурдан хурцаараа гайхагдсан торгон сүрэг байж. Тэрхүү адуун сүргээ Нарванчин Гэгээн ихэд хайрлан хамгаалж, өсгөж үржүүлдэг байсан гэдэг. Тэрхүү торгон сүргээс үлдсэн манай нутгийн ганц унаган адуу бол миний халтар азарга байгаа юм. Энд тэндхийн адууны цус холилдоогүй цэвэр нутгийн, тэр тусмаа Гэгээнтний торгон сүргийн угсааных тул би халтар азаргаараа ихэд бахархаж явдаг. Халтар азарга маань дааган наснаасаа эхлэн уралдаж, хязаалангаасаа эхлээд түрүүлсэн. Сум, аймгийн чанартай наадмуудад 10 нас хүртлээ гурваас хойш давхиж үзээгүй адуу. Ихэнхдээ түрүүлж, үзүүрлэж, хамгийн муу давхилаа гэхэд гуравлаж байсан адуу. Мөн Отгонтэнгэр хайрханы тахилгад үзүүрлэж /аман хүзүүнд хурдлахыг нутгийнхан ийнхүү ярьдаг бололтой/байсан хурдан буян.
-Сумын баяр наадамд хэд түрүүлсэн юм бэ?
-Сумын наадамд гурав түрүүлж, гурав айрагдсан. Жижиг наадмуудад бол олон түрүүлсээн. Уягдсан цагаас хойш нийтдээ 20 гаруй медальтай болоод байгаа. Энэ жил 10 настай идэрхэн азарга байгаа юм. Халтар азарга аймгийн Алдарт уяач Эрдэнэцогт гэдэг хүний унаган адуу. Би Эрдэнэцогт ахаасаа хязааландаа түрүүлснийх нь дараа худалдаж аваад азарга тавьсан юм.
-Танай унаган адуу л гэж бодож байлаа?
-Үгүй ээ. Миний өөрийн унаган шарга морь бас их хурдан адуу. Дааган цагаасаа хойш айраг алдаж үзээгүй адуу.Бас нэг халзан морь бий. Суманд нэг түрүүлж, хэд хэд айрагдсан. Би энэ хэдийнхээ буянаар 2013 онд аймгийн Алдарт уяач цол хүртсэн хүн.
-Шинэхэн Алдарт хурдан морь уях болсоор удаж байна уу?
-Яг 20 жил болж байна. Миний нагац ах аймгийн Алдарт уяач Дамдинсүрэн гэдэг хүн бий. Тэр ахынхаа хурдан морийг унаж сумынхаа наадамд 7-8 удаа түрүүлгэсэн. Ах маань аймагт нэг түрүүлж, энэ хавиараа олон түрүүлсэн цуутай хурдан хээр морьтой байсан хүн.
-Уяаны эрдмийн багш тань нагац ах чинь байх нь ээ?
-Тиймээ, тэр хүнээс морь уях эрдмийг заалгаж байгаад, 1994 оноос эхлэн өөрөө бие даан уясан юм. Тэгээд хоёр жилийн дараа сумынхаа наадамд шарга даагаа тавлуулж, анхны айргаа авч байлаа.
-Дээр дурдаад байсан хурдан шарга морь чинь мөн үү?
-Яг мөн. Энэ жил есөн настай морь бий. Анх морь уяж эхэлж байхдаа халзан морь, шарга морь, хондон морь гээд өөрийн унаган хүлгүүдээ уядаг байлаа. Тэгж байгаад 2001 онд зүүн талаас нэг хээр азарга авчирч уяад сумандаа хоёр түрүүлгэж, нэг айрагдуулсан. Тэр хээр азаргыг ах маань авчирч өгсөн юм.
-Хаврын уралдаануудыг тодорхой хугацаанд хориглолоо. Үүнд хөдөө орон нутгийн уяачид ямар байр суурьтай байна вэ?
-Өвөлжин өөрсдөөсөө харамлаж морьдоо тэжээсэн бидэнд хохиролтой л байна. Хөдөөгийн малчид чинь мөнгө төгрөгийн боломж тааруутай улс. Олсон хэдийгээ гамнаж дэмнэж байгаад өвөлжин морьдоо тэжээгээд яг уралдуулах дээрээ тулангуут хориглочих юм. Сүүлийн хоёр жил ингэлээ шүү дээ. Хаврын уралдаанууд тогтмолжиж, уяачид ч морьдоо тэжээгээд сурчихсан байхад ийнхүү хориглож байгаад манай энэ хавийнхан дурамжхан л байгаа.
-Унаач хүүхдийн амь нас, аюулгүй байдлыг хамгаалахын тулд хаврын уралдааныг хориглох нь зүйтэй байр суурь төвд зонхилж байна?
-Уралдаан дэгтэй бол хүүхэд унаж бэртэх асуудал бараг гарахгүй шүү дээ. Тэр тусмаа цөөн морь уралддаг хөдөөгийн наадамд хүүхэд унаж бэртэх нь ховор.
-Морь хүүхэд мэнд сайхан нааддаг танай сумынханд 90 жилийн ойн баярын мэндийг хүргэе. Ярилцсанд баярлалаа.
-Та нарт ч гэсэн баярлалаа. Энэ жил манай сумын 90 жилийн ой болно. “Тод магнай” сэтгүүлээрээ дамжуулаад хотод байдаг нутгийн зон олон маань 90 жилийн ойд ирж, хотлоороо цэнгэн наадахыг уръя.
"Тод магнай" сэтгүүл Завхан аймгийн тусгай дугаар

0 Сэтгэгдэл
ХХЗХ-ны журмын дагуу зүй зохисгүй зарим үг, хэллэгийг хязгаарласан тул ТА сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээг зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй.
-
3 цагийн өмнө АХ-ын 104 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан их насны…
-
3 цагийн өмнө Л.Анхбаатарын хүрэн халзан морь түрүүллээ
-
4 цагийн өмнө Ц.Түвшинсайхан: Ээжээ, ааваа хүү нь түрүүлсэн шүү
-
5 цагийн өмнө МУ-ын Алдарт уяач Ч.Амарсанаа: Баянхонгороос анх у…
-
5 цагийн өмнө 210 их насны морь бүртгүүлжээ
-
8 цагийн өмнө АХ-104 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан азарганууд
-
8 цагийн өмнө МУАУ И.Золбоогийн хүрэн халзан азарга түрүүллээ
-
12 цагийн өмнө Фото - Азаргаа мордуулав
-
12 цагийн өмнө 153 азарга бүртгүүлжээ
-
Өчигдөр, 18:19 минут Манлай уяач Х.Улам-Өрнөх: Морь айрагдана гэдэг оло…
-
Өчигдөр, 17:51 минут Уралдаанч Б.Эрдэнэбилэг: Бөмбөгөө ахыгаа нэг оруул…
-
Өчигдөр, 17:39 минут Б.Лхагвацэрэн:Таван жилийн дараа төрийн наадмын хи…
-
Өчигдөр, 16:21 минут Ж.Түмэн-Өлзийн бор шүдлэн түрүүллээ
-
Өчигдөр, 15:09 минут Тод манлай уяач О.Батбилэг:Түрүүлэх байх гэж бодсо…
-
Өчигдөр, 13:47 минут 225 шүдлэн бүртгүүлжээ
-
Өчигдөр, 12:57 минут АХ-ын 104 жилийн ойн эхний 10-т хурдалсан хязаалан…
-
Өчигдөр, 12:07 минут Б.Гантигийн сартай хүрэн хязаалан түрүүллээ
-
Өчигдөр, 10:17 минут Хязаалан 256 бүртгүүлжээ
-
Өчигдөр, 10:07 минут Хүйн долоон худагт хязаалангийн эргэн тойронд
-
7-р сарын 02 -нд Эрдэмт уяачид, эрэмгий хүлгүүд- Тод манлай уяач С.…
-
2024 оны 8-р сарын 05 -нд Хангайн бүсийн сонгомол бага насанд Х.Бат-Эрдэнийн…
-
2024 оны 8-р сарын 05 -нд Хангайн бүсийн дааганы уралдаанд М.Цэрэнжавын хээр…
-
2024 оны 8-р сарын 04 -нд Хангайн бүсийн сонгомол дээд насанд С.Баярсайханы …
-
2024 оны 8-р сарын 04 -нд Хангайн бүсэд Я.Содбаатарын бор соёолон түрүүллээ
-
2024 оны 8-р сарын 04 -нд Хангайн бүсийн их насанд Э.Бат-Эрдэнийн Солонго зэ…
-
2024 оны 8-р сарын 04 -нд Хангайн бүсэд Д.Батбаярын Түмт хээр азарга түрүүлж…
-
2024 оны 8-р сарын 01 -нд Хангайн бүсийн сонгомол дунд насны ангилалд Г.Ганб…
-
2024 оны 7-р сарын 31 -нд Хангайн бүсэд П.Баярбатын бор хязаалан түрүүллээ
-
2024 оны 7-р сарын 31 -нд Хангайн бүсэд Г.Энхбатын хар шүдлэн түрүүлжээ
-
2024 оны 7-р сарын 28 -нд "Говьшанхын хурд-7" говийн бүсийн уралдааны сонгом…
-
2024 оны 7-р сарын 28 -нд Ламын Гэгээний 385 жилийн ойн сонгомол дунд насанд…
-
2024 оны 7-р сарын 28 -нд "Говьшанхын хурд-7" говийн бүсийн уралдааны сонгом…
-
2024 оны 7-р сарын 28 -нд Ламын Гэгээний 385 жилийн ойн сонгомол дээд насанд…
-
2024 оны 7-р сарын 27 -нд Ламын Гэгээний 385 жилийн ойд О.Баасанцэрэнгийн хү…
-
2024 оны 7-р сарын 27 -нд "Говьшанхын хурд-7" говийн бүсийн уралдаанд Э.Бат-…
-
2024 оны 7-р сарын 27 -нд Ламын Гэгээний 385 жилийн ойд Ц.Амарсанаагийн хонг…
-
2024 оны 7-р сарын 27 -нд "Говьшанхын хурд-7" уралдаанд Д.Отгонлхагвын хүрэн…
-
2024 оны 7-р сарын 27 -нд Ламын Гэгээний 385 жилийн ойд Б.Отгонсэлэнгийн Ава…
-
2024 оны 7-р сарын 27 -нд "Говьшанхын хурд-7" уралдаанд Д.Отгонлхагвын Солон…
-
2024 оны 7-р сарын 26 -нд Говийн бүсэд Ч.Батжаргалын халтар даага түрүүллээ
-
2024 оны 7-р сарын 26 -нд Төвийн бүсийн сонгомол бага ангилалд Х.Цогтсайханы…
-
2024 оны 7-р сарын 26 -нд Хангайн бүсэд Ч.Уламбаярын хээр соёолон түрүүллээ
-
2024 оны 7-р сарын 26 -нд Говийн бүсийн сонгомол дунд насны ангилалд Б.Норов…
-
2024 оны 7-р сарын 26 -нд Төвийн бүсийн сонгомол дунд насанд Б.Бат-Өлзийн ха…
-
2024 оны 7-р сарын 26 -нд "Говьшанх-7" говийн бүсийн уралдаанд Ц.Амарсанааги…
-
2024 оны 7-р сарын 26 -нд Ламын Гэгээний 385 жилийн ойд Ч.Болд-Эрдэнийн халт…
-
2024 оны 7-р сарын 26 -нд Төвийн бүсийн уралдааны сонгомол дээд насанд С.Бая…
-
2024 оны 7-р сарын 26 -нд "Говьшанхын хурд-7" уралдаанд Б.Пүрэвжаргалын хүрэ…
-
2024 оны 7-р сарын 13 -нд АХ-ын 103 жилийн ойн сонгомол бага ангилалд Х.Гарь…
-
2024 оны 7-р сарын 13 -нд АХ-ын 103 жилийн ойн сонгомол бага ангилалд 106 да…
-
8 цагийн өмнө АХ-104 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан азарганууд
-
Өчигдөр, 12:57 минут АХ-ын 104 жилийн ойн эхний 10-т хурдалсан хязаалан…
-
Өчигдөр, 17:51 минут Уралдаанч Б.Эрдэнэбилэг: Бөмбөгөө ахыгаа нэг оруул…
-
Өчигдөр, 16:21 минут Ж.Түмэн-Өлзийн бор шүдлэн түрүүллээ
-
Өчигдөр, 10:07 минут Хүйн долоон худагт хязаалангийн эргэн тойронд
-
12 цагийн өмнө 153 азарга бүртгүүлжээ
-
8 цагийн өмнө МУАУ И.Золбоогийн хүрэн халзан азарга түрүүллээ
-
Өчигдөр, 12:07 минут Б.Гантигийн сартай хүрэн хязаалан түрүүллээ
-
12 цагийн өмнө Фото - Азаргаа мордуулав
-
3 цагийн өмнө Л.Анхбаатарын хүрэн халзан морь түрүүллээ
-
Өчигдөр, 10:17 минут Хязаалан 256 бүртгүүлжээ
-
Өчигдөр, 13:47 минут 225 шүдлэн бүртгүүлжээ
-
Өчигдөр, 17:39 минут Б.Лхагвацэрэн:Таван жилийн дараа төрийн наадмын хи…
-
Өчигдөр, 15:09 минут Тод манлай уяач О.Батбилэг:Түрүүлэх байх гэж бодсо…
-
Өчигдөр, 18:19 минут Манлай уяач Х.Улам-Өрнөх: Морь айрагдана гэдэг оло…
-
5 цагийн өмнө МУ-ын Алдарт уяач Ч.Амарсанаа: Баянхонгороос анх у…
-
5 цагийн өмнө 210 их насны морь бүртгүүлжээ
-
3 цагийн өмнө АХ-ын 104 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан их насны…
-
4 цагийн өмнө Ц.Түвшинсайхан: Ээжээ, ааваа хүү нь түрүүлсэн шүү
Сэтгэгдэл бичигдээгүй байна