Аймгийн Алдарт уяач Л.Баярсайн: Морьдоо хөтлөөд, тэмээн тэрэгтэй хүүхдээ аваад замд гардагсан
А.Тэлмэн
2016 оны 3-р сарын 28 -нд
Говьсүмбэр аймгийн Сүмбэр сумын харьяат, аймгийн Алдарт уяач Л.Баярсайн гуайн ярилцлагыг уншигч танаа хүргэж байна.
-Алдарт сайхан өвөлжиж байна уу. Нас сүүдэр хэд хүрч байна вэ?
-1930 онд аймгийнхаа Баянбулаг гэдэг газар аав, ээжийн бага хүү болон төрж байлаа. Нас сүүдэр 85 хүрч байна. Эгч маань 91-тэй хөгшин Чойрт амьдарч байгаа. Одоо ч бидний үеийнхэн ховор болж дээ. Бид сайн ижийгийн буянд сайхан л наслаж явна.
-Та хэдэн хүүхэдтэй вэ?
-Анх 27 настай аав болж байлаа. Манайх зургаан хүүхэдтэй.
-Таны өвөг дээдэст морь мал уядаг улс байв уу?
-Байхгүй ээ. Моринд дуртай нутгийн олны нөлөө л их байсан болов уу. 24,25-тайгаасаа өөрийн болон өрөөлийн морийг уяж эхэлсэн. Одоо санаж байгаагаар 27-тойдоо Төв аймгийн нэг суманд их нас түрүүлгэж явлаа. Бас нэг даага түрүүлгэсэн нь анхны амжилтууд. Тэр үед улсад морь түрүүлгэсэн Морьтын Цэнд, Боргой нарын лут уяачидтай нэгэн цагт мөр зэрэгцэн явлаа. Мэдээж аймаг, сумандаа нэрээ гарсан алдартууд ч олон байв.
-Тэр үед ямар ажил хийж байсан бэ?
-Нэгдэл нийгмийн үед багийн дарга, худалдаа бэлтгэлийн дарга явлаа. Насаараа л дарганцар хийсэн хүн дээ, би. Ажлынхаа хажуугаар морио уяна.
-Морь уялаа гэж зэмлүүлэхгүй юу?
-Яалаа гэж. Харин ч айраг түрүү аваад ирэхээр сайн байна л гэнэ. Тэр үедээ нэр хүндтэй ч байж. Морьдоо хөтлөөд, тэмээн тэрэгтэй хүүхдээ аваад л замдаа гарна даа.
-Адуу малны наймаа арилжаа хэр хийж явсан бэ?
-Сүүлд эндээсээ нэг их морь худалдаж авсан нь одоо бий. За тэгээд Дамдинжав гэж хүнээс хар морь авч сумынхаа наадамд түрүүлгэсэн бол Борхүүгээс авсан даагаа ч түрүү магнайд хурдлуулж байлаа. Мөн Шаравжамц гэж хүнээс соёолон азарга авч Даланжаргаланд нэгийн дараа аман хүзүү орууллаа. Дээхнэ Туяа нэгдлийн 20 жилийн ой их мундаг болсон юм. Олон сумын уяачид оролцсон энэ наадамд 100 орчим шүдлэн мордож, борлог үрээгээ аман хүзүүдүүлж явлаа. Тэгэхэд Иххэтийн томчуудаас Онгоо Адилбиш, Нарангэрэл, Өндөршилийн Гүр нарын зүрхтэй улс ирж, сайхан танилцгаасан. Томчууд бүгд л айраг түрүүтэй буцсан юмдаг.
-Өнгөрсөн хугацаанд уяачийн хувьд бахархал төрүүлсэн ямар наадам байна вэ?
-1959, 60 оны үед манай энд нэг том наадам болж, хар их морио түрүүлгэж байлаа. Бас л сайхан наадам болохоор одоо ч дурсахад таатай санагдаж байна.
-Одоо морь уяж байна уу?
-Уяхгүй. Харин болж өгвөл наадам алгасахгүй үзэхийг боддог. Харж байхад манийн үеийн юм алга болж. Бид ч бүдүүн барагаар уядаг байсан юм биш шүү. Одоо жилийн дөрвөн улирал уралдаантай болчихлоо. Уяачдын морь уях эрдэм ухаан ч илүү нарийсаж, илүү мэргэжлийн болчихож. Мэдээж энэ сайн хэрэг. Харин наадам дээр сайхан морь унасан улс манай энд цөөхөн харагдах юм. Машин, мотоцикльтой л давхилдаад байна. Сайхан морио унаад, үндэсний дээлээ өмсөөд, ур хийцтэй эмээлээ тохсон хүн тун ховорхон гээч. Бид бол үүгээрээ л гангардаг байлаа. Өвгөн ах нь монгол наадам гэдэг утгаараа үндэсний гэсэн бүхэн энэ өдөр цогцолж байгаасай гэж хүсдэг юм.
-Бидний урилгыг хүлээн авч ярилцсанд баярлалаа. Эрүүл энх байж урт удаан наслаарай.
"Тод магнай" сэтгүүл Говьсүмбэр аймгийн тусгай дугаар
-Алдарт сайхан өвөлжиж байна уу. Нас сүүдэр хэд хүрч байна вэ?
-1930 онд аймгийнхаа Баянбулаг гэдэг газар аав, ээжийн бага хүү болон төрж байлаа. Нас сүүдэр 85 хүрч байна. Эгч маань 91-тэй хөгшин Чойрт амьдарч байгаа. Одоо ч бидний үеийнхэн ховор болж дээ. Бид сайн ижийгийн буянд сайхан л наслаж явна.
-Та хэдэн хүүхэдтэй вэ?
-Анх 27 настай аав болж байлаа. Манайх зургаан хүүхэдтэй.
-Таны өвөг дээдэст морь мал уядаг улс байв уу?
-Байхгүй ээ. Моринд дуртай нутгийн олны нөлөө л их байсан болов уу. 24,25-тайгаасаа өөрийн болон өрөөлийн морийг уяж эхэлсэн. Одоо санаж байгаагаар 27-тойдоо Төв аймгийн нэг суманд их нас түрүүлгэж явлаа. Бас нэг даага түрүүлгэсэн нь анхны амжилтууд. Тэр үед улсад морь түрүүлгэсэн Морьтын Цэнд, Боргой нарын лут уяачидтай нэгэн цагт мөр зэрэгцэн явлаа. Мэдээж аймаг, сумандаа нэрээ гарсан алдартууд ч олон байв.
-Тэр үед ямар ажил хийж байсан бэ?
-Нэгдэл нийгмийн үед багийн дарга, худалдаа бэлтгэлийн дарга явлаа. Насаараа л дарганцар хийсэн хүн дээ, би. Ажлынхаа хажуугаар морио уяна.
-Морь уялаа гэж зэмлүүлэхгүй юу?
-Яалаа гэж. Харин ч айраг түрүү аваад ирэхээр сайн байна л гэнэ. Тэр үедээ нэр хүндтэй ч байж. Морьдоо хөтлөөд, тэмээн тэрэгтэй хүүхдээ аваад л замдаа гарна даа.
-Адуу малны наймаа арилжаа хэр хийж явсан бэ?
-Сүүлд эндээсээ нэг их морь худалдаж авсан нь одоо бий. За тэгээд Дамдинжав гэж хүнээс хар морь авч сумынхаа наадамд түрүүлгэсэн бол Борхүүгээс авсан даагаа ч түрүү магнайд хурдлуулж байлаа. Мөн Шаравжамц гэж хүнээс соёолон азарга авч Даланжаргаланд нэгийн дараа аман хүзүү орууллаа. Дээхнэ Туяа нэгдлийн 20 жилийн ой их мундаг болсон юм. Олон сумын уяачид оролцсон энэ наадамд 100 орчим шүдлэн мордож, борлог үрээгээ аман хүзүүдүүлж явлаа. Тэгэхэд Иххэтийн томчуудаас Онгоо Адилбиш, Нарангэрэл, Өндөршилийн Гүр нарын зүрхтэй улс ирж, сайхан танилцгаасан. Томчууд бүгд л айраг түрүүтэй буцсан юмдаг.
-Өнгөрсөн хугацаанд уяачийн хувьд бахархал төрүүлсэн ямар наадам байна вэ?
-1959, 60 оны үед манай энд нэг том наадам болж, хар их морио түрүүлгэж байлаа. Бас л сайхан наадам болохоор одоо ч дурсахад таатай санагдаж байна.
-Одоо морь уяж байна уу?
-Уяхгүй. Харин болж өгвөл наадам алгасахгүй үзэхийг боддог. Харж байхад манийн үеийн юм алга болж. Бид ч бүдүүн барагаар уядаг байсан юм биш шүү. Одоо жилийн дөрвөн улирал уралдаантай болчихлоо. Уяачдын морь уях эрдэм ухаан ч илүү нарийсаж, илүү мэргэжлийн болчихож. Мэдээж энэ сайн хэрэг. Харин наадам дээр сайхан морь унасан улс манай энд цөөхөн харагдах юм. Машин, мотоцикльтой л давхилдаад байна. Сайхан морио унаад, үндэсний дээлээ өмсөөд, ур хийцтэй эмээлээ тохсон хүн тун ховорхон гээч. Бид бол үүгээрээ л гангардаг байлаа. Өвгөн ах нь монгол наадам гэдэг утгаараа үндэсний гэсэн бүхэн энэ өдөр цогцолж байгаасай гэж хүсдэг юм.
-Бидний урилгыг хүлээн авч ярилцсанд баярлалаа. Эрүүл энх байж урт удаан наслаарай.
"Тод магнай" сэтгүүл Говьсүмбэр аймгийн тусгай дугаар
0 Сэтгэгдэл
ХХЗХ-ны журмын дагуу зүй зохисгүй зарим үг, хэллэгийг хязгаарласан тул ТА сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээг зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй.
- Даваа, 11:59 минут Уяач Ц.Батсайхан: Гэсэрваань гуай тарган ирэн дээр…
- 3-р сарын 27 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 3-р сарын 27 -нд МУ-ын Тод манлай уяач Б.Далай: Уяачийн амжилтанд г…
- 3-р сарын 19 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 3-р сарын 19 -нд 2023 оны ММСУХ-ны чансаа өндөр уяачид
- 2024 оны 3-р сарын 05 -нд 2023 ОНЫ 21 АЙМГИЙН ШИЛДЭГ УЯАЧ, УРАЛДААНЧ ХҮҮХДҮҮ…
- 2024 оны 3-р сарын 05 -нд Аймгийн Алдарт уяач Ш.Мөнхбаатар:Ах дүү дөрвүүл аа…
- 2024 оны 3-р сарын 05 -нд 2023 ОНЫ ММСУХ-НЫ 21 АЙМГИЙН ШИЛДЭГ САЛБАР ХОЛБОО,…
- 2024 оны 3-р сарын 05 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 2-р сарын 27 -нд Манлай уяач Ч.Сугар: Алаг морийг харсан хүн болгон…
- 2024 оны 2-р сарын 27 -нд 2022 оны чансаа өндөр сонгомол дээд насны хүлгүүд
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд Н.Билэгтсайхан 66 оноогоор 2022 оны чансаа өндөр у…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд МОНГОЛ УЛСЫН 2022 ОНЫ ӨНДӨР ЧАНСААТАЙ ИХ НАСНЫ МОР…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд О.Батбилэг 73 оноогоор 2022 оны чансаа өндөр уяачд…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд МУ-ын Алдарт уяач Г.Болдбаатар:Наадмын маргаашнаас…
- 2024 оны 2-р сарын 22 -нд 2022 оны чансаа өндөр азарганууд
- 2024 оны 2-р сарын 22 -нд 2022 оны МУ-ын шилдэг уяач, уралдаанч хүүхдүүд
- 2024 оны 2-р сарын 21 -нд ММСУХ-ны 2022 оны шилдгүүд шагналаа авлаа
- 2024 оны 2-р сарын 21 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 2-р сарын 20 -нд Уяач Б.Батжаргал: Сүүлд цоохор даага даяндуулсан
- 2024 оны 2-р сарын 19 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 2-р сарын 14 -нд Цолоо ахиулсан уяачид
- 2024 оны 2-р сарын 07 -нд Нийслэлийн Алдарт уяач цолоор 28 хүн шагнагджээ
- 2024 оны 2-р сарын 07 -нд Дөрвөн Тод, дөрвөн Манлай, 18 Алдарт уяач цол авах…
- 2024 оны 2-р сарын 07 -нд Сумын Алдарт уяач Н.ДУГАРЖАВ: БИ ДӨРӨВДҮГЭЭР АНГИА…
- 2024 оны 2-р сарын 05 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 2-р сарын 05 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 1-р сарын 27 -нд Сумын Алдарт уяач Д.Батбаяр: Би Биндэрт анх адуу т…
- 2024 оны 1-р сарын 26 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 1-р сарын 25 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 1-р сарын 24 -нд СУМЫН АЛДАРТ УЯАЧ А.Цэрэндорж: ЗААМАРТ ДАЛАЙ ЛАМЫГ…
- 2024 оны 1-р сарын 22 -нд Завхан аймгийн 100 жилийн ой, баруун бүсийн уралда…
- 2024 оны 1-р сарын 21 -нд Аймгийн Алдарт уяач Б.Баттөр: Таван жилийн дотор с…
- 2024 оны 1-р сарын 18 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 1-р сарын 15 -нд Аймгийн Алдарт уяач Ц.Жамсран: Өөрийн тамгатай уна…
- 2024 оны 1-р сарын 15 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 1-р сарын 11 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 1-р сарын 10 -нд Аймгийн Алдарт уяач М.Мөнхбаяр: Адууны төлөө уйгаг…
- 2024 оны 1-р сарын 10 -нд Завхан аймгийн 100 жилийн ой, баруун бүсийн уралда…
- 2024 оны 1-р сарын 08 -нд Сумын Алдарт уяач Ц.ГЭРЭЛБААТАР: Сайн адууны удам …
- 2024 оны 1-р сарын 08 -нд Завхан аймгийн 100 жилийн ой, баруун бүсийн урал…
- 2024 оны 1-р сарын 03 -нд Хамгийн шимт тэжээлийг мэдэх үү?
- 2024 оны 1-р сарын 02 -нд М.Энхтайван: Хүн хэдий чинээ сэтгэлээ өгнө, адуу т…
- 2023 оны 12-р сарын 27 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2023 оны 12-р сарын 25 -нд Баахан хэрэг тарих Баяндэлгэрийн буурал
- 2023 оны 12-р сарын 23 -нд Нийслэлийн Алдарт Уяач цолны болзол хангасан уяачд…
- 2023 оны 12-р сарын 22 -нд Аймгийн Алдарт уяач Г.Энхбаатар: Аавынхаа уяаны ар…
- 2023 оны 12-р сарын 17 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2023 оны 10-р сарын 29 -нд Сумын Алдарт уяач Л.Батноров: Азарганы түрүүгээр а…
Сэтгэгдэл бичигдээгүй байна