Аймгийн Алдарт уяач Н.Эрдэнэсайхан: Морь уяна гэдэг нэг талаасаа хувь хүний хүсэл сонирхол боловч нөгөө талаасаа Монголынхоо ард түмнийг цэнгүүлж буй хэрэг юм

2016 оны 5-р сарын 20 -нд

Булган аймгийн Орхон сумын уугуул, Орхон аймгийн Баян-Өндөр сумын харьяат, аймгийн Алдарт уяач Нямдаваагийн Эрдэнэсайханы яриаг уншигч танаа хүргэж байна.
-“Эрдэнэт хүлэг” МСУХ-ны тулгын чулууг тавилцсан эрхэм хүнтэй уулзаж байгаадаа баяртай байна. Тэр үеийн дурсамжаас яриагаа эхэлье?
-Пунцагбалжир агсан бид хоёр бизнесийн хамтрагч, найзын холбоотой байсан. Уулзахаараа ажил хэргээс гадна морь ярина. Нэг удаа очсон чинь “Эрка би ийм холбоо байгуулж байгаа” гээд зорилго чиглэлийнх нь талаар нэлээд ярьсан. Тэндээс ерөнхий ойлголт аваад Эрдэнэтэд ирсэн хойноо уулын баяжуулах “Эрдэнэт” үйлдвэрийн захирал Отгонбилэг нарын хэдэн хүмүүстэй уулзахад захирал бидэнд бас “ийм холбоо байгуулсан байна энэ талаар судал” гэсэн үүргийг өгсөн. Ингээд л тухайн үед Хөдөө Аж Ахуйн биржийн захирлаар ажиллаж байсан Бадамдорж агсан, эмч Жигжидсүрэн бид гурав ерөнхийд нь бичиг цаасны холбогдолтой зүйлийг нь бүрдүүлээд Эрдэнэтдээ МСУХ-г анх үүсгэн байгуулж байлаа.Анхдугаар хуралд ирсэн уяачдад миний бие илтгэл тавьж байлаа.
-ММСУХ-ны анхдугаар их хуралд мөн төлөөлөгчөөр оролцож байсан уу?
-Тиймээ, уяач Цэнгэл, Дашбалжир гуай, Жигжидсүрэн эмч, Ч.Бадамдорж бид тав анхдугаар их хурлын төлөөлөгчөөр сонгогдон очиж байсан түүхтэй. Холбоо байгуулагдсан тухайд ийм. Тэрнээс хойш холбооны Ерөнхийлөгчөөр нөлөө бүхий хүмүүс сонгогдон ажиллаж байна. Өнөөдөр “Эрдэнэт хүлэг” МСУХ ажил үйлсээрээ улсдаа тэргүүлдэг талаар ярьж байна. Тухайн үедээ ч үйл ажиллагаагаараа улсын хэмжээнд дээгүүр байранд ордог байсан юм шүү. Хэд хэдэн удаа улсын хэмжээнд шилдгээр шалгарч байсан. Өнөөдөр 20 жилийн өндөрлөгөөс холбооны үйл ажиллагаа сайн, уяачид маань идэвх зүтгэлтэй байхыг харах үнэхээр бахдам сайхан байна. Бидний санаж зорьж байсан маань биеллээ олжээ. Ах нь холбооныхоо үйл ажиллагаанд сэтгэл хангалуун байдаг шүү. Анх холбоо байгуулагдахад морь сонирхдог хүн цөөн байлаа. Өнөөдөр гэтэл уяачдын эгнээ залуужиж, залуучууд хүч түрэн орж ирж байна. Манай холбооны тэргүүлэгчдийн 80% нь ид хийж бүтээх насны сайхан залуучууд байна. 1990 хэдэн онд морь унаж байсан хүүхдүүд одоо бидэнтэй зэрэгцээд морь уяж байна. Эрдэнэт бол олон газрын аавын хүүхдүүд цугласан өвөрмөц газар. Олон газрын хурд цугласан энэ нутгийн адуу улс, бүсийн хэмжээнд амжилттай уралдаж, том уяачдыг айлгадаг болсон байна. Үүгээр “Эрдэнэт хурд” МСУХ-ны үе үеийн удирдлагууд сайн ажилласан хэмээн дүгнэж болох юм.
-Холбоо үүсгэн байгуулагдаж байх үед ямар үүргийг хүлээдэг байв?
-Би холбоогоо эдийн засгийн хувьд хөл дээр нь босгох бэхжүүлэх үүргийг хүлээж байсан. Эхэндээ хандив дэмжлэг олж, хамтран ажиллах боломж нөхцлийг бүрдүүлэн хооронд нь холбодог байсан бол яваандаа орж ирсэн мөнгөний зарцуулалтанд хяналт тавьдаг болсон. Түүнчлэн адууны удам угшлыг сайжруулж, цус сэлбэх тухайд бас зөвлөдөг байсан.
- Та одоо ч холбооныхоо тэргүүлэгчээр ажилладаг юм байна. Өнгөрсөн 20 жилийн туршид тэргүүлэгчээр ажилласан хэрэг үү?
- Тиймээ. Анх холбоо байгуулагдахад хяналтын зөвлөлийн даргаар сонгогдоод өнөөдрийг хүртэл ажиллаж байна.
-Танай зөвлөл ямар үүрэг хүлээдэг юм бэ?
-“Эрдэнэт хурд” МСУХ-ны санхүүд хяналт тавьдаг. Өөрөөр хэлбэл гишүүдийн татвар хураамж, хамтран ажилладаг байгууллагуудын хандив тусламжийн зарцуулалтанд хяналт тавьж, үр дүнтэй ил тод байлгахад анхаарч ажилладаг. Орхон аймгийнхаа морин спортыг хөгжүүлье гэсэн чин сэтгэлтэй хүмүүс нэгдсэн учраас өнгөрсөн жилийн хугацаанд ямар нэг зөрчил дутагдал гарч байсангүй.
- Эрдэнэсайхан тэргүүлэгч энэ нутгийн анхны Алдарт уяачдын нэг. Уяачийнхаа тухайд жаахан дэлгэрүүлээч?
-Хурдан хүлгийн сүүл шуугаад 40 гаруй жил болж байна. 1978 онд Эрдэнэтэд ирээд 1979 оноос хойш Эрдэнэтийн баяр наадамд тасралтгүй морио уяж хурдлуулж байна. Энэ хугацаанд би аймгийн наадмаас найман түрүү, 16 айраг, бүсийн наадмаас нэг айраг авсан.
-Бүсийн наадам гэдэг нь...?
-Пунцагбалжир агсны нэрэмжит 1997 оны хаврын бүсийн уралдаанд миний Галшар угшилтай хүрэн азарга айрагдсан. Би 1979 оноос хойш нас болгонд морь уяж, аймаг болон энд тэндхийн бүсийн наадамд явж уралддаг байсан. Тэрхүү хөдөлмөрийг минь үнэлж 1996 онд аймгийн Алдарт уяач цолыг олгож байлаа. Уяачийн хөдөлмөр гэдэг нөр их ажил шүү дээ. Өглөөнөөс үдшийн бүрэнхий болтол үргэлжилнэ. Наадам дөхөөд ирэхээр шөнө хүртэл үргэлжилнэ. Морь уяна гэдэг нэг талаасаа хувь хүний хүсэл сонирхол боловч нөгөө талаасаа Монголынхоо ард түмнийг цэнгүүлж буй хэрэг юм.Би тэгж бодоод өөрөөрөө уяачдаараа бахархаж явдаг.
- Тийм шүү. Бидний урилгыг хүлээн авч ярилцсанд баярлалаа. Хурдан тууртын босоо цагаан хийморьт өнө мөнх ивээгдэж яваарай.
-Баярлалаа. Та бүхэнд ч гэсэн ажлын амжилт хүсье. “Тод магнай” сэтгүүлээрээ дамжуулаад нийт уяачдадаа 20 жилийн ойн мэндийг хүргэж, уралдсан болгон нь хурдан унасан болгон нь жороо байхын ерөөлийг өргөе.
"Тод магнай" сэтгүүл "Эрдэнэт хүлэг" МСУХ-ны ойн тусгай дугаар
-“Эрдэнэт хүлэг” МСУХ-ны тулгын чулууг тавилцсан эрхэм хүнтэй уулзаж байгаадаа баяртай байна. Тэр үеийн дурсамжаас яриагаа эхэлье?
-Пунцагбалжир агсан бид хоёр бизнесийн хамтрагч, найзын холбоотой байсан. Уулзахаараа ажил хэргээс гадна морь ярина. Нэг удаа очсон чинь “Эрка би ийм холбоо байгуулж байгаа” гээд зорилго чиглэлийнх нь талаар нэлээд ярьсан. Тэндээс ерөнхий ойлголт аваад Эрдэнэтэд ирсэн хойноо уулын баяжуулах “Эрдэнэт” үйлдвэрийн захирал Отгонбилэг нарын хэдэн хүмүүстэй уулзахад захирал бидэнд бас “ийм холбоо байгуулсан байна энэ талаар судал” гэсэн үүргийг өгсөн. Ингээд л тухайн үед Хөдөө Аж Ахуйн биржийн захирлаар ажиллаж байсан Бадамдорж агсан, эмч Жигжидсүрэн бид гурав ерөнхийд нь бичиг цаасны холбогдолтой зүйлийг нь бүрдүүлээд Эрдэнэтдээ МСУХ-г анх үүсгэн байгуулж байлаа.Анхдугаар хуралд ирсэн уяачдад миний бие илтгэл тавьж байлаа.
-ММСУХ-ны анхдугаар их хуралд мөн төлөөлөгчөөр оролцож байсан уу?
-Тиймээ, уяач Цэнгэл, Дашбалжир гуай, Жигжидсүрэн эмч, Ч.Бадамдорж бид тав анхдугаар их хурлын төлөөлөгчөөр сонгогдон очиж байсан түүхтэй. Холбоо байгуулагдсан тухайд ийм. Тэрнээс хойш холбооны Ерөнхийлөгчөөр нөлөө бүхий хүмүүс сонгогдон ажиллаж байна. Өнөөдөр “Эрдэнэт хүлэг” МСУХ ажил үйлсээрээ улсдаа тэргүүлдэг талаар ярьж байна. Тухайн үедээ ч үйл ажиллагаагаараа улсын хэмжээнд дээгүүр байранд ордог байсан юм шүү. Хэд хэдэн удаа улсын хэмжээнд шилдгээр шалгарч байсан. Өнөөдөр 20 жилийн өндөрлөгөөс холбооны үйл ажиллагаа сайн, уяачид маань идэвх зүтгэлтэй байхыг харах үнэхээр бахдам сайхан байна. Бидний санаж зорьж байсан маань биеллээ олжээ. Ах нь холбооныхоо үйл ажиллагаанд сэтгэл хангалуун байдаг шүү. Анх холбоо байгуулагдахад морь сонирхдог хүн цөөн байлаа. Өнөөдөр гэтэл уяачдын эгнээ залуужиж, залуучууд хүч түрэн орж ирж байна. Манай холбооны тэргүүлэгчдийн 80% нь ид хийж бүтээх насны сайхан залуучууд байна. 1990 хэдэн онд морь унаж байсан хүүхдүүд одоо бидэнтэй зэрэгцээд морь уяж байна. Эрдэнэт бол олон газрын аавын хүүхдүүд цугласан өвөрмөц газар. Олон газрын хурд цугласан энэ нутгийн адуу улс, бүсийн хэмжээнд амжилттай уралдаж, том уяачдыг айлгадаг болсон байна. Үүгээр “Эрдэнэт хурд” МСУХ-ны үе үеийн удирдлагууд сайн ажилласан хэмээн дүгнэж болох юм.
-Холбоо үүсгэн байгуулагдаж байх үед ямар үүргийг хүлээдэг байв?
-Би холбоогоо эдийн засгийн хувьд хөл дээр нь босгох бэхжүүлэх үүргийг хүлээж байсан. Эхэндээ хандив дэмжлэг олж, хамтран ажиллах боломж нөхцлийг бүрдүүлэн хооронд нь холбодог байсан бол яваандаа орж ирсэн мөнгөний зарцуулалтанд хяналт тавьдаг болсон. Түүнчлэн адууны удам угшлыг сайжруулж, цус сэлбэх тухайд бас зөвлөдөг байсан.
- Та одоо ч холбооныхоо тэргүүлэгчээр ажилладаг юм байна. Өнгөрсөн 20 жилийн туршид тэргүүлэгчээр ажилласан хэрэг үү?
- Тиймээ. Анх холбоо байгуулагдахад хяналтын зөвлөлийн даргаар сонгогдоод өнөөдрийг хүртэл ажиллаж байна.
-Танай зөвлөл ямар үүрэг хүлээдэг юм бэ?
-“Эрдэнэт хурд” МСУХ-ны санхүүд хяналт тавьдаг. Өөрөөр хэлбэл гишүүдийн татвар хураамж, хамтран ажилладаг байгууллагуудын хандив тусламжийн зарцуулалтанд хяналт тавьж, үр дүнтэй ил тод байлгахад анхаарч ажилладаг. Орхон аймгийнхаа морин спортыг хөгжүүлье гэсэн чин сэтгэлтэй хүмүүс нэгдсэн учраас өнгөрсөн жилийн хугацаанд ямар нэг зөрчил дутагдал гарч байсангүй.
- Эрдэнэсайхан тэргүүлэгч энэ нутгийн анхны Алдарт уяачдын нэг. Уяачийнхаа тухайд жаахан дэлгэрүүлээч?
-Хурдан хүлгийн сүүл шуугаад 40 гаруй жил болж байна. 1978 онд Эрдэнэтэд ирээд 1979 оноос хойш Эрдэнэтийн баяр наадамд тасралтгүй морио уяж хурдлуулж байна. Энэ хугацаанд би аймгийн наадмаас найман түрүү, 16 айраг, бүсийн наадмаас нэг айраг авсан.
-Бүсийн наадам гэдэг нь...?
-Пунцагбалжир агсны нэрэмжит 1997 оны хаврын бүсийн уралдаанд миний Галшар угшилтай хүрэн азарга айрагдсан. Би 1979 оноос хойш нас болгонд морь уяж, аймаг болон энд тэндхийн бүсийн наадамд явж уралддаг байсан. Тэрхүү хөдөлмөрийг минь үнэлж 1996 онд аймгийн Алдарт уяач цолыг олгож байлаа. Уяачийн хөдөлмөр гэдэг нөр их ажил шүү дээ. Өглөөнөөс үдшийн бүрэнхий болтол үргэлжилнэ. Наадам дөхөөд ирэхээр шөнө хүртэл үргэлжилнэ. Морь уяна гэдэг нэг талаасаа хувь хүний хүсэл сонирхол боловч нөгөө талаасаа Монголынхоо ард түмнийг цэнгүүлж буй хэрэг юм.Би тэгж бодоод өөрөөрөө уяачдаараа бахархаж явдаг.
- Тийм шүү. Бидний урилгыг хүлээн авч ярилцсанд баярлалаа. Хурдан тууртын босоо цагаан хийморьт өнө мөнх ивээгдэж яваарай.
-Баярлалаа. Та бүхэнд ч гэсэн ажлын амжилт хүсье. “Тод магнай” сэтгүүлээрээ дамжуулаад нийт уяачдадаа 20 жилийн ойн мэндийг хүргэж, уралдсан болгон нь хурдан унасан болгон нь жороо байхын ерөөлийг өргөе.
"Тод магнай" сэтгүүл "Эрдэнэт хүлэг" МСУХ-ны ойн тусгай дугаар




0 Сэтгэгдэл
ХХЗХ-ны журмын дагуу зүй зохисгүй зарим үг, хэллэгийг хязгаарласан тул ТА сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээг зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй.
-
9-р сарын 19 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
-
9-р сарын 19 -нд Аймгийн Алдарт уяач Д.Дамдиндорж: Азаргыг их тамир…
-
9-р сарын 18 -нд АХ-ын 102 жилийн ойд байтай давхисан дааганууд
-
9-р сарын 18 -нд Аймгийн Алдарт уяач О.Үнэнбор: Өөрсдийнхөө нэр дээ…
-
9-р сарын 10 -нд Нутагтаа наадах хүслээр нэгэн сайн хүлэгтэй учирса…
-
9-р сарын 10 -нд Уяач Д.Цолмон: Уяач хүн зөв бодолтой байвал морь н…
-
9-р сарын 10 -нд АХ-ын 102 жилийн ойд байтай давхисан шүдлэнгүүд
-
9-р сарын 01 -нд Бага адууг ирлэгч Батмөнхийн Булгадай
-
9-р сарын 01 -нд Сумын Алдарт уяач Н.ДАШДОНДОГ: Уралдвал сайн төлүү…
-
8-р сарын 29 -нд АХ-ын 102 жилийн ойд байтай давхисан хязаалангууд
-
2023 оны 8-р сарын 28 -нд Ёсыг сахисан ууган шавь
-
2023 оны 8-р сарын 22 -нд АХ-ын 102 жилийн ойд байтай давхисан соёолонгууд
-
2023 оны 8-р сарын 21 -нд Аймгийн Алдарт уяач Л.Лхамжав: Малчин сумын ойгоор…
-
2023 оны 8-р сарын 18 -нд АХ-ын 102 жилийн ойд байтай давхисан их насны морь…
-
2023 оны 8-р сарын 18 -нд Уяач Р.Баатарцогт: Унаган хонгор халзан үрээ маан…
-
2023 оны 8-р сарын 18 -нд Адуу өөрөө эзнээ сонгодог
-
2023 оны 8-р сарын 16 -нд Сумын Алдарт уяач Д.Баярсайхан: 13-тай мориноос …
-
2023 оны 8-р сарын 16 -нд АХ-ын 102 жилийн ойд байтай давхисан азарганууд
-
2023 оны 8-р сарын 15 -нд Түрүүлэх морь надад бий...
-
2023 оны 8-р сарын 13 -нд Хангайн бүсийн нэгдсэн цуваа
-
2023 оны 8-р сарын 12 -нд "ТОД МАГНАЙН ЗОЧИН" НЭВТРҮҮЛЭГ №2: МУ-ЫН АЛДАРТ УЯ…
-
2023 оны 8-р сарын 12 -нд Төвийн бүсийн нэгдсэн цуваа
-
2023 оны 8-р сарын 10 -нд Зүүн бүсийн нэгдсэн цуваа
-
2023 оны 8-р сарын 10 -нд Баруун бүсийн нэгдсэн цуваа
-
2023 оны 8-р сарын 02 -нд "Монгол магнай" уралдаанд түрүүлж, айрагдсан хүлгү…
-
2023 оны 8-р сарын 02 -нд Хантайшир уулын аймгийн 100 жилд түрүүлж, айрагдса…
-
2023 оны 7-р сарын 30 -нд Зүүн бүсийн сонгомол ангилалд түрүүлж, айрагдсан х…
-
2023 оны 7-р сарын 29 -нд "ТОД МАГНАЙН ЗОЧИН"-МУ-ЫН АЛДАРТ УЯАЧ Д.БАТЧУЛУУН
-
2023 оны 7-р сарын 29 -нд Зүүн бүсэд Д.Бат-Эрдэнийн хул даага түрүүлжээ
-
2023 оны 7-р сарын 29 -нд Зүүн бүсэд Д.Жаргалсайханы халтар хязаалан түрүүлж…
-
2023 оны 7-р сарын 28 -нд Төвийн бүсийн сонгомол бага насны ангилалд Т.Баянд…
-
2023 оны 7-р сарын 28 -нд Хангайн бүсэд Г.Мөнхсайханы хээр даага түрүүллээ
-
2023 оны 7-р сарын 28 -нд Төвийн бүсэд Д.Очирсүрэнгийн халтар даага түрүүллэ…
-
2023 оны 7-р сарын 28 -нд Хангайн бүсэд Р.Цогтбаярын хээр хязаалан түрүүллээ
-
2023 оны 7-р сарын 28 -нд Баруун бүсэд Д.Дагвадоржийн өсгий цагаан зээрд даа…
-
2023 оны 7-р сарын 28 -нд Төвийн бүсэд П.Батсайханы зээрд морь түрүүллээ
-
2023 оны 7-р сарын 28 -нд Баруун бүсэд Ж.Дэмбэрэлсайханы буурал морь түрүүлл…
-
2023 оны 7-р сарын 28 -нд Хангайн бүсэд С.Гантулгын зээрд соёолон түрүүллээ
-
2023 оны 7-р сарын 28 -нд Зүүн бүсэд Б.Отгонсэлэнгийн хээр морь түрүүлж, ирэ…
-
2023 оны 7-р сарын 28 -нд Төвийн бүсийн сонгомол дээд насанд Д.Ганзоригийн х…
-
2023 оны 7-р сарын 28 -нд Хангайн бүсэд Янгугийн хул шүдлэн түрүүлжээ
-
2023 оны 7-р сарын 27 -нд Баруун бүсэд Ч.Батжаргалын Зээрэн зээрд соёолон тү…
-
2023 оны 7-р сарын 27 -нд Зүүн бүсэд Ж.Алтанхуягийн хээр шүдлэн түрүүлжээ
-
2023 оны 7-р сарын 27 -нд Хангайн бүсэд Манлай уяач Л.Дуламсүрэнгийн хээр тү…
-
2023 оны 7-р сарын 27 -нд Төвийн бүсэд С.Бямбасүрэнгийн хүрэн соёолон түрүүл…
-
2023 оны 7-р сарын 27 -нд Зүүн бүсэд Х.Гарьдмагнайн халиун соёолон түрүүлжээ
-
2023 оны 7-р сарын 27 -нд Баруун бүсэд Г.Шижирбаатарын шарга шүдлэн түрүүллэ…
-
2023 оны 7-р сарын 27 -нд Төв аймгийн Баяндэлгэр сумын 100 жилийн ойд түрүүл…
-
2023 оны 7-р сарын 27 -нд Асгат сумын баяр наадамд түрүүлж, айрагдсан хүлгүү…
-
2023 оны 7-р сарын 27 -нд Дөрвөн бүсийн уралдаануудад түрүүлж, айрагдсан аза…
Сэтгэгдэл бичигдээгүй байна