Гуулин хээр

Энэ бол Элбэг хээрээс арай өмнөхөн үед мөнх алдраа дуурсгаж явсан их насны морь юм. Нэг жил Галшарын наадмын шүдлэн насны уралдаанд Далай вангийн хошууны /одоогийн Сүхбаатар аймгийн Мөнххаан сум/ хар үрээ түрүүлжээ. Тэр наадмын хойтон хавар Пүрэвжав гуай Далай вантанд захиа илгээж “Энэ жил хязаалан нэг үрээ өгнө үү” гэжээ.
Далай вангийнхан, ойр хавиасаа сайн удамтай үрээ, байдас үнэ хайрлахгүй авч цуглуулах дуртай Пүрэвжавыг “хар үрээг л авах нь" гэж ярилцаад өгөхгүй байхаасаа нэрэлхэн “Тэг” гэсэн хариу өгчээ. Төдий удалгүй Пүрэвжав хэдэн хүний хамтаар Далай вангийн хошуу оржээ. Тэр нутгийнхан адуугаа үзүүлэхийн тулд нэгэн нуурт орууулаад азарга азаргаар нь таслан Пүрэвжавын өмнүүр туун гаргаж эхлэв. Нуурт орсон бүх адуу бараг л гарч дуусаж, нөгөө хар үрээ аль хэдийнэ уснаас гарч, Пүрэвжав түүнийг анзаарсангүй мэт өнгөрөөжээ. Гэтэл хамгийн сүүлийн азарга адуунаар гарч явсан шар үснээсээ салаагүй гуулин шар хээр зүстэй үрээг ташуураараа зааж “Үүнийг уургалаад ав” гэжээ.
Явснаас нь хойш тэр нутгийнхан Пүрэвжавыг “Будаач будаач гэхлээр сахлаа будав гэгчээр, морь таньдаг таньдаг гэхлээр дэндүү юм болж байна. Далай вангийн түмэн агтан дотроос нэг муу шар шарилж шиг шар хээр юм яаж олоо вэ?” гэж шуугьцгааж байжээ. Гэтэл тэр нь алдарт Гуулин хээр гэдэг морь болсон байжээ. Тэр морийг амьд байхад Далай вангийн хошууны ямар ч морь өмнө нь тоос хаяагүй юм гэдэг. Харин Пүрэвжавыг шоолж байсан хүмүүс амаа барьцгааж байсан биз. Гуулин хээрийг унаж уралдаж байсан Шанж гэдэг хүн 80 шахам наслаад 60-н хэдэн онд өөд болжээ.
А.Баярмагнай