Аймгийн Алдарт уяач Н.Эрдэнэсайхан: Морь уяна гэдэг нэг талаасаа хувь хүний хүсэл сонирхол боловч нөгөө талаасаа Монголынхоо ард түмнийг цэнгүүлж буй хэрэг юм
А.Тэлмэн
2016 оны 5-р сарын 20 -нд
Булган аймгийн Орхон сумын уугуул, Орхон аймгийн Баян-Өндөр сумын харьяат, аймгийн Алдарт уяач Нямдаваагийн Эрдэнэсайханы яриаг уншигч танаа хүргэж байна.
-“Эрдэнэт хүлэг” МСУХ-ны тулгын чулууг тавилцсан эрхэм хүнтэй уулзаж байгаадаа баяртай байна. Тэр үеийн дурсамжаас яриагаа эхэлье?
-Пунцагбалжир агсан бид хоёр бизнесийн хамтрагч, найзын холбоотой байсан. Уулзахаараа ажил хэргээс гадна морь ярина. Нэг удаа очсон чинь “Эрка би ийм холбоо байгуулж байгаа” гээд зорилго чиглэлийнх нь талаар нэлээд ярьсан. Тэндээс ерөнхий ойлголт аваад Эрдэнэтэд ирсэн хойноо уулын баяжуулах “Эрдэнэт” үйлдвэрийн захирал Отгонбилэг нарын хэдэн хүмүүстэй уулзахад захирал бидэнд бас “ийм холбоо байгуулсан байна энэ талаар судал” гэсэн үүргийг өгсөн. Ингээд л тухайн үед Хөдөө Аж Ахуйн биржийн захирлаар ажиллаж байсан Бадамдорж агсан, эмч Жигжидсүрэн бид гурав ерөнхийд нь бичиг цаасны холбогдолтой зүйлийг нь бүрдүүлээд Эрдэнэтдээ МСУХ-г анх үүсгэн байгуулж байлаа.Анхдугаар хуралд ирсэн уяачдад миний бие илтгэл тавьж байлаа.
-ММСУХ-ны анхдугаар их хуралд мөн төлөөлөгчөөр оролцож байсан уу?
-Тиймээ, уяач Цэнгэл, Дашбалжир гуай, Жигжидсүрэн эмч, Ч.Бадамдорж бид тав анхдугаар их хурлын төлөөлөгчөөр сонгогдон очиж байсан түүхтэй. Холбоо байгуулагдсан тухайд ийм. Тэрнээс хойш холбооны Ерөнхийлөгчөөр нөлөө бүхий хүмүүс сонгогдон ажиллаж байна. Өнөөдөр “Эрдэнэт хүлэг” МСУХ ажил үйлсээрээ улсдаа тэргүүлдэг талаар ярьж байна. Тухайн үедээ ч үйл ажиллагаагаараа улсын хэмжээнд дээгүүр байранд ордог байсан юм шүү. Хэд хэдэн удаа улсын хэмжээнд шилдгээр шалгарч байсан. Өнөөдөр 20 жилийн өндөрлөгөөс холбооны үйл ажиллагаа сайн, уяачид маань идэвх зүтгэлтэй байхыг харах үнэхээр бахдам сайхан байна. Бидний санаж зорьж байсан маань биеллээ олжээ. Ах нь холбооныхоо үйл ажиллагаанд сэтгэл хангалуун байдаг шүү. Анх холбоо байгуулагдахад морь сонирхдог хүн цөөн байлаа. Өнөөдөр гэтэл уяачдын эгнээ залуужиж, залуучууд хүч түрэн орж ирж байна. Манай холбооны тэргүүлэгчдийн 80% нь ид хийж бүтээх насны сайхан залуучууд байна. 1990 хэдэн онд морь унаж байсан хүүхдүүд одоо бидэнтэй зэрэгцээд морь уяж байна. Эрдэнэт бол олон газрын аавын хүүхдүүд цугласан өвөрмөц газар. Олон газрын хурд цугласан энэ нутгийн адуу улс, бүсийн хэмжээнд амжилттай уралдаж, том уяачдыг айлгадаг болсон байна. Үүгээр “Эрдэнэт хурд” МСУХ-ны үе үеийн удирдлагууд сайн ажилласан хэмээн дүгнэж болох юм.
-Холбоо үүсгэн байгуулагдаж байх үед ямар үүргийг хүлээдэг байв?
-Би холбоогоо эдийн засгийн хувьд хөл дээр нь босгох бэхжүүлэх үүргийг хүлээж байсан. Эхэндээ хандив дэмжлэг олж, хамтран ажиллах боломж нөхцлийг бүрдүүлэн хооронд нь холбодог байсан бол яваандаа орж ирсэн мөнгөний зарцуулалтанд хяналт тавьдаг болсон. Түүнчлэн адууны удам угшлыг сайжруулж, цус сэлбэх тухайд бас зөвлөдөг байсан.
- Та одоо ч холбооныхоо тэргүүлэгчээр ажилладаг юм байна. Өнгөрсөн 20 жилийн туршид тэргүүлэгчээр ажилласан хэрэг үү?
- Тиймээ. Анх холбоо байгуулагдахад хяналтын зөвлөлийн даргаар сонгогдоод өнөөдрийг хүртэл ажиллаж байна.
-Танай зөвлөл ямар үүрэг хүлээдэг юм бэ?
-“Эрдэнэт хурд” МСУХ-ны санхүүд хяналт тавьдаг. Өөрөөр хэлбэл гишүүдийн татвар хураамж, хамтран ажилладаг байгууллагуудын хандив тусламжийн зарцуулалтанд хяналт тавьж, үр дүнтэй ил тод байлгахад анхаарч ажилладаг. Орхон аймгийнхаа морин спортыг хөгжүүлье гэсэн чин сэтгэлтэй хүмүүс нэгдсэн учраас өнгөрсөн жилийн хугацаанд ямар нэг зөрчил дутагдал гарч байсангүй.
- Эрдэнэсайхан тэргүүлэгч энэ нутгийн анхны Алдарт уяачдын нэг. Уяачийнхаа тухайд жаахан дэлгэрүүлээч?
-Хурдан хүлгийн сүүл шуугаад 40 гаруй жил болж байна. 1978 онд Эрдэнэтэд ирээд 1979 оноос хойш Эрдэнэтийн баяр наадамд тасралтгүй морио уяж хурдлуулж байна. Энэ хугацаанд би аймгийн наадмаас найман түрүү, 16 айраг, бүсийн наадмаас нэг айраг авсан.
-Бүсийн наадам гэдэг нь...?
-Пунцагбалжир агсны нэрэмжит 1997 оны хаврын бүсийн уралдаанд миний Галшар угшилтай хүрэн азарга айрагдсан. Би 1979 оноос хойш нас болгонд морь уяж, аймаг болон энд тэндхийн бүсийн наадамд явж уралддаг байсан. Тэрхүү хөдөлмөрийг минь үнэлж 1996 онд аймгийн Алдарт уяач цолыг олгож байлаа. Уяачийн хөдөлмөр гэдэг нөр их ажил шүү дээ. Өглөөнөөс үдшийн бүрэнхий болтол үргэлжилнэ. Наадам дөхөөд ирэхээр шөнө хүртэл үргэлжилнэ. Морь уяна гэдэг нэг талаасаа хувь хүний хүсэл сонирхол боловч нөгөө талаасаа Монголынхоо ард түмнийг цэнгүүлж буй хэрэг юм.Би тэгж бодоод өөрөөрөө уяачдаараа бахархаж явдаг.
- Тийм шүү. Бидний урилгыг хүлээн авч ярилцсанд баярлалаа. Хурдан тууртын босоо цагаан хийморьт өнө мөнх ивээгдэж яваарай.
-Баярлалаа. Та бүхэнд ч гэсэн ажлын амжилт хүсье. “Тод магнай” сэтгүүлээрээ дамжуулаад нийт уяачдадаа 20 жилийн ойн мэндийг хүргэж, уралдсан болгон нь хурдан унасан болгон нь жороо байхын ерөөлийг өргөе.
"Тод магнай" сэтгүүл "Эрдэнэт хүлэг" МСУХ-ны ойн тусгай дугаар
-“Эрдэнэт хүлэг” МСУХ-ны тулгын чулууг тавилцсан эрхэм хүнтэй уулзаж байгаадаа баяртай байна. Тэр үеийн дурсамжаас яриагаа эхэлье?
-Пунцагбалжир агсан бид хоёр бизнесийн хамтрагч, найзын холбоотой байсан. Уулзахаараа ажил хэргээс гадна морь ярина. Нэг удаа очсон чинь “Эрка би ийм холбоо байгуулж байгаа” гээд зорилго чиглэлийнх нь талаар нэлээд ярьсан. Тэндээс ерөнхий ойлголт аваад Эрдэнэтэд ирсэн хойноо уулын баяжуулах “Эрдэнэт” үйлдвэрийн захирал Отгонбилэг нарын хэдэн хүмүүстэй уулзахад захирал бидэнд бас “ийм холбоо байгуулсан байна энэ талаар судал” гэсэн үүргийг өгсөн. Ингээд л тухайн үед Хөдөө Аж Ахуйн биржийн захирлаар ажиллаж байсан Бадамдорж агсан, эмч Жигжидсүрэн бид гурав ерөнхийд нь бичиг цаасны холбогдолтой зүйлийг нь бүрдүүлээд Эрдэнэтдээ МСУХ-г анх үүсгэн байгуулж байлаа.Анхдугаар хуралд ирсэн уяачдад миний бие илтгэл тавьж байлаа.
-ММСУХ-ны анхдугаар их хуралд мөн төлөөлөгчөөр оролцож байсан уу?
-Тиймээ, уяач Цэнгэл, Дашбалжир гуай, Жигжидсүрэн эмч, Ч.Бадамдорж бид тав анхдугаар их хурлын төлөөлөгчөөр сонгогдон очиж байсан түүхтэй. Холбоо байгуулагдсан тухайд ийм. Тэрнээс хойш холбооны Ерөнхийлөгчөөр нөлөө бүхий хүмүүс сонгогдон ажиллаж байна. Өнөөдөр “Эрдэнэт хүлэг” МСУХ ажил үйлсээрээ улсдаа тэргүүлдэг талаар ярьж байна. Тухайн үедээ ч үйл ажиллагаагаараа улсын хэмжээнд дээгүүр байранд ордог байсан юм шүү. Хэд хэдэн удаа улсын хэмжээнд шилдгээр шалгарч байсан. Өнөөдөр 20 жилийн өндөрлөгөөс холбооны үйл ажиллагаа сайн, уяачид маань идэвх зүтгэлтэй байхыг харах үнэхээр бахдам сайхан байна. Бидний санаж зорьж байсан маань биеллээ олжээ. Ах нь холбооныхоо үйл ажиллагаанд сэтгэл хангалуун байдаг шүү. Анх холбоо байгуулагдахад морь сонирхдог хүн цөөн байлаа. Өнөөдөр гэтэл уяачдын эгнээ залуужиж, залуучууд хүч түрэн орж ирж байна. Манай холбооны тэргүүлэгчдийн 80% нь ид хийж бүтээх насны сайхан залуучууд байна. 1990 хэдэн онд морь унаж байсан хүүхдүүд одоо бидэнтэй зэрэгцээд морь уяж байна. Эрдэнэт бол олон газрын аавын хүүхдүүд цугласан өвөрмөц газар. Олон газрын хурд цугласан энэ нутгийн адуу улс, бүсийн хэмжээнд амжилттай уралдаж, том уяачдыг айлгадаг болсон байна. Үүгээр “Эрдэнэт хурд” МСУХ-ны үе үеийн удирдлагууд сайн ажилласан хэмээн дүгнэж болох юм.
-Холбоо үүсгэн байгуулагдаж байх үед ямар үүргийг хүлээдэг байв?
-Би холбоогоо эдийн засгийн хувьд хөл дээр нь босгох бэхжүүлэх үүргийг хүлээж байсан. Эхэндээ хандив дэмжлэг олж, хамтран ажиллах боломж нөхцлийг бүрдүүлэн хооронд нь холбодог байсан бол яваандаа орж ирсэн мөнгөний зарцуулалтанд хяналт тавьдаг болсон. Түүнчлэн адууны удам угшлыг сайжруулж, цус сэлбэх тухайд бас зөвлөдөг байсан.
- Та одоо ч холбооныхоо тэргүүлэгчээр ажилладаг юм байна. Өнгөрсөн 20 жилийн туршид тэргүүлэгчээр ажилласан хэрэг үү?
- Тиймээ. Анх холбоо байгуулагдахад хяналтын зөвлөлийн даргаар сонгогдоод өнөөдрийг хүртэл ажиллаж байна.
-Танай зөвлөл ямар үүрэг хүлээдэг юм бэ?
-“Эрдэнэт хурд” МСУХ-ны санхүүд хяналт тавьдаг. Өөрөөр хэлбэл гишүүдийн татвар хураамж, хамтран ажилладаг байгууллагуудын хандив тусламжийн зарцуулалтанд хяналт тавьж, үр дүнтэй ил тод байлгахад анхаарч ажилладаг. Орхон аймгийнхаа морин спортыг хөгжүүлье гэсэн чин сэтгэлтэй хүмүүс нэгдсэн учраас өнгөрсөн жилийн хугацаанд ямар нэг зөрчил дутагдал гарч байсангүй.
- Эрдэнэсайхан тэргүүлэгч энэ нутгийн анхны Алдарт уяачдын нэг. Уяачийнхаа тухайд жаахан дэлгэрүүлээч?
-Хурдан хүлгийн сүүл шуугаад 40 гаруй жил болж байна. 1978 онд Эрдэнэтэд ирээд 1979 оноос хойш Эрдэнэтийн баяр наадамд тасралтгүй морио уяж хурдлуулж байна. Энэ хугацаанд би аймгийн наадмаас найман түрүү, 16 айраг, бүсийн наадмаас нэг айраг авсан.
-Бүсийн наадам гэдэг нь...?
-Пунцагбалжир агсны нэрэмжит 1997 оны хаврын бүсийн уралдаанд миний Галшар угшилтай хүрэн азарга айрагдсан. Би 1979 оноос хойш нас болгонд морь уяж, аймаг болон энд тэндхийн бүсийн наадамд явж уралддаг байсан. Тэрхүү хөдөлмөрийг минь үнэлж 1996 онд аймгийн Алдарт уяач цолыг олгож байлаа. Уяачийн хөдөлмөр гэдэг нөр их ажил шүү дээ. Өглөөнөөс үдшийн бүрэнхий болтол үргэлжилнэ. Наадам дөхөөд ирэхээр шөнө хүртэл үргэлжилнэ. Морь уяна гэдэг нэг талаасаа хувь хүний хүсэл сонирхол боловч нөгөө талаасаа Монголынхоо ард түмнийг цэнгүүлж буй хэрэг юм.Би тэгж бодоод өөрөөрөө уяачдаараа бахархаж явдаг.
- Тийм шүү. Бидний урилгыг хүлээн авч ярилцсанд баярлалаа. Хурдан тууртын босоо цагаан хийморьт өнө мөнх ивээгдэж яваарай.
-Баярлалаа. Та бүхэнд ч гэсэн ажлын амжилт хүсье. “Тод магнай” сэтгүүлээрээ дамжуулаад нийт уяачдадаа 20 жилийн ойн мэндийг хүргэж, уралдсан болгон нь хурдан унасан болгон нь жороо байхын ерөөлийг өргөе.
"Тод магнай" сэтгүүл "Эрдэнэт хүлэг" МСУХ-ны ойн тусгай дугаар
0 Сэтгэгдэл
ХХЗХ-ны журмын дагуу зүй зохисгүй зарим үг, хэллэгийг хязгаарласан тул ТА сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээг зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй.
- Даваа, 11:59 минут Уяач Ц.Батсайхан: Гэсэрваань гуай тарган ирэн дээр…
- 3-р сарын 27 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 3-р сарын 27 -нд МУ-ын Тод манлай уяач Б.Далай: Уяачийн амжилтанд г…
- 3-р сарын 19 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 3-р сарын 19 -нд 2023 оны ММСУХ-ны чансаа өндөр уяачид
- 2024 оны 3-р сарын 05 -нд 2023 ОНЫ 21 АЙМГИЙН ШИЛДЭГ УЯАЧ, УРАЛДААНЧ ХҮҮХДҮҮ…
- 2024 оны 3-р сарын 05 -нд Аймгийн Алдарт уяач Ш.Мөнхбаатар:Ах дүү дөрвүүл аа…
- 2024 оны 3-р сарын 05 -нд 2023 ОНЫ ММСУХ-НЫ 21 АЙМГИЙН ШИЛДЭГ САЛБАР ХОЛБОО,…
- 2024 оны 3-р сарын 05 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 2-р сарын 27 -нд Манлай уяач Ч.Сугар: Алаг морийг харсан хүн болгон…
- 2024 оны 2-р сарын 27 -нд 2022 оны чансаа өндөр сонгомол дээд насны хүлгүүд
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд Н.Билэгтсайхан 66 оноогоор 2022 оны чансаа өндөр у…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд МОНГОЛ УЛСЫН 2022 ОНЫ ӨНДӨР ЧАНСААТАЙ ИХ НАСНЫ МОР…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд О.Батбилэг 73 оноогоор 2022 оны чансаа өндөр уяачд…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд МУ-ын Алдарт уяач Г.Болдбаатар:Наадмын маргаашнаас…
- 2024 оны 2-р сарын 22 -нд 2022 оны чансаа өндөр азарганууд
- 2024 оны 2-р сарын 22 -нд 2022 оны МУ-ын шилдэг уяач, уралдаанч хүүхдүүд
- 2024 оны 2-р сарын 21 -нд ММСУХ-ны 2022 оны шилдгүүд шагналаа авлаа
- 2024 оны 2-р сарын 21 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 2-р сарын 20 -нд Уяач Б.Батжаргал: Сүүлд цоохор даага даяндуулсан
- 2024 оны 2-р сарын 19 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 2-р сарын 14 -нд Цолоо ахиулсан уяачид
- 2024 оны 2-р сарын 07 -нд Нийслэлийн Алдарт уяач цолоор 28 хүн шагнагджээ
- 2024 оны 2-р сарын 07 -нд Дөрвөн Тод, дөрвөн Манлай, 18 Алдарт уяач цол авах…
- 2024 оны 2-р сарын 07 -нд Сумын Алдарт уяач Н.ДУГАРЖАВ: БИ ДӨРӨВДҮГЭЭР АНГИА…
- 2024 оны 2-р сарын 05 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 2-р сарын 05 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 1-р сарын 27 -нд Сумын Алдарт уяач Д.Батбаяр: Би Биндэрт анх адуу т…
- 2024 оны 1-р сарын 26 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 1-р сарын 25 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 1-р сарын 24 -нд СУМЫН АЛДАРТ УЯАЧ А.Цэрэндорж: ЗААМАРТ ДАЛАЙ ЛАМЫГ…
- 2024 оны 1-р сарын 22 -нд Завхан аймгийн 100 жилийн ой, баруун бүсийн уралда…
- 2024 оны 1-р сарын 21 -нд Аймгийн Алдарт уяач Б.Баттөр: Таван жилийн дотор с…
- 2024 оны 1-р сарын 18 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 1-р сарын 15 -нд Аймгийн Алдарт уяач Ц.Жамсран: Өөрийн тамгатай уна…
- 2024 оны 1-р сарын 15 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 1-р сарын 11 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 1-р сарын 10 -нд Аймгийн Алдарт уяач М.Мөнхбаяр: Адууны төлөө уйгаг…
- 2024 оны 1-р сарын 10 -нд Завхан аймгийн 100 жилийн ой, баруун бүсийн уралда…
- 2024 оны 1-р сарын 08 -нд Сумын Алдарт уяач Ц.ГЭРЭЛБААТАР: Сайн адууны удам …
- 2024 оны 1-р сарын 08 -нд Завхан аймгийн 100 жилийн ой, баруун бүсийн урал…
- 2024 оны 1-р сарын 03 -нд Хамгийн шимт тэжээлийг мэдэх үү?
- 2024 оны 1-р сарын 02 -нд М.Энхтайван: Хүн хэдий чинээ сэтгэлээ өгнө, адуу т…
- 2023 оны 12-р сарын 27 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2023 оны 12-р сарын 25 -нд Баахан хэрэг тарих Баяндэлгэрийн буурал
- 2023 оны 12-р сарын 23 -нд Нийслэлийн Алдарт Уяач цолны болзол хангасан уяачд…
- 2023 оны 12-р сарын 22 -нд Аймгийн Алдарт уяач Г.Энхбаатар: Аавынхаа уяаны ар…
- 2023 оны 12-р сарын 17 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2023 оны 10-р сарын 29 -нд Сумын Алдарт уяач Л.Батноров: Азарганы түрүүгээр а…
Сэтгэгдэл бичигдээгүй байна