Сумын Алдарт уяач О.Ганбаатар: Удам дамжсан гурав дахь үеийн уяач

Дорноговь аймгийн Сайхандулаан сумын уугуул, сумын Алдарт уяач О.Ганбаатартай хийсэн ярилцлагыг уншигч танаа хүргэж байна. Тэрээр 1963 онд Өвсөн гэр хэмээх газар төржээ.
-Уяач хүний баяр жаргалыг мэдрүүлсэн анхны айраг түрүүний амжилтаар яриагаа эхэлье?
-Би бол удам дамжсан гурав дахь үеийн уяач. Миний өвөө Довдон, аав Оргой нар хусуур сойз зүүсэн уяачид явлаа. Ямартаа ч эднийхээ хусуурыг хатаалгүй хурд эвлүүлээд гуч шахуу жил болж байна. Манай хөвгүүд ч морь уядаг юм. Одоогоор сумандаа хоёр түрүү, хоёр аман хүзүүтэй. Анх 1984 онд  морь уяад хоёр жилийн дараа соёолон үрээ сумандаа айрагдуулж байлаа. Соёолонгийн айраг булган сүүлтэй байж гурав, дөрвөн жил дараалан айраг амссан. Хожмоо энэ соёолонгоороо азарга тавьж төлүүдээс нь даага, хязаалангийн айргийг олон удаа хүртсэн.
Хурдан морины уяа тааруулаад гучаад жил болсон байна. Цаг хугацаа ч хурдан байна шүү. Анх найман настай жаалхүү хурдан морины нуруун дээр салхи татуулан хурдалж эхэлсэн маань моринд орохын эхлэл байлаа. 16 нас хүртлээ хурдан морь унасан. Аавынхаа уясан морьдоос гадна Цохио бригадынхаа уяачдын морийг унана. Эндээс хурдан морьтой Жигмэддорж гуайн морийг олон жил унаж хурдлуулсан байна. Ингээд мориноос хасагдаад хоёр жилийн дараа цэрэгт явж, халагдаж ирээд л адуунаас холдоогүй.
-Хаанахын адуугаар нааддаг вэ?
-Надад Гүр адуу, Жигмэддоржийн хонгорын угшлын адуунаас ганц нэг бий. Энэ Гүр адуу нь Өндөршилээс гарсан юм. Дээхнэ Жамбал бүрлээч, манай эхнэрийн төрсөн ах Батцэнгэлд нэг хээр үрээ өгсөн, би суманд түрүүлгэсэн нь тэр. Дараа нь аймагт Равжаад очоод долоо, наймаар ороод, Дундговийн наадамд нэлээн дээгүүр давхиулсан. Тэр адууны төлүүд одоо надад байгаа юм. Ер нь адууныхаа цусыг сайжруулахаар гаднаас өөрийн боломжоор адуу цуглуулаад л байна. Зүүн Далан чигээс нэг соёолон азарга авлаа. Өндөршилийн Сумъяа гэж хүнээс халтар азарга авч, төлүүдээс нь буурал азарга маань хоёр гурван ч удаа айрагдлаа.
-Хаагуур, хаагуур наадаж байв?
-Хамрын хийдэд очиж даага түрүүлгэж, Алтанширээд даага зургаалуулж, аймагт нэг айрагдсан. Энэ хавар Сайхандулаан суманд болсон бүсийн наадамд хязаалан тавлуулсан. Данзанравжаагийн 190 жилийн ойгоор хоёр соёолонтой очоод нэгийг нь тавлуулж, нөгөөг нь долоогоор давхиулсан. Даанч цоллуулах болоход морины комиссоос хүн ирээд хасчихсан. Уг нь яах аргагүй л айргийн таваар орсон юм. Харин сумандаа бол олон айраг, түрүүтэй. Энэ амжилтаараа гурав, дөрвөн жилийн өмнө байна уу сумын Алдарт уяач болсон.
-Ярилцсанд баярлалаа.

"Тод магнай" сэтгүүл Дорноговь аймгийн тусгай дугаар