Сумын Алдарт уяач Я.Минжээ: Би нэг түмэн адуутай Дугар ноёны удмын хүн
Сүхбаатар аймгийн Дарьганга сумын уугуул, Эрдэнэцагаан сумын харьяат, "Егүзэрийн хүлэг" МСУХ-ны нарийн бичгийн дарга, сумын Алдарт уяач Ядамын Минжээ гуайн ярилцлагыг уншигч танаа хүргэж байна.
-“Егүзэрийн хүлэг” уяачдын холбооны нарийн бичгийн даргын албыг хашаад хичнээн жил болж байна вэ?
-Би “Егүзэрийн хүлэг” уяачдын холбоог үүсгэн байгуулагчдын нэг байгаа юм. Тэр үед манай сумын сургуулийн захирал Жанчивын Ваанчиг, Бямбын Гэндэн, Ядамын Мэндээ, Дагдансүрэнгийн Өлзий-Орших нарын 9 хүний санаачлагаар байгуулагдаж байлаа. Тэр бол 1998 он шиг санагдана. Түүнээс гурван жилийн дараа холбооны тэргүүлэгчээр Бямбажавыг сонгож, би нарийн бичгээр нь ажиллаад арваад жил болж байна.
-Харин хурдан морины уяа эвлүүлээд хэр удаж байгаа вэ? Хэдэн оны сумын Алдарт уяач вэ?
-Миний аав сайн адууны салхинд гарсан хүн гэж ярьдагсан. Би ч багаасаа л адууны хорхойтой нэгэн явлаа. Найм есөн наснаасаа эхлэн гурав дөрвөн жил хэртэй хурдан морь унадаг байлаа. Том биетэй хүүхэд байсан болохоор нэг их олон жил болоогүй л дээ. Мориноос хасагдаад л морины ажилд туслан, уялцаж эхэлсэн. Дорнодын хөдөө аж ахуйн техникумийг 20 настай төгсөж ирээд бие даан морь уях болсноос хойш олон жил өнгөрчээ. Тэрнээс хойш Эрдэнэцагааны сумынхаа Ардын хувьсгалын ойн баяр наадмуудаар одтой наадаж 20 гаруй айраг, түрүү авсан байна. Энэ амжилтаараа 2004 онд санагдана сумын Алдарт уяач болсон. Аавыгаа амьд сэрүүн байхад жил бүр л айраг амсчихдаг байлаа. Харин сүүлийн жилүүдэд нэг их морь давхиулсангүй ээ.
-Энэ хугацаанд гаргасан амжилтуудаасаа сонирхуулаач?
-Нэг жил сумынхаа наадамд азаргаа гурвуулж, соёолон түрүүлгэж байлаа. Бас л уяач хүний баяр бахдалыг мэдрүүлсэн наадмуудын нэг байгаа юм даа. Гэхдээ би аймагт очиж байгаагүй ээ. Харин Дарьгангын овооны наадамд олон удаа очиж уралдсан. Дарьгангын 50, 60, 70 жилийг алгасаагүй шүү. 50 жилийн ойгоор дөрөв таван адуутай очоод нэг шүдлэнгээ түрүүлгэж, нөгөөг нь наймд оруулж байлаа. 1990 онд соёолон хонгор морио 17-гоор, хоёр жилийн дараа дахин очоод 21-ээр оруулсан юм. Харин 2000 онд шүдлэн адуу айрагдуулсан. Тэр үед чинь бүсийн статустай болоогүй, сумын хэмжээний л маягтай болдог байж.
-Таны дээдчүүлд ааваас тань өөр уяачид олон байв уу?
-Би Сүхбаатар аймгийн Дарьганга сумын уулын Дугар ноёны удмын хүн. Өөрөөр хэлбэл энэ хүний ачинцар байгаа юм. Миний аав уулын Ду ноёны хүү Ээсандай, түүний хүү Рэнцэнгийн Ядам гэж хүн байлаа. Энд нэгэн түүх сонирхуулахад Дугар ноёны 10 мянган адууг нь Жа До амбан гамин цэрэгтэй ирээд Хятад руу аваад явчихсан юм гэнэ лээ. Энэ тухай аав минь ярьдаг байсан юм. Зарагдаж байсан албатуудынх нь унаж эдэлж байсан адуу л үлдэж. Тэдгээр адууг нь тавихад миний аав 218 морь, хоёр, гуравхан байдсан гүү авч байсан гэдэг. Манай адууны үндсэн гарал угшил нь Дарьгангын жижиг зээрдийн удамтай. Уулын дуу ноён түмэн адуутай байхдаа их, бага цагаан, их, бага зээрд гээд зүсээр нь ялгадаг байсан гэдэг. 10 мянган адуу нь Шилийн богдын Агтны хүрээнд дүүрч байвал манай албат иргэд сайн ажиллажээ, адуу бүрэн байна гэж мэддэг байсан гэлцдэг. Ер нь манайхан дээдчүүлээсээ Дарьганга, Сүхбаатар чигийн жижиг зээрд адууны эзэн болох ухаантай улс байж гэж боддог шүү.
-Тэгвэл аавын тань нэрийг гаргасан ямар ямар хурдан хүлэг байв?
-Манайхан хурдан саарал, хүрэн, хурдан алаг азаргаараа одтой сайхан нааддаг байлаа. Өнөө жижиг зээрдийн удмын адуунууд гэж аав ярьдаг юм.
Харин миний сүүлийн үед хурдлуулж байсан адуу бол Дарьгангын Да.Дэмбээгийн удамтай Оргилын хо азарганы төл байгаа юм. Эрдэнэцагаанд шүдлэн, хязааландаа тус тус аман хүзүүдэж, соёолондоо түрүүлсэн. Тэрнээс хойш ч хоёр гурван удаа айрагдсан байх шүү. Тийм л хурдан хонгор азарга надад байлаа. Бас тэрний эгчээс нь гарсан хурдан хээр морь байсан. 1983 онд Онгон, Дарьганга, Эрдэнэцагаан сумд нийлж уралдахад хээр морь түрүүлж, харин хонгор азарга гурваар ирж байсан. Бас л сайхан дурсамжуудын нэг дээ.
-Бидний яриа энд хүрээд өндөрлөж байна. Ярилцсан танд баярлалаа.
"Тод магнай" сэтгүүл Сүхбаатар аймгийн тусгай дугаар
1 Сэтгэгдэл
ХХЗХ-ны журмын дагуу зүй зохисгүй зарим үг, хэллэгийг хязгаарласан тул ТА сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээг зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй.
- 4-р сарын 15 -нд Уяач Ц.Батсайхан: Гэсэрваань гуай тарган ирэн дээр…
- 2024 оны 3-р сарын 27 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 3-р сарын 27 -нд МУ-ын Тод манлай уяач Б.Далай: Уяачийн амжилтанд г…
- 2024 оны 3-р сарын 19 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 3-р сарын 19 -нд 2023 оны ММСУХ-ны чансаа өндөр уяачид
- 2024 оны 3-р сарын 05 -нд 2023 ОНЫ 21 АЙМГИЙН ШИЛДЭГ УЯАЧ, УРАЛДААНЧ ХҮҮХДҮҮ…
- 2024 оны 3-р сарын 05 -нд Аймгийн Алдарт уяач Ш.Мөнхбаатар:Ах дүү дөрвүүл аа…
- 2024 оны 3-р сарын 05 -нд 2023 ОНЫ ММСУХ-НЫ 21 АЙМГИЙН ШИЛДЭГ САЛБАР ХОЛБОО,…
- 2024 оны 3-р сарын 05 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 2-р сарын 27 -нд Манлай уяач Ч.Сугар: Алаг морийг харсан хүн болгон…
- 2024 оны 2-р сарын 27 -нд 2022 оны чансаа өндөр сонгомол дээд насны хүлгүүд
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд Н.Билэгтсайхан 66 оноогоор 2022 оны чансаа өндөр у…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд МОНГОЛ УЛСЫН 2022 ОНЫ ӨНДӨР ЧАНСААТАЙ ИХ НАСНЫ МОР…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд О.Батбилэг 73 оноогоор 2022 оны чансаа өндөр уяачд…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд МУ-ын Алдарт уяач Г.Болдбаатар:Наадмын маргаашнаас…
- 2024 оны 2-р сарын 22 -нд 2022 оны чансаа өндөр азарганууд
- 2024 оны 2-р сарын 22 -нд 2022 оны МУ-ын шилдэг уяач, уралдаанч хүүхдүүд
- 2024 оны 2-р сарын 21 -нд ММСУХ-ны 2022 оны шилдгүүд шагналаа авлаа
- 2024 оны 2-р сарын 21 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 2-р сарын 20 -нд Уяач Б.Батжаргал: Сүүлд цоохор даага даяндуулсан
- 2024 оны 2-р сарын 19 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 2-р сарын 14 -нд Цолоо ахиулсан уяачид
- 2024 оны 2-р сарын 07 -нд Нийслэлийн Алдарт уяач цолоор 28 хүн шагнагджээ
- 2024 оны 2-р сарын 07 -нд Дөрвөн Тод, дөрвөн Манлай, 18 Алдарт уяач цол авах…
- 2024 оны 2-р сарын 07 -нд Сумын Алдарт уяач Н.ДУГАРЖАВ: БИ ДӨРӨВДҮГЭЭР АНГИА…
- 2024 оны 2-р сарын 05 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 2-р сарын 05 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 1-р сарын 27 -нд Сумын Алдарт уяач Д.Батбаяр: Би Биндэрт анх адуу т…
- 2024 оны 1-р сарын 26 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 1-р сарын 25 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 1-р сарын 24 -нд СУМЫН АЛДАРТ УЯАЧ А.Цэрэндорж: ЗААМАРТ ДАЛАЙ ЛАМЫГ…
- 2024 оны 1-р сарын 22 -нд Завхан аймгийн 100 жилийн ой, баруун бүсийн уралда…
- 2024 оны 1-р сарын 21 -нд Аймгийн Алдарт уяач Б.Баттөр: Таван жилийн дотор с…
- 2024 оны 1-р сарын 18 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 1-р сарын 15 -нд Аймгийн Алдарт уяач Ц.Жамсран: Өөрийн тамгатай уна…
- 2024 оны 1-р сарын 15 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 1-р сарын 11 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 1-р сарын 10 -нд Аймгийн Алдарт уяач М.Мөнхбаяр: Адууны төлөө уйгаг…
- 2024 оны 1-р сарын 10 -нд Завхан аймгийн 100 жилийн ой, баруун бүсийн уралда…
- 2024 оны 1-р сарын 08 -нд Сумын Алдарт уяач Ц.ГЭРЭЛБААТАР: Сайн адууны удам …
- 2024 оны 1-р сарын 08 -нд Завхан аймгийн 100 жилийн ой, баруун бүсийн урал…
- 2024 оны 1-р сарын 03 -нд Хамгийн шимт тэжээлийг мэдэх үү?
- 2024 оны 1-р сарын 02 -нд М.Энхтайван: Хүн хэдий чинээ сэтгэлээ өгнө, адуу т…
- 2023 оны 12-р сарын 27 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2023 оны 12-р сарын 25 -нд Баахан хэрэг тарих Баяндэлгэрийн буурал
- 2023 оны 12-р сарын 23 -нд Нийслэлийн Алдарт Уяач цолны болзол хангасан уяачд…
- 2023 оны 12-р сарын 22 -нд Аймгийн Алдарт уяач Г.Энхбаатар: Аавынхаа уяаны ар…
- 2023 оны 12-р сарын 17 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2023 оны 10-р сарын 29 -нд Сумын Алдарт уяач Л.Батноров: Азарганы түрүүгээр а…
66.181.161.123
Тийм шүү ах таньд эрүүл энхийг хүсье
Reply