Аймгийн Алдарт уяач Ц.Амгаланбаатар: 2015 онд таван түрүү, найман айраг авчээ
А.Тэлмэн
2016 оны 7-р сарын 22 -нд
Өвөрхангай аймгийн Зүүнбаян-Улаан сумын уугуул, Орхон аймгийн Жаргалант сумын харьяат, аймгийн Алдарт уяач Ц.Амгаланбаатартай хийсэн ярилцлагыг уншигч танаа хүргэж байна.
-Хэзээнээс хурдан хүлгийн уяа сойлго тааруулан, морь уях эрдэмд шамдаж байгаа билээ?
-Цэргээс ирснийхээ хойтон жил буюу 1995 онд анх морь уян, сумынхаа наадамд унаган адуугаа айрагдуулж байлаа. Түүний дараа 1999 онд аймгийнхаа /Өвөрхангай/ наадамд морь мордуулж, зургаагаар давхиулаад, 2000 онд Хайрхандулаан сумын ойд соёолон үрээ түрүүлгэж амжилтын гараагаа эхэлж байсан. Түүнээс хойш 2006 оныг хүртэл Өвөрхангай аймагтаа наадаж байгаад Алтанпүрэв ахынхаа хүсэлтээр Эрдэнэтэд ирж, одоог хүртэл хамтдаа морио уяж байна. Анх ирчихээд Булган аймгийн Хангал сумын уугуул, МУ-ын Алдарт уяач Доржийн Батчулуун ахдаа шавь орж, хаяанд нь буугаад өдийг хүртэл хамтдаа морио уяж байна. Би тэр хүнийг уяаны эрдэм заасан багшаа хэмээн хүндэтгэж явдаг юм. Хүнд их юм хэлж өгдөг, мундаг уяач шүү.
-Өвөрхангайнхан зүүн талаас адуу олноор авчирч, цус сэлбэсэн байдаг. Таны хувьд?
- Би багын л хурдан моринд хорхойтой хүүхэд байсан. Ямар сайндаа л долдугаар ангийн сурагч Хэнтийгээс ирсэн зургаан адууг банкинд байсан хадгаламжийн 1,8 сая төгрөгөөрөө авч байхав. Тухайн үед одоог бодвол адуу хямд байж. Миний тийнхүү дурлаж авсан хэд маань манай адууг их сүлсээн. Түүний буянаар анх морь уяад л айрагдуулж байхав.
-Энд адуутайгаа ирсэн үү?
-Үгүй ээ, гурван жилийн дараа адуугаа авчирсан. Ирснийхээ дараа Сэлэнгэ аймгийн Баруунбүрэн сумын харьяат Дамба гэдэг хүнээс хар азарга нэг гүү, Сэлэнгээс бас нэг гүү авч адууныхаа суурийг тавьж байлаа. Намайг ирсний дараахан “Хангай хурд” гал маань байгуулагдаж, анхны наадмаа хийхэд миний нөгөө авдаг хар азарга түрүүлж байсан юм. Түүний дараа Сэлэнгэ, Дорноговь, Сүхбаатар, Төв, Хэнтий гээд олон газраас хурд авсан даа.
-Амгаланбаатар Алдартыни нэрийг хамгийн олонтаа дуурсгасан хурдан хүлгүүдээ танилцуулаач?
-Сүхбаатар аймгийн Мөнххаан сумын Сүхбаатар гэдэг хүнээс авсан хүрэн халзан үрээ байна. Бид Суман халзан гэдэг юм. Дааганд нь авч шүдлэнд нь Эрдэнэтийн наадамд айрагдуулаад, хязааланд нь Булганы наадамд айрагдуулж байсан. Түүний дараа жил соёолондоо “Дүнжингаравын хурд-2010” хаврын бүсийн уралдаанд ахын маань нэр дээр давхиж айргийн дөрөвт хурдалж байлаа. Энэ мэтчилэн гаднаас авсан болгон маань давхисаан.
-2015 оны босгон дээр аймгийн Алдарт уяач цолыг хүртсэн юм байна. 2014 онд сайхан нааджээ дээ?
-Баян-Өндөр сумынхаа 20 жилийн ойд өөрийн унаган даагаа түрүүлгэж, аймгийн Алдарт уяач цолны болзлыг биелүүлсэн. Тэр наадмын эрлийз дээд насны ангилалд мөн халзан морь маань айрагдсан. Сая орж ирээд гардаг аймгийн МСУХ-ны тэргүүлэгч Мөнхбатын ахын морийг бас би уядаг юм. Энэ хүний шарга үрээ 2014 онд айрагдаж байсан. Энэ мэтчилэн 2014 онд нэлээд хэдэн айраг түрүү авсаан. Харин энэ зуны тухайд таван түрүү, найман айрагтай наадлаа. Эрдэнэт овооныхоо тахилга наадамд соёолон айрагдуулж, Булган аймагт болсон хангайн бүсийн уралдааны эрлийз бага насны ангилалд Гантөмөр ахынхаа хээр даагыг гурваар давхиулсан. Мөн Эрдэнэт хотынхоо наадамд даага, соёолон түрүүлгэсэн дээ.
-Хэдэн хүний морь уядаг юм бэ?
-Ахынхаа морьдоос гадна сая хэлдэг тэргүүлэгч Мөнхбат, “Төгөл” группийн захирал Гантөмөр, түүний ах Гансүх, хуурай дүү Батбаатар нарынхаа морьдыг уядаг. Өнгөрсөн зунаас Эрдэнэт үйлдвэрийн захирал Даваацэрэн гэдэг хүний морийг мөн уяж байгаа.
-Эрлийз ангилалд морь айрагдуулсан тухай хэд хэдэн удаа ярилаа. Ямар үүлдрийн азаргатай юм бэ?
-Манайх Барга, Орос гүүтэй. Сая “Төгөл” группийн захирал Гантөмөр цэвэр Араб азарга авлаа. Түүнийг нь өнөө өглөө үүрээр авчирч буулгаад л та бүхэнтэй уулзахаар яараад гараад ирсэн.
-Яриагаа бахдалтай сайхан наадмын дурсамжаар үргэлжлүүлье?
-2000 онд Хайрхандулаан сумын ойд соёолон түрүүлгэхэд л их сайхан байсан даа. Сайн соёолонтой аймгийнхаа наадамд очсон мултарчихдаг юм. 1-2 хоногийн ар дээр Хайрхандулааны ой болно гэхээр нь тэндээсээ хүнээр зам заалгаад цаашаа явчихсан. Хайрханд очиж соёолонгоо түрүүлгэчихээд гэртээ, ээждээ нүүр бардам ирснээ ер мартдаггүй юм. Тухайн үед би айл гэр болоод удаагүй байсныг ч хэлэх үү их л сайхан санагдаж билээ. Түүнээс хойш айраг, түрүү авсан олон сайхан наадмууд тохиолоо. Ер нь тэгээд морь гэдэг эзэн хүнээ, унасан хүүхдээ байнга л баярлуулж явдаг буянтай мал шүү дээ.
-Тэр сайхан чанарт нь олон хүн татагддаг. Ярилцлагаа холбооны 20 жилийн ойн мэндчилгээгээр өндөрлье.
-За баярлалаа. “Эрдэнэт хүлэг” МСУХ-ны 20 жилийн ойд зориулан олон арга хэмжээ зохион байгуулан, мундаг бэлтгэж байгаа юм. Ер нь манай уяачдын холбоо их идэвхи санаачлагатай ажилладаг л даа. Ялангуяа уралдаан зохион байгуулах тал дээр онцгой шүү. Ингээд аймгийнхаа нийт уяачид, “Эрдэнэт хүлэг” холбооныхоо удирдлагуудад 20 жилийн ойн баярын мэнд хүргэн, уясан хүлэг нь хурдан байхыг ерөөлийг өргөе.
"Тод магнай" сэтгүүл Орхон аймгийн тусгай дугаар
-Хэзээнээс хурдан хүлгийн уяа сойлго тааруулан, морь уях эрдэмд шамдаж байгаа билээ?
-Цэргээс ирснийхээ хойтон жил буюу 1995 онд анх морь уян, сумынхаа наадамд унаган адуугаа айрагдуулж байлаа. Түүний дараа 1999 онд аймгийнхаа /Өвөрхангай/ наадамд морь мордуулж, зургаагаар давхиулаад, 2000 онд Хайрхандулаан сумын ойд соёолон үрээ түрүүлгэж амжилтын гараагаа эхэлж байсан. Түүнээс хойш 2006 оныг хүртэл Өвөрхангай аймагтаа наадаж байгаад Алтанпүрэв ахынхаа хүсэлтээр Эрдэнэтэд ирж, одоог хүртэл хамтдаа морио уяж байна. Анх ирчихээд Булган аймгийн Хангал сумын уугуул, МУ-ын Алдарт уяач Доржийн Батчулуун ахдаа шавь орж, хаяанд нь буугаад өдийг хүртэл хамтдаа морио уяж байна. Би тэр хүнийг уяаны эрдэм заасан багшаа хэмээн хүндэтгэж явдаг юм. Хүнд их юм хэлж өгдөг, мундаг уяач шүү.
-Өвөрхангайнхан зүүн талаас адуу олноор авчирч, цус сэлбэсэн байдаг. Таны хувьд?
- Би багын л хурдан моринд хорхойтой хүүхэд байсан. Ямар сайндаа л долдугаар ангийн сурагч Хэнтийгээс ирсэн зургаан адууг банкинд байсан хадгаламжийн 1,8 сая төгрөгөөрөө авч байхав. Тухайн үед одоог бодвол адуу хямд байж. Миний тийнхүү дурлаж авсан хэд маань манай адууг их сүлсээн. Түүний буянаар анх морь уяад л айрагдуулж байхав.
-Энд адуутайгаа ирсэн үү?
-Үгүй ээ, гурван жилийн дараа адуугаа авчирсан. Ирснийхээ дараа Сэлэнгэ аймгийн Баруунбүрэн сумын харьяат Дамба гэдэг хүнээс хар азарга нэг гүү, Сэлэнгээс бас нэг гүү авч адууныхаа суурийг тавьж байлаа. Намайг ирсний дараахан “Хангай хурд” гал маань байгуулагдаж, анхны наадмаа хийхэд миний нөгөө авдаг хар азарга түрүүлж байсан юм. Түүний дараа Сэлэнгэ, Дорноговь, Сүхбаатар, Төв, Хэнтий гээд олон газраас хурд авсан даа.
-Амгаланбаатар Алдартыни нэрийг хамгийн олонтаа дуурсгасан хурдан хүлгүүдээ танилцуулаач?
-Сүхбаатар аймгийн Мөнххаан сумын Сүхбаатар гэдэг хүнээс авсан хүрэн халзан үрээ байна. Бид Суман халзан гэдэг юм. Дааганд нь авч шүдлэнд нь Эрдэнэтийн наадамд айрагдуулаад, хязааланд нь Булганы наадамд айрагдуулж байсан. Түүний дараа жил соёолондоо “Дүнжингаравын хурд-2010” хаврын бүсийн уралдаанд ахын маань нэр дээр давхиж айргийн дөрөвт хурдалж байлаа. Энэ мэтчилэн гаднаас авсан болгон маань давхисаан.
-2015 оны босгон дээр аймгийн Алдарт уяач цолыг хүртсэн юм байна. 2014 онд сайхан нааджээ дээ?
-Баян-Өндөр сумынхаа 20 жилийн ойд өөрийн унаган даагаа түрүүлгэж, аймгийн Алдарт уяач цолны болзлыг биелүүлсэн. Тэр наадмын эрлийз дээд насны ангилалд мөн халзан морь маань айрагдсан. Сая орж ирээд гардаг аймгийн МСУХ-ны тэргүүлэгч Мөнхбатын ахын морийг бас би уядаг юм. Энэ хүний шарга үрээ 2014 онд айрагдаж байсан. Энэ мэтчилэн 2014 онд нэлээд хэдэн айраг түрүү авсаан. Харин энэ зуны тухайд таван түрүү, найман айрагтай наадлаа. Эрдэнэт овооныхоо тахилга наадамд соёолон айрагдуулж, Булган аймагт болсон хангайн бүсийн уралдааны эрлийз бага насны ангилалд Гантөмөр ахынхаа хээр даагыг гурваар давхиулсан. Мөн Эрдэнэт хотынхоо наадамд даага, соёолон түрүүлгэсэн дээ.
-Хэдэн хүний морь уядаг юм бэ?
-Ахынхаа морьдоос гадна сая хэлдэг тэргүүлэгч Мөнхбат, “Төгөл” группийн захирал Гантөмөр, түүний ах Гансүх, хуурай дүү Батбаатар нарынхаа морьдыг уядаг. Өнгөрсөн зунаас Эрдэнэт үйлдвэрийн захирал Даваацэрэн гэдэг хүний морийг мөн уяж байгаа.
-Эрлийз ангилалд морь айрагдуулсан тухай хэд хэдэн удаа ярилаа. Ямар үүлдрийн азаргатай юм бэ?
-Манайх Барга, Орос гүүтэй. Сая “Төгөл” группийн захирал Гантөмөр цэвэр Араб азарга авлаа. Түүнийг нь өнөө өглөө үүрээр авчирч буулгаад л та бүхэнтэй уулзахаар яараад гараад ирсэн.
-Яриагаа бахдалтай сайхан наадмын дурсамжаар үргэлжлүүлье?
-2000 онд Хайрхандулаан сумын ойд соёолон түрүүлгэхэд л их сайхан байсан даа. Сайн соёолонтой аймгийнхаа наадамд очсон мултарчихдаг юм. 1-2 хоногийн ар дээр Хайрхандулааны ой болно гэхээр нь тэндээсээ хүнээр зам заалгаад цаашаа явчихсан. Хайрханд очиж соёолонгоо түрүүлгэчихээд гэртээ, ээждээ нүүр бардам ирснээ ер мартдаггүй юм. Тухайн үед би айл гэр болоод удаагүй байсныг ч хэлэх үү их л сайхан санагдаж билээ. Түүнээс хойш айраг, түрүү авсан олон сайхан наадмууд тохиолоо. Ер нь тэгээд морь гэдэг эзэн хүнээ, унасан хүүхдээ байнга л баярлуулж явдаг буянтай мал шүү дээ.
-Тэр сайхан чанарт нь олон хүн татагддаг. Ярилцлагаа холбооны 20 жилийн ойн мэндчилгээгээр өндөрлье.
-За баярлалаа. “Эрдэнэт хүлэг” МСУХ-ны 20 жилийн ойд зориулан олон арга хэмжээ зохион байгуулан, мундаг бэлтгэж байгаа юм. Ер нь манай уяачдын холбоо их идэвхи санаачлагатай ажилладаг л даа. Ялангуяа уралдаан зохион байгуулах тал дээр онцгой шүү. Ингээд аймгийнхаа нийт уяачид, “Эрдэнэт хүлэг” холбооныхоо удирдлагуудад 20 жилийн ойн баярын мэнд хүргэн, уясан хүлэг нь хурдан байхыг ерөөлийг өргөе.
"Тод магнай" сэтгүүл Орхон аймгийн тусгай дугаар
0 Сэтгэгдэл
ХХЗХ-ны журмын дагуу зүй зохисгүй зарим үг, хэллэгийг хязгаарласан тул ТА сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээг зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй.
- Өчигдөр, 17:46 минут Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- Өчигдөр, 11:21 минут МУ-ын Тод манлай уяач Б.Далай: Уяачийн амжилтанд г…
- 3-р сарын 19 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 3-р сарын 19 -нд 2023 оны ММСУХ-ны чансаа өндөр уяачид
- 3-р сарын 05 -нд 2023 ОНЫ 21 АЙМГИЙН ШИЛДЭГ УЯАЧ, УРАЛДААНЧ ХҮҮХДҮҮ…
- 3-р сарын 05 -нд Аймгийн Алдарт уяач Ш.Мөнхбаатар:Ах дүү дөрвүүл аа…
- 3-р сарын 05 -нд 2023 ОНЫ ММСУХ-НЫ 21 АЙМГИЙН ШИЛДЭГ САЛБАР ХОЛБОО,…
- 3-р сарын 05 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2-р сарын 27 -нд Манлай уяач Ч.Сугар: Алаг морийг харсан хүн болгон…
- 2-р сарын 27 -нд 2022 оны чансаа өндөр сонгомол дээд насны хүлгүүд
- 2-р сарын 26 -нд Н.Билэгтсайхан 66 оноогоор 2022 оны чансаа өндөр у…
- 2-р сарын 26 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2-р сарын 26 -нд МОНГОЛ УЛСЫН 2022 ОНЫ ӨНДӨР ЧАНСААТАЙ ИХ НАСНЫ МОР…
- 2-р сарын 26 -нд О.Батбилэг 73 оноогоор 2022 оны чансаа өндөр уяачд…
- 2-р сарын 26 -нд МУ-ын Алдарт уяач Г.Болдбаатар:Наадмын маргаашнаас…
- 2024 оны 2-р сарын 22 -нд 2022 оны чансаа өндөр азарганууд
- 2024 оны 2-р сарын 22 -нд 2022 оны МУ-ын шилдэг уяач, уралдаанч хүүхдүүд
- 2024 оны 2-р сарын 21 -нд ММСУХ-ны 2022 оны шилдгүүд шагналаа авлаа
- 2024 оны 2-р сарын 21 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 2-р сарын 20 -нд Уяач Б.Батжаргал: Сүүлд цоохор даага даяндуулсан
- 2024 оны 2-р сарын 19 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 2-р сарын 14 -нд Цолоо ахиулсан уяачид
- 2024 оны 2-р сарын 07 -нд Нийслэлийн Алдарт уяач цолоор 28 хүн шагнагджээ
- 2024 оны 2-р сарын 07 -нд Дөрвөн Тод, дөрвөн Манлай, 18 Алдарт уяач цол авах…
- 2024 оны 2-р сарын 07 -нд Сумын Алдарт уяач Н.ДУГАРЖАВ: БИ ДӨРӨВДҮГЭЭР АНГИА…
- 2024 оны 2-р сарын 05 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 2-р сарын 05 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 1-р сарын 27 -нд Сумын Алдарт уяач Д.Батбаяр: Би Биндэрт анх адуу т…
- 2024 оны 1-р сарын 26 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 1-р сарын 25 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 1-р сарын 24 -нд СУМЫН АЛДАРТ УЯАЧ А.Цэрэндорж: ЗААМАРТ ДАЛАЙ ЛАМЫГ…
- 2024 оны 1-р сарын 22 -нд Завхан аймгийн 100 жилийн ой, баруун бүсийн уралда…
- 2024 оны 1-р сарын 21 -нд Аймгийн Алдарт уяач Б.Баттөр: Таван жилийн дотор с…
- 2024 оны 1-р сарын 18 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 1-р сарын 15 -нд Аймгийн Алдарт уяач Ц.Жамсран: Өөрийн тамгатай уна…
- 2024 оны 1-р сарын 15 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 1-р сарын 11 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 1-р сарын 10 -нд Аймгийн Алдарт уяач М.Мөнхбаяр: Адууны төлөө уйгаг…
- 2024 оны 1-р сарын 10 -нд Завхан аймгийн 100 жилийн ой, баруун бүсийн уралда…
- 2024 оны 1-р сарын 08 -нд Сумын Алдарт уяач Ц.ГЭРЭЛБААТАР: Сайн адууны удам …
- 2024 оны 1-р сарын 08 -нд Завхан аймгийн 100 жилийн ой, баруун бүсийн урал…
- 2024 оны 1-р сарын 03 -нд Хамгийн шимт тэжээлийг мэдэх үү?
- 2024 оны 1-р сарын 02 -нд М.Энхтайван: Хүн хэдий чинээ сэтгэлээ өгнө, адуу т…
- 2023 оны 12-р сарын 27 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2023 оны 12-р сарын 25 -нд Баахан хэрэг тарих Баяндэлгэрийн буурал
- 2023 оны 12-р сарын 23 -нд Нийслэлийн Алдарт Уяач цолны болзол хангасан уяачд…
- 2023 оны 12-р сарын 22 -нд Аймгийн Алдарт уяач Г.Энхбаатар: Аавынхаа уяаны ар…
- 2023 оны 12-р сарын 17 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2023 оны 10-р сарын 29 -нд Сумын Алдарт уяач Л.Батноров: Азарганы түрүүгээр а…
- 2023 оны 10-р сарын 28 -нд Өвгөн ноён М.Пүрэвжавын нэрэмжит уралдаануудын нэг…
Сэтгэгдэл бичигдээгүй байна