Аймгийн Алдарт уяач Л.Баярсайн: Морьдоо хөтлөөд, тэмээн тэрэгтэй хүүхдээ аваад замд гардагсан

2016 оны 3-р сарын 28 -нд

Говьсүмбэр аймгийн Сүмбэр сумын харьяат, аймгийн Алдарт уяач Л.Баярсайн гуайн ярилцлагыг уншигч танаа хүргэж байна.
-Алдарт сайхан өвөлжиж байна уу. Нас сүүдэр хэд хүрч байна вэ?
-1930 онд аймгийнхаа Баянбулаг гэдэг газар аав, ээжийн бага хүү болон төрж байлаа. Нас сүүдэр 85 хүрч байна. Эгч маань 91-тэй хөгшин Чойрт амьдарч байгаа. Одоо ч бидний үеийнхэн ховор болж дээ. Бид сайн ижийгийн буянд сайхан л наслаж явна.
-Та хэдэн хүүхэдтэй вэ?
-Анх 27 настай аав болж байлаа. Манайх зургаан хүүхэдтэй.
-Таны өвөг дээдэст морь мал уядаг улс байв уу?
-Байхгүй ээ. Моринд дуртай нутгийн олны нөлөө л их байсан болов уу. 24,25-тайгаасаа өөрийн болон өрөөлийн морийг уяж эхэлсэн. Одоо санаж байгаагаар 27-тойдоо Төв аймгийн нэг суманд их нас түрүүлгэж явлаа. Бас нэг даага түрүүлгэсэн нь анхны амжилтууд. Тэр үед улсад морь түрүүлгэсэн Морьтын Цэнд, Боргой нарын лут уяачидтай нэгэн цагт мөр зэрэгцэн явлаа. Мэдээж аймаг, сумандаа нэрээ гарсан алдартууд ч олон байв.
-Тэр үед ямар ажил хийж байсан бэ?
-Нэгдэл нийгмийн үед багийн дарга, худалдаа бэлтгэлийн дарга явлаа. Насаараа л дарганцар хийсэн хүн дээ, би. Ажлынхаа хажуугаар морио уяна.
-Морь уялаа гэж зэмлүүлэхгүй юу?
-Яалаа гэж. Харин ч айраг түрүү аваад ирэхээр сайн байна л гэнэ. Тэр үедээ нэр хүндтэй ч байж. Морьдоо хөтлөөд, тэмээн тэрэгтэй хүүхдээ аваад л замдаа гарна даа.
-Адуу малны наймаа арилжаа хэр хийж явсан бэ?
-Сүүлд эндээсээ нэг их морь худалдаж авсан нь одоо бий. За тэгээд Дамдинжав гэж хүнээс хар морь авч сумынхаа наадамд түрүүлгэсэн бол Борхүүгээс авсан даагаа ч түрүү магнайд хурдлуулж байлаа. Мөн Шаравжамц гэж хүнээс соёолон азарга авч Даланжаргаланд нэгийн дараа аман хүзүү орууллаа. Дээхнэ Туяа нэгдлийн 20 жилийн ой их мундаг болсон юм. Олон сумын уяачид оролцсон энэ наадамд 100 орчим шүдлэн мордож, борлог үрээгээ аман хүзүүдүүлж явлаа. Тэгэхэд Иххэтийн томчуудаас Онгоо Адилбиш, Нарангэрэл, Өндөршилийн Гүр нарын зүрхтэй улс ирж, сайхан танилцгаасан. Томчууд бүгд л айраг түрүүтэй буцсан юмдаг.
-Өнгөрсөн хугацаанд уяачийн хувьд бахархал төрүүлсэн ямар наадам байна вэ?
-1959, 60 оны үед манай энд нэг том наадам болж, хар их морио түрүүлгэж байлаа. Бас л сайхан наадам болохоор одоо ч дурсахад таатай санагдаж байна.
-Одоо морь уяж байна уу?
-Уяхгүй. Харин болж өгвөл наадам алгасахгүй үзэхийг боддог. Харж байхад манийн үеийн юм алга болж. Бид ч бүдүүн барагаар уядаг байсан юм биш шүү. Одоо жилийн дөрвөн улирал уралдаантай болчихлоо. Уяачдын морь уях эрдэм ухаан ч илүү нарийсаж, илүү мэргэжлийн болчихож. Мэдээж энэ сайн хэрэг. Харин наадам дээр сайхан морь унасан улс манай энд цөөхөн харагдах юм. Машин, мотоцикльтой л давхилдаад байна. Сайхан морио унаад, үндэсний дээлээ өмсөөд, ур хийцтэй эмээлээ тохсон хүн тун ховорхон гээч. Бид бол үүгээрээ л гангардаг байлаа. Өвгөн ах нь монгол наадам гэдэг утгаараа үндэсний гэсэн бүхэн энэ өдөр цогцолж байгаасай гэж хүсдэг юм.
-Бидний урилгыг хүлээн авч ярилцсанд баярлалаа. Эрүүл энх байж урт удаан наслаарай.
"Тод магнай" сэтгүүл Говьсүмбэр аймгийн тусгай дугаар
-Алдарт сайхан өвөлжиж байна уу. Нас сүүдэр хэд хүрч байна вэ?
-1930 онд аймгийнхаа Баянбулаг гэдэг газар аав, ээжийн бага хүү болон төрж байлаа. Нас сүүдэр 85 хүрч байна. Эгч маань 91-тэй хөгшин Чойрт амьдарч байгаа. Одоо ч бидний үеийнхэн ховор болж дээ. Бид сайн ижийгийн буянд сайхан л наслаж явна.
-Та хэдэн хүүхэдтэй вэ?
-Анх 27 настай аав болж байлаа. Манайх зургаан хүүхэдтэй.
-Таны өвөг дээдэст морь мал уядаг улс байв уу?
-Байхгүй ээ. Моринд дуртай нутгийн олны нөлөө л их байсан болов уу. 24,25-тайгаасаа өөрийн болон өрөөлийн морийг уяж эхэлсэн. Одоо санаж байгаагаар 27-тойдоо Төв аймгийн нэг суманд их нас түрүүлгэж явлаа. Бас нэг даага түрүүлгэсэн нь анхны амжилтууд. Тэр үед улсад морь түрүүлгэсэн Морьтын Цэнд, Боргой нарын лут уяачидтай нэгэн цагт мөр зэрэгцэн явлаа. Мэдээж аймаг, сумандаа нэрээ гарсан алдартууд ч олон байв.
-Тэр үед ямар ажил хийж байсан бэ?
-Нэгдэл нийгмийн үед багийн дарга, худалдаа бэлтгэлийн дарга явлаа. Насаараа л дарганцар хийсэн хүн дээ, би. Ажлынхаа хажуугаар морио уяна.
-Морь уялаа гэж зэмлүүлэхгүй юу?
-Яалаа гэж. Харин ч айраг түрүү аваад ирэхээр сайн байна л гэнэ. Тэр үедээ нэр хүндтэй ч байж. Морьдоо хөтлөөд, тэмээн тэрэгтэй хүүхдээ аваад л замдаа гарна даа.
-Адуу малны наймаа арилжаа хэр хийж явсан бэ?
-Сүүлд эндээсээ нэг их морь худалдаж авсан нь одоо бий. За тэгээд Дамдинжав гэж хүнээс хар морь авч сумынхаа наадамд түрүүлгэсэн бол Борхүүгээс авсан даагаа ч түрүү магнайд хурдлуулж байлаа. Мөн Шаравжамц гэж хүнээс соёолон азарга авч Даланжаргаланд нэгийн дараа аман хүзүү орууллаа. Дээхнэ Туяа нэгдлийн 20 жилийн ой их мундаг болсон юм. Олон сумын уяачид оролцсон энэ наадамд 100 орчим шүдлэн мордож, борлог үрээгээ аман хүзүүдүүлж явлаа. Тэгэхэд Иххэтийн томчуудаас Онгоо Адилбиш, Нарангэрэл, Өндөршилийн Гүр нарын зүрхтэй улс ирж, сайхан танилцгаасан. Томчууд бүгд л айраг түрүүтэй буцсан юмдаг.
-Өнгөрсөн хугацаанд уяачийн хувьд бахархал төрүүлсэн ямар наадам байна вэ?
-1959, 60 оны үед манай энд нэг том наадам болж, хар их морио түрүүлгэж байлаа. Бас л сайхан наадам болохоор одоо ч дурсахад таатай санагдаж байна.
-Одоо морь уяж байна уу?
-Уяхгүй. Харин болж өгвөл наадам алгасахгүй үзэхийг боддог. Харж байхад манийн үеийн юм алга болж. Бид ч бүдүүн барагаар уядаг байсан юм биш шүү. Одоо жилийн дөрвөн улирал уралдаантай болчихлоо. Уяачдын морь уях эрдэм ухаан ч илүү нарийсаж, илүү мэргэжлийн болчихож. Мэдээж энэ сайн хэрэг. Харин наадам дээр сайхан морь унасан улс манай энд цөөхөн харагдах юм. Машин, мотоцикльтой л давхилдаад байна. Сайхан морио унаад, үндэсний дээлээ өмсөөд, ур хийцтэй эмээлээ тохсон хүн тун ховорхон гээч. Бид бол үүгээрээ л гангардаг байлаа. Өвгөн ах нь монгол наадам гэдэг утгаараа үндэсний гэсэн бүхэн энэ өдөр цогцолж байгаасай гэж хүсдэг юм.
-Бидний урилгыг хүлээн авч ярилцсанд баярлалаа. Эрүүл энх байж урт удаан наслаарай.
"Тод магнай" сэтгүүл Говьсүмбэр аймгийн тусгай дугаар


0 Сэтгэгдэл
ХХЗХ-ны журмын дагуу зүй зохисгүй зарим үг, хэллэгийг хязгаарласан тул ТА сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээг зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй.
-
Ням, 16:47 минут Сонгомол бага насанд Ч.Ганцогтын хээр түрүүллээ
-
Ням, 14:55 минут Сонгомол бага насанд 105 даага бүртгүүлж, 76 мордл…
-
Ням, 14:46 минут АХ-ын 104 жилийн ойн сонгомол дунд насны ангилалд…
-
Ням, 13:53 минут Сонгомол дунд насанд Д.Даяндэмидийн Наран зээрд т…
-
Ням, 13:12 минут Сонгомол дунд ангиллын хурдан хүлгүүд мордлоо
-
Ням, 12:16 минут Сонгомол дунд насны ангилалд 106 хүлэг бүртгүүлжэ…
-
Ням, 11:54 минут АХ-ын 104 жилийн ойн сонгомол дээд насны ангилалд …
-
Ням, 10:35 минут Сонгомол дээд насанд Г.Хүрэлбаатарын хүрэн халзан …
-
Ням, 09:09 минут Сонгомол дээд ангиллын хүлгүүд гарааны зурхай рууг…
-
Ням, 07:59 минут Сонгомол дээд насны ангилалд 78 хүлэг бүртгүүлжээ
-
Бямба, 16:15 минут АХ-ын 104 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан даагану…
-
Бямба, 15:28 минут Ш.Мөнгөншагайн сартай хээр даага түрүүллээ
-
Бямба, 14:32 минут Уралдаанч Б.Нармандах: Уяач ах нараасаа суралцах г…
-
Бямба, 13:54 минут Хамгийн бага нас дааганы уралдаанд 240 даага бүртг…
-
Бямба, 13:07 минут Уралдаанч Н.Боорчи: Шүдлэн түрүүлгэж, соёолонгоо …
-
Бямба, 12:29 минут АХ-ын 104 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан соёолонг…
-
Бямба, 11:20 минут З.Мэндсайханы хул соёолон түрүүллээ
-
Бямба, 09:56 минут МУ-ын Алдарт уяач Ч.Уламбаяр: Дөрвөн настай морины…
-
Бямба, 09:14 минут Фото - Соёолон мордуулахын эргэн тойронд
-
Бямба, 08:02 минут 195 соёолон бүртгүүлжээ
-
Баасан, 17:43 минут АХ-ын 104 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан их насны…
-
Баасан, 17:01 минут Л.Анхбаатарын хүрэн халзан морь түрүүллээ
-
Баасан, 16:01 минут Уралдаанч Ц.Түвшинсайхан: Ээжээ, ааваа хүү нь түрү…
-
Баасан, 15:43 минут МУ-ын Алдарт уяач Ч.Амарсанаа: Баянхонгороос анх у…
-
Баасан, 15:05 минут 210 их насны морь бүртгүүлжээ
-
Баасан, 12:43 минут АХ-104 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан азарганууд
-
Баасан, 11:58 минут МУАУ И.Золбоогийн хүрэн халзан азарга түрүүллээ
-
Баасан, 08:49 минут Фото - Азаргаа мордуулав
-
Баасан, 08:27 минут 153 азарга бүртгүүлжээ
-
7-р сарын 10 -нд Манлай уяач Х.Улам-Өрнөх: Морь айрагдана гэдэг оло…
-
7-р сарын 10 -нд Уралдаанч Б.Эрдэнэбилэг: Бөмбөгөө ахыгаа нэг оруул…
-
7-р сарын 10 -нд Б.Лхагвацэрэн:Таван жилийн дараа төрийн наадмын хи…
-
7-р сарын 10 -нд Ж.Түмэн-Өлзийн бор шүдлэн түрүүллээ
-
7-р сарын 10 -нд Тод манлай уяач О.Батбилэг:Түрүүлэх байх гэж бодсо…
-
7-р сарын 10 -нд 225 шүдлэн бүртгүүлжээ
-
7-р сарын 10 -нд АХ-ын 104 жилийн ойн эхний 10-т хурдалсан хязаалан…
-
7-р сарын 10 -нд Б.Гантигийн сартай хүрэн хязаалан түрүүллээ
-
7-р сарын 10 -нд Хязаалан 256 бүртгүүлжээ
-
7-р сарын 10 -нд Хүйн долоон худагт хязаалангийн эргэн тойронд
-
7-р сарын 02 -нд Эрдэмт уяачид, эрэмгий хүлгүүд- Тод манлай уяач С.…
-
2024 оны 8-р сарын 05 -нд Хангайн бүсийн сонгомол бага насанд Х.Бат-Эрдэнийн…
-
2024 оны 8-р сарын 05 -нд Хангайн бүсийн дааганы уралдаанд М.Цэрэнжавын хээр…
-
2024 оны 8-р сарын 04 -нд Хангайн бүсийн сонгомол дээд насанд С.Баярсайханы …
-
2024 оны 8-р сарын 04 -нд Хангайн бүсэд Я.Содбаатарын бор соёолон түрүүллээ
-
2024 оны 8-р сарын 04 -нд Хангайн бүсийн их насанд Э.Бат-Эрдэнийн Солонго зэ…
-
2024 оны 8-р сарын 04 -нд Хангайн бүсэд Д.Батбаярын Түмт хээр азарга түрүүлж…
-
2024 оны 8-р сарын 01 -нд Хангайн бүсийн сонгомол дунд насны ангилалд Г.Ганб…
-
2024 оны 7-р сарын 31 -нд Хангайн бүсэд П.Баярбатын бор хязаалан түрүүллээ
-
2024 оны 7-р сарын 31 -нд Хангайн бүсэд Г.Энхбатын хар шүдлэн түрүүлжээ
-
2024 оны 7-р сарын 28 -нд "Говьшанхын хурд-7" говийн бүсийн уралдааны сонгом…
-
Ням, 10:35 минут Сонгомол дээд насанд Г.Хүрэлбаатарын хүрэн халзан …
-
Бямба, 11:20 минут З.Мэндсайханы хул соёолон түрүүллээ
-
Ням, 13:53 минут Сонгомол дунд насанд Д.Даяндэмидийн Наран зээрд т…
-
Бямба, 16:15 минут АХ-ын 104 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан даагану…
-
Бямба, 15:28 минут Ш.Мөнгөншагайн сартай хээр даага түрүүллээ
-
Ням, 16:47 минут Сонгомол бага насанд Ч.Ганцогтын хээр түрүүллээ
-
Ням, 14:46 минут АХ-ын 104 жилийн ойн сонгомол дунд насны ангилалд…
-
Бямба, 09:56 минут МУ-ын Алдарт уяач Ч.Уламбаяр: Дөрвөн настай морины…
-
Бямба, 12:29 минут АХ-ын 104 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан соёолонг…
-
Ням, 07:59 минут Сонгомол дээд насны ангилалд 78 хүлэг бүртгүүлжээ
-
Ням, 11:54 минут АХ-ын 104 жилийн ойн сонгомол дээд насны ангилалд …
-
Бямба, 13:07 минут Уралдаанч Н.Боорчи: Шүдлэн түрүүлгэж, соёолонгоо …
-
Ням, 14:55 минут Сонгомол бага насанд 105 даага бүртгүүлж, 76 мордл…
-
Ням, 13:12 минут Сонгомол дунд ангиллын хурдан хүлгүүд мордлоо
-
Бямба, 08:02 минут 195 соёолон бүртгүүлжээ
-
Бямба, 13:54 минут Хамгийн бага нас дааганы уралдаанд 240 даага бүртг…
-
Ням, 12:16 минут Сонгомол дунд насны ангилалд 106 хүлэг бүртгүүлжэ…
-
Бямба, 09:14 минут Фото - Соёолон мордуулахын эргэн тойронд
-
Ням, 09:09 минут Сонгомол дээд ангиллын хүлгүүд гарааны зурхай рууг…
-
Бямба, 14:32 минут Уралдаанч Б.Нармандах: Уяач ах нараасаа суралцах г…
Сэтгэгдэл бичигдээгүй байна