“Говийн ажнай” МСУХ-ны тэргүүн Н.Чулуунбаатар: 2011 оноос хойш Сүхбаатар, Хэнтий, Төв, Дорнод аймгуудаас 200 гаруй адуу авчирлаа


Увс аймгийн Завхан сумын уугуул, “Говийн ажнай” МСУХ-ны тэргүүн Н.Чулуунбаатартай хийсэн ярилцлагыг уншигч танаа хүргэж байна.
-Завхан сумын уяачдын холбоо хэдэн онд үүсгэн байгуулагдаж байв?
-Манай “Говийн ажнай” МСУХ 2005 онд байгуулагдсан. Тэгэхэд би холбооны тэргүүнээр ажиллах болж, тамга тэмдгээ авч албан ёсоор бүртгүүлсэн нь энэ юм. Түүнээс өмнө буюу 1996 онд холбоо нэртэй байсан ч албан ёсны болоогүй байлаа. Анхны тэргүүдээр Пүрэвгончиг, Мэдэрээ нар ажиллаж байсан түүхтэй.
-Та ажлаа авснаас хойш сумынхаа МСУХ-г хөгжүүлэх талаар ямар ямар ажил хийж байна вэ?
-2006 онд уяачдынхаа санаачлагаар дөрвөн баг дээр дөрвөн гал байгуулсан. Үүнд: “Жигүүр хүрэн”, “Удамт хурд”, “Гилбэн хурд”, “Унаган хурд” гэж. Нэг гал дээд тал 100-150-аад гишүүнтэй. Одоогоор “Удамт хурд”-ынхан хамгийн олуулаа байна. Манай сумын уяаны гол цөм гэж хэлж болно. Ийнхүү галтай болж, зохион байгуулалттайгаар нааддаг болсон. Галууд дор бүрнээ төсөв санхүүтэй боллоо. Жил бүр “хонины ээлж”-тэй гал нэрэмжит наадмаа хийдэг уламжлалтай болсон гээд ажил явж л байна.
-Завхан сумын хэмжээнд хичнээн уяач байна. Үүнээс аймаг, сум, улсын цолтой уяач хэд байдаг вэ?
-Сумын хэмжээнд 230 гаруй уяач байна. Сүүлийн жилүүдэд моринд орж байгаа залуусын тоо нэмэгдэж байна. Одоогоор аймгийн Алдарт 26, сумын Алдарт 18 уяач байна. Бид өөрийн дүрмийнхээ дагуу аймаг, сумын алдартуудаа шалгаруулдаг юм.
-Уяачдын холбооноос жилдээ хэдэн уралдааныг зохион байгуулдаг вэ?
-Манайд галууд уралдаанаа зохион явуулдаг. Галуудын уралдаан, шинэ аймгийн алдартнуудын нэрэмжит уралдаан, бооцоот уралдаан гэхчилэн жилдээ гурваас дөрөв нааддаг. Энэ жилийн тухайд анхны уралдаанаа гуравдугаар сарын 21-нд явууллаа. Энэ бүхэнд холбооноос дэмжээд л явдаг юм.
-Энэ жил танай сумын 90 жилийн ой болох байхаа. Бэлтгэл ажилдаа орчихсон уу?
-Тиймээ, 90 жилийн ой тохиож байнаа. Баяр наадмын комисст уяачдын холбооноос тэргүүн, хоёр тэргүүлэгч орж байгаа. Уяачид маань дор бүрнээ л бэлтгэлээ хангаж байна. Холбооноос зохион байгуулаад аймгийн бооцоот уралдаанд таван машинтай очиж оролцоод ирлээ. Эндээс өөрсдийн адууныхаа чансааг харахыг хүссэн юм. Дажгүй шүү. Бас Өлгий, Наранбулагийн нутаг руу морьдоо аваачиж, ногоолуулаад сая зургаан сарын нэгэнд орж ирлээ.
Уяачидтайгаа хамтраад 2011 оноос хойш адууныхаа удам угшлыг сайжруулах зорилгоор Сүхбаатар, Хэнтий, Төв, Дорнод аймгуудаас 200 гаруй адуу авчирсан. Манай сумын угшлын Завхан голын хурдууд ч сайн давхиж байна. Тэгэхээр нутгийн дэвжээнээ бид одтой наадах болов уу.
-Хурдан морь унаач хүүхдийн амь нас аюулгүй байдал нэн тэргүүнд тавигдаж байгаа. Энэ талаар?
-Мэдээж хамгаалах хувцас хэрэгслээр хангаж, бүгдийг нь даатгалд хамруулна даа. Одоогоор малгай, хувцас 20 хувьтай байна.
-Таны хувьд моринд ороод удаж байна уу?
-Манай авга ах /аавын дүү/ аймгийн Алдарт уяач Дэмбэ гэж хүн байлаа. Хөөрхий одоо бурхан болсон. Түүний хүү аймгийн Алдарт уяач Түмэндэмбэрэл гэж бий. Бас хүргэн ах аймгийн Алдарт. Эдгээр хүмүүсийн нөлөө их байсан. Мөн найз нөхөд ч уяа сойлго тааруулж байна. Миний хувьд 2000 оноос хойш адуу мал цуглуулж эхэлсэн.
-Ямар удам угшилтай адуу уяж уяачийнхаа гарааг эхэлж байв?
-Нутгийн адуугаар наадаж байлаа. Түүний дараа хүрэн морио Завхан аймгийн Ургамал сумын ойд соёолон насанд түрүүлгэсэн. Хурдан хүрэнгүүдийн угшилтай. Энэ жил Увс аймгийн төвийн бүсийн уралдаанд хязаалан морь айргийн таваар ирлээ. Манай Завхан голын угшилтай, урд нь уягдаж байгаагүй битүү морь байгаа юм.
-Аймгийн чанартай наадмын анхны айраг байх нь ээ? Сумын наадмын хичнээн айраг, түрүүтэй вэ?
-Тиймээ анхны айргаа ийнхүү авлаа. Харин сумын наадмаас арваад айраг, түрүүтэй болж байна. Ноднин улсын баяраар дааган насанд оруулсан. 2010 онд шүдлэн гуравлууллаа. Энэ шүдлэн 2011 онд галын баяр, бооцоот уралдаанд гурваар нэг, дөрвөөр нэг ирсэн.
-Өөр хаагуур хаагуур наадаж байв?
-Хамгийн холдоо Завхан аймгийн Ургамал, Ховд аймгийн төв хүрч байлаа. Ховдын газар нутаг моринд их сайн таарах янзтай юм билээ. Наадам нь ч боломжийн талбайд, зохион байгуулалт сайтай болж байсан.
-Танайхан аймгийн чанартай наадмууддаа хэр явж байна вэ?
-Манай сум чинь төвөөс хөөрхөн зайтай л даа. Гэхдээ уяачидтайгаа явнаа. Очоод сайхан амжилт гаргаад л ирж байна. Ноднингоос хойш гэхэд бүсийн уралдаан, цагдаагийн ойд явж хязаалангийн түрүүтэй ирсэн. Тухайн жилийн шилдгүүдээ тодруулахдаа аймаг, сумын баярын амжилтыг нь оноогоор дүгнэж оруулдаг юм.
-Бидний яриа өндөрлөж байна. Ярилцсанд баярлалаа.
"Тод магнай" сэтгүүл Увс аймгийн тусгай дугаар




0 Сэтгэгдэл
ХХЗХ-ны журмын дагуу зүй зохисгүй зарим үг, хэллэгийг хязгаарласан тул ТА сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээг зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй.
-
Ням, 16:47 минут Сонгомол бага насанд Ч.Ганцогтын хээр түрүүллээ
-
Ням, 14:55 минут Сонгомол бага насанд 105 даага бүртгүүлж, 76 мордл…
-
Ням, 14:46 минут АХ-ын 104 жилийн ойн сонгомол дунд насны ангилалд…
-
Ням, 13:53 минут Сонгомол дунд насанд Д.Даяндэмидийн Наран зээрд т…
-
Ням, 13:12 минут Сонгомол дунд ангиллын хурдан хүлгүүд мордлоо
-
Ням, 12:16 минут Сонгомол дунд насны ангилалд 106 хүлэг бүртгүүлжэ…
-
Ням, 11:54 минут АХ-ын 104 жилийн ойн сонгомол дээд насны ангилалд …
-
Ням, 10:35 минут Сонгомол дээд насанд Г.Хүрэлбаатарын хүрэн халзан …
-
Ням, 09:09 минут Сонгомол дээд ангиллын хүлгүүд гарааны зурхай рууг…
-
Ням, 07:59 минут Сонгомол дээд насны ангилалд 78 хүлэг бүртгүүлжээ
-
Бямба, 16:15 минут АХ-ын 104 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан даагану…
-
Бямба, 15:28 минут Ш.Мөнгөншагайн сартай хээр даага түрүүллээ
-
Бямба, 14:32 минут Уралдаанч Б.Нармандах: Уяач ах нараасаа суралцах г…
-
Бямба, 13:54 минут Хамгийн бага нас дааганы уралдаанд 240 даага бүртг…
-
Бямба, 13:07 минут Уралдаанч Н.Боорчи: Шүдлэн түрүүлгэж, соёолонгоо …
-
Бямба, 12:29 минут АХ-ын 104 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан соёолонг…
-
Бямба, 11:20 минут З.Мэндсайханы хул соёолон түрүүллээ
-
Бямба, 09:56 минут МУ-ын Алдарт уяач Ч.Уламбаяр: Дөрвөн настай морины…
-
Бямба, 09:14 минут Фото - Соёолон мордуулахын эргэн тойронд
-
Бямба, 08:02 минут 195 соёолон бүртгүүлжээ
-
Баасан, 17:43 минут АХ-ын 104 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан их насны…
-
Баасан, 17:01 минут Л.Анхбаатарын хүрэн халзан морь түрүүллээ
-
Баасан, 16:01 минут Уралдаанч Ц.Түвшинсайхан: Ээжээ, ааваа хүү нь түрү…
-
Баасан, 15:43 минут МУ-ын Алдарт уяач Ч.Амарсанаа: Баянхонгороос анх у…
-
Баасан, 15:05 минут 210 их насны морь бүртгүүлжээ
-
Баасан, 12:43 минут АХ-104 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан азарганууд
-
Баасан, 11:58 минут МУАУ И.Золбоогийн хүрэн халзан азарга түрүүллээ
-
Баасан, 08:49 минут Фото - Азаргаа мордуулав
-
Баасан, 08:27 минут 153 азарга бүртгүүлжээ
-
Пүрэв, 18:19 минут Манлай уяач Х.Улам-Өрнөх: Морь айрагдана гэдэг оло…
-
Пүрэв, 17:51 минут Уралдаанч Б.Эрдэнэбилэг: Бөмбөгөө ахыгаа нэг оруул…
-
Пүрэв, 17:39 минут Б.Лхагвацэрэн:Таван жилийн дараа төрийн наадмын хи…
-
Пүрэв, 16:21 минут Ж.Түмэн-Өлзийн бор шүдлэн түрүүллээ
-
Пүрэв, 15:09 минут Тод манлай уяач О.Батбилэг:Түрүүлэх байх гэж бодсо…
-
Пүрэв, 13:47 минут 225 шүдлэн бүртгүүлжээ
-
Пүрэв, 12:57 минут АХ-ын 104 жилийн ойн эхний 10-т хурдалсан хязаалан…
-
Пүрэв, 12:07 минут Б.Гантигийн сартай хүрэн хязаалан түрүүллээ
-
Пүрэв, 10:17 минут Хязаалан 256 бүртгүүлжээ
-
Пүрэв, 10:07 минут Хүйн долоон худагт хязаалангийн эргэн тойронд
-
7-р сарын 02 -нд Эрдэмт уяачид, эрэмгий хүлгүүд- Тод манлай уяач С.…
-
2024 оны 8-р сарын 05 -нд Хангайн бүсийн сонгомол бага насанд Х.Бат-Эрдэнийн…
-
2024 оны 8-р сарын 05 -нд Хангайн бүсийн дааганы уралдаанд М.Цэрэнжавын хээр…
-
2024 оны 8-р сарын 04 -нд Хангайн бүсийн сонгомол дээд насанд С.Баярсайханы …
-
2024 оны 8-р сарын 04 -нд Хангайн бүсэд Я.Содбаатарын бор соёолон түрүүллээ
-
2024 оны 8-р сарын 04 -нд Хангайн бүсийн их насанд Э.Бат-Эрдэнийн Солонго зэ…
-
2024 оны 8-р сарын 04 -нд Хангайн бүсэд Д.Батбаярын Түмт хээр азарга түрүүлж…
-
2024 оны 8-р сарын 01 -нд Хангайн бүсийн сонгомол дунд насны ангилалд Г.Ганб…
-
2024 оны 7-р сарын 31 -нд Хангайн бүсэд П.Баярбатын бор хязаалан түрүүллээ
-
2024 оны 7-р сарын 31 -нд Хангайн бүсэд Г.Энхбатын хар шүдлэн түрүүлжээ
-
2024 оны 7-р сарын 28 -нд "Говьшанхын хурд-7" говийн бүсийн уралдааны сонгом…
-
Баасан, 12:43 минут АХ-104 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан азарганууд
-
Пүрэв, 17:51 минут Уралдаанч Б.Эрдэнэбилэг: Бөмбөгөө ахыгаа нэг оруул…
-
Бямба, 11:20 минут З.Мэндсайханы хул соёолон түрүүллээ
-
Ням, 10:35 минут Сонгомол дээд насанд Г.Хүрэлбаатарын хүрэн халзан …
-
Пүрэв, 12:57 минут АХ-ын 104 жилийн ойн эхний 10-т хурдалсан хязаалан…
-
Ням, 13:53 минут Сонгомол дунд насанд Д.Даяндэмидийн Наран зээрд т…
-
Пүрэв, 16:21 минут Ж.Түмэн-Өлзийн бор шүдлэн түрүүллээ
-
Бямба, 16:15 минут АХ-ын 104 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан даагану…
-
Бямба, 15:28 минут Ш.Мөнгөншагайн сартай хээр даага түрүүллээ
-
Баасан, 17:01 минут Л.Анхбаатарын хүрэн халзан морь түрүүллээ
-
Баасан, 17:43 минут АХ-ын 104 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан их насны…
-
Баасан, 11:58 минут МУАУ И.Золбоогийн хүрэн халзан азарга түрүүллээ
-
Баасан, 08:27 минут 153 азарга бүртгүүлжээ
-
Баасан, 15:43 минут МУ-ын Алдарт уяач Ч.Амарсанаа: Баянхонгороос анх у…
-
Пүрэв, 10:07 минут Хүйн долоон худагт хязаалангийн эргэн тойронд
-
Бямба, 09:56 минут МУ-ын Алдарт уяач Ч.Уламбаяр: Дөрвөн настай морины…
-
Ням, 16:47 минут Сонгомол бага насанд Ч.Ганцогтын хээр түрүүллээ
-
Пүрэв, 12:07 минут Б.Гантигийн сартай хүрэн хязаалан түрүүллээ
-
Ням, 07:59 минут Сонгомол дээд насны ангилалд 78 хүлэг бүртгүүлжээ
-
Баасан, 08:49 минут Фото - Азаргаа мордуулав
-
Бямба, 12:29 минут АХ-ын 104 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан соёолонг…
-
Бямба, 13:07 минут Уралдаанч Н.Боорчи: Шүдлэн түрүүлгэж, соёолонгоо …
-
Ням, 14:46 минут АХ-ын 104 жилийн ойн сонгомол дунд насны ангилалд…
-
Пүрэв, 10:17 минут Хязаалан 256 бүртгүүлжээ
-
Пүрэв, 18:19 минут Манлай уяач Х.Улам-Өрнөх: Морь айрагдана гэдэг оло…
-
Пүрэв, 13:47 минут 225 шүдлэн бүртгүүлжээ
-
Ням, 11:54 минут АХ-ын 104 жилийн ойн сонгомол дээд насны ангилалд …
-
Пүрэв, 17:39 минут Б.Лхагвацэрэн:Таван жилийн дараа төрийн наадмын хи…
-
Бямба, 08:02 минут 195 соёолон бүртгүүлжээ
-
Пүрэв, 15:09 минут Тод манлай уяач О.Батбилэг:Түрүүлэх байх гэж бодсо…
-
Ням, 13:12 минут Сонгомол дунд ангиллын хурдан хүлгүүд мордлоо
-
Ням, 14:55 минут Сонгомол бага насанд 105 даага бүртгүүлж, 76 мордл…
-
Бямба, 09:14 минут Фото - Соёолон мордуулахын эргэн тойронд
-
Баасан, 15:05 минут 210 их насны морь бүртгүүлжээ
-
Бямба, 13:54 минут Хамгийн бага нас дааганы уралдаанд 240 даага бүртг…
-
Ням, 12:16 минут Сонгомол дунд насны ангилалд 106 хүлэг бүртгүүлжэ…
-
Ням, 09:09 минут Сонгомол дээд ангиллын хүлгүүд гарааны зурхай рууг…
-
Баасан, 16:01 минут Уралдаанч Ц.Түвшинсайхан: Ээжээ, ааваа хүү нь түрү…
-
Бямба, 14:32 минут Уралдаанч Б.Нармандах: Уяач ах нараасаа суралцах г…
Сэтгэгдэл бичигдээгүй байна